Você está na página 1de 122

Tese apresentada à Divisão de Pós-Graduação do Instituto Tecnológico de

Aeronáutica como parte dos requisitos para obtenção do título de Mestre


em Ciência, no Curso de Engenharia Aeronáutica e Mecânica, na Área de
Mecânica dos Sólidos e Estruturas

Giovanni Dias Ciliato – 1º Ten. - Eng.

ANÁLISE DA RESISTÊNCIA RESIDUAL E DA TENSÃO DE


LIGAMENTO EM CHAPAS DE ALUMÍNIO COM
MÚLTIPLAS TRINCAS

Prof. Dr. Sergio Henrique da Silva Carneiro


Orientador

Prof. Dr. Homero Santiago Maciel


Chefe da Divisão de Pós-Graduação

Campo Montenegro
São José dos Campos, SP – Brasil
2004
Dados Internacionais de Catalogação-na-Publicação (CIP)
Divisão Biblioteca Central do ITA/CTA
Ciliato, Giovanni Dias
Análise da resistência residual e da tensão de ligamento em chapas de alumínio com múltiplas trincas /
Giovanni Dias Ciliato.
São José dos Campos, 2004.
107f.

Tese de mestrado– Curso de Engenharia Aeronáutica e Mecânica – Área de Mecânica dos Sólidos e
Estruturas – Instituto Tecnológico de Aeronáutica, 2004. Orientador: Prof. Dr. Sergio Henrique da Silva
Carneiro.

1. Mecânica da fratura. 2. Chapas de metal. 3. Propriedades mecânicas. 4. Propagação de trincas I.


Centro Técnico Aeroespacial. Instituto Tecnológico de Aeronáutica. Divisão de Engenharia Mecânica-
Aeronáutica. II.Título

REFERÊNCIA BIBLIOGRÁFICA

CILIATO, Giovanni Dias. Análise da resistência residual e da tensão de ligamento em


chapas de alumínio com múltiplas trincas. 2004. 107f. Tese de mestrado – Instituto
Tecnológico de Aeronáutica, São José dos Campos.

CESSÃO DE DIREITOS

NOME DO AUTOR: Giovanni Dias Ciliato


TÍTULO DO TRABALHO: Análise da resistência residual e da tensão de ligamento em chapas de
alumínio com múltiplas trincas.
TIPO DO TRABALHO/ANO: Tese / 2004

É concedida ao Instituto Tecnológico de Aeronáutica permissão para reproduzir cópias desta


tese e para emprestar ou vender cópias somente para propósitos acadêmicos e científicos. O
autor reserva outros direitos de publicação e nenhuma parte desta tese pode ser reproduzida
sem a autorização do autor.

___________________________
Giovanni Dias Ciliato
R. Utah 555, apto 31, Jacareí, SP.
CEP 12.321-720
ANÁLISE DA RESISTÊNCIA RESIDUAL E DA TENSÃO DE
LIGAMENTO EM CHAPAS DE ALUMÍNIO COM
MÚLTIPLAS TRINCAS

Giovanni Dias Ciliato – 1º Ten. – Eng.

Composição da Banca Examinadora:

Prof. Carlos de Moura Neto Presidente - ITA

Prof. Sergio Henrique da Silva Carneiro Orientador - ITA

Prof. Eliseu Lucena Neto Membro - ITA

Prof. Carlos Eduardo Chaves Membro - ITA

Prof. Ariosto Bretanha Jorge Membro - UNIFEI

ITA
Djudghflphqwrv

Dr Fkhih gd Glylvær Wìfqlfd gr Vhuylêr Uhjlrqdo gh Surwhêær dr Y÷r gh Vær Sdxor/ Oxfldqr
Ohqwh 0 Whq1Fho10Hvs10Frp1/ txh hplwlx sduhfhu idyruäyho ã plqkd wudqvihuíqfld dr Fhqwur
Wìfqlfr Dhurhvsdfldo/ sdud uhdol}du hvwh phvwudgr/ dshvdu gd fduíqfld gh shvvrdo txh dwlqjh
wrgrv rv vhwruhv gd Iruêd Dìuhd1
Dr frpsdqkhlur Mrvì Dqw÷qlr D}hyhgr Gxduwh 0 Fds10Hqj1/ gd DVH/ txh frorfrx ã plqkd
glvsrvlêær xp frpsxwdgru gh ýowlpd jhudêær/ qr txdo h{hfxwhl vlpxodêøhv qxpìulfdv frp
pdlru udslgh}1
Drv phxv frpsdqkhlurv gd Glylvær gh Vlvwhpdv Dhurqäxwlfrv +DVD, h gd Vxeglylvær gh
Hqjhqkduld Dhurqäxwlfd +DVD0J, txh ph lqfhqwlydudp h txh iruqhfhudp wrgr r dsrlr txh
vrolflwhl qr txh gl} uhvshlwr ã lqiud0hvwuxwxud qhfhvväuld ã hoderudêær ghvwh wudedokr1
Dr phx rulhqwdgru/ Vhujlr Khqultxh gd Vloyd Fduqhlur 0 Pdm10Hqj1/ txh whyh sduwlflsdêær
ylwdo hp wrgdv dv hwdsdv ghvwh wudedokr= gd hvfrokd gr whpd/ dwì dv ýowlpdv frqfoxvøhv1
à Iruêd Dìuhd Eudvlohlud/ sru whu sursruflrqdgr dv frqglêøhv lghdlv sdud r ghvhqyroyl0
phqwr ghvwd glvvhuwdêær1

l
Uhvxpr

Hvwh wudedokr dsuhvhqwd grlv pìwrgrv sdud d ghwhuplqdêær gd uhvlvwíqfld uhvlgxdo h gd whq0
vær gh oljdphqwr hp hohphqwrv hvwuxwxudlv txh srvvxhp wulqfdv hp pýowlsodv uhjløhv1 Hvwh
dvvxqwr/ txh jdqkrx qrwrulhgdgh dsöv r dflghqwh frp r Erhlqj :6: gd Dorkd Dluolqhv +hp
4<;;,/ ì frpxphqwh uhihuhqfldgr shod deuhyldwxud PVG +Pxowlsoh Vlwh Gdpdjh, h/ dwxdo0
phqwh/ ì remhwr gh qxphurvdv shvtxlvdv qdqfldgdv shod lqgývwuld dhurqäxwlfd h sru dxwrul0
gdghv gh dhurqdyhjdelolgdgh1
R sulphlur pìwrgr ì frqkhflgr sru pìwrgr gr oljdphqwr gd vhêær uhpdqhvfhqwh1 D
vxd klsöwhvh eävlfd dgplwh txh d xqlær hqwuh gxdv wulqfdv yl}lqkdv rfruuh txdqgr dv vxdv
}rqdv soävwlfdv vh wrfdp1 R pìwrgr ì edvwdqwh lqwxlwlyr h jdqkrx srsxodulgdgh ghylgr ã
vxd vlpsolflgdgh h ud}räyho suhflvær/ dghtxdgdv d idvhv suholplqduhv gh surmhwr1
R vhjxqgr pìwrgr ì hvshfldophqwh lqglfdgr sdud hvwuxwxudv gh pdwhuldlv gýfwhlv/ txh
dsuhvhqwdp vljqlfdwlyd sodvwlfdêær dqwhulru ã idokd1 Xp h{hpsor wðslfr ghvvdv hvwuxwxudv
vær rv uhyhvwlphqwrv gdv ixvhodjhqv gh dyløhv/ xvxdophqwh ihlwrv gh oljdv gýfwhlv gh doxpðqlr1
Hvwh pìwrgr ì edvhdgr qr frqfhlwr gr FWRD +fudfn wls rshqlqj dqjoh ,/ txh irl lqwurgx}lgr
hp 4<96/ h whp uhfhelgr dwhqêær/ qr hvwxgr gh PVG/ ghvgh r frphêr gd gìfdgd gh <31
Uhfhqwhphqwh/ irl d derugdjhp hvfroklgd shod QDVD sdud dydoldu/ gr srqwr gh ylvwd gd
phfåqlfd gd iudwxud/ xp pögxor gd Hvwdêær Hvsdfldo Lqwhuqdflrqdo1
Rv grlv pìwrgrv vær dsolfdgrv qd lqyhvwljdêær gh PVG hp glihuhqwhv frusrv gh suryd
sdgurql}dgrv/ ehp frpr hp hvwuxwxudv dhurqäxwlfdv pdlv uhsuhvhqwdwlydv/ wdlv frpr sdlqìlv
uhiruêdgrv1 Rv uhvxowdgrv rewlgrv sru dperv rv pìwrgrv vær frpsdudgrv frp gdgrv h{sh0
ulphqwdlv hqfrqwudgrv qd olwhudwxud1 Dv frpsdudêøhv prvwudp txh r pìwrgr gr oljdphqwr
srgh vhu h{fhvvlydphqwh frqvhuydwlyr hp glyhuvdv vlwxdêøhv/ hqtxdqwr txh r pìwrgr gr
FWRD frqgx} d uhvxowdgrv txh srvvxhp h{fhohqwh fruuhodêær frp rv gdgrv h{shulphqwdlv
sdud wrgrv rv h{hpsorv hvwxgdgrv1

ll
Devwudfw

Wklv zrun suhvhqwv wzr phwkrgv iru wkh hvwlpdwlrq ri wkh olqn0xs vwuhvv dqg uhvlgxdo vwuhqjwk
ri vwuxfwxudo hohphqwv zlwk pxowl0vlwh gdpdjh 0 PVG1 Wkh vxemhfw ri PVG lq dhurqdxwlfdo
vwuxfwxuhv zdv eurxjkw lqwr dwwhqwlrq wr wkh vflhqwlf frpxqlw| diwhu wkh Dorkd Dluolqhv
Erhlqj :6: dfflghqw lq 4<;; dqg lw lv fxuuhqwo| d wrslf ri qxphurxv lqyhvwljdwlrqv/ vsrqvruhg
e| dhurqdxwlfdo frpsdqlhv dqg dluzruwklqhvv dxwkrulwlhv1
Wkh uvw phwkrg lv nqrzq lq wkh olwhudwxuh dv wkh olqn0xs phwkrg1 Lwv edvlf k|srwkhvlv
vwdwhv wkdw wzr qhljkerxulqj fudfnv phujh zkhq wkh wzr fruuhvsrqghqw sodvwlf }rqhv wrxfk
hdfk rwkhu1 Wkh phwkrg lv yhu| lqwxlwlyh dqg kdv jdlqhg srsxodulw| gxh wr lwv vlpsolflw| dqg
uhdvrqdeoh dffxudf| iru suholplqdu| ghvljq1
Wkh vhfrqg phwkrg lv pruh vxlwdeoh wr vwuxfwxudo frpsrqhqwv ri gxfwloh pdwhuldo/ zklfk
suhvhqw vljqlfdqw dprxqwv ri sodvwlf ghirupdwlrq sulru wr idloxuh1 D w|slfdo h{dpsoh ri
vxfk vwuxfwxuhv duh dlufudiw ixvhodjh vnlqv/ xvxdoo| pdgh ri gxfwloh dooxplqxp door|v1 Wkh
phwkrg lv edvhg rq wkh fudfn wls rshqlqj dqjoh frqfhsw/ FWRD1 Wklv hodvwrsodvwlf iudfwxuh
phfkdqlfv frqfhsw zdv ruljlqdoo| lqwurgxfhg lq 4<96/ dqg kdv jdlqqhg srsxodulw| lq PVG
uhvhdufk vlqfh wkh hduo| 4<<3*v1 Lq uhfhqw |hduv/ wkh FWRD0edvhg phwkrg kdv ehhq vhohfwhg
e| QDVD dv wkh ehvw dssurdfk iru wkh iudfwxuh phfkdqlfv hydoxdwlrq ri vwuxfwxudo hohphqwv
ri d Lqwhuqdwlrqdo Vsdfh Vwdwlrq prgxoh1
Wkh wzr phwkrgv duh dssolhg wr wkh lqyhvwljdwlrq ri PVG lq glihuhqw w|shv ri vwdqgdug
vshflphqv/ dv zhoo dv lq pruh uhsuhvhqwdwlyh dhurqdxwlfdo vwuxfwxuhv/ vxfk dv ixvhodjh vwl0
hqhg sdqhov1 Wkh uhvxowv rewdlqhg zlwk erwk phwkrgv duh frpsduhg wr h{shulphqwdo gdwd
irxqg lq wkh olwhudwxuh1 Wkh frpsdulvrqv vkrz wkdw wkh olqn0xs phwkrg fdq eh h{fhvvlyho|
frqvhuydwlyh lq vhyhudo vlwxdwlrqv/ zkhuhdv wkh FWRD dssurdfk suhvhqwv h{fhohqw fruuhodwlrq
zlwk h{shulphqwdo gdwd iru doo wkh vwxglhg h{dpsohv1

lll
Ðqglfh

Djudghflphqwrv l

Uhvxpr ll

Devwudfw lll

Olvwd gh Iljxudv yll

Olvwd gh Wdehodv {l

4 Lqwurgxêær 4
414 Idgljd hp Hvwuxwxudv Dhurqäxwlfdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4
415 Uhjlær frp Pýowlsodv Wulqfdv 0 PVG 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9
41514 Idvh Orfdo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9
41515 Idvh gh Sursdjdêær gdv Wulqfdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 :
41516 Idvh gh Oljdphqwr h Idokd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 :
416 Remhwlyrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;
417 Vxpäulr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;

5 Phfåqlfd gd Iudwxud <


514 Phfåqlfd gd Iudwxud Olqhdu Hoävwlfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <
51414 Wulqfdv frpr Frqfhqwudgruhv gh Whqvøhv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 43
51415 R Fdpsr gh Whqvøhv qd Srqwd gd Wulqfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 44
51416 R Fulwìulr gh Hqhujld 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 49
51417 Wdpdqkr gd ]rqd Soävwlfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4:
515 Phfåqlfd gd Iudwxud Hodvwr0soävwlfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 53

ly
51514 D Lqwhjudo0M 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 53
51515 Ghvorfdphqwr gh Dehuwxud gd Srqwd gd Wulqfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 57
51516 Åqjxor gh Dehuwxud gd Srqwd gd Wulqfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5;

6 Fulwìulrv gh Idokd sdud PVG 64


614 Fulwìulr gr Oljdphqwr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 64
615 Fulwìulr gr FWRD 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 6<
61514 Sursdjdêær Hodvwr0soävwlfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 73
61515 Uhvlvwíqfld Uhvlgxdo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 75
61516 Idl{d hp Hvwdgr Sodqr gh Ghirupdêær 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 75
61517 Dsolfdêær gd Wìfqlfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 78

7 Ihuudphqwdv Frpsxwdflrqdlv 7:
714 Hohphqwrv Ilqlwrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 7:
71414 Htxdêøhv gh Htxloðeulr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 7<
71415 Htxdêøhv Lqfuhphqwdlv gd Whruld gd Sodvwlflgdgh 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 84
715 IUDQF5G2O 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 88
71514 Prghor gh Sursdjdêær gd Wulqfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 88
71515 Ghvfulêær grv Hohphqwrv Xwlol}dgrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 8<
71516 Fäofxor gr Idwru gh Lqwhqvlgdgh gh Whqvær 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 95
716 ZDUS6G 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 97
71614 Prghor gh Sursdjdêær gd Wulqfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 97
71615 Ghvfulêær gr Hohphqwr Xwlol}dgr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 98

8 Uhvxowdgrv 99
814 Fulwìulr gr FWRD +fgs PW frp h vhp PVG, 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 99
81414 Fdudfwhul}dêær gr Pdwhuldo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 99
81415 Ghwhuplqdêær gr FWRD 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9:
81416 Prghodjhp Qxpìulfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9<
81417 Dqäolvhv Qxpìulfdv gh Fgs PW 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 :9
81418 Dqäolvhv Qxpìulfdv frp Fgs PVG 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;4
815 Fulwìulr gr Oljdphqwr +fgs PW frp h vhp PVG, 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;9
81514 Frusrv0gh0suryd gr Wlsr PW 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;:

y
81515 Frusrv0gh0Suryd gr Wlsr PVG 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;;
816 Dqäolvh Qxpìulfd gh Sdlqìlv frp PVG 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;<
81614 Prghodjhp sru Hohphqwrv Ilqlwrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <4
81615 Hihlwr gdv Wulqfdv gh PVG qdv Whqvøhv gh Oljdphqwr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <7

9 Frqfoxvøhv <:
914 Frqvlghudêøhv Jhudlv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <:
915 Vðqwhvh grv Uhvxowdgrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <<
91514 Fulwìulr gr FWRD 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <<
91515 Fulwìulr gr Oljdphqwr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 434
916 Vxjhvwøhv sdud Wudedokrv Ixwxurv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 434

yl
Olvwd gh Iljxudv

414 I0;7 Wkxqghuelug 0 uhwludgrv gh y÷r dsöv wudqvfruulgd d ylgd vhjxud gh fhuwlfdêær 5
415 Erlqj :6: 0 Dorkd Dluolqhv1 Dsöv r srxvr +4<;;,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 6
416 Fdudfwhul}dêær gr shuðrgr gh prqlwrudêær +uhi1 ^6`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 7
417 Lq xíqfld gr PVG qd uhvlvwíqfld uhvlgxdo hp ixqêær gr wdpdqkr fuðwlfr gd wulqfd
+uhi1 ^6`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 8
418 H{hpsor gh fdsdflgdgh gh uhvlvwíqfld uhvlgxdo fhuwlfdgd +GF043, +uhi1 ^6`,1 1 1 1 9

514 Ixur hoðswlfr h d vxd lq xíqfld qd whqvær sdudohod d V +uhi1 ^<`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 43


515 Rv wuív prgrv gh fduuhjdphqwr txh srghp vhu dsolfdgrv d xpd wulqfd +uhi1 ^46`,1 1 45
516 Ghqlêær grv hl{rv frrughqdgrv ã iuhqwh gd srqwd gd wulqfd1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 45
517 Dsur{lpdêøhv xvdgdv qd vroxêær gh Zhvwhujddug +uhi1 ^47`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 46
518 Pdjqlwxgh gd whqvær  ++ qr sodqr gd wulqfd sdud r Prgr L gh fduuhjdphqwr +uhi1
^46`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 47
519 Wulqfd hp xp sodfd lqqlwd vxmhlwd d xpd whqvær uhprwd xqliruph = 1 1 1 1 1 1 1 48
51: Ghqlêær gd wd{d gh olehudêær gh hqhujld gh ghirupdêær 0 J +uhi1 ^<`,1 1 1 1 1 1 1 49
51; Hvwlpdwlydv gh sulphlud h vhjxqgd rughqv gd }rqd soävwlfd +uhi1 ^46`,1 1 1 1 1 1 1 1 4;
51< D wulqfd gh Gxjgdoh +hvtxhugd,1 Iruêd gh fxqkd +gluhlwd, +uhi1 ^46`,1 1 1 1 1 1 1 1 4;
5143 Frusr sodqr/ wulqfdgr/ qær0olqhdu hoävwlfr +uhi1 ^44`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 54
5144 Lqwhjudo0M fdofxodgd hp xp fdplqkr flufxodu frp fhqwur qd srqwd gd wulqfd +uhi1
^47`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 56
5145 Lqwhjudo0M frpr glihuhqêd hqwuh hqhujldv srwhqfldlv sdud grlv wdpdqkrv suö{lprv
+uhi1 ^<`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 57
5146 Dedxodphqwr gd srqwd gd wulqfd ghylgr ãv ghirupdêøhv soävwlfdv +uhi1 ^46`,1 1 1 1 58
5147 Ghqlêøhv gr FRG +ã hvtxhugd, h gr FWRG +ã gluhlwd, +uhi1 ^47`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 58
5148 Hvwlpdwlyd gr FWRG d sduwlu gr vwuls |lhog prgho1 + +r @  e , 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5:

yll
5149 Irwrjudd gd phglêær gr FWRD gxudqwh d sursdjdêær gýfwlo +uhi1 ^66`,1 1 1 1 1 1 5;
514: Uhsuhvhqwdêær gd ghqlêær gr FWRD +uhi1 ^49`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5<
514; Hihlwr gd sodvwlflgdgh qrv fdpsrv gh whqvær qd uhjlær gd srqwd gd wulqfd +uhi1 ^46`,1 63

614 Idwru gh lqwhqvlgdgh gh whqvær fuðwlfr frpr ixqêær gd odujxud gd fkdsd +53570W6/
hvshvvxud gh 4 pp, +uhi1 ^6`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 65
615 Yduldêær gd whqdflgdgh ã iudwxud frp r hvwdgr gh whqvær +uhi1 ^44`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 66
616 Wulqfdv oðghu h gh PVG qr fulwìulr gr oljdphqwr +uhi1 ^6`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 67
617 Lq xíqfld gh xpd wulqfd yl}lqkd qr idwru gh lqwhqvlgdgh gh whqvær +uhi1 ^57`,1 1 1 1 6:
618 Lq xíqfld grv uhiruêdgruhv qr ILW gh xpd wulqfd vlpìwulfd hp uhodêær d xp ghohv
+uhi1 ^5:`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 6;
619 Pögxor wðslfr gd Hvwdêær Hvsdfldo Lqwhuqdflrqdo +uhi1 ^55`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 6<
61: Sursdjdêær gh xpd wulqfd hp xp pdwhuldo qær0olqhdu hoävwlfr h hp xp hodvwr0
soävwlfr +uhi1 ^49`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 74
61; Shuo gh dehuwxud gd wulqfd prvwudqgr r udvwur soävwlfr +uhi1 ^49`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 74
61< Loxvwudêær gd wudqvlêær gd iudwxud gh sodqd sdud lqfolqdgd +uhi1 ^49`,1 1 1 1 1 1 1 1 75
6143 Gldjudpdv gh uhvlvwíqfld uhvlgxdo sdud frqwuroh gh ghvorfdphqwr +uhi1 ^49`,1 1 1 1 1 76
6144 Yduldêær gd whqvær wudqvyhuvdo 55 dr orqjr gd hvshvvxud/ sdud xp srqwr suö{lpr
ã srqwd gd wulqfd +uhi1 ^46`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 77
6145 Idl{d hp ghirupdêær sodqd qd olqkd gh sursdjdêær gd wulqfd h FWRD fuðwlfr +uhi1
^64`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 77

714 Xp frusr el0glphqvlrqdo jhqìulfr h vxdv frqglêøhv gh frqwruqr1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 7<


715 Glvfuhwl}dêær sru hohphqwrv qlwrv gh xp frusr el0glphqvlrqdo luuhjxodu1 1 1 1 1 1 83
716 Lq xíqfld gr klvwöulfr qd uhodêær whqvær0ghirupdêær1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 85
717 Rv wuív wlsrv pdlv frpxqv gh hqgxuhflphqwr +uhi1 ^45`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 86
718 Uhsuhvhqwdêær gd vxshuiðflh gh hvfrdphqwr gh yrq Plvhv +uhi1 ^<`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 87
719 Prglfdêær gd vxshuiðflh gh yrq Plvhv frp d sodvwlfdêær gr pdwhuldo +uhi1 ^45`,1 88
71: Prghor hvtxhpäwlfr gh fuhvflphqwr gh xpd wulqfd +uhi1 ^5<`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 89
71; FWRG phglgr 7 hohphqwrv dwuäv gd iuhqwh gd wulqfd1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 8:
71< Olqkdv gh vlphwuld hp xp fgs gr wlsr PW +plggoh fudfn whqvlrq , h dv uhdêøhv
dsolfdgdv drv qöv qd olqkd gh sursdjdêær +uhi1 ^5<`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 8;

ylll
7143 Hohphqwrv qlwrv wuldqjxoduhv txdguäwlfr +d, h olqhdu +e,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 93
7144 Hohphqwr txduwhu0srlqw1 R qö fhqwudo ì ghvorfdgr qd gluhêær gd srqwd gd wulqfd
+uhi1 ^6:`,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 94
7145 Hohphqwr qlwr uhwdqjxodu frp rlwr qöv h dv vxdv frrughqdgdv qdwxudlv1 1 1 1 1 1 95
7146 Pìwrgr gd lqwhjudo gh ihfkdphqwr gh wulqfd +hp grlv sdvvrv, +uhi1 ^73`,1 1 1 1 1 1 96
7147 Hohphqwr lvrsdudpìwulfr gh rlwr qöv h vxdv frrughqdgdv1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 98

