Você está na página 1de 80

o Costa

Parte 1
Belmir drigue
s

tica A
linda Ro
á Erm e

Mat em
o
12.º an

Propostas
de Resolução

A cópia ilegal viola os direitos dos autores.


Os prejudicados somos todos nós.
Oo
Índice

Manual – Parte 1
1 Cálculo combinatório 4

2 Probabilidades 26

3 Funções reais de variável real 43

Poderá encontrar no e-Manual Premium:

• todas as propostas de resolução do projeto em formato digital em contexto


(também em PDF no menu de recursos do projeto);

• as propostas de resolução assinaladas neste livro, com o ícone ( ), em


formato de aplicação interativa, permitindo a sua apresentação passo a passo.

ISBN 978-972-0-84686-0

2
Manual Parte 1
Unidade 1 Cálculo combinatório

NEMA12PR1 © Porto Editora

Z Z

Z Z

4
NEMA12PR1 © Porto Editora

5
Cálculo combinatório
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 1

6
NEMA12PR1 © Porto Editora

7
Cálculo combinatório
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 1

8
NEMA12PR1 © Porto Editora

9
Cálculo combinatório
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 1

10
NEMA12PR1_unidade_1
Cálculo combinatório

=
′ = =

× ′= × = =
× × ×

× ′ = × =
=

× =
× =

× =

× × × =

×( − )×( − )
= ⇔ = ⇔ = ⇔
( − ) ( − )
± +
⇔ − − = ⇔ = ⇔ = ∨ =−

≥ =
=

× ×

= × × = × × =
×( − ) ×( − )

= × × =
NEMA12PR1 © Porto Editora

× × ×
( ∪ )∩
=
( ∩ )∪( ∩ )

11 11
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 1

12
NEMA12PR1 © Porto Editora

13
Cálculo combinatório
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 1

14
NEMA12PR1 © Porto Editora

15
Cálculo combinatório
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 1

16
NEMA12PR1_unidade_1
Cálculo combinatório

= = × =
= = = =

= = = = = =

= = = = = = = = + =
= = = = = = = = = = + + =
+ = ⇔ = ⇔ =
= = = = = = = = = = = =

+ =

+ = ⇔ = ⇔ = ∨ = −
⇔ = ∨ =

− + = ⇔ + = ⇔ =
+ + = ⇔ + + + =
⇔ + = ⇔ = ⇔ = ∨ = −
= ⇔ = ∨ =

= ⇔ = + ⇔ =

= ⇔ = ∨ = − ⇔ = ∨ =
− = ⇔ =

− = ⇔ =
= =

= = ⇔ = ⇔ =

=
=
+ + + + + + = − =

+
=
∈N

+ = ⇔ = − ( = = )
NEMA12PR1 © Porto Editora

+ = ⇔ + = ⇔ + =
− = =
⇔ + = ⇔ + = ⇔ =

NEMA12PR1-2
17 17
NEMA12PR1 © Porto Editora

N
Unidade 1

18
NEMA12PR1 © Porto Editora

19
Cálculo combinatório
NEMA12PR1_unidade_1
Unidade 1

NEMA12PR1 © Porto Editora


= = =

= ⇔ = × ⇔
( )− ( − )
+ = =
×( − )×( − )×( − ) ×( − )×( − )
⇔ =
( − ) ( − )
×( − )×( − )
= = = + + = + + ⇔ = ×( − )⇔
⇔ ×( − )×( − )− ×( − )= ⇔ ×( − )×( − − )=
⇔ = ∨ = ∨ = ≥ =
= − = = − = = = =
=
=

+ = + =
+ + + + + =

− + − + − + =

+
+ = − ⇔ =

+ = ⇔ = = = =

= + = × =

= ⇔ = + ⇔ =
+ = − =

= ⇔ = ⇔

( − ) = − + − + − + =
×( − )×( − )
⇔ = ⇔ − = ⇔ ( − )= ⇔
( − )
⇔ = ∨ = + + = − ⇔ + + =
( − )
≥ =
= ⇔ + +
( − )= ⇔ + + − =

⇔ + − = ⇔ = ∨ =− ≥
=

20 20
NEMA12PR1_unidade_1
Cálculo combinatório

+ − + × = ⇔

= ⇔ = ⇔ = ⇔ + + × = ⇔ × + × =

⇔ ×( + )= ⇔ +
=

( + ) = ( ) + ( ) × + ( ) × +
− = − = + ( ) × + × = + + + +

( − ) = + ×(− ) + ×( − ) + ×( − ) +

+ ×(− ) + (− ) = − + − + −

= ⇔( + = ∨ + = − )∧ + ≤ ⇔
+
( + ) = ( ) + ( ) × + ( ) × +
⇔ = ∨ =
+ ( ) × + ( ) × + ( ) × + ( ) × + × =
= − ⇔ + = ⇔ = ⇔
⇔( = ∨ = − )∧ ≤ ⇔ = ∨ = = + + + + + + +

− = ⇔ = + ⇔ = ⇔ ×(−
− = + )+ ×(− ) +
⇔( = ∨ = − )∧ ≤ ⇔ = ∨ = ∈N
+ ×(− ) + ×(− ) + ×(− ) =
=

+ = − ⇔ + + + = = − + − + −

⇔ + = ⇔ =
⇔( = ∨ = − )∧ ≤ ⇔ = ∨ =

= × = × × =

( + )
( )
+
+ = + × = = × = × × =
( − ) ( + − )
×( − )×( − )×( − ) ( + )× ×( − )×( − )
= + ×
( − ) ( − ) = × − = × × = × =

×( − )×( − ) ( + )× ×( − )
= + ×

=
×( − )
×( − + + )=
×( − )
× =
×( − ) = ( ) ×(− ) = × × =

= × =
+
×( − )
+ = × ⇔ =

×( − )×( − ) ×( − ) ×( − )
= × ⇔ − × =
( − )
⇔ = +
∈N { }
NEMA12PR1 © Porto Editora


= × × = × × =
+ + × = + + × =

= × + × = ×( + )= ×

21 21
NEMA12PR1 © Porto Editora
N
Unidade 1

22
NEMA12PR1_unidade_1
Cálculo combinatório

+
× = ×

× ∈{ }

( ) ×( )
− − −
× = =

− − + − − − +
= × × × = ×

( − − + )

× = −
× −
= × = × + × = × + ×
= × =

( + ) +( − ) = + + + + × × =
+ + + − + − + − =
= + +

( + ) +( − ) = + +

( + ) +( − ) = ⇔ + + = ⇔ +
+ − = ⇔ + − = ⇔ + − = ⇔
=

− ±
⇔ + − = ⇔ = ⇔ = ∨ =− ⇔

⇔ = ∨ =− ⇔ = ∨ =− −
=

×
× × =

× =

× =

× +
× =
NEMA12PR1 © Porto Editora

× × × × × =

× × = ×

23 23
NEMA12PR1_unidade_1
Unidade 1

× × + × × × × =

NEMA12PR1 © Porto Editora


( ) ( )
− −
+ = × = × ×
= =

− = ⇔ =
× =
× × = × × =

+ = × =
=

− − + − − +
= × × × = × ×
= =

×
− + = ⇔ =

× × =

× +

={ ∈ ∉ }= ∩

={ } ={− } ={− }
( ) × ×
× × = {( ) ∈ ∧ ∈ ∧ ∈ }
×
− − ×
( × × )=( )×( )×( ) = × × =

× × =

× =

− = −

( ) − −
+ = × = × =
= =

× =
− + − +
= × =
= =
+ = ⇔ =
= = = =
− + > ∧ ≤ ≤ ∧ ∈Z
− + > ∧ ≤ ≤ ∧ ∈Z ⇔ > ∧ ≤ ≤ ∧ ∈Z
⇔ = ∨ =

24 24
NEMA12PR1_unidade_1
Cálculo combinatório

= ⇔ = ⇔ = = =

× × =

× ×

− × = − =

× × =
( )
× ∈ ∈ ∈ − × <
∈ >

( )
× ∉ ∉ − × < ∈


− < ∧ ≤

× =
NEMA12PR1 © Porto Editora

25 25
Unidade 2 Probabilidades

NEMA12PR1 © Porto Editora

26
NEMA12PR1 © Porto Editora

27
Probabilidades
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 2

28
NEMA12PR1_unidade_2
Probabilidades

( )=
( ∩ )
( )= = ≈
( )= ( )= ( )
( )= ( )= ( )=

( ∩ ) = ( )× ( )=( − ( ))× ( )=
=( − )× =

( )=

( )= − ( )= − =

( ∩ ) ( ∩ )= =
( )=
( ) ( ∩ )= =
( ∩ )= ( )− ( ∩ ) = − ( )× ( )=
= − × = − = ( ∩ )
( )= = = =
( )
( )= ( ∩ )+ ( ∩ )= + =
( ∩ ) ( )
( )= = =
( )=

( ) ( )
= = =

( ∩ ) ( )− ( ∩ )
( )= = =
( )
( ) ∩
( )= = = =
− × ( )
= = =

( ∩ )
( )= = = =
( )
( )=
( )= − ( )= − =
( )= − ( )− ( )= − − =

( ∩ ) ( ∩ )= × ⇔ ( ∩ )=
( )= ⇔ = ⇔ ( ∩ )= × ⇔
( ∩ )= × ⇔ ( ∩ )=
( )
⇔ ( ∩ )= ( ∩ )= × ⇔ ( ∩ )=
( ∩ )= ( )− ( ∩ )= − =
( ∩ )
( )= ⇔ = ⇔ ( ∩ )= × ⇔
( )
⇔ ( ∩ )=
( ∩ )= ( )− ( ∩ )= − =
( ∩ )= ( ∩ )+ ( ∩ )= + =
( ∩ )
( )= = =
( )
NEMA12PR1 © Porto Editora

( ∩ ) +
( )= = = =
( ) −

29 29
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 2

30
NEMA12PR1 © Porto Editora

31
Probabilidades
NEMA12PR1_unidade_2
Unidade 2

( )= ( ∩ )+ ( ∩ )= ( )= ( ∩ )+ ( ∩ )=

NEMA12PR1 © Porto Editora


= ( )× ( ) + ( )× ( ) = ( )× ( ) + ( )× ( ) =
= × + × = = × + × =
=
( ∩ )= ×
( ) ( )= = =
∩ × ( ) −
( )= = ≈
( )
( ∩ ) = ( )× ( )= ×
( )= =
( ) ( )
= =