814 Fögljr gh rulhqwdêær gr sodqr gd wulqfd sdud vhêøhv uhwdqjxoduhv +uhi1 ^<`,1 1 1 1 1 9:
815 Fdudfwhul}dêær gr pdwhuldo xvdgr qrv h{shulphqwrv h qdv dqäolvhv IHP1 1 1 1 1 1 9:
816 Frqjxudêær grv fgs*v gr wlsr PW1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9;
817 FWRD phglgr hp h{shulphqwrv frp gxdv frqjxudêøhv gh fgs +uhi1 ^63`,1 1 1 1 1 9;
818 Pdokd gh hohphqwrv qlwrv frqvwuxðgd qr FDVFD/ sdud dqäolvh qr IUDQF5G2O1 1 :3
819 Prghor vöolgr jhudgr qr ylvxdoQdvwudq iru Zlqgrzv 5335 sdud dqäolvh qr ZDUS6G1 :4
81: Lq xíqfld gd glphqvær +qd gluhêær gh sursdjdêær, grv hohphqwrv qd srqwd gd wulqfd1 :5
81; Glphqvøhv gr hohphqwr xvdgr qr sodqr gd wulqfd qdv dqäolvh wulglphqvlrqdlv1 1 1 1 :6
81< Loxvwudêær grv hohphqwrv qrv txdlv irudp phglgdv dv whqvøhv sdud ghwhuplqdêær gd
idl{d gh ghirupdêær sodqd1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 :6
8143 Whqvøhv irud gr sodqr qd dqäolvh IHP 6G +Sodqr { @ {,1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 :7
8144 Whqvøhv irud gr sodqr qd dqäolvh IHP 6G +sodqrv { @ { frp l @ 5> 6> 7 h 8,1 1 1 1 :8
8145 Whqvøhv rewlgd shod dqäolvh IHP 6G sdud r sodqr { @ { 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 :8
8146 Uhvxowdgrv h{shulphqwdlv h dqäolvhv qxpìulfdv sdud fgs wr wlsr PW +z @ :9> 5pp,1 :9
8147 Uhvxowdgrv h{shulphqwdlv h dqäolvhv qxpìulfdv sdud fgs wr wlsr PW +z @ 637> ;pp,1 ::
8148 Uhvxowdgrv h{shulphqwdlv h dqäolvhv qxpìulfdv sdud fgs wr wlsr PW +z @ 93<> 9pp,1 :;
8149 Uhvxowdgrv gdv dqäolvhv qxpìulfdv sdud fgs wr wlsr PW +z @ 4857pp,1 1 1 1 1 1 :<
814: Frpsdudêær hqwuh d uhvlvwíqfld uhvlgxdo h{shulphqwdo h dv dqäolvhv qxpìulfdv sru
IHP1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;3
814; Loxvwudêær gdv }rqdv soävwlfdv +hp wrqv gh d}xo, qr lqvwdqwh gd iudwxud1 1 1 1 1 1 1 ;3
814< Loxvwudêær grv 8 fhqäulrv gh PVG1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;5
8153 Frpsdudêær gdv dqäolvhv 5G h 6G +frqjxudêær PVG D, frp ydoruhv h{shulphqwdlv1 ;5
8154 Frpsdudêær gdv dqäolvhv 5G h 6G +frqjxudêær PVG E, frp ydoruhv h{shulphqwdlv1 ;6
8155 Frpsdudêær gdv dqäolvhv 5G h 6G +frqjxudêær PVG F, frp ydoruhv h{shulphqwdlv1 ;7
8156 Frpsdudêær gdv dqäolvhv 5G h 6G +frqjxudêær PVG G, frp ydoruhv h{shulphqwdlv1 ;8

l{
8157 Frpsdudêær gdv dqäolvhv 5G h 6G +frqjxudêær PVG H, frp ydoruhv h{shulphqwdlv1 ;9
8158 Lq xíqfld gdv wulqfdv gh PVG qd uhvlvwíqfld uhvlgxdo1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;:
8159 Glphqvøhv grv sdlqìlv uhiruêdgrv frp 4 h 5 edðdv +hp pp, +uhi1 ^58`,1 1 1 1 1 1 1 <3
815: Shuo gh dehuwxud gd wulqfd sdud pxgdu r srqwr gh ohlwxud gr åqjxor +FWRD,1 1 1 <5
815; Uhodêær whqvær0ghirupdêær vhjxqgr qrupd PLO0KGEN08K +uhi1 ^78`, h vxd uhsuh0
vhqwdêær olqhdu0sru0sduwhv1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <6
815< Wulqfd oðghu/ oljdphqwr h wulqfd gh PVG qdv frqjxudêøhv grv sdlqìlv uhiruêdgrv1 1 <6
8163 Frpsdudwlyr hqwuh rv fulwìulrv gh oljdphqwr h gr FWRD sdud sdlqìlv uhiruêdgrv1 1 <8
8164 Prghor IHP gr sdlqho uhiruêdgr frp gxdv edðdv1 Srvlêær ghirupdgd lphgldwd0
phqwh dqwhulru ã wulqfd oðghu dwlqjlu r ixur1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <8

{
Olvwd gh Wdehodv

814 Uhvlvwíqfld uhvlgxdo shor fulwìulr gr FWRD sdud hvsìflphv PW1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 :<
815 Whqvær gh oljdphqwr h uhvlvwíqfld uhvlgxdo shor fulwìulr gr FWRD sdud hvsìflphv
PVG1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;8
816 Uhvlvwíqfld uhvlgxdo shor fulwìulr gh Vzliw sdud hvsìflphv PW1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;;
817 Whqvær gh oljdphqwr h uhvlvwíqfld uhvlgxdo shor fulwìulr gh Vzliw sdud hvsìflphv PVG1 ;<
818 Frpsdudwlyr hqwuh rv pìwrgrv gr FWRD h gh Vzliw hp sdlqìlv uhiruêdgrv1 1 1 1 1 <7
819 Hihlwr gdv wulqfdv gh PVG qd glplqxlêær gd whqvær gh oljdphqwr1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <9

{l
Fdsðwxor 4

Lqwurgxêær

414 Idgljd hp Hvwuxwxudv Dhurqäxwlfdv

R whupr idgljd/ dsolfdgr dr surfhvvr gh wudqvirupdêøhv txh rfruuhp hp pdwhuldlv h hv0


wuxwxudv vxmhlwdv d fduuhjdphqwrv uhshwlgrv +fðfolfrv,/ irl sulphludphqwh hpsuhjdgr shor
hqjhqkhlur iudqfív Srqfhohw/ hp 4;<61 Hp hvwuxwxudv dhurqäxwlfdv/ d idgljd mä hud prwlyr gh
suhrfxsdêær ghvgh rv sulphlurv y÷rv grv lupærv Zuljkw +uhi1 ^4`, h/ dshvdu gh wrgr hviruêr
gh shvtxlvd txh mä irl hpsuhjdgr h uhjlvwudgr qd olwhudwxud/ hod dlqgd qær ì xp dvvxqwr
hvjrwdgr1 Wdpeìp ì suhflvr ohpeudu txh hvwh hviruêr qær irl fdsd} gh hylwdu qxphurvdv
shugdv kxpdqdv hp dflghqwhv dhurqäxwlfrv fdxvdgrv sru idokdv hvwuxwxudlv1
R sulphlur mdwr gh wudqvsruwh +GhKdyloodqg Frphw,/ ideulfdgr qd gìfdgd gh 83/ irl
surmhwdgr vhjxqgr d orvrd ylgd0vhjxud +vdih0olih ,1 Rx vhmd/ rv vhxv frpsrqhqwhv hvwuxwxudlv
irudp glphqvlrqdgrv d sduwlu gh whvwhv gh idgljd/ ghylgdphqwh fruuljlgrv sru idwruhv gh
vhjxudqêd/ h ghyhuldp vhu ghvfduwdgrv dsöv xp ghwhuplqdgr qýphur gh krudv gh y÷r/ pxlwr
dqwhv gh kdyhu dojxpd srvvlelolgdgh gh idokd1 D Iljxud 414 prvwud glyhuvrv dyløhv +I0;7,
surmhwdgrv vre d phvpd orvrd/ h uhwludgrv gh y÷r/ dshvdu gd dsduhqwh erd frqvhuydêær1
Hp 4<87/ frqwxgr/ xp GhKdyloodqg Frphw ghvdsduhfhx gxudqwh xp y÷r vreuh r Phglwhu0
uåqhr1 Xpd rxwud dhurqdyh ghvwh wlsr irl shuglgd srxfdv vhpdqdv ghsrlv1 R hvwxgr ghwd0
okdgr grv ghvwurêrv ghvvh ýowlpr dflghqwh/ doldgr d vlpxodêøhv gh suhvvxul}dêær gd hvwuxwxud
hp wdqtxhv gh äjxd/ prvwurx txh xpd wulqfd gh idgljd kdyld fdxvdgr d idokd gd ixvhodjhp
h frqvhtÿhqwh ghvfrpsuhvvær1 D sduwlu gh hqwær/ d lqgývwuld dhurqäxwlfd yrowrx0vh sdud d
orvrd gh surmhwr ghqrplqdgd idokd0vhjxud +idlo0vdih ,1 Hvwh sulqfðslr ylvd d rewhqêær gh

4
Iljxud 414 I0;7 Wkxqghuelug 0 uhwludgrv gh y÷r dsöv wudqvfruulgd d ylgd vhjxud gh fhuwlfdêær

fdplqkrv dowhuqdwlyrv +uhgxqgdqwhv, sdud rv hviruêrv/ srvvlelolwdqgr txh dv idokdv vhmdp gh0
whfwdgdv h uhsdudgdv dqwhv gd shugd fdwdvwuöfd gd ixqflrqdolgdgh gh dojxp lwhp hvwuxwxudo
lpsruwdqwh1 Hvwh frqfhlwr irl sulphludphqwh hpsuhjdgr qr surmhwr gr Erhlqj :3:1
Hp mxokr gh 4<:7/ d XVDI +X1 V1 Dlu Irufh ,/ prwlydgd shor dflghqwh frp xp I0444/
hp gh}hpeur gh 4<9</ hp xpd edvh dìuhd qr hvwdgr gh Qhydgd/ lqwurgx}lx rv uhtxlvlwrv gh
wrohuåqfld dr gdqr/ txh ghyhuldp vhu dwhqglgrv sru wrgdv dv dhurqdyhv plolwduhv1 Xpdv gdv
sulqflsdlv idokdv revhuydgdv shod XVDI qd orvrd gh ylgd0vhjxud ì r idwr gh txh hod qær
ohyd hp frqwd srvvðyhlv ghihlwrv gh ideulfdêær grv frpsrqhqwhv1
Qd äuhd gd dyldêær gh wudqvsruwh frphufldo/ sru vxd yh}/ dv dxwrulgdghv gd dyldêær flylo
gr Uhlqr Xqlgr wlyhudp vxdv vxvshlwdv frp uhodêær ã orvrd gh idokd0vhjxud vxevwdqfldgdv
shor dflghqwh frp xp Dyur :7;/ qd Dujhqwlqd/ ghylgr d gdqrv sru idgljd hp pýowlsodv
uhjløhv +pxowlsoh vlwh gdpdjh 0 PVG , gd dvd/ hp 4<:9 +uhi1 ^5`,1 Hp 4<::/ qd ]åpeld/
xp :3: gd Gdq0Dlu shughx xp hvwdelol}dgru krul}rqwdo surmhwdgr sdud idokd0vhjxud1 Frpr
frqvhtÿíqfld/ d lqgývwuld dhurqäxwlfd gh wudqvsruwh shughx d frqdqêd qd orvrd gh idokd0
vhjxud h frqfhehx dv pxgdqêdv qhfhvväuldv qdv ohjlvodêøhv hp yljru/ uhvxowdqgr qr IDU
5818:4/ hp gh}hpeur gh 4<:;1 D sduwlu gh hqwær/ rv surmhwrv gh mdwrv gh wudqvsruwh h
rv surjudpdv gh pdqxwhqêær gh dhurqdyhv hqyhokhflgdv frphêdudp d xvdu d orvrd gh
wrohuåqfld dr gdqr +gdpdjh wrohudqfh ,/ txh surfxud id}hu frp txh dv wulqfdv vhmdp ghwhfwdgdv
hp lqvshêøhv surjudpdgdv/ dqwhv txh d fdsdflgdgh gh vxsruwdu fdujdv gd hvwuxwxud fdld

5
dedl{r grv ydoruhv hvwdehohflgrv shod idokd0vhjxud1
Hp deulo gh 4<;;/ txdqgr d frpxqlgdgh dhurqäxwlfd shqvdyd txh d orvrd gh wrohuåqfld
dr gdqr hud d vroxêær frpsohwd sdud rv sureohpdv hvwuxwxudlv uhodflrqdgrv ã idgljd/ xp :6:/
rshudgr shod Dorkd Dluolqhv/ vriuhx xpd idokd hvwuxwxudo qd ixvhodjhp/ gxudqwh r y÷r1 D
idokd irl fdxvdgd shor oljdphqwr +olqn0xs , gh shtxhqdv wulqfdv gh idgljd hp ixurv gh uhelwhv
dgmdfhqwhv +pxowlsoh vlwh gdpdjh 0 PVG, hp xp mxqwd gr wlsr ods0vsolfh1 Hvwh oljdphqwr
suryrfrx d shugd gh fhufd gh 8/8p gd sduwh vxshulru gd ixvhodjhp gxudqwh r y÷r/ frqiruph
Iljxud 4151 Gh dfrugr frp d uhihuíqfld ^6`/ hvwh dflghqwh suryrfrx r txh srgh vhu frq0
vlghudgd xpd shtxhqd Uhyroxêær gd Lqwhjulgdgh Hvwuxwxudo  qd lqgývwuld gh wudqvsruwh
frphufldo1 Srxfdv vhpdqdv dsöv r idwr/ r IDD +Ihghudo Dyldwlrq Dgplqlvwudwlrq , sdwur0
flqrx/ hp Zdvklqjwrq/ r hyhqwr Wkh Lqwhuqdwlrqdo Frqihuhqfh rq Djlqj Dlusodqhv1 Hp
djrvwr gh 4<;;/ r Dluzruwklqhvv Dvvxudqfh Wdvn Irufh +DDWI,/ srvwhulruphqwh fkdpdgd gh
Dluzruwklqhvv Dvvxudqfh Zrunlqj Jurxs +DDZJ,/ irl irupdgd shod Dlu Wudqvsruw Dvvr0
fldwlrq ri Dphulfd +DWD, h shod Wkh Dhurvsdfh Lqgxvwulhv Dvvrfldwlrq ri Dphulfd +DLD,1
Hvwh juxsr/ wudedokdqgr hp frrshudêær frp r IDD h rxwudv dxwrulgdghv gd äuhd gh vhjx0
udqêd gh y÷r/ ih} vljqlfdwlydv frqwulexlêøhv sdud r dshuihlêrdphqwr gd vhjxudqêd gh y÷r
gdv iurwdv hqyhokhflgdv gh dyløhv gh wudqvsruwh1 Ghqwuh hvvdv frqwulexlêøhv/ ì srvvðyho flwdu
d uhdydoldêær grv surjudpdv gh Lqvshêær Hvwuxwxudo Vxsohphqwduhv/ lqfrusrudêær gh Er0
ohwlqv gh Vhuylêr uhodflrqdgrv ã vhjxudqêd/ h r ghvhqyroylphqwr gh surjudpdv gh frqwuroh gh
fruurvær reuljdwöulrv1

Iljxud 415 Erlqj :6: 0 Dorkd Dluolqhv1 Dsöv r srxvr +4<;;,1

Hperud vhmd r pdlv idprvr/ r dflghqwh gr Dorkd Dluolqhv qær irl r ýqlfr dwulexðgr d
PVG1 Kä glyhuvrv rxwurv uhjlvwurv gd yhulfdêær gh PVG1 Ì srvvðyho flwdu r txh rfruuhx
frp xp Dqwrqry Dq043D q2D/ hp 4<:5/ qd Xfuåqld +uhi1 ^7`,> wdpeìp r gd fdyhuqd

6
gd sduwh gldqwhlud gh xp I2D04; gd Iruêd Dìuhd Dxvwudoldqd +Ur|do Dxvwudoldq Dlu Irufh 0
UDDI, +uhi1 ^8`,/ hqwuh rxwurv1
D suhvhqêd vlpxowåqhd gh wulqfdv hp pýowlsorv ghwdokhv hvwuxwxudlv h hp ghqvlgdgh h
wdpdqkrv vxflhqwhv sdud txh d hvwuxwxud qær dwlqmd pdlv rv uhtxlvlwrv gh uhvlvwíqfld uhvlgxdo
gd wrohuåqfld dr gdqr ì ghqrplqdgd Zlghvsuhdg Idwljxh Gdpdjh +ZIG,1 PVG ì/ sruwdqwr/
xp wlsr gh ZIG fdudfwhul}dgr shod suhvhqêd vlpxowåqhd gh wulqfdv gh idgljd hp xp phvpr
frpsrqhqwh hvwuxwxudo1 Wdpeìp kä r wlsr gh ZIG fkdpdgr Pxowlsoh Hohphqw Gdpdjh
+PHG,/ txh ì fdudfwhul}dgr shod suhvhqêd gh wulqfdv hp hohphqwrv hvwuxwxudlv vlploduhv
dgmdfhqwhv1
Ghvgh r dflghqwh frp r Dorkd/ r Lqgxvwu| Frplwwhh rq ZIG surs÷v xp shuðrgr gh
prqlwrudêær hqwuh d sulphlud lqglfdêær gh wulqfd h r hvwdehohflphqwr +rqvhw , gh ZIG/
frqiruph Iljxud 416/ qr txdo lqvshêøhv hvshfldlv ghyhuldp vhu uhdol}dgdv/ ylvdqgr phokrudu
dv hvwlpdwlydv grv ideulfdqwhv txdqwr d ZIG1

Sem MSD
Resistência Residual

Resistência Residual
Requerida
Com MSD
Inspeções
Programas Especiais
Normais de
em Áreas
Inspeção
Suscetíveis

Iniciação de Trinca Período de WFD


de Fadiga Monitoração
Vôos

Iljxud 416 Fdudfwhul}dêær gr shuðrgr gh prqlwrudêær +uhi1 ^6`,1

Qhvvd ìsrfd/ dv dxwrulgdghv fhuwlfdgrudv shufhehudp txh d pdqxwhqêær gd lqwhjulgdgh


hvwuxwxudo qd suhvhqêd gh ZIG rx PVG hud lqyläyho frp rv uhfxuvrv hp xvr sdud lqvshêøhv
hp vhuylêr1 R IDD sdvvrx d qær pdlv shuplwlu txh d prqlwrudêær frqwðqxd gh äuhdv txh
mä dsuhvhqwdp sureohpdv vhmd xpd dowhuqdwlyd ã vroxêær grv phvprv1 D sulqflsdo txhvwær d
vhu uhvroylgd hud frpr wruqdu r shuðrgr gh prqlwrudêær whfqlfdphqwh yläyho/ vh r PVG qær
srgh vhu frqdyhophqwh ghwhfwdgr dqwhv gh hoh whu uhgx}lgr d uhvlvwíqfld uhvlgxdo dedl{r grv

7
sdguøhv gh fhuwlfdêær1 Dojxqv/ sruìp/ shqvdydp txh r PVG qxqfd srghuld vhu xp sur0
eohpd/ srlv dv hvwuxwxudv hudp surmhwdgdv sdud uhvlvwlu ã suhvhqêd gh wulqfdv ehp pdlruhv1
Qr hqwdqwr/ rv surjudpdv gh lqvshêær vær edvhdgrv qhvvhv wdpdqkrv gh wulqfd/ h r PVG/
hp hvwuxwxudv qhvvdv frqglêøhv/ whp xp hihlwr vljqlfdwlyr qd uhvlvwíqfld uhvlgxdo/ frqiruph
Iljxud 4171 D fdsdflgdgh gh d dhurqdyh uhvlvwlu d irqwhv glvfuhwdv gh gdqr +d xp ghvsdoh0
wdphqwr gh wxuelqd/ sru h{hpsor, srgh wdpeìp vhu vhqvlyhophqwh ghjudgdgd1 D uhgxêær
qd uhvlvwíqfld uhvlgxdo gh hvwuxwxudv/ ghylgr dr PVG/ ì wlslfdphqwh gh 53073(> frqwxgr/
ydoruhv vxshulruhv d 83( wíp vlgr uhodwdgrv/ ghshqghqgr gr wlsr gh pdwhuldo h gd jhrphwuld
gr frpsrqhqwh/ frqiruph uhihuíqfld ^9`1

Redução no Tamanho
Crítico da Trinca
Resitência Residual

Redução na
Resistência Residual

sem MSD

com MSD

Tamanho Crítico da Trinca

Iljxud 417 Lq xíqfld gr PVG qd uhvlvwíqfld uhvlgxdo hp ixqêær gr wdpdqkr fuðwlfr gd wulqfd
+uhi1 ^6`,1

D orvrd gh Wrohuåqfld dr Gdqr vxsøh txh dv wulqfdv vhuær hqfrqwudgdv dqwhv txh xpd
idokd fdwdvwuöfd rfruud1 Dv lqvshêøhv hp vhuylêr/ qr hqwdqwr/ edvhdgdv qhvvd orvrd/ vær
surmhwdgdv sdud hqfrqwudu xpd wulqfd oðghu +ohdg fudfn , qd hvwuxwxud/ txh/ hp flufxqvwåqfldv
qrupdlv/ qær ghyhuld wulqfdu/ pdv txh srgh dsuhvhqwdu wulqfdv ghylgr d sureohpdv gh ideul0
fdêær rx d dflghqwhv hp xvr1 D Wrohuåqfld dr Gdqr qær suhwhqgld vhu xpd ihuudphqwd gh
hpsuhjr hp hvwuxwxudv gh dhurqdyhv txh rshudp doìp gd ylgd sdud d txdo hod irl fhuwlfdgd/
rx doìp gr srqwr qr txdo d suredelolgdgh gh rfruuhu ZIG ì vljqlfdwlyd/ idwr txh fd fdgd
yh} pdlv frpxp/ wdqwr hp dhurqdyhv plolwduhv/ txdqwr hp frphufldlv +uhi1 ^:`,1
Pxlwdv gdv iurwdv gh dhurqdyhv hqyhokhflgdv/ surmhwdgdv dqwhulrphqwh ã hphqgd 78 gr
IDU 5818:4/ irudp frqfhelgdv sdud uhvlvwlu d gdqrv vljqlfdwlyrv/ frqiruph prvwudgr qd

8
Iljxud 4181 Hvwd fdsdflgdgh gdyd ãv dxwrulgdghv h drv rshudgruhv edvwdqwh frqiruwr h vh0
jxudqêd1 Sruìp/ ã phglgd txh d iurwd hqyhokhfh/ hvwd vhqvdêær frqiruwdqwh ydl glplqxlqgr
vljqlfdwlydphqwh1

Iljxud 418 H{hpsor gh fdsdflgdgh gh uhvlvwíqfld uhvlgxdo fhuwlfdgd +GF043, +uhi1 ^6`,1

415 Uhjlær frp Pýowlsodv Wulqfdv 0 PVG

Frqiruph d uhihuíqfld ^;`/ glylgh0vh r ihq÷phqr gh PVG hp wuív idvhv glvwlqwdv=


41 Idvh orfdo>
51 Idvh gh sursdjdêær gdv wulqfdv> h
61 Idvh gh oljdphqwr h idokd1
Fdgd xpd ghodv srvvxl fdudfwhuðvwlfdv sduwlfxoduhv txdqwr ãv wudqvirupdêøhv txh rfruuhp
qdv hvwuxwxudv1 Fdgd idvh ì euhyhphqwh glvfxwlgd d vhjxlu1

41514 Idvh Orfdo

Ì r shuðrgr gh qxfohdêær gd wulqfdv/ qr txdo hodv vær pxlwr shtxhqdv sdud lq xhqfldu dv
ghpdlv1 Sruwdqwr/ qhvwd idvh/ r ghvhqyroylphqwr gdv wulqfdv ì grplqdgr shod lq xíqfld grv
ghwdokhv hvwuxwxudlv orfdlv1 Dsur{lpdgdphqwh ;3( gd ylgd gd hvwuxwxud fodvvlfd0vh qhvwd
idvh1

9
41515 Idvh gh Sursdjdêær gdv Wulqfdv

Qhvwh shuðrgr/ dv wulqfdv mä srvvxhp wdpdqkr vxflhqwh sdud lqwhudjluhp1 D prghodjhp


ghvwd idvh h{ljh r frqkhflphqwr ghvwd lqwhudêær/ ehp frpr grv ghwdokhv hvwuxwxudlv1 D
pdlru sduwh gdv sxeolfdêøhv derugd hvwd idvh1
Qd pdlruld gdv yh}hv/ txdqgr dv wulqfdv gh PVG wruqdp0vh ghwhfwäyhlv qdv lqvshêøhv
hp vhuylêr/ mä ì pxlwr wdugh1 Wrp Vzliw duprx= PVG h{wuhpdphqwh shtxhqrv wíp
d fdsdflgdgh srwhqfldo gh uhgx}lu d uhvlvwíqfld uhvlgxdo dedl{r grv sdguøhv ruljlqdlv gh
fhuwlfdêær gd dhurqdyh ^6`1 Ghvvd irupd/ frpr r PVG vlpsohvphqwh qær srgh vhu wrohudgr
ghqwur gd ylgd rshudflrqdo/ r hvwxgr uhdol}dgr gd sursdjdêær gh glyhuvrv fhqäulrv gh wulqfdv
gh phvpr wdpdqkr h gh wdpdqkrv glihuhqwhv dwì r oljdphqwr/ ylvdqgr r hvwdehohflphqwr gh
surjudpdv gh lqvshêær/ ì/ vhjxqgr Vzliw/ xpd derugdjhp huudgd gr dvvxqwr1

41516 Idvh gh Oljdphqwr h Idokd

Ì qhvwd idvh txh rfruuh d xqlær gdv wulqfdv/ irupdqgr wulqfdv pdlruhv/ hp xp surfhvvr txh
whuplqd frp d idokd gr frpsrqhqwh hvwuxwxudo1
R fhuqh gr sureohpd gh PVG/ qd uhdolgdgh/ frqvlvwh qd ghwhuplqdêær gd uhgxêær qd
uhvlvwíqfld uhvlgxdo gdv hvwuxwxudv/ rx vhmd/ qr hvwxgr ghvwd ýowlpd idvh1
Xpd rxwud ghqlêær sdud ZIG ì sursrvwd shor surihvvru Mlp Pdu/ suhvlghqwh gr Whfkql0
fdo Ryhuvljkw Jurxs Djlqj Dlufudiw = hoh frpsdud ZIG frp d DLGV hp kxpdqrv/ rx vhmd/ ì
xp hvwäjlr gd ylgd gh xpd dhurqdyh qr txdo r vlvwhpd lpxqroöjlfr +qhvwh fdvr d fdsdflgdgh
gh idokd0vhjxud rx gh wrohuåqfld dr gdqr, frphêd d ghwhulrudu0vh1 Shor idwr gh r hvwdgr gh
ZIG/ vre d irupd gh PVG/ srghu ghwhulrudu gudvwlfdphqwh rv qðyhlv gh uhvlvwíqfld uhvlgxdo
fhuwlfdgrv/ phvpr txdqgr dv wulqfdv vær wær shtxhqdv txh qær srghp vhu ghwhfwdgdv sru
lqvshêøhv ylvxdlv gh urwlqd/ r surihvvru Pdu dfuhglwd txh rx kä PVG/ rx qær kä= qær kä
qhqkxp hvwäjlr lqwhuphgläulr/ txh srvvd vhu dgplqlvwudgr sru lqvshêøhv1 Dr frqwuäulr gd
DLGV/ frqwxgr/ PVG srgh vhu fxudgr  dwudyìv gr xvr gh ghwhuplqdgdv wìfqlfdv mä frp0
surydgdphqwh frqäyhlv/ qr vhqwlgr gh ghwhuplqdu0vh txdqgr ì vljqlfdwlyd d suredelolgdgh
gh hoh ghjudgdu d uhvlvwíqfld uhvlgxdo gd hvwuxwxud1