( )= ( )= ( )=
( ∩ )
− ( )× ( ) = − × ( )= − ( ∩ )=
( ∩ ) ( )
( )= ⇔ ( ∩ )= ( )× ( ) ⇔
( ) = ( ∩ )= ( ∪ )
⇔ ( ∩ )= × ⇔ ( ∩ )=
( ∩ ) = ( )− ∩ = − =

( ∩ )
( )= = = ( )= ( )=
( )
( ∪ )= − ( )× ( ) = − × = ( )

( ∩ ) = ( )× ( ) ( ) + ( )× ( ) =
( )= × + × = = ( ) + ( )×( − ( )) = ( ) + ( ) − ( )× ( ) =
= ( )+ ( )− ( ∩ )= ( ∪ )

( )= × + × =
( ∩ ) = ( )× ( ) ( )= ( ∩ )=

( )= =

( ∪ ) = ( ) + ( )× ( ) = + × =

( )= × ( )= × =

( )= − ( )= − =

32 32
Probabilidades
NEMA12PR1 © Porto Editora

NEMA12PR1-3 33
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 2

34
NEMA12PR1_unidade_2
Probabilidades

( )= × =

( )= × =
= {( )( )( )( )( ) ( )}
= {( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( )( )( )}
= {( ) ( ) ( )( )( ) ( )}
={( ) ( ) ( ) ( )}

∩ ={( ) ( ) ( )}
= ⇔ = ∩ ={( ) ( )}
∪ = {( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( )}
∩ = { ( ) ( ) ( )}

( )= ( )= ( )= ( )=

= = =

( )= × =
=
× + ×
= =
×

( )= × + × =

× + ×
( )= × + × = = =
NEMA12PR1 © Porto Editora

35 35
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 2

36
NEMA12PR1 © Porto Editora

37
Probabilidades
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 2

38
NEMA12PR1 © Porto Editora

39
Probabilidades
NEMA12PR1_unidade_2
Unidade 2

NEMA12PR1 © Porto Editora


( − ) ( )= − ( )= − = − =

( − ) = + ×(− ) + ×(− ) + ×(− ) +

+ ×(− ) + ×(− ) + ×(− ) + ×(− ) +


+
+ ×(− ) + ×(− ) + (− ) = − + − ( )= ⇔ = ⇔ + = + ⇔
+
− + − + − + − + ⇔ = ⇔ =
( )=

( )= = =

( − ) >

× ( )= − ( )= − × = − = =
( )= = =

×
( )= = =

( )= ( )= ( )= ( )= ( )=
( )=
( )+ ( )+ ( )+ ( )+ ( )+ ( ) =
+ + + + + = ⇔ = ⇔ = ×
( )= − ( )= − = − =

( ) = ( )+ ( )+ ( ) = + + = =

×
( )= = ≈
( ∪ )− ( )× ( ) =
+ + + = ⇔ =
( ∩ )
= ( )+ ( )− ( ∩ )− × ( )
( )
( )− ( ∩ )
= ( )+ ( ) −( ( ) − ( ∩ )) − × ( ) ( )= =
( )
( ∩ )
= ( )+ ( )− ( )+ ( ∩ )− − × ( )
( )
( ∩ )
= ( )+ ( ∩ )− ( )+ × ( )=
( ) =
( ∩ ) ( ∩ )
= ( ∩ )+ − ( ∩ )= = ( )
( ) ( ) = = = =

= =

40 40
NEMA12PR1 © Porto Editora

41
Probabilidades
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 2

42
Unidade 3 Funções reais de variável real

N N

N
N

N
N

N
N N

N N

N N

N
NEMA12PR1 © Porto Editora

43
Unidade 3

NEMA12PR1 © Porto Editora


N
N N

N N
N

N N

N N
N

N N
N

44
Funções reais de variável real

N
N

N N

N
NEMA12PR1 © Porto Editora

45
NEMA12PR1 © Porto Editora
R
R

R
R
R

R
R

R
R
Unidade 3

46
Funções reais de variável real
NEMA12PR1 © Porto Editora

47
NEMA12PR1 © Porto Editora
R
R
R

R
Unidade 3

48
NEMA12PR1 Unidade 3
Funções reais de variável real

= { ∈R + ≥ }=R = { ∈R + ≥ }=R
R
R
( = + )
( = + )
⋅ +∞
⋅ +∞
∞ +
∞−∞ + ( ) + ∞
= = = =
( ) + − ∞ → +∞ → +∞ → +∞
= = = − =
→ +∞ → +∞ → +∞
+
= = + = + =
→ +∞ → +∞

+
( )=
∞−∞

= − = + − = − =−
=
→ +∞
( ( )− )= →+∞
+ −
→ +∞ → +∞

=
( + − )( + + )=
=
→ +∞
( ( )− )= → +∞
( + − + )= → +∞
+ +
+ −
( + − )( + + )= = = = =
( )=
∞−∞ → +∞
+ + → +∞
+ + +∞
= + −
→ +∞ → +∞
+ + =
+ − +∞
= = = = ⋅ −∞
→ +∞
+ + → +∞
+ + +∞
=− ∞ +
+∞ ( ) + ∞
= = = =
⋅ −∞ → −∞ → −∞ → −∞