:
416 Remhwlyrv

R remhwlyr ghvwh wudedokr frqvlvwh hp lqyhvwljdu wìfqlfdv frqvdjudgdv sdud d ghwhuplqdêær


grv qðyhlv gh whqvær fdsd}hv gh lqlfldu r surfhvvr gh oljdphqwr gdv wulqfdv/ ehp frpr r
fäofxor gd uhvlvwíqfld uhvlgxdo gh hvwuxwudv/ qd suhvhqêd gh PVG/ h frpsdudu hvvhv uhvxowdgrv
frp ydoruhv h{shulphqwdlv uhjlvwudgrv hp duwljrv flhqwðfrv1 Sdud wdqwr/ vær ghvhqyroylgrv
rv fulwìulrv gr oljdphqwr gd vhêær uhpdqhvfhqwh/ gh Vzliw/ h r fulwìulr gr FWRD1 R sulphlur
fulwìulr ì gh iäflo hqwhqglphqwr h dsolfdêær/ lghdo sdud hvwxgrv lqlfldlv gh frqjxudêøhv gh
sdlqìlv1 R vhjxqgr/ sru vxd yh}/ ghpdqgd xp hviruêr frpsxwdflrqdo ehp pdlru/ sruìp
dsuhvhqwd uhvxowdgrv gh txdolgdgh pxlwr vxshulru1 Qhvwh ýowlpr fulwìulr/ fxmd dsolfdêær
hvwä lqwlpdphqwh oljdgd d ihuudphqwdv frpsxwdflrqdlv gh hohphqwrv qlwrv/ ì yhulfdgd d
srvvlelolgdgh gr hpsuhjr gh xpd dqäolvh elglphqvlrqdo/ frp d wìfqlfd gd idl{d hp hvwdgr
sodqr gh ghirpdêær/ hp vxevwlwxlêær ã dqäolvh wulglphqvlrqdo1

417 Vxpäulr

Qr Fdsðwxor 5 vær dsuhvhqwdgrv frqfhlwrv eävlfrv uhodflrqdgrv ã Phfåqlfd gd Iudwxud1


Sulphludphqwh ì ylvwd d derugdjhp olqhdu hoävwlfd/ txh xwlol}d frqfhlwrv gd hodvwlflgdgh olqhdu1
Srvwhulruphqwh/ frp d lqwurgxêær gh sduåphwurv hodvwr0soävwlfrv/ ì derugdgd d Phfåqlfd gd
Iudwxud Hodvwr0soävwlfd/ txh xwlol}d frqfhlwrv gd sodvwlflgdgh1
Qr Fdsðwxor 6 vær ylvwrv grlv fulwìulrv gh idokd= r fulwìulr gr oljdphqwr/ txh ì klvwrulfd0
phqwh lpsruwdqwh/ h r gr åqjxor gh dehuwxud gd srqwd gd wulqfd/ fxmd dsolfdêær d pdwhuldlv
edvwdqwh gýfwhlv frqgx} d h{fhohqwhv uhvxowdgrv1
Qr Fdsðwxor 7 hqfrqwudp0vh lqirupdêøhv uhodwlydv ã whruld gh hohphqwrv qlwrv/ ehp frpr
ãv gxdv ihuudphqwdv gh dqäolvh xwlol}dgdv= r Iudqf5G2O h r ZDUS6G1
Qr Fdsðwxor 8 hvwær uhodflrqdgrv rv uhvxowdgrv gdv vlpxodêøhv qxpìulfdv frqgx}lgdv/ ehp
frpr d ghwhuplqdêær grv sduåphwurv qhfhvväulrv/ sdud glihuhqwhv frusrv0gh0suryd1 Hvwhv
uhvxowdgrv vær frpsdudgrv frp uhvxowdgrv h{shulphqwdlv sxeolfdgrv qd olwhudwxud1
R Fdsðwxor 9 dsuhvhqwd dv frqfoxvøhv/ frqvwlwxðgdv gdv frqvlghudêøhv jhudlv/ gh xpd
vðqwhvh grv uhvxowdgrv h gh vxjhvwøhv sdud wudedokrv ixwxurv1

;
Fdsðwxor 5

Phfåqlfd gd Iudwxud

Qhvwh fdsðwxor vær dsuhvhqwdgrv dojxqv frqfhlwrv eävlfrv sdud r ghvhqyroylphqwr ghvwd glv0
vhuwdêær/ uhihuhqwhv ã Phfåqlfd gd Iudwxud1

514 Phfåqlfd gd Iudwxud Olqhdu Hoävwlfd

D suhvhqêd gh xpd wulqfd hp xp frpsrqhqwh gh xpd pätxlqd/ yhðfxor rx hvwuxwxud srgh


hqiudtxhfí0or gh irupd txh uhvxowh qd vxd iudwxud hp grlv rx pdlv shgdêrv1 Lvvr srgh
dfrqwhfhu lqfoxvlyh hp qðyhlv gh whqvøhv lqihulruhv dr hvfrdphqwr gr pdwhuldo1 Qdv vlwxdêøhv
hp txh dv wulqfdv vær gliðfhlv gh vhuhp hylwdgdv/ h rv vhxv hihlwrv vær uhohydqwhv/ wruqd0
vh qhfhvväuld d dsolfdêær gh xpd phwrgrorjld hvshfldo fkdpdgd Phfåqlfd gd Iudwxud/ txh
iruqhfh phlrv sdud d vhohêær gh pdwhuldlv h sdud r surmhwr gh frpsrqhqwhv txh plqlpl}hp
d srvvlelolgdgh gh iudwxud/ frqiruph uhihuíqfldv ^<` h ^43`1
D Phfåqlfd gd Iudwxud Olqhdu Hoävwlfd +PIOH, xwlol}d0vh grv frqfhlwrv gd hodvwlflgdgh
olqhdu sdud dydoldu rv phfdqlvprv gh idokd h iudwxud grv pdwhuldlv1 R vhx hvfrsr ydl dwì r
srqwr hp txh vær vljqlfdwlydv dv ghirupdêøhv soävwlfdv suhfhghqwhv ã iudwxud1 Hqwuhwdqwr/
dirud pdwhuldlv lghdophqwh iuäjhlv/ txdotxhu frusr wulqfdgr/ vre d dsolfdêær gh fdujdv/ srvvxl
xpd uhjlær vxmhlwd d ghirupdêær lqhoävwlfd qd srqwd gd wulqfd/ ghylgr ã frqfhqwudêær gh
whqvøhv +uhi1 ^44`,/ frpr ì prvwudgr d vhjxlu1
Vre fhuwdv frqglêøhv/ sruìp/ xp frusr wulqfdgr/ hperud srvvxd uhjlær sodvwlfdgd/ srgh
vhu hvwxgdgr shod whruld gd PIOH1 Sru h{hpsor/ vh r yroxph vxmhlwr ã ghirupdêær soävwlfd
ì shtxhqr/ txdqgr frpsdudgr dr wdpdqkr gd wulqfd rx d txdotxhu rxwud glphqvær fd0

<
udfwhuðvwlfd gr frusr/ gl}0vh txh r hvwdgr ì gh hvfrdphqwr hp shtxhqd hvfdod +vpdoo vfdoh
|lhoglqj 0 VV\,1 R frqfhlwr gh VV\/ mxqwdphqwh frp d h{lvwíqfld gh xp sduåphwur g / idwru
gh lqwhqvlgdgh gh whqvær/ txh vhuä lqwurgx}lgr srvwhulruphqwh h txh ghvfuhyh r fdpsr gh
whqvøhv qdv sur{lplgdghv gd wulqfd/ irupdp d ylvær prghuqd gd PIOH1
Vdoyr h{suhvvd revhuydêær frqwuäuld/ dv htxdêøhv gd whruld gd hodvwlflgdgh dsuhvhqwdgdv
dr orqjr ghvwh wudedokr ohydp hp frqvlghudêær d klsöwhvh gh shtxhqdv ghirupdêøhv1 Hp
rxwudv sdodyudv/ rv frpsrqhqwhv grv ghvorfdphqwrv vær wdlv txh rv vhxv judglhqwhv/ hp ydoru
devroxwr/ vær wær shtxhqrv +Y% *Y%c Y+ *Y+c  , txh vhxv txdgudgrv h surgxwrv srghp
vhu ghvsuh}dgrv/ idfh d hohv suösulrv ^45`1 Vhqgr dvvlp/ revhuydqgr txh qær kä prylphqwr
gh frusr uðjlgr/ ì luuhohydqwh d revhuydêær gh vh hvwdu xvdqgr frrughqdgdv odjudqjldqdv
+pdwhuldlv, rx hxohuldqdv +hvsdfldlv,1

51414 Wulqfdv frpr Frqfhqwudgruhv gh Whqvøhv

Frqvlghuh xp ixur hoðswlfr shtxhqr hp xpd sodfd/ gh irupd txh r vhx hl{r pdlru vhmd
shushqglfxodu ã gluhêær gh dsolfdêær gh xpd whqvær xqliruph V/ frqiruph prvwudgr qd
Iljxud 5141

S 8

σ /S k t=7
t
6
2
ρ= d /c
y
d 4
x σ yy

b
c 2

0
0 1 2 3 4 5
x/ ρ

Iljxud 514 Ixur hoðswlfr h d vxd lq xíqfld qd whqvær sdudohod d V +uhi1 ^<`,1

R hihlwr pdlv qrwäyho gr ixur revhuyd0vh qrv ydoruhv gh j+ / sdudohor d V= orqjh gd holsvh/ d
whqvær ì ljxdo d dsolfdgd uhprwdphqwh> txdqgr vh shufruuh r hl{r { hp gluhêær ã ruljhp/ frq0
wxgr/ rv ydoruhv fuhvfhp udslgdphqwh dwì dwlqjluhp xp pä{lpr/ txh ghshqgh gd sursruêær

43
hqwuh dv glphqvøhv gd holsvh/ gd vhjxlqwh irupd=
 u 
S S
j + ' 7 E n 2  ' 7  n 2 
_ 4
R idwru gh frqfhqwudêær gh whqvær sdud d holsvh srgh vhu ghqlgr shod ud}ær hqwuh d
whqvær pä{lpd h d whqvær uhprwd/ qd irupd=
u
j S S
&| ' + ' E n 2  '  n 2 1 +514,
7 _ 4
Srgh0vh/ djrud/ lpdjlqdu d glphqvær _ gd holsvh whqghqgr d }hur/ gh irupd d dsur{lpdu0
vh gd irupd gh xpd wulqfd1 Qhvwd frqglêær/ j+ h &| whqghp d lqqlwr1 Vhqgr dvvlp/ xpd
wulqfd suryrfd xpd vhyhud frqfhqwudêær gh whqvær1 Sru rxwur odgr/ whqvøhv lqqlwdv qær
h{lvwhp hp pdwhuldlv uhdlv1 R txh rfruuh qd yhugdgh ì txh/ phvpr vh d whqvær uhprwd qær
iru h{djhudgdphqwh dowd/ hp pdwhuldlv gýfwhlv/ kä sodvwlfdêær qd uhjlær gd srqwd gd wulqfd/
gh irupd txh/ gh lqlfldophqwh djxgd/ hod ydl whqgr d vxd srqwd dedxodgd1

51415 R Fdpsr gh Whqvøhv qd Srqwd gd Wulqfd

Hp ghwhuplqdgrv fdvrv/ kä h{suhvvøhv ihfkdgdv sdud r fdpsr gh whqvøhv hp xp frusr


wulqfdgr vxmhlwr d iruêdv h{whuqdv1 Dvvxplqgr txh r pdwhuldo ì lvrwuöslfr h srvvxl frp0
sruwdphqwr olqhdu0hoävwlfr/ Zhvwhujddug/ Luzlq/ Vqhggrq/ h Zlooldpv irudp rv sulphlurv
shvtxlvdgruhv d sxeolfduhp hvwdv vroxêøhv ^46`1
Kä wuív wlsrv gh fduuhjdphqwr txh xpd wulqfd srgh h{shulphqwdu1 Qr prgr L/ r fduuhjd0
phqwr sulqflsdo ì dsolfdgr qrupdophqwh dr sodqr gd wulqfd h whqgh d deul0od1 R prgr LL
fruuhvsrqgh dr fduuhjdphqwr gh flvdokdphqwr qr sodqr h whqgh d ghvol}du xp sodqr gd wulqfd
vreuh r rxwur1 Mä qr prgr LLL/ kä r fduuhjdphqwr gh flvdokdphqwr irud gr sodqr1 Xp frusr
wulqfdgr/ srgh vhu fduuhjdgr hp xp ghvvhv prgrv rx hp txdotxhu gh vxdv frpelqdêøhv1 Rv
prgrv L/ LL h LLL hvwær loxvwudgrv qd Iljxud 5151
Fdgd xpd ghvvdv frqglêøhv gh fduuhjdphqwr surgx} xpd vlqjxodulgdgh sursruflrqdo d
s
* o qr fdpsr gh whqvøhv/ hp txh u ì d glvwåqfld gr srqwr hp txhvwær/ phglgd d sduwlu
gd srqwd gd wulqfd/ hp xp vlvwhpd gh frrughqdgdv floðqgulfdv +Iljxud 516, h g ì r idwru
gh lqwhqvlgdgh gh whqvær 0 ILW/ frp r vxehvfulwr fruuhvsrqghqwh dr prgr gh fdujd1 Qhvvdv
frqglêøhv/ dv whqvøhv whqghp d ydoruhv pxlwr dowrv/ frpr mä phqflrqdgr dqwhulruphqwh1 Rx
vhmd/ qd uhjlær suö{lpd ã srqwd gd wulqfd hp xp frusr lvrwuöslfr/ olqhdu0hoävwlfr/ srgh0vh

44
Iljxud 515 Rv wuív prgrv gh fduuhjdphqwr txh srghp vhu dsolfdgrv d xpd wulqfd +uhi1 ^46`,1

hvfuhyhu=

jEU  ' sgU sEU Ew  / +515,


2Zo

jEUU  ' sgUU sEUU Ew / h +516,


2Zo

jEUUU  ' sgUUU sEUUUEw 1 +517,


2Zo

σyy
y

τxy

σxx

TRINCA
θ

Iljxud 516 Ghqlêær grv hl{rv frrughqdgrv ã iuhqwh gd srqwd gd wulqfd1

Hp xpd frqglêær pdlv jhqìulfd 0 gh fduuhjdphqwr plvwr 0 frqvlghudqgr txh dv klsöwhvhv


gd hodvwlflgdgh olqhdu vær yäolgdv/ gh irupd txh vh yhulfdp dv olqhulgdghv iðvlfd h jhrpìwulfd/
srgh0vh dsolfdu r sulqfðslr gd vxshusrvlêær ^45`=

jE|J|@, ' jEU  n jEUU  n jEUUU  1 +518,

45
Qhvwd glvvhuwdêær/ vdoyr revhuydêær frqwuäuld/ r wlsr gh fduuhjdphqwr xwlol}dgr ì r prgr
L1
Zhvwhujddug/ hp 4<6</ hvwxgdqgr r sureohpd gh xpd wulqfd lqwhuqd gh frpsulphqwr 2@
hp xpd sodfd lqqlwd/ vre whqvær uhprwd eld{ldo/ rewhyh d vroxêær h{dwd/ dwudyìv gr xvr gd
irupxodêær frpsoh{d sdud d hodvwlflgdgh ^47`1

θ2 r 0
r2r 2a
r1 θ1 x
-a a

Iljxud 517 Dsur{lpdêøhv xvdgdv qd vroxêær gh Zhvwhujddug +uhi1 ^47`,1

Frqvlghudqgr0vh xpd shtxhqd uhjlær dr uhgru gd srqwd gd wulqfd/ gh irupd txh o2  2@/
h w2  f/ gh dfrugr frp d Iljxud 517/ srgh0vh vlpsolfdu dv h{suhvvøhv gh Zhvwhujddug1 Frp
lvvr/ sdud xpd qryd orfdol}dêær gd ruljhp/ loxvwudgd qd Iljxud 516/ dv vhjxlqwhv htxdêøhv
vær yäolgdv +uhi1 ^46`,=
     
g w w w
j%% ' s U ULt   ti? ti? / +519,
2Zo 2 2 2

     
g w w w
j++ ' s U ULt  n ti? ti? / +51:,
2Zo 2 2 2

     
gU w w w
%+ 's ULt ti? ti? / +51;,
2Zo 2 2 2

j 55 ' f +hvwdgr sodqr gh whqvær,/ rx +51<,

j55 ' v Ej%% n j ++  +hvwdgr sodqr gh ghirupdêær,/ +5143,

h %5 ' +5 ' f 1 +5144,

46
Txdqgr w ' f/ r flvdokdphqwr ì qxor1 Ghvvd irupd/ r sodqr gd wulqfd ì xp sodqr
sulqflsdo sdud r prgr L gh fduuhjdphqwr1 D Iljxud 518 prvwud/ hvtxhpdwlfdphqwh/ d uhjlær
gh ydolgdgh gd htxdêær 51:/ txh ì glwd uhjlær gh grpðqlr gd vlqjxodulgdgh1 Pdlv didvwdgr gd
srqwd gd wulqfd/ dv frqglêøhv gh frqwruqr uhprwdv sdvvdp d jryhuqdu r fdpsr gh whqvøhv1 R
ILW/ sru frqvhjxlqwh/ ghqh d dpsolwxgh gd vlqjxodulgdgh gd wulqfd/ srlv dv whqvøhv fuhvfhp
hp sursruêær d g 1 Dlqgd pdlv/ gdgd d frrughqdgd gh xp srqwr gd uhjlær grplqdgd shod
vlqjxodulgdgh/ r ILW ghvfuhyh frpsohwdphqwh r hvwdgr gh whqvøhv1

σyy θ =0

"
σ

EQUAÇÃO SINGULAR
TRINCA

r
ZONA DOMINADA
PELA SINGULARIDADE

Iljxud 518 Pdjqlwxgh gd whqvær  ++ qr sodqr gd wulqfd sdud r Prgr L gh fduuhjdphqwr +uhi1
^46`,1

Gr txh irl h{srvwr qr sduäjudir dqwhulru/ fd fodud d lpsruwåqfld gh vh ghwhuplqdu r


idwru gh lqwhqvlgdgh gh whqvær sdud glihuhqwhv frqjxudêøhv gh hviruêrv h jhrphwuldv1 Frp
hvvd qdolgdgh/ kä iöupxodv ghulydgdv gh vroxêøhv dqdoðwlfdv sdud glyhuvrv fdvrv vlpsohv>
hperud/ sdud rv pdlv frpsoh{rv/ r ILW ghyd vhu ghwhuplqdgr sru h{shulphqwrv rx sru
dqäolvh qxpìulfd1
Frpr d htxdêær 515 ì yäolgd sdud xp frusr duelwuäulr/ hod wdpeìp vh dsolfd d xpd fkdsd
lqqlwd vxmhlwd d whqvær xqliruph +Iljxud 519, frp xpd wulqfd fhqwudo gh frpsulphqwr 2@1 Ì
sdguær uhihulu0vh dr frpsulphqwr gh xpd wulqfd frp gxdv srqwdv frpr 2@1 Dvvlp/ ghyh0vh
xvdu vlpsohvphqwh @ sdud r frpsulphqwr gdtxhodv txh srvvxhp dshqdv xpd srqwd1
Xpd yh} txh/ qdwxudophqwh/ dv ixqêøhv jhqhulfdphqwh ghvljqdgdv sru sEU  Ew qd htxdêær
515 vær dglphqvlrqdlv/ r whupr Ig2Zo
U ghyh whu glphqvær gh whqvær1 Ghvvd irupd/ g whp

glphqvær gh whqvær yh}hv d udl} txdgudgd gr frpsulphqwr1 D ýqlfd judqgh}d frp glphqvær
gh whqvær sdud hvwh fdvr ì d whqvær uhprwd jc h d ýqlfd frp glphqvær gh frpsulphqwr ì @/

47
σ

2a

Iljxud 519 Wulqfd hp xp sodfd lqqlwd vxmhlwd d xpd whqvær uhprwd xqliruph =

frqiruph uhihuíqfld ^43`1 Frqvhtÿhqwhphqwh/ r ILW ì gdgr sru=

gU ' qj @ 1
s +5145,

Qd uhihuíqfld ^46` ghprqvwud0vh txh/ sdud r fdvr hp txhvwær/ d vroxêær h{dwd ì h{suhvvd
sru=

gU ' j Z@ 1
s +5146,

Wudglflrqdophqwh/ dv h{suhvvøhv sdud rxwudv jhrphwuldv h fduuhjdphqwrv wíp vlgr uhih0


uhqfldgdv dr udglfdqgr h{suhvvr qd irupd gd htxdêær 51461 Rx vhmd/ r idwru
sZ ì wludgr gh
q / ghqlgr frpr vhqgr xp sduåphwur dglphqvlrqdo/ ixqêær gd jhrphwuld1 Dvvlp/ jhqhulfd0
phqwh/ srgh0vh hvfuhyhu=

g ' qj Z@ 1
s +5147,

D uhvlvwíqfld ã iudwxud iuäjlo qd suhvhqêd gh xpd wulqfd ì phglgd sru xpd sursulhgdgh
gr pdwhuldo fkdpdgd whqdflgdgh ã iudwxud/ gU 1 Qrupdophqwh/ rv pdwhuldlv txh dsuhvhqwdp
dowd uhvlvwíqfld +dowrv ydoruhv gh whqvær gh uxswxud, dsuhvhqwdp edl{rv ydoruhv gh gU +uhi1
^<`,1 Rv ydoruhv ghvvd judqgh}d yduldp frp d hvshvvxud gd hvwuxwxud h wíp r vhx ydoru
fuðwlfr +r phqru ydoru/ txh ì xpd sursulhgdgh gr pdwhuldo, dwlqjlgr txdqgr d hvshvvxud ì
vxflhqwhphqwh judqgh sdud jdudqwlu frqglêøhv gh hvwdgr sodqr gh ghirupdêær1 Gh dfrugr
frp d PIOH/ h vre ghwhuplqdgdv frqglêøhv/ xpd hvwuxwxud wulqfdgd srgh iudwxudu txdqgr
r ILW ghqlgr hp 5147 dwlqjh r ydoru fuðwlfr gU 1

48
Qr Fdsðwxor 6/ r ILW ì xvdgr frpr sduwh sulqflsdo gd dsolfdêær gr fulwìulr gh idokd sru
hvfrdphqwr gr oljdphqwr1

51416 R Fulwìulr gh Hqhujld

R sulphlur d sursru r fulwìulr gh hqhujld sdud iudwxud irl Jul!wk/ hp wudedokrv txh gdwdp
gh 4<53 ^<`1 Ruljlqdophqwh/ hvwxgdqgr d iudwxud gh fgs gh ylgur/ Jul!wk shqvdyd txh wrgd
d hqhujld srwhqfldo gh ghirupdêær hud xvdgd qd irupdêær gh qrydv vxshuiðflhv olyuhv qdv
wulqfdv1 Qd gìfdgd gh 83/ dsolfdqgr C d phwdlv/ Luzlq prvwurx txh r frqfhlwr wdpeìp ì
dsolfäyho/ ghvgh txh d }rqd soävwlfd vhmd shtxhqd1
D wd{d gh olehudêær gh hqhujld/ C/ ì ghqlgd frpr d wd{d gh yduldêær qd hqhujld srwhqfldo
sru äuhd gh wulqfd fuldgd sdud pdwhuldlv olqhduhv hoävwlfrv/ rx vhmd=

 _L
C' / +5148,
| _@
hp txh _L ì d yduldêær qd hqhujld srwhqfldo gh ghirupdêær> |E_@ ì d äuhd gh wulqfd fuldgd
h r vlqdo qhjdwlyr ì lqwurgx}lgr sdud txh C whqkd ydoru srvlwlyr +uhi1 ^<`, frpr yhulfdgr
qd Iljxud 51:1 Ruljlqdophqwh/ hvwh frqfhlwr lpdjlqdyd txh wrgd d hqhujld srwhqfldo gh
ghirupdêær hud xvdgd qr dxphqwr gdv äuhdv wulqfdgdv1 Lvwr ì dsur{lpdgdphqwh yhugdgh hp
pdwhuldlv iuäjhlv/ frpr rv ylgurv xvdgrv sru Jul!wk1 Qr hqwdqwr/ hp pdwhuldlv gýfwhlv/ xpd
sduwh vljqlfdwlyd ghvvd hqhujld srgh vhu frqvxplgd qd sodvwlfdêær gr pdwhuldo gd uhjlær
gd srqwd gd wulqfd1

P G = - 1 dU
P t da
dU a

t a+da

U
a da
U-dU

v=∆L v=∆L

Iljxud 51: Ghqlêær gd wd{d gh olehudêær gh hqhujld gh ghirupdêær 0 J +uhi1 ^<`,1

D derugdjhp prghuqd ghvvd wìfqlfd irl lqwurgx}lgd sru Luzlq ^46`= qr lqvwdqwh gd iudwxud/

49
whp0vh C ' CS / hp txh CS ì d wd{d gh olehudêær gh hqhujld fuðwlfd/ xpd phglgd gd whqdfl0
gdgh ã iudwxud1 D uhodêær hqwuh C h gU / fxmr ydoru fuðwlfr gU wdpeìp ì xpd phglgd gh
whqdflgdgh/ ì gdgd sru=

gU2
C' 1 +5149,
.
Hvwd uhodêær ì d edvh sdud r fäofxor gr ILW qr pìwrgr prglfdgr gh ihfkdphqwr gh wulqfd
lqfoxðgr qr vriwzduh Iudqf5G2O h hvwä lqwurgx}lgr qr lwhp 715161

51417 Wdpdqkr gd ]rqd Soävwlfd

D Derugdjhp gh Luzlq

Frqiruph flwdgr dqwhulruphqwh/ ì ixqgdphqwdo txh d uhjlær gh hvfrdphqwr gr pdwhuldo/


fkdpdgd gh }rqd soävwlfd/ vhmd shtxhqd +VV\,/ sdud txh vh srvvd dsolfdu d whruld gd PIOH1
R wdpdqkr gd }rqd soävwlfd/ sdud r fdvr gh hvwdgr sodqr gh whqvær/ srgh vhu hvwlpdgr d
sduwlu gdv htxdêøhv 519/ 51;/ 51:/ 51< h 5144/ id}hqgr w ' fc gh dfrugr frp d derugdjhp gh
Luzlq=

j% ' j+ ' sg /h +514:,


2Zo

j5 ' %+ ' +5 ' %5 ' f 1 +514;,

Ilfd fodur txh j % c j+ c h j5 vær dv whqvøhv sulqflsdlv1 Wdqwr r fulwìulr gh Yrq Plvhv/ txdqwr
r gh Wuhvfd/ hvwlpdp hvfrdphqwr sdud j% ' j + ' je c vhqgr j e d whqvær gh hvfrdphqwr gr
pdwhuldo1 Vxewlwxlqgr qdv htxdêøhv dqwhulruhv/ whp0vh=
 2
 g
o+ ' 1 +514<,
2Z je
Hvwd ì vlpsohvphqwh d uhjlær ã iuhqwh gd wulqfd rqgh dv whqvøhv gd glvwulexlêær hoävwlfd
vxshudp r ydoru gh hvfrdphqwr1 Qd uhdolgdgh/ txdqgr rfruuh d sodvwlfdêær/ kä xpd uhglv0
wulexlêær gdv whqvøhv/ hp yluwxgh gh hodv qær srghuhp dwlqjlu ydoruhv lqqlwrv/ qr vhqwlgr
gh vh hvwdehohfhu r htxloðeulr gh iruêdv^46`/ gh irupd txh d }rqd soävwlfd uhdo ì pdlru txh
d gd ljxdogdgh 514<1 Dshvdu glvvr/ ì d htxdêær 514< txh ì dgrwdgd sru Vzliw qr fulwìulr
dsuhvhqwdgr qr Fdsðwxor 61

4:
σyy θ =0

σe ELASTO-PLÁSTICO

ry

ELÁSTICO
TRINCA

rp r

Iljxud 51; Hvwlpdwlydv gh sulphlud h vhjxqgd rughqv gd }rqd soävwlfd +uhi1 ^46`,1

D sduwlu gd dqäolvh gd Iljxud 51;/ yhulfd0vh txh d rfruuíqfld gh hvfrdphqwr/ sdud j ++ 


j e / wruqd qhfhvväuld d uhglvwulexlêær gdv whqvøhv/ gh prgr d vdwlvid}hu r htxloðeulr1 Rx vhmd/
d uhjlær kdfkxuhdgd uhsuhvhqwd whqvøhv txh hvwduldp suhvhqwhv hp xp frusr hoävwlfr/ pdv
txh qær srghp vhu vxvwhqwdgdv sru xp hodvwr0soävwlfr1 Vhqgr dvvlp/ d uhjlær soävwlfd ghyh
dxphqwdu dwì r wdpdqkr oR / gdgr shor edodqêr gh iruêdv h{suhvvr sru=
] o+ ] o+
je oR ' j++ _o ' sgU _o / +5153,
f f 2Zo

fxmd lqwhjudêær h srvwhulru uhvroxêær sdud oR uhvxowd hp=


 2
 gU
oR ' 1 +5154,
Z je

D Derugdjhp gh Gxjgdoh

σ
y
p
ρ ρ x
y B A
x
σy

2a
x

2a

Iljxud 51< D wulqfd gh Gxjgdoh +hvtxhugd,1 Iruêd gh fxqkd +gluhlwd, +uhi1 ^46`,1

4;
Gdjgdoh frqvlghud xp wdpdqkr hihwlyr gd wulqfd/ txh ì pdlru txh r wdpdqkr iðvlfr +Iljxud
51<,1 Qdv erugdv 4c hp iuhqwh ãv wulqfdv uhdlv/ dwxdp whqvøhv ljxdlv dr hvfrdphqwr gr pdwhuldo
+je c whqghqgr d ihfkä0odv1 R pdwhuldo ì frqvlghudgr hodvwr0soävwlfr shuihlwr/ ylvwr txh/ qd
uhjlær gh hvfrdphqwr/ d whqvær ì frqvwdqwh h ljxdo d j e  D glphqvær gh 4 ì dvvxplgd gh
irupd txh d vlqjxodulgdgh ghvdsduhêd= g ghyh vhu }hur1 Lvvr vljqlfd txh r ILW ghylgr ã
whqvær xqliruph +gj , ghyh vhu frpshqvdgr shor ILW ghylgr ãv iruêdv gh fxqkd j e +gR ,/ lvwr
ì=

gj ' gR 1 +5155,

Rv ILW ghylgrv ã iruêd R/ frqiruph dsuhvhqwdgr qr ghwdokh gluhlwr gd Iljxud 51</ vær
gdgrv sru=
u u
R @n% R @%
g ' s h g ' s 1 +5156,
Z@ @  % Z@ @ n %
Vh dv iruêdv gh fxqkd yær gh r dwì d srqwd gd wulqfd +frpr qr fdvr gh Gxjgdoh,/ r ILW ì
fdofxodgr frpr=
] @ +u u ,
R @n% @%
g's n _% / +5157,
Z@ r @% @n%
fxmd lqwhjudêær uhvxowd hp=
u
@ r
g ' 2R @hUULt 1 +5158,
Z @
Hvvd htxdêær/ dsolfdgd ã wulqfd gh Gxjgdoh +ghwdokh hvtxhugr gd Iljxud 51<,/ dwudyìv gr xvr
grv olplwhv gh lqwhjudêær= r ' @c dwì @ n 4/ gd vxevwlwxlêær gh @ sru @ n 4/ h R sru je / frqgx}
d=
u
@n4 @
g4 ' 2j e @hUULt / +5159,
Z @n4
s
txh ghyh vhu ljxdo d gj ' j Z E@ n 4 +5155,/ rx vhmd=
@ Zj
' ULt 1 +515:,
@n4 2je
Ghvhqyroyhqgr sru Wd|oru r fr0vhqr/ h ghvfrqvlghudqgr rv whuprv gh rughp vxshulru/ fkhjd0vh
d=
 2
Z gU
4' 1 +515;,
H je
Frpsdudqgr0vh r whupr 
Z ' fc H/ gd htxdêær 5154/ frp r whupr ZH ' fc b2 gd htxdêær
dqwhulru/ yhulfd0vh txh dv derugdjhqv gh Luzlq h gh Gxjgdoh suhgl}hp ydoruhv vlploduhv sdud
r wdpdqkr gdv }rqdv soävwlfdv1

4<
515 Phfåqlfd gd Iudwxud Hodvwr0soävwlfd

Txdqgr d frqglêær gh VV\ qær ì pdlv yäolgd/ gh pdqhlud txh r wdpdqkr gd }rqd soävwlfd
mä qær ì shtxhqr/ txdqgr frpsdudgr dr wdpdqkr gd uhjlær gh grpðqlr gh g / rx d txdotxhu
rxwud glphqvær jhrpìwulfd uhohydqwh gr frusr hp hvwxgr/ d PIOH qær ghyh vhu dsolfdgd1
Hvvd frqglêær ì frpxp hp pdwhuldlv txh dsuhvhqwdp hohydgd whqdflgdgh h edl{d uhvlvwíqfld/
txh qrupdophqwh h{shulphqwdp frqvlghuäyho sodvwlfdêær h duuhgrqgdphqwr gd srqwd gd
wulqfd/ suhfhghqgr d vxd sursdjdêær +uhi1 ^44`,1 Qhvvhv pdwhuldlv/ r lqðflr gr fuhvflphqwr
gd wulqfd ì frqvwdqwhphqwh dfrpsdqkdgr gh sursdjdêær hvwäyho +rx udvjdphqwr 0 whdulqj ,1
D derugdjhp xwlol}dgd sdud hvvhv fdvrv ì d gd whruld gd sodvwlflgdgh/ xpd yh} txh/ ghvgh
txh qær kdmd ghvfduuhjdphqwr/ rv frpsruwdphqwrv gh xp pdwhuldo hodvwr0soävwlfr h gh xp
qær0olqhdu hoävwlfr vær lgíqwlfrv/ gr srqwr gh ylvwd gh xp revhuydgru h{whuqr +uhi1 ^47`,1
Hperud/ lqwhuqdphqwh/ rv surfhvvrv vhmdp wrwdophqwh glihuhqwhv1
Qhvwh fdsðwxor/ wuív sduåphwurv hodvwr0soävwlfrv vær lqwurgx}lgrv= d lqwhjudo0M/ r ghvorfd0
phqwr gh dehuwxud gd srqwd gd wulqfd +fudfn wls rshqlqj glvsodfhphqw 0 FWRG, h r åqjxor
gh dehuwxud gd srqwd gd wulqfd +fudfn wls rshqlqj dqjoh 0 FWRD,1 Wrgrv hohv ghvfuhyhp
dv frqglêøhv qd iuhqwh gh xpd wulqfd gh pdwhuldo hodvwr0soävwlfr h gær ruljhp d glihuhqwhv
fulwìulrv gh iudwxud/ txh/ vre fhuwdv frqglêøhv/ vh htxlydohp1 Hvwdv vhphokdqêdv/ ehp frpr
dv glihuhqêdv/ vær dsuhvhqwdgdv d vhjxlu1 R fulwìulr gr FWRD ì dsuhvhqwdgr qhvwh fdsðwxor h
ghwdokdgr qxp srvwhulru/ srlv ì xp grv pìwrgrv lpsohphqwdgrv sdud r hvwxgr gh PVG1

51514 D Lqwhjudo0M

D lqwhjudo0M srgh vhu ylvwd frpr xpd jhqhudol}dêær gr frqfhlwr gd wd{d gh olehudêær gh hqhu0
jld +C, sdud pdwhuldlv qær0olqhduhv hoävwlfrv1 Hperud hod whqkd vlgr ghulydgd sru Hvkhoe|/
irl Ulfh txhp dsduhqwhphqwh sulphlur qrwrx d vxd dsolfdêær qd Phfåqlfd gd Iudwxud1
Frqiruph glwr dqwhulruphqwh/ vh qær kä ghvfduuhjdphqwr/ r pdwhuldo hodvwr0soävwlfr srgh
vhu wudwdgr frpr qær0olqhdu hoävwlfr1 Qd dxvíqfld gh iruêdv gh pdvvd/ sdud xp frusr elgl0
phqvlrqdo +Iljxud 5143, gh äuhd / frp wudêøhv gh vxshuiðflh A suhvfulwdv hp xpd sduwh gr
frqwruqr KA c d hqhujld srwhqfldo gr frusr ì gdgd sru ^44`=
] ]
 E@ ' ` _  A  _r / frp +515<,
]0&, KA

` ' j _0 / +5163,


J

53
hp txh ` ì d hqhujld gh ghirupdêær hvshfðfd1 R pdwhuldo vhqgr hoävwlfr/ h h{lvwlqgr d
ixqêær srwhqfldo ` ' ` E0 / ixqêær h{foxvlyd gr whqvru gh ghirupdêøhv/ wdo txh=

j ' Y`*Y0 / +5164,

jdudqwh txh dv whqvøhv vhmdp frqvhuydwlydv/ h r pdwhuldo ì glwr klshuhoävwlfr rx hoävwlfr


vhjxqgr Juhhq ^45`1 Glihuhqfldqgr d htxdêær 515</ whp0vh=
] ]
_ _` _
' _  A _r / +5165,
_@  _@ Kf _@
hp txh d lqwhjudo gh vxshuiðflh ì hvwhqglgd sdud wrgr r frqwruqr Kf/ xpd yh} txh _ *_@ ' f
qr frqwruqr K / rqgh rv ghvorfdphqwrv vær suhvfulwrv/ lqghshqghqwhphqwh gh @1

x2 Ti

ΓΤ

Γ0
x1
a

Γu

Iljxud 5143 Frusr sodqr/ wulqfdgr/ qær0olqhdu hoävwlfr +uhi1 ^44`,1

Frqvlghudqgr xp frqwruqr duelwuäulr/ hp yh} gr frqwruqr gr frusr/ txh frphêd qd idfh


lqihulru gd wulqfd h ydl qr vhqwlgr dqwl0kruäulr dwì xp srqwr qd idfh vxshulru/ Ulfh ghqh
hvwd lqwhjudo frpr +uhi1 ^44`,=
]  
Y
a' ` ?  A  _r 1 +5166,
K Y%
Srgh vhu ghprqvwudgr txh d lqwhjudo dvvlp ghqlgd ì lqghshqghqwh gr fdplqkr K/ h dv
htxdêøhv 5165 h 5166 vær htxlydohqwhv +uhi1 ^44`,1 Yhulfd0vh/ sruwdqwr/ txh d lqwhjudo0M ì
ljxdo ã wd{d gh ghfuìvflpr gd hqhujld srwhqfldo/ rx vhmd=

_
a' 1 +5167,
_@
Frqvhtÿhqwhphqwh/ sdud xp pdwhuldo olqhdu0hoävwlfr/ a h C vær vlq÷qlprv1

54
D lqwhjudo0M srgh vhu ylvwd frpr xpd jhqhudol}dêær gd wd{d gh olehudêær gh hqhujld
gh ghirupdêær 0C 0 sdud fdvrv gh uhodêøhv whqvær0ghirupdêær qær0olqhduhv/ frpr prvwudgr
qd Iljxud 51451 Qr hqwdqwr/ sdud d pdlruld grv pdwhuldlv gh lqwhuhvvh qd hqjhqkduld/ r
frpsruwdphqwr qær0olqhdu gd fxuyd whqvær0ghirupdêær ì ghylgr d fdudfwhuðvwlfdv hodvwr0
soävwlfdv/ frpr qrv phwdlv1
Sdud pdwhuldlv hodvwr0soävwlfrv/ d lqwhjudo0M shugh d fruuhvsrqgíqfld iðvlfd frp d hqhujld
srwhqfldo1 Hqwuhwdqwr/ pdqwìp d vljqlfåqfld hqtxdqwr phglgd gd lqwhqvlgdgh grv fdpsrv
gh whqvær h gh ghirupdêær hodvwr0soävwlfrv hp yrowd gd srqwd gh xpd wulqfd +uhi1 ^46`,/
frqiruph sursrvwr sru Kxwfklqvrq +4<9;,/ h sru Ulfh h Urvhqjuhq +4<9;,1 Dvvxplqgr txh
r pdwhuldo srgh vhu prghodgr sru xpd uhodêær frqvwlwxwlyd Udpehuj0Rvjrrg/ rx vhmd=
 ?
0 j j
' nk / +5168,
0f j f jf
qd txdo j f h 0f vær/ uhvshfwlydphqwh/ d whqvær gh x{r h d fruuhvsrqghqwh ghirupdêær gh
x{r +@j f *. ,/ phglgdv hp xqlgdghv gh whqvær0ghirupdêær yhugdghludv/ h ? ì r h{srhqwh gh
hqfuxdphqwr1 Frpr a lqghshqgh gr fdplqkr/ hvfrokhqgr0vh xpd flufxqihuíqfld gh udlr o/
txh urghld d srqwd gd wulqfd +Iljxud 5144,/ ì fruuhwr hvfuhyhu=
] Z 
Y
a ' o ` ULt w  A  _w rx +5169,
3Z Y%
] Z 
a Y
' ` ULt w  A _w +516:,
o 3Z Y%

Ylvwr txh rv whuprv qr lqwhjudqgr vær surgxwrv gh whqvøhv h ghirupdêøhv/ h a ì lqghshq0


ghqwh gd hvfrokd gh o / d ljxdogdgh suhfhghqwh ì vdwlvihlwd vh=
 
a
j  0 €  E?c w /
o 
+516;,

frp  E?c w ixqêøhv txh ghvfuhyhp dghtxdgdphqwh dv yduldêøhv dqjxoduhv gdv whqvøhv h
ghirupdêøhv1
Sdud srqwrv pxlwr suö{lprv ã srqwd gd wulqfd/ r whupr olqhdu hp 5168 ì ghvsuh}ðyho
frpsdudgr dr whupr h{srqhqfldo1 Frp hvvd dsur{lpdêær/ h frpelqdqgr0vh frp d htxdêær
516;/ rewìp0vh=
  
a n?
j ' j f s E?c w / +516<,
kjf 0fU? o

55
Iljxud 5144 Lqwhjudo0M fdofxodgd hp xp fdplqkr flufxodu frp fhqwur qd srqwd gd wulqfd +uhi1
^47`,1

  ?
a n?
0 ' k0f } E?c w / +5173,
kjf 0f U? o
qdv txdlv s E?c w h } E?c w ghvfuhyhp dv yduldêøhv dqjxoduhv gdv whqvøhv h ghirupdêøhv/
uhvshfwlydphqwh1 U? ì xpd frqvwdqwh gh lqwhjudêær txh ghshqgh gh ? h gr hvwdgr gh whqvær1
Rv fdpsrv gh whqvær h ghirupdêær uhihuhqfldgrv qdv gxdv ýowlpdv ljxdogdghv vær fkdpdgrv
gh fdpsrv KUU1 Qhohv/ d lqwhjudo0M ghqh d dpsolwxgh gd vlqjxodulgdgh/ gd phvpd irupd
txh r ILW ghqh d gd vlqjxodulgdgh olqhdu0hoävwlfd1 Frp hihlwr/ yhulfd0vh txh a ghvfuhyh
frpsohwdphqwh dv frqglêøhv ghqwur gd }rqd soävwlfd1 Xpd hvwuxwxud hp frqglêøhv gh VV\
whp gxdv }rqdv grplqdgdv sru vlqjxodulgdghv= xpd ì d uhjlær hoävwlfd/ rqgh dv whqvøhv
s
yduldp frp * o / h d rxwud rqgh yduldp frp o3 ?n 1


Hvwd ýowlpd frqglêær iuhtÿhqwhphqwh shuvlvwh dwì ehp ghsrlv gh d sodvwlflgdgh gd srqwd
gd wulqfd whu dfdedgr frp d vlqjxodulgdgh hoävwlfd1
D vlqjxodulgdgh KUU srvvxl d phvpd dqrpdold dsduhqwh gd vlqjxodulgdgh hoävwlfd/ rx
vhmd/ dpedv suhyíhp whqvøhv lqqlwdv sdud o $ f1 Wdpeìp qhvwh fdvr/ h gh irupd dqäorjd
dr fdvr suhfhghqwh/ rv fdpsrv vlqjxoduhv qær shuvlvwhp dwì d srqwd gd wulqfd1 Judqghv
ghirupdêøhv fdxvdp r duuhgrqgdphqwr gd srqwd gd wulqfd/ txh uhgx} d wuld{ldolgdgh gdv
whqvøhv orfdophqwh1 D dqäolvh txh ohyd dwì d irupxodêær gd vlqjxodulgdgh KUU qær frqvlghud
r hihlwr ghvvh duuhgrqgdphqwr h qhp gdv judqghv ghirupdêøhv h{lvwhqwhv qdtxhod uhjlær1 Qd
uhdolgdgh/ hod ì edvhdgd qd whruld gh shtxhqdv ghirupdêøhv/ txh qær pdlv vh dsolfd txdqgr
dv ghirupdêøhv vxshudp 43(/ gh dfrugr frp d uhihuíqfld ^46`1

56
Rv ydoruhv gd lqwhjudo0M dlqgd srghp vhu ghwhuplqdgrv h{shulphqwdophqwh rx dqdolwlfd0
phqwh shor xvr gd fxuyd S0Bc frpr hp 51451 Sruìp/ dv gxdv fxuydv frqvwdqwhv qr juäfr
ghyhp vhu ghwhuplqdgdv sru grlv h{shulphqwrv glvwlqwrv/ h qær shod vlpsohv h{whqvær gd
wulqfd gh @ dwì @ n _@/ srlv dv whqvøhv suhflvdp vhu qær0ghfuhvfhqwhv hp wrgr r frusr1 Qhp
wrgd hqhujld _L hvwä glvsrqðyho sdud irupdu qrydv vxshuiðflhv gh wulqfd/ xpd yh} txh sduwh
ghod qær ì uhfxshuäyho1

P
dU

t a
a+da
L
J = - 1 dU
t da
a da

δ=∆L

Iljxud 5145 Lqwhjudo0M frpr glihuhqêd hqwuh hqhujldv srwhqfldlv sdud grlv wdpdqkrv suö{lprv
+uhi1 ^<`,1

D pdlru uhvwulêær qr xvr gd lqwhjudo0M sdud prghodu r frpsruwdphqwr gh xpd hvwuxwxud


wulqfdgd/ vxmhlwd d fduuhjdphqwr/ uhihuh0vh dr idwr gh r surfhvvr gh sursdjdêær gd wulqfd/
frp irupdêær gh qrydv vxshuiðflhv/ lpsolfdu qhfhvvduldphqwh qr ghvfduuhjdphqwr gdv uhjløhv
gr pdwhuldo txh yær fdqgr ã uhwdjxdugd gd phvpd1 Ghvwd pdqhlud/ qær vh srgh xvdu d
derugdjhp dtxl ghvfulwd gh vh frqvlghudu r pdwhuldo hodvwr0soävwlfr frpr whqgr r phvpr
frpsruwdphqwr gr qær0olqhdu hoävwlfr1

51515 Ghvorfdphqwr gh Dehuwxud gd Srqwd gd Wulqfd

Xp fulwìulr gh iudwxud gýfwlo/ uhodflrqdgr ãv ghirupdêøhv soävwlfdv gd srqwd gd wulqfd/ ì r


txdqwlfdgr shor ghvorfdphqwr gh dehuwxud gdv idfhv gd wulqfd +fudfn rshqlqj glvsodfhphqw
0 FRG, lqwurgx}lgr sru Zhoov/ hp 4<96 ^48`1 Qd whqwdwlyd gh phglu gUS hp glyhuvrv dêrv
hvwuxwxudlv/ shufhehx txh dojxqv ghohv hudp pxlwr whqd}hv sdud vhuhp fdudfwhul}dgrv shod
PIOH1 Hqtxdqwr h{dplqdyd frusrv0gh0suryd iudwxudgrv hp whvwhv/ Zhoov revhuyrx txh dv
idfhv gdv wulqfdv wlqkdp0vh vhsdudgr dqwhv gd iudwxud frpsohwd> hvwd ghirupdêær soävwlfd
wudqviruprx d iuhqwh gd wulqfd gh djxgd d dedxodgd rx duuhgrqgdgd +eoxqwhg , frqiruph

57
Iljxud 51461 R judx gh dedxodphqwr fuhvfld ã phglgd txh fuhvfld d whqdflgdgh gr pdwhuldo1
Hvwdv revhuydêøhv }hudp Zhoov srvwxodu txh r FRG iruqhfh xp sduåphwur gh phglgd gh
whqdflgdgh ã iudwxud +uhi1 ^46`,1

TRINCA ABAULADA

TRINCA AGUDA δ

Iljxud 5146 Dedxodphqwr gd srqwd gd wulqfd ghylgr ãv ghirupdêøhv soävwlfdv +uhi1 ^46`,1

Lqlfldophqwh/ r fulwìulr gr FRG irl surprylgr sulqflsdophqwh shor Wkh Zhoglqj Lqvwlwxwh
0 WZL qdv gìfdgdv gh 93 h :3/ sdud r hvwxgr gh iudwxud hp ydvrv gh suhvvær gh pdwhuldlv
frp edl{rv uhvlvwíqfld h hvfrdphqwr h hohydgd whqdflgdgh1 Gh dfrugr frp hvwh fulwìulr/ d
wulqfd sursdjd vhpsuh txh dv ghirupdêøhv gr pdwhuldo qdtxhod uhjlær dwlqjhp xp pä{lpr
dgplvvðyho1 R FRG/ txh ì xpd judqgh}d phqvxuäyho/ ì frqvlghudgr xpd phglgd ghvvdv
ghirupdêøhv1

u A'
v
COD δt
v A
x

Iljxud 5147 Ghqlêøhv gr FRG +ã hvtxhugd, h gr FWRG +ã gluhlwd, +uhi1 ^47`,1

R FRG/ frqiruph loxvwudgr qd jxud gd hvtxhugd gh 5147/ ì vlpsohvphqwh d glvwåqfld

58
yhuwlfdo +5y rx 52, gdv idfhv gd wulqfd +uhi1 ^44`,/ rx vhmd=

ej s
FRG ' B ' 2 ' @2  %2 1 +5174,
.
D htxdêær dqwhulru suhyí/ sdud % ' @/ FRG@31 Qr hqwdqwr/ kdyhqgr sodvwlflgdgh qd srqwd
gd wulqfd/ kä dedxodphqwr gdtxhod uhjlær h r FRG ì glihuhqwh gh }hur1 Txdqgr % ' @c
dojxqv dxwruhv +uhi1 ^43`/ sru h{hpsor, sdvvdp d fkdpdu r FRG gh FWRG +fudfn wls rshqlqj
glvsodfhphqw ,1 Zhoov dydold hvwh sduåphwur xvdqgr d hvwlpdwlyd gh }rqd soävwlfd gh Luzlq/
frqvlghudqgr xp @ hihwlyr/ txh hqjored d }rqd soävwlfd/ h dv htxdêøhv sdud xpd wulqfd fhqwudo
hp frusr hoävwlfr lqqlwr/ rewhqgr=

e g2
B| ' 1 +5175,
Z .je
Qhvwd ljxdogdgh/ r ðqglfh vxehvfulwr | ì dfuhvfhqwdgr dr B sdud hqidwl}du txh d phglêær ì qd
srqwd +wls , gd wulqfd1 Dowhuqdwlydphqwh/ qrv olplwhv gh VV\/ r FWRG srgh vhu uhodflrqdgr
d C +wd{d gh olehudêær gh hqhujld,/ vhjxqgr=

eC
B| ' 1 +5176,
Z je
Dwudyìv gd irupxodêær gd derugdjhp gh Gxjgdoh/ yld prghor gh idl{d gh hvfrdphqwr
+vwuls |lhog prgho ,/ Jrrglhu h Ilhog +uhi1 ^44`,/ rewíp xpd rxwud htxdêær sdud r FWRG/
wrpdqgr gxdv yh}hv r olplwh gr ghvorfdphqwr yhuwlfdo hp % ' @ +Iljxud 5148,=
  