∞ + − +
( ) + − ∞
= = − + =− + =−
= = = − = → −∞ → −∞
→ −∞ → −∞ → −∞

( )=
∞−∞
=
→ −∞
( ( )− )= →−∞
+ +

=
− +
− = − + − =− − =− =
( + + )( + − )=
→ −∞ → −∞ → −∞
+ −
+ −
= = = =
=
→ −∞
( ( )− )= → −∞
( + − + )= → −∞
+ − → −∞
+ − +∞

( + + )( + − )= =−

( )=
∞−∞
= + + −∞
→ −∞ → −∞
+ −
+ −
= = = =
→ −∞
+ − → −∞
+ − +∞ ( )= ( ) ⇔ ( )− ( )= ⇔ + − + =
=−
( )= + − +
−∞
[ ]
[ ]
( )= ( )⇔ + = + ⇔ ( )= − ( )= −
⇔ + =( + ) ∧ + ≥ ∧ + ≥ ⇔ ( )< ( )> ( ) ( )<
⇔ + = + + ∧ ≥− ⇔ [ ] ( ) ( )<
NEMA12PR1 © Porto Editora

± +
⇔ − − = ∧ ≥− ⇔ = ∧ ≥− ⇔ ∃ ∈] [ ( )= ∃ ∈] [ ( )= ( )
⇔( = ∨ =−)∧ ≥− ⇔ = ∨ =− ( )= ( )
(− ) ( ) ] [

NEMA12PR1-4
49 49
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 3

50
Funções reais de variável real

N N

N N

N N

N
N

N
N

N N

N
NEMA12PR1 © Porto Editora

51
NEMA12PR1
Unidade 3
Unidade 3

+ + + +

NEMA12PR1 © Porto Editora


= = + = + +
+ + + + + ≥ = ≥
+
∀ ∈N > ∀ ∈N > ×( − )( − )×( − ) ( − )( − )×( − )
+ + = = = =
+
∀ ∈N > = ×( − )
+
> ( ) = +∞ ≥ ( − ) ≥
+
∀ ∈N
+
> ( ) = +∞ ≥ ≥

+ ∀ ≥ ≥ = +∞
= +∞
+ = +∞

+
≥ =

+
= + = +
∀ ∈N − ≤ ( )≤
+
∀ ≥ > ∀ ≥ >

+
∀ ≥ > ∀ ≥ > ∀ ∈N ≤ + ( )≤ ⇔ ∀ ∈N ≤ ( + ( )) ≤ ⇔

⇔ ∀ ∈N ≥ ≥ ⇔ ∀ ∈N ≤ ≤
( + ( ))
> = +∞

= = = = = =
+∞ +∞
∀ ≥ > = +∞
=

= +∞ ∀ ∈N ≤ ≤ = =

=
∀ ∈N >
≥ >
≥ − <−
≥ − < −
≥ < − ∀ ∈N − ≤ ( )≤ ∀ ∈N + >

> ( ) = +∞ − ( )
∀ ∈N ≤ ≤
+ + +
( − )= = − ( +∞ ) = −∞
− −
= = = =
≥ < − ( − ) = −∞ + +∞ + +∞
− ( )
= −∞ ∀ ∈N ≤ ≤
+ + +

= =
+ +

( − )( − ) − + ( )
= = =
= =
+
= − + = +∞ − + = +∞

52 52
Funções reais de variável real

R
R
R

R
R

R
NEMA12PR1 © Porto Editora

53
NEMA12PR1 © Porto Editora

R
R

R
Unidade 3

54
NEMA12PR1 Funções reais de variável real
Unidade 3

( ) = ( )− − = − − =− =
+∞
( )= ( )− − = − − = −
( )= = =
( )< ( )> ( ) ( )< → −∞ → −∞
− → −∞

[ ] ( ) ( )<
= = = =−
→ −∞ → −∞
− −
∃ ∈] − − − −
∃ ∈] [ ( )= [ ( )= +
=−
( )= +
−∞
] [


− (− + ) ∉ (− ) = =− ( )= =
( − )× ( ) = × =− × =− +
− +
(− )× ( ) < ( )= ≈ ( )= ≈

( )= ⇔

= ∧ < ∨
+
= ∧ ≥ ⇔ [ ] ( )< < ( )
+
∃ ∈] [ ( )=
⇔( − = ∧ ≠ ∧ < ) ∨ ( + = ∧ + ≠ ∧ ≥ )
( )=
⇔( = ∧ < ) ∨ ( =− ∧ ≠− ∧ ≥ )⇔
] [
⇔ ∈∅ ∨ ∈∅ ⇔ ∈∅
∀ ∈R ( )≠
∈[ − ]

[ ]
− +
( )= = −
= −∞ ( )= = =
→ −
→ −
→ +
→ +
+


( ) → −
( )≠ → +
( )
( ) ∀ ∈[ ] ( )≥ ∀ ∈[ ] ( )≤

[− ] ∀ ∈[ ] ≤ ( )≤ ′ =[ ]

[− ]

( ( )) >

( )= = { ∈R − > }
− ( )= ∧ > ⇔
− > ⇔ ( − )> ⇔
⇔ = ∧ > ⇔ = − ∧ > ⇔ =
⇔( > ∧ − > )∨( < ∧ − < )⇔ −
⇔( > ∧ > )∨( < ∧ < )⇔ × ×
[ ]= = =
⇔ > ∨ <
= ]−∞ [∪] + ∞[

( )= = = ] +∞[
→ +∞ → +∞ → +∞

NEMA12PR1 © Porto Editora



( ) − =
( )= = =

= = = =
→ +∞ → +∞

− − ( )= = =
× −

55 55
NEMA12PR1 © Porto Editora
N
Unidade 3

56
Funções reais de variável real
NEMA12PR1 © Porto Editora

57
NEMA12PR1 © Porto Editora

R
R
Unidade 3

58
NEMA12PR1 Funções reais de variável real
Unidade 3

≠ ′( )= −

′(
( + )− ( ) + − ′( )= ( )=
)= →
=

= ⇔ − = ⇔ − ⇔
⇔ = ∨ − = ⇔ = ∨ = ∨ =−
( + ) −( ) −∞ − +∞

=
( + ) + + × + ( ) =
− − −
→ − − −

+ − ′
= = − −

( + ) + + + − −

= = = ]−∞ − ] [ ]

( + ) + + + + +
[− ] [ +∞[


( )′ =

′( )= = = = × ∞−∞

→−∞
( )= →−∞
( − )= →−∞
− =
′ ′
( )=
∞−∞
( )=

′( )= = = = = × = +∞× ( − ) = +∞ ( )= −
( )
→+∞ →+∞

= − = +∞ × ( − ) = +∞
→+∞


×( − )− × − − −
′( )= = =
( − ) ( − ) ( − )
( − )×( )−
+ ×( − )=
′ ′( )=
− ( − )×( − ) − ( − )×( − )= ( + )
′′ ( )= =
( − ) ( − ) =
+ − − − +
=
+ −

( − )×( )− − ×( − )= ( + ) ( + )
=
( − ) ( − ) ′ R {− } → R
+ −
′( )= + (− ) −
= − −
( + )
′′ ( )= − ×(− ) −
= −
′(
+ −
)= ⇔ = ⇔ + − = ∧ ( + ) ≠ ⇔
( + )
′( )= − ± +
⇔ = ∧ ≠− ⇔ =− + ∨ =− −

−∞ − − − − + +∞
× − ×

′′ (
( ) + − − − −
)= = =− =− ( + )
( ) ′ − −

(− − ) (− + )

( )= ⇔− + = ⇔ = (− − ) − (− − )= + + + +
(− − )= − − + −
=
+∞

=
+
=
( + )× =
+
=− −
− − × −
( )
(− + ) − (− + )= − + + −
(− )=
NEMA12PR1 © Porto Editora

+ =
− + +

=

=
( − )× =

= −
×

59 59
NEMA12PR1 © Porto Editora
R

R
Unidade 3

60
Funções reais de variável real

R
NEMA12PR1 © Porto Editora

61
NEMA12PR1 © Porto Editora
R
R
R

R
R

R
R
Unidade 3

62
Funções reais de variável real

R R

R R

R R

R
NEMA12PR1 © Porto Editora

63
NEMA12PR1
Unidade 3
Unidade 3

NEMA12PR1 © Porto Editora


× − + − ×( − ) = ( ( )− )= − =
′( − + → +∞ → +∞ −
)= =
( − + ) =
− +


= = = =
− − −
×( )−( −
→ +∞ → +∞ → +∞
− + )×( − ) −

− + = +
= =
− + +∞
( − + )
⋅ −∞
∀ ∈R ′( )> ∞
( ) ∞
= = = = =
→ −∞ → −∞ − → −∞ → −∞

′ −

( )

′′ ( )= = − + =
( − + ) =

=

− ( − ) ( ( )− )=
( ) ×(

=− − + − )= =
→ −∞ → −∞ −
− =
( − + ) ∞

− ( − ) − + ∞

′′ ( = = = = =
)= ⇔ = ⇔ → −∞ − → −∞ − → −∞ −

( − + )
= +
⇔− ( − )= ∧ ( − + ) ≠ ⇔ = −∞

−∞ ×( − )− × − − −
+∞ ′( )= = =
′′ −
( − ) ( − ) ( − )

′( )= ⇔ = ⇔ − = ∧ ( − ) ≠ ⇔
( − )
[ +∞[ ⇔ ( − )= ∧ ≠ ⇔ = ∨ =
]−∞ ] −∞ +∞
− − − −

( − )
′ − −
= { ∈R − ≠ }=R { }
( )= ⇔ = ⇔ [ [ ] ]

⇔ = ∧ − ≠ ⇔ = ∧ ≠ ⇔ = ]−∞ ] [ +∞[

( − )× ( − ) − ( − )× ( − )=
′′ ( )=
( )= = = −∞ ( )= = = +∞ ( − )
→ −
→ −
− −
→ +
→ +
− +