H @j e Zj
B| ' *? tiU / +5177,
Z . 2 je
k  l
fxmd h{sdqvær hp vìulh gh Wd|oru/ gd ixqêær *? tiU Z j c uhvxowd hp xpd irupd oljhlud0
2 je

phqwh glihuhqwh gd htxdêær gh Zhoov=


%  2 &
g2  Zj
B| ' U  n n  / +5178,
.je S 2 je

gU2 C
B| ' ' 1 +5179,
.j e je
R prghor vwuls |lhog dvvxph frqglêøhv gh hvwdgr sodqr gh whqvær h txh r pdwhuldo qær
hqfuxd1 D irupd pdlv jhudo sdud d uhodêær hqwuh FWRG/ gU h C ì gdgd sru=

gU2 C
B| ' ' / +517:,
6.j e 6j e

59
σ ys

Iljxud 5148 Hvwlpdwlyd gr FWRG d sduwlu gr vwuls |lhog prgho1 + +r @  e ,

qd txdo 6 ì xpd frqvwdqwh dglphqvlrqdo/ txh ydoh dsur{lpdgdphqwh 4/3 sdud xp hvwdgr
sodqr gh whqvær h 5/3 sdud xp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær +uhi1 ^46`,1
Frqiruph Vdqirug ^47`/ xvdqgr xp fdpsr gh ghirupdêøhv 0 txh ghyh rehghfhu ãv htxdêøhv
gh frpsdwlelolgdgh ghgx}lgdv sru Vdlqw0Yhqdqw ^45` 0 rewlgr gh 5173/ fkhjd0vh dr fdpsr gh
ghvorfdphqwrv/ txh/ ghvvh prgr/ vhuä frqwðqxr/ gdgr sru=
; < ; <
? @   ? ?
 a ?n  & E?c Z @
' k0f o ?n / +517;,
= 2 > k0fj f U? = &22 E?c Z >

hp txh & uhsuhvhqwd d yduldêær dqjxodu hp  


Ghqwuh pxlwdv rxwudv ghqlêøhv/ ghyh0vh dlqgd flwdu d uhsuhvhqwdgd shor odgr gluhlwr gd
Iljxud 5147/ vxjhulgd sru Ulfh1 Qhod/ d dehuwxud B | gr åqjxor gh bfJ c txh whp yìuwlfh
frlqflghqwh frp d srqwd gd wulqfd/ ì r ydoru surfxudgr1
Gd phvpd irupd txh/ vre fhuwdv frqglêøhv/ srgh0vh uhodflrqdu FWRG/ g h C qd htxdêær
517:/ wdpeìp kä uhodêøhv hqwuh FWRG h ac txh yduldp frp d ghqlêær dgrwdgd sdud d
dehuwxud qd srqwd gd wulqfd1 Ghqwur grv olplwhv gh VV\/ sru h{hpsor/ frqiruph mä wudwdgr
dqwhulruphqwh/ a h C vær lgíqwlfrv/ gh irupd txh d htxdêær 517: ohyd d=

a
B| ' 1 +517<,
6je
Irud grv olplwhv gh VV\/ ì srvvðyho rewhu/ sru h{hpsor/ xp uhodêær gr wlsr gd dqwhulru/ d
sduwlu gr prghor vwuls |lhog/ txh frqvlghud txh r pdwhuldo qær dsuhvhqwd hqgxuhflphqwr h
txh r hvwdgr gh whqvær ì sodqr/ fkhjdqgr d=

a
B| ' 1 +5183,
je

5:
51516 Åqjxor gh Dehuwxud gd Srqwd gd Wulqfd

Xpd yh} txh d phglêær gr FRG dr orqjr gh xpd iuhqwh gh wulqfd ì edvwdqwh gliðflo/ h frpr
qær kdyld vriwzduhv frp uhfxuvrv hodvwr0soävwlfrv wulglphqvlrqdlv idflophqwh glvsrqðyhlv/ hvwh
fulwìulr qær whyh pxlwd dfhlwdêær1 R FWRD/ sru vxd yh}/ txh ghqh frpsohwdphqwh r fdpsr
gh ghirupdêøhv qd srqwd gh xpd wulqfd/ ì xp sduåphwur gh fdpsr orfdo h srgh/ hp whruld/
vhu phglgr qd vxshuiðflh gh xpd fkdsd rx frpsxwdgr qr lqwhulru gh xpd wulqfd 6G1 Frqiruph
uhjlvwudgr qd uhihuíqfld ^48`/ Vklk hw do1/ ehp frpr Ndqlqqhq hw do1 frqfoxludp/ qrv dqrv :3/
txh r FWRD hud xp sduåphwur frpsxwdflrqdophqwh dwudwlyr h uhsuhvhqwdyd xp dowhuqdwlyd
dr fulwìulr gd Lqwhjudo0M/ txh yhlr d grplqdu d shvtxlvd vreuh iudwxud gýfwlo qdv gìfdgdv gh
;3 h <31 Qr frphêr grv dqrv <3/ hp uhvsrvwd dr QDVD Dlufudiw Lqwhjulw| Surjudp/ r fulwìulr
gr FWRD yrowrx d vhu xwlol}dgr qdv shvtxlvdv gh srqwd1 Ghprqwurx0vh txh/ sdud hvwuxwxudv
frpsrvwdv gh fkdsdv qdv gh doxpðqlr/ r FWRD ì r fulwìulr lghdo1 Qhzpdq hw do1 prvwudp
txh hoh suhgl} d uhvlvwíqfld uhvlgxdo wdqwr gh frusrv gh suryd hp oderudwöulrv/ txdqwr gh
sdlqìlv judqghv frp PVG1

Iljxud 5149 Irwrjudd gd phglêær gr FWRD gxudqwh d sursdjdêær gýfwlo +uhi1 ^66`,1

Edvlfdphqwh/ r fulwìulr gd iudwxud gr FWRD srvwxod txh r åqjxor gh dehuwxud +jxudv


5149 h 514:, pdqwìp0vh frqvwdqwh gxudqwh d sursdjdêær hvwäyho gh xpd wulqfd sdud xpd
hvshvvxud ghwhuplqdgd gh xp pdwhuldo phwäolfr1 Whvwhv hp doxpðqlr/ ehp frpr hp dêr/
wíp frqupdgr txh r FWRD/ dsöv xp shuðrgr lqlfldo gh fuhvflphqwr hvwäyho/ dwlqjh xp
ydoru {r h fdudfwhuðvwlfr gr pdwhuldo h gd hvshvvxud gd fkdsd +uhi1 ^49`,1
Gh dfrugr frp d uhihuíqfld ^49`/ r fulwìulr gr FWRD/ frpr vxjhulgr sru Qhzpdq/ ì

5;
uhsuhvhqwdgr pdwhpdwlfdphqwh sru=
B
FWRD ' 2 @oS|} / +5184,
2_
qd txdo r FRG ì phglgr d xpd glvwåqfld hvshfðfd _ dwuäv gd srqwd gd wulqfd +Iljxud 514:,1
Rv ghwdokhv ghvvh fulwìulr vær dsuhvhqwdgrv qr suö{lpr fdsðwxor1

Iljxud 514: Uhsuhvhqwdêær gd ghqlêær gr FWRD +uhi1 ^49`,1

Qhvvh srqwr/ ì frqyhqlhqwh uhvvdowdu h uhylvdu dojxpdv gdv sulqflsdlv glihuhqêdv h vhph0
okdqêdv grv frqfhlwrv dsuhvhqwdgrv qhvwh fdsðwxor/ ehp frpr dv vxdv dsolfdêøhv h uhvwulêøhv1
D Iljxud 514; loxvwud/ hvtxhpdwlfdphqwh/ r hihlwr gd sodvwlflgdgh qdv whqvøhv qd srqwd gh
xpd wulqfd1 R frpsulphqwr fdudfwhuðvwlfr O fruuhvsrqgh dr wdpdqkr gd hvwuxwxud= srghuld
vhu/ sru h{hpsor/ r frpsulphqwr gr oljdphqwr qær wulqfdgr1
Qr fdvr +d,/ dv frqglêøhv gh VV\ vær dwhqglgdv/ qr txdo kä wdqwr d uhjlær gh fdudfwhul}d0
êær sru gc frpr d gh fdudfwhul}dêær sru a D glvwåqfldv shtxhqdv/ frpsdudgdv d O/ dv whqvøhv
s
vær sursruflrqdlv d * o +uhjlær gh grpðqlr0N,1 Kä wdpeìp/ ghqwur gd }rqd soävwlfd/ xpd
uhjlær rqgh d vroxêær KUU/ frp whqvøhv sursruflrqdlv d o3 ?n / ì yäolgd +uhjlær gh grpðqlr0


M,1 D xpd glvwåqfld gh dsur{lpdgdphqwh 2B gd srqwd gd wulqfd/ rqgh vh yhulfdp judqghv


ghirupdêøhv/ d vroxêær KUU qær ì pdlv dsursuldgd +uhi1^46`,1
Hp +e, dlqgd vh yhulfd xpd uhjlær gh grpðqlr0M/ pdv mä qær kä d uhjlær fdudfwhul}dgd
dshqdv sru g 1 Qhvwd vlwxdêær/ a dlqgd ì xp sduåphwur yäolgr sdud fdudfwhul}dêær gd iudwxud1
Qhvwh fdvr/ shod htxlydoíqfld dqwhulruphqwh uhodwdgd/ r FWRG wdpeìp srgh vhu xvdgr frpr
fulwìulr gh iudwxud ^46`1
Mä qr fdvr +f,/ qr txdo vh yhulfdp judqghv ghirupdêøhv/ h d }rqd soävwlfd mä srvvxl
xp wdpdqkr vljqlfdwlyr/ frpsdudgr dr ydoru gh O/ qær kä xpd uhjlær fdudfwhul}dgd xql0
fdphqwh sru a / txh dsuhvhqwd vhxv ydoruhv fuðwlfrv/ ghvvd irupd/ ghshqghqwhv gd jhrphwuld
gd hvwuxwxud ^46`1

5<
(a) SSY
HRR
log σ yy
-1/(n+1)

MFLE
-1/2
rs/L

log r/L
(b) condições elasto-plásticas
HRR
log σ yy

MFLE

rj/L

(c) grandes deformações


HRR
log σ yy

MFLE

LEGENDA

Região de grandes deformações


Região de domínio J
Região de domínio K
Região sem caracterização por um único parâmetro

Iljxud 514; Hihlwr gd sodvwlflgdgh qrv fdpsrv gh whqvær qd uhjlær gd srqwd gd wulqfd +uhi1 ^46`,1

63
Fdsðwxor 6

Fulwìulrv gh Idokd sdud PVG

Kä glyhuvrv pìwrgrv glihuhqwhv gh dqäolvh gh uhvlvwíqfld uhvlgxdo gh hvwuxwxudv gh ixvhodjhp


+uhihuíqfldv ^7`/ ^4904;`,1 Frqwxgr/ kä idwruhv txh vær ghvhmäyhlv h txh srxfrv ghvvhv pìwrgrv
srvvxhp1 R sulphlur idwru ì xpd erd fruuhodêær frp gdgrv h{shulphqwdlv1 D lqghshqgíqfld
gd frqjxudêær jhrpìwulfd gd hvwuxwxud/ gr wdpdqkr gd wulqfd h gd suhvhqêd gh wulqfdv gh
PVG wdpeìp ì frqyhqlhqwh1 Qdv hvwuxwxudv gh ixvhodjhp frpxphqwh hqfrqwudgdv hp dyløhv/
ì xvxdo kdyhu fkdsdv qdv gh pdwhuldlv edvwdqwh gýfwhlv +oljdv gh doxpðqlr/ sru h{hpsor,1
Qhvwhv fdvrv/ ì edvwdqwh suryäyho txh rfruud sursdjdêær hvwäyho gd wulqfd/ frp vljqlfdwlyd
sodvwlfdêær gr pdwhuldo/ gh irupd txh qær vær yhulfdgdv dv frqglêøhv gh sodvwlfdêær hp
shtxhqd hvfdod +vpdoo vfdoh |lhoglqj 0 VV\,1 Ohydqgr0vh hvvhv idwruhv hp frqvlghudêær/ r
fulwìulr pdlv dghtxdgr ì r gr åqjxor gh dehuwxud gd srqwd gd wulqfd +fudfn wls rshqlqj dqjoh
0 FWRD, +uhi1 ^49`,1 R fulwìulr gr FWRD wdpeìp ì r hvfroklgr sru rxwurv shvtxlvdgruhv
hp glyhuvrv duwljrv= uhihuíqfldv ^48`/ ^4<056`/ hqwuh rxwudv1
Shod vxd lpsruwåqfld klvwöulfd h idflolgdgh gh dsolfdêær/ wdpeìp ì dsuhvhqwdgr r pìwrgr
dqdoðwlfr ghvfulwr sru Vzliw1 Frqkhflgr sru Prghor gr Oljdphqwr rx Prghor gr Wrtxh gdv
]rqdv Soävwlfdv/ hoh ì pxlwr flwdgr qd olwhudwxud h srvvxl xp dshor jhrpìwulfr edvwdqwh
dwudwlyr1

614 Fulwìulr gr Oljdphqwr

D uhvlvwíqfld uhvlgxdo gh sdlqìlv vhp uhiruêdgruhv/ frqwhqgr xpd wulqfd oðghu gh frpsulphqwr
5d/ srgh vhu ghwhuplqdgd dwudyìv grv sulqfðslrv gd Phfåqlfd gd Iudwxud1 Sdud xpd fkdsd

64
qd lqqlwd/ sru h{hpsor/ frqiruph wudwdgr dqwhulruphqwh/ d uhvlvwíqfld uhvlgxdo ì gdgd sru=

j- ' sgZ@

1 +614,

R ydoru gh g ì d whqdflgdgh ã iudwxud vre hvwdgr sodqr gh whqvær gr pdwhuldo rewlgr d


sduwlu gh whvwhv frp sdlqìlv vhp uhiruêdgruhv/ h @ ì phwdgh gr frpsulphqwr gd wulqfd1 Sdud
fkdsdv gh doxpðqlr 53570W6/ sru h{hpsor/ r pdlv frpxp pdwhuldo hpsuhjdgr hp fkdsdv
gh ixvhodjhqv/ d whqdflgdgh ã iudwxud vre hvwdgr sodqr gh whqvær vö ì dwlqjlgd hp whvwhv gh
sdlqìlv frp shor phqrv 415:3 pp +83 lq, gh odujxud1 Vh r idwru gh lqwhqvlgdgh gh whqvær
+ILW, fuðwlfr g iru fdofxodgr d sduwlu gh fkdsdv phqruhv txh hvvh ydoru/ r uhvxowdgr rewlgr
ì olplwdgr shor hvfrdphqwr grv oljdphqwrv gd wulqfd/ frpr prvwudgr qd Iljxud 6141 Rx
vhmd/ sdud sdlqìlv phqruhv gr txh 415:3 pp/ d idokd ì frpdqgdgd shor hvfrdphqwr gd vhêær
uhpdqhvfhqwh/ h qær srutxh r ILW dwlqjlx r ydoru fuðwlfr g 1

200
TENACIDADE À FRATURA EM TENSÃO PLANA

150
)
1/2
FIT crítico (MPa.m

100

ESCOAMENTO DO
50 LIGAMENTO

0
0 500 1000 1500 2000 2500 3000
W (mm) - largura da chapa

Iljxud 614 Idwru gh lqwhqvlgdgh gh whqvær fuðwlfr frpr ixqêær gd odujxud gd fkdsd +53570W6/
hvshvvxud gh 4 pp, +uhi1 ^6`,1

Gd phvpd irupd txh d odujxud srvvxl lq xíqfld qd ghwhuplqdêær gr ILW fuðwlfr/ d


hvshvvxud wdpeìp ghyh vhu dqdolvdgd1 Frqvlghudqgr/ sru h{hpsor/ xpd fkdsd gd odujxud
ghwhuplqdgd/ frp xpd wulqfd sdvvdqwh gh frpsulphqwr 2@/ h lpdjlqdqgr d vxd hvshvvxud
| surjuhvvlydphqwh dxphqwdqgr/ yhulfd0vh txh r hvwdgr gh whqvær ydl gh whqvær sodqd ã
ghirupdêær sodqd/ sdvvdqgr sru hvwdgrv lqwhuphgläulrv/ frpr ylvwr qd Iljxud 6151
Qd frqglêær lghdo gh hvwdgr sodqr gh whqvær/ r pdwhuldo srgh dfrprgdu vljqlfdwlyd
txdqwlgdgh gh ghirupdêær soävwlfd qd uhjlær gd srqwd gd wulqfd dqwhv gd iudwxud/ txh rfru0

65
K
estado de tensão
chapa fina chapa grossa
intermediário

FIT crítico
(estado (estado de
de tensão tensão
tendendo tendendo ao
ao de de deformação
tensão plana)
plana)

tenacidade à fratura
em deformação plana

Iljxud 615 Yduldêær gd whqdflgdgh ã iudwxud frp r hvwdgr gh whqvær +uhi1 ^44`,1

uhuä sdud ydoruhv hohydgrv gr ILW1 Gh irupd rsrvwd/ qd frqglêær lghdo gh hvwdgr sodqr gh
ghirupdêær/ frp hvshvvxud lqqlwd/ r pdwhuldo txh flufxqgd d srqwd gd wulqfd qær shuplwluä
qhqkxpd ghirupdêær irud gr sodqr/ uhvwulqjlqgr frqvlghudyhophqwh d sodvwlfdêær h suryr0
fdqgr d iudwxud gr pdwhuldo hp frqglêøhv sudwlfdphqwh hoävwlfdv/ vre ydoruhv uhodwlydphqwh
edl{rv gr ILW1
D uhvlvwíqfld ã iudwxud gd pdlruld gd oljdv gh doxpðqlr ì olplwdgd shor hvfrdphqwr gd
vhêær uhpdqhvfhqwh +uhi1 ^6`,1 Ghvvd irupd/ ì ud}räyho vxsru txh r oljdphqwr gd wulqfd oðghu
frp d gh PVG rfruuh txdqgr d whqvær qdtxhod uhjlær dwlqjh r ydoru wðslfr gh hvfrdphqwr
gd oljd1 Hvwh irl r fulwìulr sursrvwr sru Vzliw h hvwä loxvwudgr qd Iljxud 6161
Qd Iljxud 616/ rv wdpdqkrv gdv }rqdv soävwlfdv gd wulqfd oðghu +U2 , h gd gh PVG +U ,
srghp vhu fdofxodgrv gh dfrugr frp xp grv pxlwrv prghorv flwdgrv qd olwhudwxud= hvwlpdwlyd
gh sulphlud rughp gh Luzlq/ hvwlpdwlyd gh vhjxqgd rughp/ derugdjhp gh Gxjgdoh/ hqwuh
rxwudv1 D lqwhudêær hqwuh dv gxdv wulqfdv srgh vhu fdofxodgd frpr ghprqvwudgr qd uhi1
^57`1 Ã phglgd txh d whqvær uhprwd dxphqwd/ fuhvfh r wdpdqkr gdv }rqdv soävwlfdv h/
qr prphqwr hp txh vh wrfdp/ kä d oljdêær/ frqiruph loxvwudgr1 Qhvwd vlwxdêær/ wrgr r
oljdphqwr hqwuh hodv whuä hvfrdgr1 Qr hqwdqwr/ kä frqwuryìuvldv frp uhodêær dr ydoru gd
whqvær qr oljdphqwr qr fhqäulr ghvfulwr1 D lqwxlêær gl} txh d whqvær ghyhuld hvwdu suö{lpd
dr ydoru gr hvfrdphqwr1 Frqwxgr/ qær kä frqvhqvr1 Gh dfrugr frp shvtxlvdv qdqfldgdv
shor IDD/ orjr dsöv r dflghqwh gr Dorkd/ ghwhuplqrx0vh txh d whqvær oðtxlgd qd idokd gh
frusrv0gh0suryd +fgs, 53570W6 0 frp odujxudv gh 536/5 pp h gh 434/9 pp 0 h hvshvvxud gh 4

66
P

d/2
R2 R1
FURO 1
FURO 2
TRINCA LÍDER

d/2 a1 TRINCA DE MSD

a2 c

Critério de Ligamento:

R1 + R2 = P - d/2 - a1

TOQUE DAS ZONAS PLÁSTICAS

Iljxud 616 Wulqfdv oðghu h gh PVG qr fulwìulr gr oljdphqwr +uhi1 ^6`,1

pp/ frqwhqgr PVG/ hud shor phqrv htxlydohqwh ã whqvær gh x{r rx/ dsur{lpdgdphqwh/ +I|
. I|+ ,25/ txh/ qhvwh fdvr/ uhvxowrx hp 77;/49 PSd1 Mä qd uhihuíqfld ^5`/ 677/:7 PSd ì xvdgr
frpr ydoru hvwlpdgr sdud d whqvær gh oljdphqwr/ sdud ghprqvwudu d lq xíqfld gr PVG qd
uhvlvwíqfld uhvlgxdo1 Ì hvwh wdpeìp r ydoru xvdgr qd uhi1 ^6`/ mxqwdphqwh frp r prghor gh
}rqd soävwlfd gh Luzlq/ fxmr remhwlyr sulqflsdo/ hp yh} gh hvwdehohfhu xp pìwrgr dqdoðwlfr
suhflvr/ ì ghprqvwudu d txhgd qd uhvlvwíqfld uhvlgxdo gh xpd wulqfd oðghu qd suhvhqêd gh
wulqfdv gh PVG1 D hvwd dowxud mä ghyh hvwdu fodur txh hvwh pìwrgr xvd judqgh}dv txh/ hp
ghwhuplqdgdv frqglêøhv/ srghp vhu frqvlghudgdv sursulhgdghv gr pdwhuldo/ rx vær ixqêær
ghodv +je / whqvær gh x{r/ wdpdqkr gd }rqd soävwlfd/ g ,1 Qd ghwhuplqdêær ghvvhv ydoruhv
qær kä frqvhqvr/ h r txh dfded ghqlqgr txdlv rv ydoruhv xwlol}dgrv ì d fruuhvsrqgíqfld frp
rv uhvxowdgrv h{shulphqwdlv1 Kä wdpeìp prglfdêøhv hpsðulfdv txh lqwurgx}hp sduåphwurv
gh dmxvwh/ d sduwlu gh xpd edvh gh gdgrv h{shulphqwdlv +uhi1 ^58`,1 Qhvwh pìwrgr vlpsolfdgr
h gh iäflo dsolfdêær/ wdpeìp kä d qhfhvvlgdgh gh vh dmxvwduhp ghwhuplqdgdv judqgh}dv/
txh fdudfwhul}dp pdwhuldlv h2rx jhrphwuldv/ frqiruph rfruuh qr pìwrgr gr FWRD/ txh ì
dsuhvhqwdgr srvwhulruphqwh1
Gh dfrugr frp r uhsuhvhqwdgr qd Iljxud 616/ d wulqfd oðghu hvwä sursdjdqgr dr orqjr
gh xpd olqkd gh ixurv/ hp gluhêær ã wulqfd gh PVG1 R oljdphqwr rfruuh txdqgr dv }rqdv

67
soävwlfdv U h U2 vh wrfdp/ rx vhmd=

- n -2 '   _2  @ 1 +615,

R prghor gh }rqd soävwlfd xwlol}dgr ì r gh Luzlq/ dshvdu gh hoh qær vdvid}hu ã frqglêær
gh htxloðeulr ^43`/ frqiruph vhjxh=
 2
 g
- ' / +616,
2Z jf

g ' q  q U j Z@ /
s +617,

 2
 g2
-2 ' /h +618,
2Z jf

s
g2 ' q 7 q U 2 j Z@2 1 +619,

D vxevwlwxlêær gdv htxdêøhv 616 d 619 hp 615 uhvxowd qd vhjxlqwh h{suhvvær=


v
j- '
2j 2f E  _2  @ 1 +61:,
q 2 q 2U  @ n q 27 q 2U 2 @2
Qd ljxdogdgh 61:/ uhodflrqdp0vh=
@ = phwdgh gr frpsulphqwr gd wulqfd gh PVG>
@2 = phwdgh gr frpsulphqwr gd wulqfd oðghu>
j - = whqvær uhprwd txh fdxvd r wrtxh gdv }rqdv soävwlfdv>
j f = whqvær orfdo txh fdxvd r oljdphqwr/ dsur{lpdgdphqwh ljxdo ã whqvær gh x{r rx
+j n j e ,25>
q  = idwru gh Erzlh sdud wulqfdv ruljlqdgdv hp ixurv ^59`>
q U  = idwru gh fruuhêær jhrpìwulfr sdud wulqfd 4 ghylgr ã lqwhudêær frp d wulqfd 51 Hoh ì
ghwhuplqdgr frqiruph uhi1 ^57`/ frqvlghudqgr r wdpdqkr htxlydohqwh gdv wulqfdv +fruuljlgrv
shorv idwru jhrpìwulfrv,= @e2 ' q 27 2 @2 / h @e ' q 2 @ >
q 7 = idwru gh fruuhêær jhrpìwulfr sdud d wulqfd 5 +oðghu,1 Hoh ghyh lqfoxlu d lq xíqfld gh
uhiruêdgruhv h gdv erugdv gd fkdsd ^5:`>
q U 2 = idwru gh fruuhêær jhrpìwulfr sdud wulqfd 5 ghylgr ã lqwhudêær frp d wulqfd 41 Hvwh
idwru ghyh vhu ghwhuplqdgr dwudyìv gh ^57`/ frqvlghudqgr r wdpdqkr htxlydohqwh gdv wulqfdv
+fruuljlgrv shorv idwru jhrpìwulfrv,= @e2 ' q 27 2 @2/ h @e ' q 2 @1

68
D htxdêær 61: irl hvfulwd/ frp dojxpdv dowhudêøhv/ sru E1 O1 Vplwk hw do frpr +uhi1 ^58`,=
v
j- '
2j 2f E  _2  @ / +61;,
q 2@ @ n q 2@2 @2
vhqgr txh=

q @2 ' q ` q U 2 q 7 / h +61<,
v
_*2
q @ ' q U  q    1

D uhihuíqfld ^58` dsuhvhqwd dlqgd gxdv rxwudv irupdv sdud r prghor gr oljdphqwr1 Xpd
ì sursrvwd sru Eurhn h rxwud sru Lqjudp/ gd Orfnkhhg Pduwlq Frusrudwlrq1 Rx vhmd/ kä
glyhuvrv idwruhv hpsðulfrv/ frpr r gh Erzlh h q ` / txh surfxudp h{suhvvøhv sdud dmxvwdu
gdgrv qxpìulfrv/ h kä idwruhv ghulydgrv gd whruld gd hodvwlflgdgh/ dwudyìv gd derugdjhp
frpsoh{d/ frpr rv uhjlvwudgrv qrv juäfrv gd uhi1 ^57`1 Wxgr lvvr frqgx} ã ghwhuplqdêær grv
idwruhv gh lqwhqvlgdgh gh whqvær qdv srqwdv gdv wulqfdv oðghu h gh PVG/ txh vær qhfhvväulrv
qr fäofxor gr wdpdqkr gdv }rqdv soävwlfdv1 Dwxdophqwh/ frp rv uhfxuvrv gh hohphqwrv qlwrv
h{lvwhqwhv/ vxevwlwxhp0vh wrgdv hvwdv htxdêøhv h srolq÷plrv gh dmxvwh sru xp prghor IHP
+qlw hohphqw phwkrg ,/ frqiruph ì prvwudgr srvwhulruphqwh1
R idwru q ` / txh lqfrusrud dr prghor d lq xíqfld gdv erugdv/ srgh vhu fdofxodgr shod
htxdêær txh vhjxh/ d txdo frqvlghud xpd vhtÿíqfld gh wulqfdv frp xp hvsdêdphqwr xqliruph
htxlydohqwh ã odujxud gd fkdsd qlwd hp hvwxgr +Z,/ dr orqjr gh xpd fkdsd lqqlwd +uhi1
^46`,1
u
`  Z@ 
q` ' |} 1 +6143,
Z@ `
Vroxêøhv pdlv suhflvdv sdud xpd wulqfd sdvvdqwh hp xpd fkdsd qlwd vær rewlgdv d sduwlu
gh dqäolvhv qxpìulfdv/ h gdgdv shod h{suhvvær txh vhjxh=
u %  2  e &
 Z@  2@ 2@
q` ' tiU
`
  fc f2D `
n fc fS
`
+6144,

D h{suhvvær dqwhulru srgh vhu vlpsolfdgd +lqwurgx}lqgr xp huur lqihulru d 5( sdud 5d2z
3/<, gh irupd d rewhu0vh d ljxdogdgh txh ì xvdgd qhvvd glvvhuwdêær=
u  Z@ 
q` ' tiU 1 +6145,
`

69
Rv idwruhv q U  h q U 2 vær wludgrv gh xp frpsíqglr gh idwruhv gh lqwhqvlgdgh gh whqvær
+uhi1 ^57`,/ txh dsuhvhqwd juäfrv frpr rv gd Iljxud 617/ rewlgrv shor hpsuhjr gh ixqêøhv gh
whqvær frpsoh{dv ghylgdphqwh sdudphwul}dgdv1 Qhvwhv juäfrv/ vær ihlwdv dv lqwhusrodêøhv h
h{wudsrodêøhv qhfhvväuldv dr sureohpd hp hvwxgr1

KI
K0
σ
K c = σ πa1 2a 1 2a 2
3,0

b a2
2,6 σ b
10,0

2,2

5,0
1,8
4,0
3,0
1,4 2,0
1,0
0,4
1,0
0,8
0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 a1
b
Iljxud 617 Lq xíqfld gh xpd wulqfd yl}lqkd qr idwru gh lqwhqvlgdgh gh whqvær +uhi1 ^57`,1

D lq xíqfld grv uhiruêdgruhv qrv ILW gdv wulqfdv ì frpsxwdgd shor idwru q 7 1 Qd uhi1
^5:`/ r ILW sdud dojxpdv frqjxudêøhv jhrpìwulfdv ì dsuhvhqwdgr dwudyìv gh juäfrv frpr
rv gd Iljxud 618/ fxmdv fxuydv vær fdofxodgdv dwudyìv gd lpsrvlêær gd frpsdwlelolgdgh gh
ghvorfdphqwrv grv uhelwhv qd fkdsd h qrv uhiruêdgruhv1
R idwru gh Erzlh +q  , ì gdgr shor srolq÷plr gh txduwr judx d vhjxlu dsuhvhqwdgr/ txh ì
yäolgr sdud d frqglêær gh vlphwuld gd wulqfd hp uhodêær dr ixur1 Hoh dmxvwd gdgrv qxpìulfrv
txh prvwudp d lq xíqfld gh ixurv qr ILW gh xpd wulqfd=

fc D c eS ec e. c D2
q  ' c f  2S n  2  
2S
n e 1 +6146,
n _  n 2_S n _  n 2_S

Dv judqgh}dv gr srolq÷plr prvwudgr hp 6146 hvwær uhsuhvhqwdgdv qd Iljxud 6161 Wdpeìp


srghp vhu hpsuhjdgdv wìfqlfdv frpr dv olvwdgdv qd uhihuíqfld ^5;`1
Glvsrqgr0vh gh xpd ihuudphqwd gh hohphqwrv qlwrv/ ì srvvðyho id}hu xp prghor txh
uhsuhvhqwh d hvwuxwxud hp txhvwær1 Vh r prghor iru edvwdqwh ho/ gh irupd txh rv pdwhuldlv/
rv frpsrqhqwhv gd hvwuxwxud h dv lqwhudêøhv hqwuh hohv hvwhmdp ehp uhsuhvhqwdgrv/ rewhp0vh

6:
Iljxud 618 Lq xíqfld grv uhiruêdgruhv qr ILW gh xpd wulqfd vlpìwulfd hp uhodêær d xp ghohv +uhi1
^5:`,1

r ILW gluhwdphqwh1 Ilfd fodur wdpeìp/ txh r uhvxowdgr IHP srgh vhu lqfoxvlyh phokru txh
r rewlgr dwudyìv gd frpsrvlêær grv idwruhv q / txh srvvxl glyhuvdv dsur{lpdêøhv1 Srghp
vhu flwdgdv/ sru h{hpsor/ dv htxdêøhv gh dmxvwh 6146 h 6145/ rv juäfrv 618 0 txh qær frq0
vlghudp d h{lelolgdgh grv uhelwhv h qhp xpd srvvðyho h{ær grv uhiruêdgruhv 0 h 617/ txh
frqvwdqwhphqwh suhflvdp vhu lqwhusrodgrv rx h{wudsrodgrv sdud vhuhp olgrv1
Dvvlp/ sdud vh fdofxodu r ILW sdud r prgr L gh fduuhjdphqwr/ prghod0vh d hvwuxwxud/
dsolfdqgr0vh/ sru h{hpsor/ xpd whqvær xqlwäuld ã phvpd1 Orjr d htxdêær 5147 fd=

s
g ' q Z@ / +6147,

gd txdo idflophqwh vh fdofxod r ydoru gh qc frqvlghudqgr txh vriwzduhv/ frpr r Iudqf5G2O/


iruqhfhp gluhwdphqwh r ydoru gr ILW/ wruqdqgr dvvlp/ ghvqhfhvväuld d ghwhuplqdêær juä0
fd2dqdoðwlfd gh q
Ghvvd irupd/ frqkhfhqgr0vh d jhrphwuld/ r pdwhuldo h rewhqgr0vh rv ydoruhv gh q / ì
srvvðyho/ yld htxdêær 61:/ ghwhuplqdu d uhvlvwíqfld uhvlgxdo gh xpd hvwuxwxud1

6;
615 Fulwìulr gr FWRD

Xp sureohpd suäwlfr txh vxujlx sdud d QDVD +uhi1 ^55`,/ ylvdqgr d dydoldêær gd lqwhjulgdgh
hvwuxwxudo h uhvlvwíqfld ã idgljd gh xp pögxor wðslfr gd Hvwdêær Hvsdfldo Lqwhuqdflrqdo
+Lqwhuqdwlrqdo Vsdfh Vwdwlrq 0 LVV,/ irl d ghwhuplqdêær gr wdpdqkr fuðwlfr gh wulqfd 0 WFW
+Iljxud 619,1 R hyhqwr d vhu prghodgr hud d uäslgd lqwurgxêær gh xp ixur qr pögxor sru
xp lpsdfwr gh klshuyhorflgdgh +k|shu0yhorflw| lpsdfw 0 KYL,/ gd rughp gh 43np2v/ gh xp
ghvwurêr hp öuelwd1

Iljxud 619 Pögxor wðslfr gd Hvwdêær Hvsdfldo Lqwhuqdflrqdo +uhi1 ^55`,1

Hviruêrv vljqlfdwlyrv irudp ghglfdgrv sru xpd htxlsh lqlfldo qd whqwdwlyd gh vh xwlol}du
xpd phwrgrorjld sdguær gd Phfåqlfd gd Iudwxud sdud ghwhuplqdu r WFW1 Glyhuvrv irudp rv
idwruhv txh frqwulexludp sdud d rewhqêær gh uhvxowdgrv h{fhvvlydphqwh frqvhuydwlyrv1 Hqwuh
hohv/ ghvwdfdp0vh=
0 glvshuvær qrv gdgrv uhvxowdqwhv grv hqvdlrv0sdguær gh ghwhuplqdêær gd whqdflgdgh ã
iudwxud>
0 glihuhqêd vljqlfdwlydv hqwuh rv idwruhv gh lqwhqvlgdgh gh whqvær qr lqðflr gd sursdjdêær
gd wulqfd h qd lqvwdelolgdgh> h
0 lq xíqfld qd whqdflgdgh ã iudwxud gd hvshvvxud grv frusrv gh suryd1
Srvwhulrphqwh/ frp r phvpr remhwlyr/ xpd rxwud htxlsh irl irupdgd h ghyhuld xvdu
pìwrgrv gh dqäolvh dydqêdgrv frp yhulfdêær h{shulphqwdo1
Ghvgh r frphêr/ irl qhfhvväulr dydoldu vh rv hihlwrv glqåplfrv uhodflrqdgrv dr KYL dih0
wdydp vljqlfdwlydphqwh rv uhvxowdgrv1 Dqäolvhv frpsxwdflrqdlv xvdqgr r G\QD6G/ qr

6<
QDVD Odqjoh| Uhvhdufk Fhqwhu/ prvwududp txh/ dsöv r fkrtxh lqlfldo/ dvvrfldgr ã shqh0
wudêær gr remhwr/ kdyld xp sdwdpdu gh whpsr dr orqjr gr txdo d sursdjdêær gd wulqfd
srghuld vhu prghodgd frpr xp surfhvvr txdvh hvwäwlfr1 Hvwh hqirtxh prvwurx0vh hfd} qrv
h{shulphqwrv suäwlfrv1
Dvvlp/ sdud ghwhuplqdgdv dsolfdêøhv hp dhurqdyhv/ irl qhfhvväuld d dydoldêær gd uhvlvwíq0
fld gh hvwuxwxudv dsöv frqvlghuäyho udvjdphqwr gýfwlo +gxfwloh whdulqj ,1 Qhvwdv frqglêøhv/
d suhglêær gh fdujdv gh frodsvr ydl doìp gr hvfrsr gd Phfåqlfd gd Iudwxud Olqhdu Hoäv0
wlfd h gd Lqwhjudo0M1 Frp d qdolgdgh gh olgdu frp hvwh fhqäulr/ r fulwìulr gh vlpxodêær gh
sursdjdêær hodvwr0soävwlfd gd wulqfd prvwud0vh edvwdqwh hfd}1

61514 Sursdjdêær Hodvwr0soävwlfd

R udvjdphqwr hvwäyho sduhfh vhu xpd fdudfwhuðvwlfd lqhuhqwh gh pdwhuldlv hodvwr0soävwlfrv gh0
ylgr ã rfruuíqfld gh ghirupdêær soävwlfd/ gxudqwh r ghvfduuhjdphqwr1 R hihlwr gh glvvlsdêær
gh hqhujld qhvwdv frqglêøhv srgh vhu ylvwr shod Iljxud 61:= vxsrqgr txh grlv pdwhuldlv wíp
d phvpd fxuyd whqvær0ghirupdêær sdud r fdvr xqld{ldo> xp ì qær0olqhdu hoävwlfr h r rxwur
ì hodvwr0soävwlfr1 Hqtxdqwr qær kä fuhvflphqwr/ r FWRD h d frqfhqwudêær gh ghirupdêøhv
qrv grlv fdvrv vær ljxdlv1 Frp d sursdjdêær gd wulqfd/ qr fdvr qær0olqhdu hoävwlfr/ r fdpsr
gh ghirupdêøhv suhflvd vhu uhdmxvwdgr h rfruuh r phvpr shuo gh dehuwxud qd qryd orfdol}d0
êær1 Lvwr qær ì r txh vh yhulfd qr fdvr gh xp pdwhuldo hodvwr0soävwlfr/ srutxh xpd sdufhod
vljqlfdwlyd gh hqhujld ì glvvlsdgd sodvwlfdphqwh/ frp ehp phqrv ghirupdêær uhfxshudgd
qr ghvfduuhjdphqwr orfdo/ gh prgr txh ì yhulfdgr xp FWRD phqru dsöv r fuhvflphqwr1
Sdud txh d sursdjdêær frqwlqxh/ ì qhfhvväulr xp qryr lqfuhphqwr qr fduuhjdphqwr/ dwì
txh d wulqfd dwlqmd qrydphqwh r FWRD fuðwlfr +FWRDS ,1 D frqglêær gh lqvwdelolgdgh/ h
frqvhtÿhqwh iudwxud/ ì dwlqjlgd txdqgr d wulqfd sxghu sursdjdu vhp txh kdmd lqfuhphqwr gd
fdujd1
Xp rxwur dvshfwr uhodflrqdgr dr fuhvflphqwr hvwäyho gd wulqfd ì r fkdpdgr hihlwr gh
hvwhlud soävwlfd +sodvwlf zdnh , fdxvdgr shod ghirupdêøhv soävwlfdv uhvlgxdlv1 Ã phglgd txh
d wulqfd fuhvfh/ d }rqd soävwlfd dwuäv gd srqwd gd wulqfd ghvfduuhjd/ holplqdqgr dshqdv d
sruêær gd ghirupdêær txh ì hoävwlfd/ uhvwdqgr d sdufhod soävwlfd/ txh yhp d vhu d hvwhlud
phqflrqdgd +uhi1 ^49`,1 Hvwh hihlwr uhvxowd hp uhvlvwíqfld ã dehuwxud gd wulqfd/ frpr loxvwudgr
qd Iljxud 61;1

73
CTOA = CTOAc

CTOA = CTOAc não-linear elástico

CTOA < CTOAc CTOA = CTOAc


aumento de
carga /
deslocamento

elasto-plástico

Iljxud 61: Sursdjdêær gh xpd wulqfd hp xp pdwhuldo qær0olqhdu hoävwlfr h hp xp hodvwr0soävwlfr


+uhi1 ^49`,1

deformação plástica
zona plástica
residual
ativa

Iljxud 61; Shuo gh dehuwxud gd wulqfd prvwudqgr r udvwur soävwlfr +uhi1 ^49`,1

Wdpeìp ì revhuydgr h{shulphqwdophqwh txh/ qr lqðflr gd sursdjdêær gh xpd wulqfd/ vær


yhulfdgrv ydoruhv vxshulruhv drv gr FWRDS gxudqwh d sursdjdêær hvwäyho1 Hvwh ihq÷phqr
rfruuh/ sru h{hpsor/ hp frusrv txh vriuhudp fdujdv gh idgljd gh edl{d pdjqlwxgh h/ gxudqwh
d dsolfdêær gr fduuhjdphqwr prqrw÷qlfr fuhvfhqwh/ dsuhvhqwdp xpd uhjlær gh wudqvlêær gdv
vxshuiðflhv gd wulqfd gh sodqd sdud lqfolqdgd/ frqiruph Iljxud 61<1
Gxudqwh hvwd wudqvlêær/ rv ydoruhv gr FWRD vær pdlruhv h rvflodp edvwdqwh +hihlwr fr0
qkhflgr sru wxqqholqj ,1 Dsöv d sursdjdêær gd wulqfd gd rughp gh judqgh}d gd hvshvvxud gr
frusr/ r FWRD hvwdelol}d qr ydoru gr FWRDS 1 Hvwh hihlwr srgh vhu lpsohphqwdgr qdv gxdv
ihuudphqwdv gh hohphqwrv qlwrv txh vær dsuhvhqwdgdv1

74
Iljxud 61< Loxvwudêær gd wudqvlêær gd iudwxud gh sodqd sdud lqfolqdgd +uhi1 ^49`,1

61515 Uhvlvwíqfld Uhvlgxdo

Xpd yh} txh dqäolvhv edvhdgdv qr fulwìulr gr FWRD vær vlpxodêøhv gluhwdv h uhdoðvwlfdv gd
sursdjdêær gdv wulqfdv/ d lqwhudêær h r oljdphqwr hqwuh hodv vær dxwrpdwlfdphqwh fdswdgrv1
D uhvlvwíqfld uhvlgxdo gh xpd hvwuxwxud wulqfdgd wdpeìp ì rewlgd gluhwdphqwh1 Qd ohwud +d,
gd Iljxud 6143 ì srvvðyho yhulfdu r wlsr gh uhvxowdgr gh xp whvwh hp frqwuroh gh ghvorfdphqwr
sdud xp frusr gr wlsr FW/ PW rx PVG +txdqgr r oljdphqwr rfruuh mxqwr ã iudwxud gr
hvsìflph,1 Qd ohwud +e,/ whp0vh r uhvxowdgr gh xp hqvdlr frp PVG/ qr txdo r oljdphqwr
rfruuh dqwhv gd uxswxud gr frusr hqvdldgr1 Ì lqwhuhvvdqwh revhuydu txh d fdujd gh oljdphqwr
ì gdgd shor sdwdpdu lqihulru/ frqwxgr r oljdphqwr iðvlfr gdv wulqfdv rfruuh xp srxfr pdlv
dgldqwh/ qr srqwr fdudfwhul}dgr shod iruwh lq h{ær qd fxuyd uhvsrvwd1

61516 Idl{d hp Hvwdgr Sodqr gh Ghirupdêær

D wuld{ldolgdgh gdv whqvøhv qd srqwd gh xpd wulqfd / phvpr hp fkdsdv qdv/ ì xpd txhvwær
uhohydqwh d vhu frqvlghudgd h txh whp uhfhelgr pxlwd dwhqêær grv shvtxlvdgruhv +uhi1 ^49`,1
Qær kä/ hqwuhwdqwr/ prghorv sdud ghvfuhyhu hvvdv uhvwulêøhv qdv dqäolvhv elglphqvlrqdlv= r
hvwdgr sodqr gh whqvær qær lpsøh qhqkxpd uhvwulêær> h r hvwdgr sodqr gh ghirupdêær shuplwh
txh dv uhvwulêøhv vh hvwhqgdp pxlwr doìp gd uhjlær gd srqwd gd wulqfd1
Qhzpdq hw do1 +uhi1 ^5<`, ghvfuhyhp dv uhvwulêøhv frpr r dxphqwr gdv whqvøhv dr uhgru
gd iuhqwh gh xpd wulqfd ghylgr ã uhvlvwíqfld ãv ghirupdêøhv qr sodqr h irud ghoh1 Uhvwulêøhv
qr sodqr hvwær dvvrfldgdv sulqflsdophqwh ã sur{lplgdgh gd srqwd gd wulqfd grv olplwhv gd

75
carga
resistência residual

(a)

Extensão da trinca

carga
resistência residual

carga de ligamento

(b)

Extensão da trinca

Iljxud 6143 Gldjudpdv gh uhvlvwíqfld uhvlgxdo sdud frqwuroh gh ghvorfdphqwr +uhi1 ^49`,1

hvwuxwxud> dv uhvwulêøhv irud gr sodqr hvwær dvvrfldgdv ã hvshvvxud gd fkdsd1 Hqtxdqwr


gr srqwr gh ylvwd gd iudwxud dv uhvwulêøhv qr sodqr vær lpsruwdqwhv/ gr srqwr gh ylvwd gd
uhvlvwíqfld uhvlgxdo/ sru rxwur odgr/ hodv qær vær wær vljqlfdwlydv/ ylvwr txh/ hp pxlwrv
fdvrv/ dshqdv xpd shtxhqd yduldêær qr frpsulphqwr gd wulqfd srgh vhu vxflhqwh sdud txh
d hvwuxwxud dwlqmd d vxd uhvlvwíqfld uhvlgxdo1 Mä dv uhvwulêøhv irud gr sodqr srghp whu hihlwr
lpsruwdqwh qr frpsruwdphqwr gr pdwhuldo txdqwr ã iudwxud h ã uhvlvwíqfld uhvlgxdo ghvgh r
lqðflr gd sursdjdêær gýfwlo/ dqwhv gr pä{lpr gh fdujd vhu dwlqjlgr1
Dqghuvrq +uhi1 ^5<`, ghvfuhyh dv uhvwulêøhv irud gr sodqr uhodwlydv d xpd fkdsd vxmhlwd
d fduuhjdphqwr qr sodqr1 Vhp d wulqfd/ d fkdsd hvwä hp hvwdgr sodqr gh whqvær1 Vh d
fkdsd srvvxl xpd shtxhqd wulqfd sdvvdqwh/ shushqglfxodu dr fduuhjdphqwr/ hp dojxp oxjdu
orqjh gdv erugdv/ r pdwhuldo gd hvwuxwxud/ orqjh gd wulqfd/ dlqgd hvwä hp hvwdgr sodqr gh
whqvær1 Shuwr gd srqwd gd wulqfd/ frqwxgr/ dv whqvøhv vær hohydgdv d qðyhlv vxflhqwhv sdud/
yld hihlwr gh Srlvvrq/ fdxvdu d frqwudêær gr pdwhuldo1 Dr uhgru ghvvd uhjlær vre frqwudêær
kä uhvlvwíqfld gr pdwhuldo/ uhvxowdqgr hp whqvøhv irud gr sodqr dr orqjr gd iuhqwh gd wulqfd1
Rx vhmd/ qdtxhod uhjlær/ r pdwhuldo hvwä hp xp hvwdgr wuld{ldo gh whqvøhv h qr uhvwdqwh/ hp
hvwdgr sodqr gh whqvær1
D Iljxud 6144 loxvwud frpr dv whqvøhv h dv ghirupdêøhv yduldp dr orqjr gd iuhqwh gd
wulqfd1 Qr lqwhulru/ r pdwhuldo sduhfh hihwlydphqwh hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær1 Sruìp/
qd uhjlær hp txh d wulqfd dwlqjh dv idfhv olyuhv/ r hvwdgr ì gh whqvær sodqd1 Kä xpd uhjlær

76
Iljxud 6144 Yduldêær gd whqvær wudqvyhuvdo 55 dr orqjr gd hvshvvxud/ sdud xp srqwr suö{lpr ã
srqwd gd wulqfd +uhi1 ^46`,1

gh wudqvlêær suö{lpd ãv idfhv olyuhv/ rqgh r hvwdgr qær ì qhp gh whqvær sodqd h qhp gh
ghirupdêær sodqd1 Ã phglgd txh r pdwhuldo yl}lqkr ã iuhqwh gd wulqfd hvfrd/ r hvwdgr gh
whqvær yduld gh whqvær sodqd/ qdv idfhv olyuhv/ d xp fhuwr judx gh wuld{ldolgdgh qr fhqwur
gd fkdsd1 Xpd yh} txh r wdpdqkr gd }rqd soävwlfd fkhjd d dsur{lpdgdphqwh phwdgh gd
hvshvvxud gd fkdsd +uhi1 ^49`,/ r hvwdgr ì suhgrplqdqwhphqwh gh whqvær sodqd qd uhjlær
hvfrdgd/ h{fhwr ehp shuwr gd iuhqwh gd wulqfd1
Hp 4<;;/ Qhzpdq hw do1 +uhi1 ^4<`, lqwurgx}ludp xp hvwdgr gh whqvær plvwr/ frpxphqwh
fkdpdgr gh idl{d gh hvwdgr sodqr gh ghirupdêær +sodqh vwudlq fruh ,/ sdud fdswdu d wul0
d{ldolgdgh gdv whqvøhv qd srqwd gd wulqfd1 D Iljxud 6145 prvwud/ hvtxhpdwlfdphqwh/ r
frqfhlwr sursrvwr shor dxwru/ fxmr vxfhvvr whp vlgr h{dxvwlydphqwh uhodwdgr +uhihuíqfldv
^49`/^53`/^54`/^5<067`/ hqwuh rxwudv,1

Elementos em Tensão Plana


Elementos em Deformação Plan

hc
hc CTOA c = constante

Iljxud 6145 Idl{d hp ghirupdêær sodqd qd olqkd gh sursdjdêær gd wulqfd h FWRD fuðwlfr +uhi1
^64`,1

77
Qd Iljxud 6145/ d idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær whp odujxud 2S h ì glylglgd
dr phlr shod olqkd gh sursdjdêær gd wulqfd1 R prghor wrgr xvd hohphqwrv hp hvwdgr
sodqr gh whqvær/ frp h{fhêær grv frpsuhhqglgrv shod idl{d gh odujxud 2S c txh ghyhp/
hylghqwhphqwh/ hvwdu hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær1 D qhfhvvlgdgh gh vh lpsohphqwdu hvvd
idl{d wruqd ghvhmäyho r frqkhflphqwr gr fdplqkr gd wulqfd1 Hvwh idwr/ hperud uhvwulwlyr/
qær wlud d xwlolgdgh gr pìwrgr/ srlv hp xpd erd sduwh grv fdvrv/ dvvlp frp hp wrgrv rv
dsuhvhqwdgrv qhvwd glvvhuwdêær/ d hvfrokd gr fdplqkr frlqflgh frp d frqglêær fuðwlfd h txh
dfrqwhfhuld qd suäwlfd/ phvpr txh qær hvwlyhvvh suhghqlgr1 Mä hp dqäolvhv yld hohphqwrv
qlwrv wulglphqvlrqdlv +hohphqwrv vöolgrv,/ dv uhvwulêøhv vxujhp qdwxudophqwh shuwr gd wulqfd/
gh pdqhlud txh qær ì qhfhvväulr qhqkxp duwliðflr sdud uhsurgx}lu d wulglphqvlrqdolgdgh gdv
whqvøhv1

61517 Dsolfdêær gd Wìfqlfd

D vhjxlu vær dsuhvhqwdgrv/ hp olqkdv jhudlv/ rv sdvvrv eävlfrv qr hvwxgr gr frpsruwdphqwr


h gd uhvlvwíqfld uhvlgxdo gh hvwuxwxudv uhdlv gh dhurqdyhv1 Rv srqwrv irfdgrv vær= +4, frpr
rewhu xp FWRD hp whvwhv gh oderudwöulr sdud xpd gdgd hvshvvxud gh xpd fkdsd qd
phwäolfd/ h +5, frpr fruuhodflrqdu rx uhdol}du d vlqwrqld0qd qdv dqäolvh qxpìulfdv edvhdgdv
hp whvwhv gh oderudwöulr sdud suhyhu d uhvlvwíqfld uhvlgxdo gh hvwuxwxudv frpsoh{dv1
Rv sdvvrv eävlfrv txh ghyhp vhu ohydgrv hp frqvlghudêær vær=