= ( − )×( )−
− ×( − )= − − + − +
= =
( − ) ( − )
=
( − )
⋅ +∞ −∞ +∞

( ) ∞
= = = = = ( − ) −
→ +∞ → +∞ − → +∞ → +∞

− ′′ −

= =

]−∞ [
] +∞[

64 64
NEMA12PR1 Unidade 3
Funções reais de variável real

′′ ( )= ⇔ − + = ⇔ − + = ⇔
± −
⇔ = ⇔ = ∨ =

−∞ +∞

′′ −

= − × + × − = − + − =−

( )= − × + × − =

− ( )
= { ∈R + ≥ }=R
′( )= × + + × = + + =
+ +
( )= × ×( − )= ×( − )=− +
+ + +
= =
+ + = { ∈R > ∧ − > }={ ∈R > ∧ < }=
∀ ∈R ′( )>
=] [
R ′( ) = (− + )′ = − +
[ ] ′( ) = ⇔ − + = ∧ ∈
( )= + = ( )= + = ≈
⇔ (− + ) = ∧ ∈ ⇔
[ ] ( )< < ( ) ⇔( = ∨ = ) ∧ ∈ ⇔ =
∃ ∈] [ ( )=
( )=
] [ ′ −

( )
∀ ∈R ′( )> ( )=
=

( )= − + − + ( )=( − )×( − )× =

′( )= − + − ′′ ( )= − + =( − − + )× = − +
= { ∈R − > ∧ − > ∧ > }=
( )= − − + =−
− + − + = = { ∈R < ∧ < ∧ > }=] [
′( ) = ⇔ − + − = ⇔ − − =− ⇔
′′ ( ) = − + = ′( )=( − + )′ = − +
=
′( ) = ⇔ − + = ∧ ∈ ⇔

− − + =− =− ⇔ − + = ∧ ∈ ⇔

⇔ = ⇔ = ⇔ = ∨ = ∧ ∈ ⇔ =

= =
NEMA12PR1 © Porto Editora

′ −
= = =−
( )
( )= − + − ′′ ( )= − +
=

NEMA12PR1-5
65 65
NEMA12PR1
Unidade 3
Unidade 3

NEMA12PR1 © Porto Editora


=

( )= = = ( )
π

π + = ⇔ = − π ⇔ = − π
( )= × + = = × ≈

′( ) = (− + + )′ = − +
( ) = π +( − π )
′( )=− × + = = × −
× =
′( )= π + ( − π ) × ( − π) =
=
= π + ( − π ) × ( − π) = π − π + π =
= ( π+ π ) − π ′′ ( ) = −
′( )= ⇔ ( π+ π ) − π= ⇔ ′′ ( )=−
π = −
⇔ = ⇔ =
π+ π + π ′′ ( )=−
= { ∈R > ∧ − π > }= ∈R > ∧ < = = −
π

=
π

+ π π ( )− ( ) − + + −( )
′ − = = =

+ π
[ ]
( )− ( ) − + + − (− + + ) −
= = = = =−
+ π −
[ ] −
π π
= − π× = − × = − =
+ π + π +π

=
+ π− π
=
′( ) = (− + + )′ = − +
+π +π
′( )=− × + =
=
′( )=− × + =−
= = =
+ π +π +π = −
( ( )) >

= ′( )=− × + =

=
( )= ( − ) +( ( )− ) = + = +
= ′( )=− × + =−
′ − =
− −
′( )= + = = =
+ + +


′( )= ⇔ = ⇔ − = ∧ > ⇔ =
+
( )− ( ) −
= = =

+∞ = =
′ −
( )

66 66
Funções reais de variável real
NEMA12PR1 © Porto Editora

67
NEMA12PR1
Unidade 3
Unidade 3

NEMA12PR1 © Porto Editora


′′ − =− =− =−
′( ×
)= − −



′( − )
= +

(− − )
− = ×(− ) + ⇔ = − = = − + = + =

− = +

×( + )− × + ′
′( )= =
( + ) ( + )

′( − ) −
∀ ∈ R− ′( )>
=− +
(− )
=− ×(− ) + ⇔ =− ( )=

− =− −
( )>
′( )=
+

′( ) ( − )
= + ( )=−
( ) ( )
= × + ⇔ =− −

= −
( )= − ( )= −
′′ ( )= −
′′ ( ) = ⇔ − = ⇔ =
−∞ +∞
′( )= − ′′ −
+

′ − = − = − = − =
( )=−
− ×
=

′ ′
′′ ( )= ( )

− = + − =
+

( )

=− + =−
( + )
R {} >
′′ − =− =− =−
− ×

68 68
Funções reais de variável real

R R

R
NEMA12PR1 © Porto Editora

69
NEMA12PR1
Unidade 3
Unidade 3

NEMA12PR1 © Porto Editora


′ ×( + )− ×
′( )= = =
( )= + − + ′( )= + −
+ ( + ) ( + )
− ± +
′( )= ⇔ + − = ⇔ = ⇔ ( )
( )( ) = ( ( ) ) =
+ ( )
⇔ = ∨ =−
( )=( )( )
−∞ − +∞
R+ → R
′ −

(− ) ′= ′
′( )= ( )( ) ( ) × ′ ( ( )) = × =
( + )
− =
=− = ( + )