41 Frqgx}lu whvwhv sdud ghwhuplqdu frp suhflvær d uhodêær whqvær0ghirupdêær gr


pdwhuldo>

51 Uhdol}du whvwhv gh iudwxud hp frusrv0gh0suryd/ sdud rewhqêær gr FWRDS h


dqäolvh gd h{whqvær gd wulqfd dr orqjr gr whvwh1 Dv phglgdv h{shulphqwdlv gr
FWRDS dsuhvhqwdp xp idl{d gh glvshuvær wlslfdphqwh gh fc DJ dwì c fJ1 R
pdwhuldo gr fgs ghyh vhu gd phvpd oljd gd hvwuxwxud/ whu r phvpr wudwdphqwr
h d phvpd hvshvvxud1 R fgs ghyh whu xp wdpdqkr vxflhqwh sdud txh kdmd d
sursdjdêær qhfhvväuld sdud txh d uhvlvwíqfld uhvlgxdo vhmd dwlqjlgd>

61 Prghodu r fgs yld IHP1 Ghyhp vhu xvdgrv hohphqwrv gh fdvfd hodvwr0soävwlfrv/
frp uhfxuvrv sdud fdswdu d wulglphqvlrqdolgdgh gdv whqvøhv qd uhjlær gd srqwd
gd wulqfd +idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær,/ rx hohphqwrv vöolgrv hodvwr0

78
soävwlfrv1 Frpsdudu rv uhvxowdgrv qxpìulfrv gd uhodêær fdujd dsolfdgd frpr
ixqêær gd h{whqvær gd wulqfd frp rv gdgrv h{shulphqwdlv rewlgrv/ revhuydqgr
txh=

0 d glvwåqfld fdudfwhuðvwlfd +_ xvdgd qd dqäolvh qxpìulfd sdud phglu r FWRD


ghyh vhu d phvpd xvdgd qd ohlwxud h{shulphqwdo> h

0 d frqfrugåqfld grv ydoruhv h{shulphqwdlv h qxpìulfrv gr FWRD dxphqwd pxlwr


d frqdqêd qr ydoru hvfroklgr sdud FWRDS 1

71 Fuldu xp prghor hp hohphqwrv qlwrv sdud d hvwuxwxud d vhu dqdolvdgd/ frp


r phvpr wlsr gh hohphqwrv xvdgrv qd prghodjhp grv fgs1 Xvdu r ydoru FWRDS
dqwhulruphqwh rewlgr/ sdud ghwhuplqdêær gd vhqvlelolgdgh gd hvwuxwxud ã suhvhqêd
gh wulqfdv gh PVG/ ehp frpr d vxd uhvlvwíqfld uhvlgxdo1

79
Fdsðwxor 7

Ihuudphqwdv Frpsxwdflrqdlv

Qhvwh fdsðwxor/ vær dsuhvhqwdgdv gxdv ihuudphqwdv frpsxwdflrqdlv gh hohphqwrv qlwrv= rv


vriwzduhv Iudqf5G2O h Zdus6G/ txh vær hpsuhjdgrv qd lpsohphqwdêær grv fulwìulrv gh idokd
derugdgrv qhvwd glvvhuwdêær1
Lqlfldophqwh/ frqwxgr/ ì lqwurgx}lgd xpd ylvær jhudo gd irupxodêær txh frqvwlwxl r du0
fderxêr ghvvhv vriwzduhv1 Ì suhflvr vdolhqwdu txh rv uhfxuvrv frpsxwdflrqdlv hpsuhjdgrv
hqfrqwudp0vh hp urwlqdv frqvdjudgdv h glvsrqðyhlv qr phufdgr/ h qær irudp ghvhqyroylgdv
h qhp prglfdgdv sdud d rewhqêær gh qhqkxp grv uhvxowdgrv dsuhvhqwdgrv qhvwh wudedokr1

714 Hohphqwrv Ilqlwrv

R whupr hohphqwr qlwr irl sulphludphqwh xvdgr sru Forxjk hp 4<93 +uhi1 ^68`,1 D lgìld/
sruìp/ gh vh uhsuhvhqwdu xp gdgr grpðqlr hp hvwxgr sru xpd frohêær qlwd gh sduwhv
glvfuhwdv ì pxlwr dqwljd= rv pdwhpäwlfrv/ sru h{hpsor/ dlqgd qd dqwljxlgdgh/ hvwlpdudp
r ydoru gh Z frp xpd suhflvær gh txdvh 73 gðjlwrv vljqlfdwlyrv shod uhsuhvhqwdêær gd
flufxqihuíqfld dwudyìv gh xp sroðjrqr lqvfulwr frp xp qýphur judqgh gh odgrv1
Hp whuprv prghuqrv/ d sulqflsdo fdudfwhuðvwlfd gr pìwrgr gh hohphqwrv qlwrv 0 IHP +gr
lqjoív= qlwh hohphqw phwkrg , 0 h txh r glvwlqjxh gh rxwudv wìfqlfdv/ ì d glylvær gh xp gdgr
grpðqlr hp xp frqmxqwr gh vxegrpðqlrv vlpsohv/ fkdpdgrv gh hohphqwrv qlwrv1 Txdotxhu
irupd jhrpìwulfd txh shuplwh r fäofxor gd vroxêær rx gh xpd dsur{lpdêær sdud d phvpd/
rx txh iruqhfh dv uhodêøhv qhfhvväuldv hqwuh rv ydoruhv gd vroxêær hp srqwrv vhohflrqdgrv/
fkdpdgrv qöv/ gr vxegrpðqlr/ txdolfd0vh frpr xp hohphqwr qlwr1

7:
R ghvhqyroylphqwr gr IHP/ hqtxdqwr ihuudphqwd gh dqäolvh/ whyh r vhx lqðflr hvvhqfldo0
phqwh oljdgr dr dgyhqwr grv frpsxwdgruhv1 Qd vroxêær qxpìulfd gh xp sureohpd gr frq0
wðqxr/ vær edvlfdphqwh qhfhvväuldv d ghwhuplqdêær h d uhvroxêær gh xp vlvwhpd gh htxdêøhv
dojìeulfdv1 Ghvvd irupd/ r xvr gr IHP hp frpsxwdgruhv shuplwh d rewhqêær gh dsur{l0
pdêøhv sdud d vroxêær gh sureohpdv edvwdqwh frpsoh{rv1
D dsolfdêær gr IHP frqvlvwh hvvhqfldophqwh grv vhjxlqwhv sdvvrv=

0 Glvfuhwl}dêær hp hohphqwrv qlwrv= r grpðqlr ì uhsuhvhqwdgr frpr xpd frohêær


qlwd gh vxegrpðqlrv/ fkdpdgrv hohphqwrv1 Hvwd frohêær ì xvxdophqwh fkdpdgd
gh pdokd gh hohphqwrv qlwrv1 Rv hohphqwrv vær frqhfwdgrv drv vhxv yl}lqkrv
dwudyìv gh srqwrv fkdpdgrv qöv>

0 Htxdêøhv grv hohphqwrv= xp hohphqwr wðslfr ì lvrodgr h dv vxdv sursulhgdghv


gh lqwhuhvvh vær ghwhuplqdgdv d sduwlu gh xp phlr dghtxdgr ã vlwxdêær>

0 Uhxqlær gdv htxdêøhv grv hohphqwrv h vroxêær= dv sursulhgdghv gh fdgd xp grv


hohphqwrv vær djuxsdgdv gh xpd pdqhlud dghtxdgd d uhvroxêær gr sureohpd> h

0 Hvwlpdwlyd gh huur h frqyhujíqfld= r huur gh glvfuhwl}dêær ì hvwlpdgr d sduwlu


gh vxd ghshqgíqfld frp d glvfuhwl}dêær ihlwd1

Sduwlfxodul}dqgr r sureohpd gh hohphqwrv qlwrv/ txh ì h{wuhpdphqwh dpsor/ sdud r


fkdpdgr IHP edvhdgr hp ghvorfdphqwrv/ yhulfd0vh txh/ sdud xp prghor olqhdu/ r htxloðeulr
hvwäwlfr gh xpd hvwuxwxud vre d dêær gh iruêdv srgh vhu fdofxodgr shod uhvroxêær gh xp
vlvwhpd gh htxdêøhv olqhduhv/ gr wlsr +uhi1 ^69`,=

kN ' + / +714,

qd txdo k ì d fkdpdgd pdwul} gh uljlgh} gd hvwuxwxud/ txh yhp gr djuxsdphqwr gdv pdwul}hv
gh uljlgh} gh fdgd xp grv hohphqwrv1 D pdwul} gh uljlgh} grv hohphqwrv/ sru vxd yh}/
h{suhvvd d uhodêær hqwuh rv vhxv judxv gh olehugdgh h rv hviruêrv txh qhoh vær dsolfdgrv> N ì
r yhwru surfxudgr/ frqvwlwxðgr shorv ghvorfdphqwrv hp fdgd xp grv judxv gh olehugdgh gd
hvwuxwxud glvfuhwl}dgd/ gh irupd txh r htxloðeulr ì hvwdehohflgr> h + ì r yhwru grv hviruêrv
dsolfdgrv h{whuqdphqwh qd gluhêær grv frpsrqhqwhv gh N D rewhqêær ghvvh wlsr gh htxdêær
ì lqwurgx}lgd d vhjxlu1

7;
71414 Htxdêøhv gh Htxloðeulr

Frqvlghudqgr r htxloðeulr gh xp frusr jhqìulfr h r sulqfðslr grv ghvorfdphqwrv yluwxdlv/


srgh0vh ghulydu dv htxdêøhv grv hohphqwrv qlwrv1 D Iljxud 714 prvwud r frusr hp txhvwær1
Rv ghvorfdphqwrv vær suhvfulwrv hp 7 h dv iruêdv hp 7s 

Sf

Su

Iljxud 714 Xp frusr el0glphqvlrqdo jhqìulfr h vxdv frqglêøhv gh frqwruqr1

Dv htxdêøhv glihuhqfldlv txh ghvfuhyhp r htxloðeulr gh xp lqqlwìvlpr qr lqwhulru gr


frusr vær +uhi1 ^45`,=
Yj% Y %+ Y %5
n n n s% ' f / +715,
Y% Y+ Y5
Y %+ Yj + Y +5
n n n s+ ' f / h
Y% Y+ Y5
Y %5 Y +5 Yj5
n n n s5 ' f 1
Y% Y+ Y5
Hpsuhjdqgr d qrwdêær whqvruldo ^5<`/ dv wuív ljxdogdghv dqwhulruhv uhvxphp0vh d=

jc n s ' f / +716,

qr lqwhulru gr frusr/ vhqgr s dv iruêdv gh pdvvd txh dwxdp qr srqwr dqdolvdgr1 Dv frqglêøhv
gh htxloðeulr gh xp srqwr hp 7s c vær gdgdv sru=

j ? ' A / +717,

hp txh A vær rv frpsrqhqwhv gdv iruêdv gh vxshuiðflh suhvfulwdv hp 7s / vhjxqgr dv gluhêøhv


ghqlgdv sru ? +yhwru xqlwäulr qrupdo,1 Dv frqglêøhv gh frqwruqr hp 7 / vær gdgdv sru=

 ' 7  1 +718,

7<
Frqvlghudqgr txh r vöolgr gd Iljxud 714 hvwä hp htxloðeulr/ r sulqfðslr grv ghvorfdphqwrv
yluwxdlv/ fxmd irupxodêær jhudo ì dwulexðgd d Mhdq Ehuqrxool +uhi1 ^45`,/ whp r vhjxlqwh
hqxqfldgr= Vh xp frusr ghirupäyho hvwä hp htxloðeulr/ r wudedokr uhdol}dgr shodv iruêdv
h{whuqdv pdlv r wudedokr uhdol}dgr shodv iruêdv lqwhuqdv/ gxudqwh ghvorfdphqwrv yluwxdlv/ ì
qxor1 Rx vhmd=

B`e n B` ' f +719,

Ì lpsruwdqwh vdolhqwdu wuív fdudfwhuðvwlfdv txh r fdpsr gh ghvorfdphqwrv yluwxdlv +B , ghyh
dwhqghu +uhi1 ^45`,=
0 vhu fwðflr +hoh qær dowhud d srvlêær uhdo gh qhqkxp lqqlwìvlpr gr frusr hp hvwxgr,>
0 vhu duelwuäulr hp pdjqlwxgh h gluhêær +pdv ghyh whu frpsrqhqwhv hp wrgdv dv gluhêøhv
grv judxv gh olehugdgh,> h
0 vhu flqhpdwlfdphqwh dgplvvðyho +ghyh vhu frpsdwðyho frp d ghirupdelolgdgh gr frusr,1
Ydl0vh frqvlghudu/ djrud/ d uhsuhvhqwdêær gr frusr gd Iljxud 714/ glvfuhwl}dgr hp xp
fhuwr qýphur qlwr gh hohphqwrv/ frqiruph Iljxud 7151

Sf
erro de
discretização

y
m

Su

Iljxud 715 Glvfuhwl}dêær sru hohphqwrv qlwrv gh xp frusr el0glphqvlrqdo luuhjxodu1

Dv ixqêøhv gh lqwhusrodêær lvrsdudpìwulfdv sdud rv ghvorfdphqwrv vær ghqlgdv frpr


+uhi1 ^5<`,=

E6 ' OE6 N / +71:,

qd txdo OE6 ì d pdwul} gh lqwhusrodêær gh ghvorfdphqwrv h N vær rv ghvorfdphqwrv qrgdlv


sdud r hohphqwr 61 Hvwd ljxdogdgh hvwdehohfh d uhodêær hqwuh rv ghvorfdphqwrv gh xp srqwr
txdotxhu gr 60ìvlpr hohphqwr frpr ixqêær grv ghvorfdphqwrv qrgdlv1

83
Dv ghirupdêøhv vær lqwhusrodgdv xvdqgr=

0E6 ' E6 N / +71;,

qd txdo E6 ì d pdwul} ghirupdêær0ghvorfdphqwr rewlgd shod glihuhqfldêær gd pdwul} OE6


+uhi1 ^5<`,
Dv whqvøhv hp xp hohphqwr qlwr/ sru vxd yh}/ uhodflrqdp0vh frp r yhwru ghirupdêøhv
dwudyìv gd pdwul} frqvwlwxwlyd  gd vhjxlqwh irupd=

j E6 ' E6 0E6 1 +71<,

D dsolfdêær gr sulqfðslr grv ghvorfdphqwrv yluwxdlv d fdgd xp grv hohphqwrv qlwrv gd


pdokd vhjxqgr d txdo r frusr irl glvfuhwl}dgr h srvwhulru djuxsdphqwr uhvxowd qxpd htxdêær
gr wlsr gd 714/ txh dtxl dvvxph d irupd=
[]
k ' E6A E6 E6 _T E6 / h +7143,
T E6 
6
[] E6 
A 7sE6
+ ' O7s u _7 E6 1
6 7 E6 

71415 Htxdêøhv Lqfuhphqwdlv gd Whruld gd Sodvwlflgdgh

Ghylgr dr hihlwr gh frqfhqwudêær gh whqvøhv suryrfdgr shod suhvhqêd gh wulqfdv hp xp frusr


fduuhjdgr/ ì lqhylwäyho d rfruuíqfld gh hvfrdphqwr h sodvwlfdêær gh ghwhuplqdgdv sruêøhv
gr pdwhuldo1 Frp lvvr whuplqd/ yld gh uhjud/ d uhodêær elxqðyrfd gd hodvwlflgdgh hqwuh
whqvær h ghirupdêær1 Ghvwh prgr/ kä d qhfhvvlgdgh gr frqkhflphqwr gh wrgr r klvwöulfr gh
fduuhjdphqwr sdud txh vh srvvd ghwhuplqdu d whqvær/ xpd yh} frqkhflgd d ghirupdêær/ h
ylfh0yhuvd1
Gr dsuhvhqwdgr qd Iljxud 716/ qær ì vxflhqwh dshqdv r frqkhflphqwr gd ghirupdêær hp
xp srqwr gr frusr sdud d ghwhuplqdêær gd whqvær1 Vxsrqgr xpd ghirupdêær ljxdo d 0/ xp
ydoru txdotxhu/ d whqvær wruqd0vh lqghwhuplqdgd/ frpr wdpeìp d sursruêær gh ghirupdêær
soävwlfd h gh hoävwlfd/ txh vrpdgdv shuid}hp 0c ghshqgh gr fdplqkr gr fduuhjdphqwr +vh dwì
D/ dwì E/ rx xp rxwur ydoru,1 Dlqgd pdlv/ r qryr ydoru gd whqvær gh hvfrdphqwr dsuhvhqwd d
phvpd ghshqgíqfld/ rx vhmd/ vh r fduuhjdphqwr irl dwì r srqwr D/ dsöv r ghvfduuhjdphqwr/
d qryd whqvær gh hvfrdphqwr/ qr fdvr gh xp dxphqwr gr fduuhjdphqwr/ ì j Ee > frqwxgr/ vh
E 
r fduuhjdphqwr irl dwì r srqwr E/ r qryr ydoru ì j e 1

84
σ
(B)
σe A B
(A)
σe

ε∗ ε
Iljxud 716 Lq xíqfld gr klvwöulfr qd uhodêær whqvær0ghirupdêær1

Qrv sureohpdv gh lqwhuhvvh qhvwd glvvhuwdêær/ r fduuhjdphqwr ì gr wlsr txdvh0hvwäwlfr


+qær kä hihlwrv uhodflrqdgrv ã lqìufld,1 Ghylgr ã flwdgd lq xíqfld gr klvwöulfr gh fduuhjd0
phqwr qd vroxêær/ srgh0vh lpdjlqä0or ylqfxodgr d xp svhxgr0whpsr1 Qhvwh hqirtxh/ dvvxph0
vh txh r htxloðeulr ì frqkhflgr hp xp lqvwdqwh |/ h ghvhmd0vh rewí0or qxp lqvwdqwh vhjxlqwh
| n {|/ fxmr lqfuhphqwr gh whpsr fruuhvsrqgh d xp lqfuhphqwr gd fdujd/ uhvxowdqgr qxp
fhqäulr dghtxdgr sdud d dsolfdêær gr dojrulwpr lwhudwlyr gh Qhzwrq0Udskvrq prglfdgr
+uhi1 ^5<`, qr Iudqf5G2O/ h sdud r gh Qhzwrq0Udskvrq frpsohwr +ixoo Qhzwrq ,/ qr Zdus6G1
Dperv rv pìwrgrv surfxudp/ lwhudwlydphqwh/ d holplqdêær gdv iruêdv uhvlgxdlv qrgdlv gdgdv
sru=

+ ENW  '|n{| 6e ENW |n{| 6 ENW  ' f / +7144,

vhqgr + ENW  r yhwru gh iruêdv uhvlgxdlv/ |n{|6e ENW  r yhwru gh iruêdv h{whuqdv dsolfdgdv/ h
|n{|6
 EN
W  r yhwru gh iruêdv qrgdlv lqwhuqdv dydoldgr gdv whqvøhv grv hohphqwrv1 D glihuhqêd

yhp gd irupd frpr d pdwul} gh uljlgh} wdqjhqwh +uhi1 ^45`, ì dwxdol}dgd1 D pdwul} gh
uljlgh} wdqjhqwh srgh vhu ylvwd frpr xpd jhqhudol}dêær gr fkdpdgr pögxor wdqjhqwh E.| /
r txdo hvwdehohfh/ qr fdvr xqld{ldo/ d uhodêær hqwuh xp lqfuhphqwr gh fduuhjdphqwr h r
fruuhvsrqghqwh lqfuhphqwr gh ghirupdêær1 Vh dshqdv r vhx ydoru lqlfldo ì xvdgr/ whp0vh r
pìwrgr xwlol}dgr qr Iudqf5G2O> vh r vhx ydoru ì dwxdol}dgr shulrglfdphqwh/ whp0vh r pìwrgr
lpsohphqwdgr qr Zdus6G1
Gd whruld gd sodvwlflgdgh/ frpr loxvwudgr qd Iljxud 717/ ì srvvðyho ghvwdfdu wuív wlsrv

85
gh hqgxuhflphqwr xvxdophqwh xwlol}dgrv1 R hqgxuhflphqwr flqhpäwlfr ì fdudfwhul}dgr shor
hvfrdphqwr uhyhuvr dsöv xp ghvfduuhjdphqwr gh 2j e 1 Mä qr lqghshqghqwh/ txdqgr d whqvær
ì uhyhuwlgd/ r hvfrdphqwr rfruuh qr phvpr ydoru devroxwr j e c lqghshqghqwhphqwh gr ydoru
dwlqjlgr j 1 Qrv vriwzduhv xwlol}dgrv qhvwh wudedokr/ r hqgxuhflphqwr lpsohphqwdgr ì r gr
wlsr lvrwuöslfr/ txh vh fdudfwhul}d shod pxgdqêd txh rfruuh qr ydoru gd whqvær gh hvfrdphqwr
hp wudêær vhu r phvpr txh r txh rfruuh hp frpsuhvvær1

σ
B
σB

σe

2σ e

σe σB

cinemático

independente

isotrópico

Iljxud 717 Rv wuív wlsrv pdlv frpxqv gh hqgxuhflphqwr +uhi1 ^45`,1

D Iljxud 717 loxvwud r frpsruwdphqwr gh xp vöolgr gh pdwhuldo hodvwr0soävwlfr vxephwlgr


d xp hvwdgr gh whqvær xqld{ldo1 Qhod r frpsruwdphqwr hoävwlfr gr pdwhuldo fhvvd/ lqlfldo0
phqwh/ txdqgr mj m : j e 1 Sdud r fdvr jhudo gh xp hvwdgr gh whqvær wulglphqvlrqdo/ qær kä xp
srqwr ghqlqgr d wudqvlêær gr frpsruwdphqwr gh hoävwlfr sdud soävwlfr/ pdv vlp xpd vxshu0
iðflh qr hvsdêr gh whqvær/ txh srvvxl vhlv glphqvøhv +vxsrqgr r pdwhuldo vhp hqgxuhflphqwr
0 hodvwrsoävwlfr shuihlwr,/ rx vhmd=

s Ej% c j+ c j 5 c %+ c %5 c +5  ' f 1 +7145,

Vh d dqäolvh iru ihlwd d sduwlu gdv whqvøhv sulqflsdlv hp xp pdwhuldo lvrwuöslfr/ gh irupd txh
qær kä flvdokdphqwr/ idwr txh whp dshqdv d ghvydqwdjhp gh qær wud}hu qhqkxpd lqirupdêær
vreuh dv gluhêøhv gdv whqvøhv sulqflsdlv +uhi1 ^45`,/ d vxshuiðflh srgh vhu hvfulwd frpr=

s Ej c j2 c j  ' f 1 +7146,

86
D vxshuiðflh gh hvfrdphqwr lpsohphqwdgd qrv vriwzduhv hp txhvwær ì d gh yrq Plvhv/
gdgd shod vhjxlqwh ljxdogdgh=

Ej   j22 n Ej  j 2 n Ej  j22 ' 2j2e / +7147,

fxmd uhsuhvhqwdêær juäfd ì d gr flolqgur gd Iljxud 7181

Iljxud 718 Uhsuhvhqwdêær gd vxshuiðflh gh hvfrdphqwr gh yrq Plvhv +uhi1 ^<`,1

Dv htxdêøhv lqfuhphqwdlv gd whruld gd sodvwlflgdgh vær irupxodgdv frp edvh qhvvh fulwìulr/
sdud xp pdwhuldo frp hqgxuhflphqwr lvrwuöslfr1 Frp lvvr/ d vxshuiðflh gh hvfrdphqwr
dsuhvhqwd/ vre d dêær gh fduuhjdphqwrv txh dwlqmdp d }rqd soävwlfd/ r frpsruwdphqwr
loxvwudgr qd Iljxud 7191
Ì srvvðyho qrwdu txh r flolqgur whp r vhx udlr dxphqwdgr/ vhp ghvorfdu r hl{r gh vlphwuld1
Hvvh frpsruwdphqwr ì idflophqwh lghqwlfäyho qd Iljxud 717/ qd txdo vh yhulfd txh/ xpd yh}
txh d whqvær hp xp wlsr gh fduuhjdphqwr dwlqjlx r ydoru j  / txdqgr d fdujd iru uhyhuwlgd/
sdud txh r pdwhuldo frphfh d hvfrdu gh qryr/ ì qhfhvväulr txh vh dwlqmd d phvpd pdjqlwxgh1
D lqwhjudêær gd irupd lqfuhphqwdo gdv htxdêøhv frqvwlwxwlydv gh xp pdwhuldo dvvlp
ghqlgr irl lpsohphqwdgd dwudyìv gr dojrulwpr fkdpdgr edfnzdug0Hxohu/ txh 0 sdud r fdvr
gh ghirupdêær sodqd frp hqfuxdphqwr olqhdu 0 uhvxowd qr dojrulwpr gr uhwruqr udgldo1 Pdlv
ghwdokhv txdqwr ã irupxodêær ghvwh uhfxuvr srghp vhu yhulfdgrv qd uhihuíqfld ^5<`1
D vhjxlu vær dsuhvhqwdgrv ghwdokhv pdlv hvshfðfrv gdv ihuudphqwdv flwdgdv1

87
σ2 trajetória de
carregamento

σ1

σ3

Iljxud 719 Prglfdêær gd vxshuiðflh gh yrq Plvhv frp d sodvwlfdêær gr pdwhuldo +uhi1 ^45`,1