′′ ( )= ⇔ + = ⇔ =−
′′ ( )=
( + )
= ( ( + )

)′ = − ( + )

× =


−∞ − +∞ =
( + )
′′ −
−∞ − +∞
− − − − −
( + ) −
′′ −
− = − + − + + =− + + + =


]− +∞[
]−∞ − [

( )= + + + ≠
′( ) = + + ′′ ( )= +
( )= + + + ≠
′( ) = + + ′′ ( )= +
′′ ( )= ′′ ∀ ∈ ′′ ( − ) = − ′′ ( )
′′ ( )= ⇔ × + = ⇔ = ⇔ =
′′ ( − ) = − ′′ ( ) ⇔ ( − ) + = −( + )⇔
⇔− + =− − ⇔ = ⇔ =
( )= + + ≠

= { ∈R − > }
( )
− > ⇔( − )(
)> ⇔ +
( )= ′′( )= ′( )= + + ′′ ( )= + ⇔( − > ∧ + > ) ∨ ( − < ∧ + < )⇔
⇔( < ∧ >− ) ∨ ( > ∧ <− )⇔
( )= × + + + = − + + =
⇔ ⇔ ⇔ ⇔− < < ∨ ∈∅ ⇔ − < <
′′ ( ) = =−
+ =
= ]− [
=−

=−

70 70
NEMA12PR1 Funções reais de variável real
Unidade 3


′ × − − ×( + ) ′( )= ⇔ = ⇔ = ∧ ( + ) ≠ ⇔
′( )=
+
=

= ( + )

( − ) ⇔ =
−∞ +∞
− + ×( + ) + −
= =
( − ) −
( − ) ( + )
′ −
∀ ∈] − [ + > ∧ ( − ) > −

′( )>
( − )
′ ×( + ) − ×( + )× ×
+ ′′ ( )= =
′′ ( )= = ( + )
( − ) ×(
=
+ )− × ×
=
− +
×( − ) − ×( − ) ×(− )×( + ) ( + ) ( + )
= =
( − ) ′′ ( )= ⇔
− +
= ⇔− + = ∧( + ) ≠ ⇔
− + ×( + ) + + ( + )
= =
( − ) ( − ) ⇔ = ⇔ = ∨ =− ⇔ = ∨ =−

′′ ( )= = −∞ − +∞

− + − −

( + )
′′ − −
= { ∈R + ≠ }=R

∀ ∈ − ∈ (− ) = (− ) −
=

= ()
(− ) + +

= =−
+

− =

=
− − −
∃ ∈ ′( )=
×( + )− ×( − )= ×− − −
′( )=
]= =
( + ) ( + ) [

′ R

′ ( )< < ′ ( ) ′ ( )= ≈
= ={ ∈ ( )∈ } =
′ ( )= = ≈ ′ = { ∈R − − ∈ [ + ∞ [} = { ∈ R − − ≥ }
′ ( )< < ′ ( ) − − ≥ ⇔ − − ≥ ⇔( − )( + )≥ ⇔
NEMA12PR1 © Porto Editora

⇔ ≤− ∨ ≥
∃ ∈ ′( )=
= ]−∞ − ] ∪ [ + ∞[

71 71
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 3

72
NEMA12PR1 Funções reais de variável real
Unidade 3

=
→ −∞
( ( )− ) =
= { ∈R }

− + ≠ − − ∞
= − = =
± −
→ −∞ − + → −∞ − +
− + = ⇔ = ⇔ = ∨ =
− −
=R { } −
= = = =
→ −∞ → −∞ − +
− + − +

= +
−∞

( )=
− −
= + = −∞ ′(
( − )×( − + ) −( − )×( − )=
− + )=
( )
− −
→ →
− +
− −
( )= = − = +∞
→ +
→ +
− + − + − + − − + + −
= = =
( − + )
− ( − )
( )= = = = − + − ( − ) ( − )
→ −
→ −
− + → −
( − )( − ) → −
( − ) = = =
( − + ) ( − )( − ) ( − )
− ( − )
( )= = = = ′( )= ⇔

= ∧ ∈ ⇔
→ +
→ +
− + → +
( − )( − ) → +
( − ) ( − )
=
⇔ − = ∧ ∈ ⇔ ( − )= ∧ ∈ ⇔
( = + ) ⇔( = ∨ = ) ∧ ∈ ⇔ =

−∞ +∞
⋅ +∞
( − ) − − −
∞ −
( ) − ∞
= = = = ( − )
→ +∞ → +∞ − + → +∞
− +
′ − −



= = =
→ +∞ − +
− + [ [ ] [
− −

∞ ]−∞ ] ] +∞[
=
→ +∞
( ( )− )= → +∞ − +
− =
→ +∞ − +
=

( − )×( − ) − ( − )×( − )=
′′ ( )=
− −
− ( − )
= = = =
− + ( )×( )− ×( )=
→ +∞ → +∞
− + − + − − − − − + − +
= =
= + ( − ) ( − )
+∞ =
( − )
⋅ −∞ −∞ +∞

∞ − ( − )
( ) − ∞

= = = = ′′ −
→ −∞ → −∞ − + → −∞
− +
NEMA12PR1 © Porto Editora


= =

= ]−∞ [
→ −∞ − +
− + ] [ ] +∞[

73 73
NEMA12PR1 © Porto Editora
Unidade 3

74
Funções reais de variável real
NEMA12PR1 © Porto Editora

75
NEMA12PR1
Unidade 3
Unidade 3

NEMA12PR1 © Porto Editora


> ′′ ( )= =
( + ) = =− + = ∈] [

= ( ( + )

)′ − ( + )

=
(

+ ) ( )= × − + × = × − + =

< =− + ∧ ∈] [
(− + )
′′ ( )= ′(
− )=− +
>
( + ) ′( )= ⇔− + = ⇔ (− + )= ⇔ = ∨ =

−∞ +∞ < < =

′′ −

′ −


( )= ⇔ = ⇔ − = ∧ + ≠ ⇔ =
+ ( ) ( )
− − −
′′ ( )= ′′ = = = =−
+

[ ]
( )=( − ) +
[ ]
( )= − + = − + − + = ( − ) + − ( )= ( )− ( )= ( )= ( )
( ) = ( )− ( ) = ( )− ( ) = − ( )
( ) ( − ) ∀ ∈[ ] ( )< ( )< ( )<
( )>
[ ] ( )× ( ) <
( )= = ( − ) +( − + ) = − + + − + =
∃ ∈] [ ( )=
= − +
− −
] [
′( )= =
− + − + [− ]
[− ]
−∞ +∞

′ − (− ) = − + (− ) = − + =−
( )= + ( )= + =
[− ] (− )× ( ) <

∃ ∈] − [ ( )=
=
]− [

76 76
Funções reais de variável real

R
NEMA12PR1 © Porto Editora

77
NEMA12PR1
Unidade 3
Unidade 3

NEMA12PR1 © Porto Editora


→+∞
( )= →+∞
=
→+∞
=
+
+
−∞ − − +∞
− − = = = =
→+∞ →+∞
+
+ + +

( + ) ∀ ∈ ( )≤ ( )≤ →+∞
( )= →+∞
=
′′ −
→+∞
( )=
(− ) (− ) ( )

(− ( − )) ( ( )) ∀ ∈] − [ ′( )>
]− [
′′ ( )= −
′′ ( )= ⇔ − = ⇔ = ⇔ = ∨ =− − < (− ) − − (− ) <
−∞ − +∞

− −

′′ −
( )= + − + ∈R

(− ) ( ) ′( )= + − ′′ ( )= +

]− [ ′′ ( ) + ′( ) = ⇔ + − + + = ⇔ =−

′(
′ ′′ ( ) = −
)= ( − ) = ( − ) × = ( − )
′′ ( ) = − =
∀ ∈R ′( )≥

′′ ( )= ( − ) = ( − )× = −
′′ ( )= ⇔ − = ⇔ =
−∞ +∞
′′ − =R
( )
− −
( )= = =
= → −
→ −
− −

→ +
( )= → +
+ =

−∞ +∞ =
′′ − R− R+
( ) ( ) ( )
( = + )
= = ⋅ −∞
∞ −
( ) − ∞
= = = =
→ −∞ → −∞ − → −∞

( )=

= −∞ = +∞ −
= = =
→ −∞ −

( − )= − = +∞ ( − ) = −∞

78 78
NEMA12PR1 Funções reais de variável real
Unidade 3

=
→ −∞
( ( )− ) = ′( )=
+

=

− =
− − +
=

=

′′ (
′ ( )− ( ) = −
+ +
− − − )= =
( + ) ( )
→ −∞ → −∞ → −∞
+ +
− − ′( + )− ′( )
= = =

= = ′′ ( )=

→ −∞ → −∞ −
− −
− +
= + ′′ ( )= ⇔ = ⇔
−∞ ( + )
⋅ +∞ ⇔− + = ∧ ( + ) ≠ ⇔ = ∨ =−
∞ +
( ) + ∞ −∞ − +∞
= = = =
→ +∞ → +∞ → +∞
− + − −

+ + ( + )
= = = + = + =
→ +∞ → +∞ → +∞
′′ − −

( )= (− ) ( )

=
→ +∞
( ( )− )= → +∞
+ −

=
( + − )( + + )= =
→ +∞
+ + → +∞ =− =
+ +

= = =
→ +∞
+ +
+ + + = ∧ ≥ ⇔ = − ∧ ≥ ⇔

= + ⇔ ( = − ∨ =− − )∧ ≥ ⇔ = −
+∞
( )= −
+
R
[ ]
( ( )) >
( )<π< ( ) ( )= ≈ ( )= ≈
+
[ ] ( )<π< ( ) ( )= × ( )=( + ) −

∃ ∈] [ ( )=π − +
′( )= × − +( + )× = − − =
( )=π − −
] [ =
− − −
=
− − +
> − −
− − +
)=( )=
′ + + ′( )= ⇔ = ⇔
′( + =
+ + −
∀ ∈] [ ′( )> ⇔− − + = ∧ − ≠ ⇔ =− ∨ =

] [ > =

( )=π
′ −
] [ ( )

( )
NEMA12PR1 © Porto Editora

79 79

Você também pode gostar