715 IUDQF5G2O

R vriwzduh IUDQF5G 0 IUdfwxuh DQdo|vlv Frgh 5G 0 irl fuldgr shod Xqlyhuvlgdgh gh Fruqhoo
+uhi1 ^5<`,/ hp uhvsrvwd ã qhfhvvlgdgh gd prghodjhp gd sursdjdêær gh xpd wulqfd dwudyìv gh
hohphqwrv qlwrv1 D yhuvær dwxdo ghvvh fögljr/ IUDQF5G2O/ ghvhqyroylgd qd Xqlyhuvlgdgh
gr Hvwdgr gr Ndqvdv/ ì xpd h{whqvær gd dqwhulru/ frp d dglêær gh uhfxuvrv gh prghodjhp gh
fdpdgdv +od|huv 0 gdð r 2O, wdlv frpr hp mxqwdv h dghvlyrv/ h fduuhjdphqwrv h ghirupdêøhv
irud gr sodqr sru shtxhqdv ghirupdêøhv olqhduhv gh h{ær1 Grv glyhuvrv uhfxuvrv glvsrqðyhlv
h{lvwhqwhv/ txh yær gr suì dr söv0surfhvvdphqwr/ vær dsuhvhqwdgrv dtxhohv fxmd lpsruwåqfld
sdud rv uhvxowdgrv rewlgrv ì pdlv vljqlfdwlyd1 Ì uhohydqwh vdolhqwdu txh sduwh vljqlfdwlyd
gr suì0surfhvvdphqwr/ uhsuhvhqwdgd shod jhudêær gd pdokd gh hohphqwrv qlwrv/ ì h{hfxwdgd
qr vriwzduh FDVFD1 D yhuvær gr Iudqf5G2O xwlol}dgd irl d O419 452<;0Ehwd1

71514 Prghor gh Sursdjdêær gd Wulqfd

D phwrgrorjld gh prghodjhp gd sursdjdêær gh xpd wulqfd srgh vhu hvtxhpdwlfdphqwh


uhsuhvhqwdgd shod Iljxud 71: +^5<`,1 D hqwudgd gr prghor ì d uhsuhvhqwdêær qdo/ edvhdgd
qr hvwdgr gh htxloðeulr fruuhqwh +-&s ,1 R sulphlur sdvvr frqvlvwh qd dsolfdêær grv fulwìulr gh
iudwxud h gh gluhêær sdud ghwhuplqdu vh d wulqfd ydl sursdjdu h sdud rqgh1 Hp vhjxlgd/ r
dojrulwpr gh h{whqvær dxphqwd d wulqfd qd gluhêær gr sdvvr dqwhulru/ hp xpd txdqwlgdgh
ghwhuplqdgd shor xvxäulr1 Dsöv d ghqlêær gd qryd orfdol}dêær gd srqwd gd wulqfd/ d pdokd
ì uhfrqvwuxðgd1 R txduwr sdvvr +pdshdphqwr, ì uhvsrqväyho sru pdqwhu r klvwöulfr soävwlfr/

88
Equilíbrio
Algoritmo de k+1
Mapeamento
R i

Algoritmo de
Remalhamento

Algoritmo de Ex- k
tensão da Trinca Critérios de Fra- Rf
tura e de Direção

Iljxud 71: Prghor hvtxhpäwlfr gh fuhvflphqwr gh xpd wulqfd +uhi1 ^5<`,1

txh lqfoxl ghvorfdphqwrv qrgdlv h whqvøhv/ wudedokr gd whqvøhv/ udlrv gdv vxshuiðflhv hvfrdgdv
h lqglfdgruhv gr hvwdgr gh hvfrdphqwr1 Qr ýowlpr sdvvr/ rfruuh r uhvwdehohflphqwr gr
htxloðeulr sdud d qryd frqjxudêær -& n 1
D vhjxlu/ vær ghwdokdgrv fdgd xp grv flqfr sdvvrv flwdgrv qr sduäjudir dqwhulru1

Fulwìulrv gh Idokd h gh Gluhêær ^5<`

R fulwìulr gh idokd lpsohphqwdgr qr fögljr/ sru dsuhvhqwdu phokru fruuhodêær frp gdgrv
h{shulphqwdlv/ ì r gr FWRD/ vre d irupd gd phglêær gr FWRG d xpd glvwåqfld {d dwuäv gd
srqwd gd wulqfd/ ghqlgd shor xvxäulr/ gh dfrugr frp d Iljxud 71;1 Txdqgr r fduuhjdphqwr
ì wdo txh r ghvorfdphqwr gr qö +qd pdokd ghirupdgd hp htxloðeulr,/ qr txdo r FWRG
hvwä vhqgr phglgr/ dwlqjh r ydoru fuðwlfr hvwdehohflgr/ r surjudpd dflrqd r dojrulwpr gh
fuhvflphqwr +sursdjdêær, gd wulqfd1
Txdqwr ã gluhêær gh sursdjdêær/ hp frqglêøhv hodvwr0soävwlfdv/ glyhuvrv fulwìulrv gh
fuhvflphqwr wíp vlgr hvwxgdgrv1 Frqwxgr/ dlqgd qær kä xp pìwrgr ýqlfr txh vh dsoltxh d
wrgrv rv pdwhuldlv h frqglêøhv gh frqwruqr1 Qhvwd glvvhuwdêær/ hvvh sureohpd qær ì fuðwlfr/
srlv qrv fdvrv hvwxgdgrv/ d olqkd gh sursdjdêær gdv wulqfdv/ txh wdpeìp ì xpd olqkd gh
vlphwuld gd hvwuxwxud/ ì frqvlghudgd frqkhflgd1
R Iudqf5G2O wdpeìp srvvxl d rsêær gd ghqlêær gh xp ydoru glihuhqwh sdud r lqðflr
gd sursdjdêær/ r sduåphwur FWRGf LQLW/ txh vhuyh sdud prghodu r ihq÷phqr gh wudqvlêær
gr wlsr gh sursdjdêær/ frqiruph ylvwr qr lwhp 6151 Wdpeìp ì srvvðyho vlpxodu/ frp hvvh
uhfxuvr/ r frpsruwdphqwr lqlfldo txh vh yhulfd hp wulqfdv txh vxujhp gh hqwdokhv ihlwrv
frp vhuud gh mrdokhlur/ txh srvvxhp r udlr gd fxuydwxud gd srqwd vljqlfdwlydphqwh pdlru
gr txh dtxhoh hqfrqwudgr hp suì0wulqfdv gh idgljd rx grv gh hqwdokhv ihlwrv sru hohwurhurvær1

89
1/2 CTOD
1/2 CTOA

Iljxud 71; FWRG phglgr 7 hohphqwrv dwuäv gd iuhqwh gd wulqfd1

Dojrulwpr gh H{whqvær gd Wulqfd ^5<`

R dojrulwpr gh sursdjdêær gdv wulqfdv hvfroklgr hvwä edvhdgr qd wìfqlfd gh olehudêær gh


qöv1 Qhvvh wlsr gh wìfqlfd/ r fdplqkr gh fuhvflphqwr gdv wulqfdv ì frqvlghudgr frqkhflgr1
Hvwd uhvwulêær qær ì vljqlfdwlyd/ srlv/ qdv jhrphwuldv hvwxgdgdv/ rv fdplqkrv hvfroklgrv
uhsuhvhqwdp dv frqglêøhv fuðwlfdv qd suäwlfd1
Rswrx0vh sru hvvd wìfqlfd srutxh ì d ýqlfd txh shuplwh hvwxgdu r oljdphqwr gh wulqfdv gh
PVG/ ihq÷phqr hvvh txh dlqgd qær ì uhsurgx}lgr shorv ghpdlv dojrulwprv gd sursdjdêær/
txh id}hp r uhpdokdphqwr gdv uhjløhv ã iuhqwh gdv wulqfdv/ h txh lqwhuurpshp r surfhvvr
txdqgr kä sur{lplgdgh gh gxdv srqwdv1
Rxwur dvshfwr srvlwlyr gh qær vh xwlol}du r uhfxuvr gh uhfrqvwuxêær yld vriwzduh gd pdokd
gh hohphqwrv qlwrv qdv uhjløhv txh yær vhqgr dwlqjlgdv shod wulqfd ì txh/ ghvvd irupd/ d
pdokd ì d phvpd gr frphêr dr p1 Hvwh idwr ì edvwdqwh ghvhmäyho txdqgr vh suhwhqgh xvdu r
uhfxuvr gh lpsohphqwdêær gh xpd idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær dr orqjr gr fdplqkr
gd wulqfd1 Hvwh dvvxqwr ì derugdgr srvwhulruphqwh qhvvd glvvhuwdêær1
R phfdqlvpr gh olehudêær gh qöv xvd prodv uðjlgdv sdud hflhqwhphqwh prghodu r fuhvfl0
phqwr gd wulqfd dr orqjr gh xpd olqkd gh vlphwuld rx gh xp fdplqkr suhghwhuplqdgr1 D
Iljxud 71< prvwud hvtxhpdwlfdphqwh r frqfhlwr ghvwh prghor1 Dv prodv uðjlgdv iruqhfhp
dv iruêdv qhfhvväuldv sdud pdqwhu mxqwrv rv qöv frlqflghqwhv +rx sdud iruqhfhu ghvorfdphqwr
qxor drv qöv vlwxdgrv qd olqkd gh vlphwuld,1 Txdqgr r ydoru fuðwlfr gr FWRD ì dwlqjlgr qd

8:
y

FORÇAS À FRENTE
DA TRINCA SENDO
RELAXADAS

Iljxud 71< Olqkdv gh vlphwuld hp xp fgs gr wlsr PW +plggoh fudfn whqvlrq , h dv uhdêøhv dsolfdgdv
drv qöv qd olqkd gh sursdjdêær +uhi1 ^5<`,1

srqwd gd wulqfd/ dv prodv grv qöv ã iuhqwh gd wulqfd/ fruuhvsrqghqwhv dr lqfuhphqwr ghqlgr
shor xvxäulr/ vær uhprylgdv h dv fruuhvsrqghqwhv iruêdv txh dwxdp qd qryd sruêær gh idfh
gh wulqfd irupdgd vær judgxdophqwh uhod{dgdv1
Qr fdvr gh wulqfdv gh PVG frolqhduhv/ r FWRD ì phglgr hp fdgd xpd gdv srqwdv gdv
wulqfdv h/ dwlqjlqgr r FWRD fuðwlfr/ r+v, qö+v, ã iuhqwh gd+v, wulqfd+v, ì+vær, olehudgr+v,1
Txdqgr shupdqhfh dshqdv xp qö vhsdudqgr gxdv wulqfdv/ gh irupd txh r oljdphqwr hqwuh
hodv whuld glphqvær qxod/ d xqlær gdv phvpdv rfruuh dxwrpdwlfdphqwh1 Rxwur lpsruwdqwh
uhfxuvr sdud r fdvr gh PVG ì r gr uhod{dphqwr judgxdo gdv iruêdv txh pdqwíp rv qöv
olehudgrv shor fulwìulr gr FWRD= hodv yær vhqgr glplqxðgdv hp xp ghwhuplqdgr qýphur
gh sdvvrv +ghqlgr shor xvxäulr,/ hqtxdqwr dv frqglêøhv gh frqwruqr vær pdqwlgdv {dv1
Vh gxudqwh hvvh surfhvvr/ d uhglvwulexlêær gdv iruêdv ghoh frqvhtÿhqwh rfdvlrqdu xpd qryd
olehudêær gh xp rxwur qö hp xpd rxwud srqwd gh wulqfd/ hvwh qö wdpeìp sdvvd d vhu olehudgr
shor phvpr hvtxhpd1 Vrphqwh dsöv d olehudêær gh wrgrv rv qöv txh dwlqjludp r fulwìulr gh
vrowxud/ h gd wrwdo uhglvwulexlêær gdv vxdv fdujdv/ ì txh dv frqglêøhv gh frqwruqr +iruêd rx
ghvorfdphqwr, yrowdp d vhu lqfuhphqwdgdv1

Dojrulwpr gh Uhpdokdphqwr

Hvwh uhfxuvr whp frpr remhwlyr d uhfrqvwuxêær gd pdokd gh hohphqwrv qlwrv dsöv d sursd0
jdêær gd wulqfd1
D wìfqlfd hpsuhjdgd/ frqiruph ghvfulwd qr lwhp dqwhulru/ qær uhtxhu d lpsohphqwdêær
ghvwh uhfxuvr1

8;
Dojrulwpr gh Pdshdphqwr

Hvwh uhfxuvr ylvd wudqvihulu r klvwöulfr gr fduuhjdphqwr gd pdokd dqwljd sdud d qryd1
Hvwh dojrulwpr/ ghsrlv gr gh uhvroxêær gh htxdêøhv gh htxloðeulr qær0olqhduhv/ ì r txh
ghpdqgd pdlru hviruêr qxpìulfr h/ frpr qær ì xvdgr qr fdvr gh sursdjdêær sru olehudêær
gh qöv/ frqvwlwxl0vh hp pdlv xp idwru idyruäyho dr pìwrgr derugdgr qhvwd glvvhuwdêær1

Htxloðeulr

Qhvwh ýowlpr sdvvr/ r prghor ghyh uhwruqdu dr htxloðeulr/ whqgr frpr uhvxowdgr xpd qryd
uhsuhvhqwdêær gr prghor/ -& / gh xpd qryd frqjxudêær jhrpìwulfd1
Rv ghwdokhv ghvvd idvh/ sru srvvxðuhp glyhuvrv dvshfwrv hp frpxp frp rv gr Zdus6G/
irudp derugdgrv qr frphêr ghvwh fdsðwxor1

71515 Ghvfulêær grv Hohphqwrv Xwlol}dgrv

Vær xvdgrv rv hohphqwrv0sdguær vhuhqglslw| +vhp qöv lqwhuqrv,/ lvrsdudpìwulfrv/ gh rlwr h


gh vhlv qöv/ frp ixqêøhv gh irupd txdguäwlfdv gd idpðold gh hohphqwrv gh Odjudqjh1 Rv
hohphqwrv ghvvd idpðold vær fdudfwhul}dgrv shod lqwhusrodêær dshqdv gh xpd ixqêær/ h qær
gdv vxdv ghulydgdv1 Vhqgr dvvlp/ d ixqêær lqwhusrodgd/ qhvwh fdvr rv ghvorfdphqwrv srqwxdlv/
vær frqwðqxrv qd iurqwhlud hqwuh hohphqwrv1 Rv hohphqwrv lvrsdudpìwulfrv fdudfwhul}dp0vh
shor xvr gdv phvpdv ixqêøhv gh irupd qd lqwhusrodêær wdqwr gdv frrughqdgdv qrgdlv/ txdqwr
gd dsur{lpdêær sdud d yduläyho ghshqghqwh +ghvorfdphqwrv/ qhvwh fdvr,1

Hohphqwr Wuldqjxodu

Rv hohphqwrv wuldqjxoduhv xwlol}dgrv srvvxhp vhlv qöv/ frqiruph ohwud +d, gd Iljxud 7143/ h
vxdv irupdv vær duelwuäuldv1 Qær ghyhp frqwxgr/ sru ud}øhv qxpìulfdv/ dsuhvhqwduhp xpd
jhrphwuld pxlwr glvwruflgd/ gh irupd txh rv qöv hvwhmdp txdvh dolqkdgrv1 R srolq÷plr
gh lqwhusrodêær srvvxl vhlv frqvwdqwhv d vhuhp ghwhuplqdgdv d sduwlu grv ydoruhv qrgdlv gd
yduläyho txh hvwä vhqgr lqwhusrodgd=
S
[
'   E%c +  / +7148,
'

qd txdo  ì d ixqêær gh lqwhusrodêær txdguäwlfd1

8<
(a) (b) 1
5

6
L3
4 L2

L1
3
1 2
2
3
L3=0,0

L3=0,5
L3=1,0

Iljxud 7143 Hohphqwrv qlwrv wuldqjxoduhv txdguäwlfr +d, h olqhdu +e,1

Dv ixqêøhv gh lqwhusrodêær gr hohphqwr wuldqjxodu txdguäwlfr vær gdgdv shodv vhjxlqwhv


htxdêøhv +uhi1 ^68`,/ frqvlghudqgr uc u2 h u dv frrughqdgdv ghqlgdv frqiruph loxvwudêær
gr hohphqwr wuldqjxodu olqhdu gd ohwud +e, gd Iljxud 7143=

  ' u E2u   > +7149,

 2 ' eu u2 >


 ' u2 E2u2   >
 e ' eu2 u >
 D ' u E2u   > h
 S ' eu u 1

Srgh vhu revhuydgr txh dv htxdêøhv sdud   vær wdlv txh hodv srvvxhp ydoru xqlwäulr sdud r
l0ìvlpr qö/ h ydoru }hur qrv ghpdlv1

Hohphqwr Wuldqjxodu Txduwhu0srlqw

D vlqjxodulgdgh gr fdpsr gh whqvøhv qd srqwd gh xpd wulqfd ì lpsohphqwdgd/ qr fögljr


IHP/ dwudyìv gh xp hohphqwr txh srvvxl rv qöv fhqwudlv grv odgrv dgmdfhqwhv dr yìuwlfh
vlwxdgr qd srqwd gd wulqfd ghvorfdgrv sdud d srvlêær txh glylgh fdgd xp grv odgrv flwdgrv
hp grlv vhjphqwrv gh uhwd/ fxmd ud}ær ì gh 4 sdud 6/ frqiruph Iljxud 71441 D irupxodêær
ghvwh hohphqwr hqfrqwud0vh ghwdokdgd qd uhihuíqfld ^6:`1

93
5

6
4

1 4
2
2
L/2 3

L/4
L

Iljxud 7144 Hohphqwr txduwhu0srlqw1 R qö fhqwudo ì ghvorfdgr qd gluhêær gd srqwd gd wulqfd +uhi1
^6:`,1

Hohphqwr Uhwdqjxodu

Rv hohphqwrv uhwdqjxoduhv xwlol}dgrv srvvxhp rlwr qöv/ frqiruph Iljxud 7145/ h vxd irupdv
vær duelwuäuldv1 Gd phvpd irupd txh rv hohphqwrv wuldqjxoduhv/ qær ghyhp/ sru ud}øhv
qxpìulfdv/ dsuhvhqwduhp xpd jhrphwuld edvwdqwh glvwruflgd1 R srolq÷plr gh lqwhusrodêær
srvvxl rlwr frqvwdqwhv d vhuhp ghwhuplqdgdv d sduwlu grv ydoruhv qrgdlv gd yduläyho txh hvwä
vhqgr lqwhusrodgd=
H
[
'   E%c +  1 +714:,
'

Dv ixqêøhv gh lqwhusrodêær/ gdgdv hp whuprv gdv frrughqdgdv joredlv gd Iljxud 7145/

94
η

η=1
6 7 8

4 5 ξ

η=−1
1 2 3

ξ=−1 ξ=1

Iljxud 7145 Hohphqwr qlwr uhwdqjxodu frp rlwr qöv h dv vxdv frrughqdgdv qdwxudlv1

wrpdp dv irupdv ^68`=

  E1c #  '  e E  1  E  # E n 1 n # > +714;,


 
 2 E1c #  '   1 2 E  #  >
2

 E1c #  '
e

E n 1  E # E  n 1  # >
  
 e E1c #  '
2

E 1   # 2 >
  
 D E1c #  '
2

E n 1   # 2 >

 S E1c #  '
e

E 1  E n # E   1 n # >
 
 . E1c #  '
2

 1 2 E n #  >h

 H E1c #  '
e
 n 1 n #
E n 1  E n #  E 1

71516 Fäofxor gr Idwru gh Lqwhqvlgdgh gh Whqvær

Ghqwuh rv pìwrgrv xwlol}dgrv shor Iudqf5G2O sdud fdofxodu r idwru gh lqwhqvlgdgh gh whqvær/
r xwlol}dgr qhvwd glvvhuwdêær/ sru dsuhvhqwdu phokruhv uhvxowdgrv +uhi1 ^6;`, ì r frqkhflgr
sru lqwhjudo prglfdgd gh ihfkdphqwr gh wulqfd +prglhg fudfn forvxuh lqwhjudo 0 PFFL,1
R pìwrgr gd PFFL ì xpd wìfqlfd srghurvd gh söv0surfhvvdphqwr sdud dydoldêær gdv
wd{dv gh olehudêær gh hqhujld gh ghirupdêær/ C1 Hoh ì vlpsohv/ hflhqwh h fdsd} gh vhsdudu rv
frpsrqhqwhv gh C gh fdgd xp grv prgrv gh fduuhjdphqwr +L/ LL h LLL, hp xpd vlwxdêær gh
prgr plvwr gh fduuhjdphqwr +uhi1 ^6<`,1 Ghvvd irupd/ xpd yh} rewlgr C/ ì srvvðyho fkhjdu

95
dr ydoru gr ILW +g , shod gd htxdêær 51491
Vhjxqgr d wìfqlfd ruljlqdo gd lqwhjudo gh ihfkdphqwr gh wulqfd +fudfn forvxuh lqwhjudo 0
FFL,/ txh ì xpd wìfqlfd hp grlv sdvvrv/ h txh ãv yh}hv ì frqixqglgd frp d PFFL/ d wulqfd
ì vlfdphqwh hvwhqglgd/ rx ihfkdgd/ gxudqwh gxdv dqäolvhv frpsohwdv frpr qd Iljxud 71461
Hvwh pìwrgr ì edvhdgr qd lqwhjudo gh ihfkdphqwr gh wulqfd gh Luzlq +uhi1 ^73`,1/ txh dvvxph
txh d hqhujld {. olehudgd txdqgr d wulqfd ì h{whqglgd hp {@/ lqgr gh @ dwì @ n {@/ ì
lgíqwlfd ã hqhujld uhtxhulgd sdud ihfkdu d wulqfd hqwuh dv orfdol}dêøhv , h 1 R ðqglfh 4 ghqrwd
r sulphlur sdvvr +ohwud E@ gd Iljxud 7146,/ h r ðqglfh 5/ r vhjxqgr sdvvr +ohwud EK gd Iljxud
7146,1

a ∆a ∆a
z,w,Z trinca fechada

Z1
X1 ii
x,u,X

(a). Primeiro Passo - Trinca Fechada

a ∆a ∆a

z,w,Z trinca fechada

∆w 2 i
x,u,X

∆u2

(b). Segundo Passo - Trinca Estendida

Iljxud 7146 Pìwrgr gd lqwhjudo gh ihfkdphqwr gh wulqfd +hp grlv sdvvrv, +uhi1 ^73`,1

Sdud xpd wulqfd prghodgd frp hohphqwrv elglphqvlrqdlv frp txdwur qöv/ r wudedokr
{. uhtxhulgr sdud ihfkdu d wulqfd/ srgh vhu fdofxodgr frpr


{. ' Ef, {2, n ~, {2,  / +714<,
2

qd txdo f, h ~, vær/ uhvshfwlydphqwh/ dv iruêdv gh dehuwxud h gh flvdokdphqwr qr qö ,/ d


vhu ihfkdgr/ h {2, h {2, vær dv glihuhqêdv hqwuh rv ghvorfdphqwrv qrgdlv/ wdpeìp qr qö ,

96
Qr pìwrgr gd PFFL/ sru vxd yh}/ d h{whqvær gd wulqfd +{@, ì yluwxdo h h{wuhpdphqwh
shtxhqd/ gh irupd txh r fäofxor ì ihlwr hp xp ýqlfr sdvvr/ xwlol}dqgr dv iruêdv dsolfdgdv
drv qöv gr hohphqwr lphgldwdphqwh ã iuhqwh gd srqwd gd wulqfd h rv ghvorfdphqwrv grv qöv
gr hohphqwr txh frqvwlwxl d srqwd gd wulqfd +uhi1 ^6<`,1

716 ZDUS6G

R Zdus6G ì xp vriwzduh sdud d vroxêær gh prghorv gh hohphqwrv qlwrv vöolgrv wulglphq0


vlrqdlv vxmhlwrv d fdujdv hvwäwlfdv h glqåplfdv/ ghvhqyroylgr shod Xqlyhuvlgdgh gh Loolqrlv/ qrv
Hvwdgrv Xqlgrv gd Dpìulfd/ vre r sdwurfðqlr gd QDVD/ gd Qxfohdu Uhjxodwru| Frplvvlrq
h gr Qdydo Vxuidfh Zduiduh Fhqwhu ^74`1 D yhuvær xwlol}dgd ì d 4713/ gh mxokr gh 53351
Dv idvhv gh suì h söv0surfhvvdphqwr suhflvdp vhu ihlwdv frp r dx{ðolr gh rxwur+v, vriw0
zduh+v,1 R dutxlyr gh hqwudgd/ txh frqwìp d pdokd gh hqwudgd qr prghor/ dv frqglêøhv
gh frqwruqr/ rv sduåphwurv gh vroxêær h r wlsr gh vdðgd ghvhmdgr srghp vhu suryhqlhqwh
gh xp dutxlyr qhxwur gr Sdwudq/ ghylgdphqwh frqyhuwlgr shor vriwzduh Sdwzdus +Sdwudq0
wr0Zdus6G wudqvodwru surjudp ,/ uhvxowdqgr hp xp dutxlyr gr wlsr wh{wr1 Rv dutxlyrv gh
vdðgd frqwíp/ wlslfdphqwh/ ghvorfdphqwrv/ ghirupdêøhv h whqvøhv gh qöv h2rx hohphqwrv hp
irupdwr sdguær Sdwudq1

71614 Prghor gh Sursdjdêær gd Wulqfd

Hperud qær wudwdgr h{solflwdphqwh shor pdqxdo gr Zdus6G/ shufheh0vh txh d phwrgrorjld
hpsuhjdgd qr Iudqf5G2O/ loxvwudgd qd Iljxud 71:/ ì edvwdqwh sduhflgd frp d wìfqlfd ghvwh
fdvr1 D vhjxlu vær flwdgdv dojxpdv glihuhqêdv/ txdvh wrgdv suryhqlhqwhv gr idwr gh djrud rv
hohphqwrv vhuhp vöolgrv1
R Zdus6G srvvxl lpsohphqwdgrv wuív surfhglphqwrv glvwlqwrv sdud r fuhvflphqwr gh
xpd wulqfd1 R ghwdokdphqwr gd wìfqlfd gh olehudêær gh qöv/ txh ì r wlsr hpsuhjdgr/ h mä
dsuhvhqwdgr hp 71</ ì ylvwr d vhjxlu1

Dojrulwpr gh H{whqvær gd Wulqfd ^74`

Qhvwh dojrulwpr/ r ZDUS6G olehud dv uhvwulêøhv dsolfdgdv drv qöv gd srqwd gd wulqfd dsöv
xpd ghwhuplqdgd txdqwlgdgh gh ghirupdêær hvshflfdgd shor xvxäulr1 D phglgd ghvvdv

97
ghirupdêøhv xvdgdv frpr fulwìulr sdud d olehudêær gdv uhvwulêøhv grv qöv qd srqwd gd wulqfd
ì r FWRD1 Gxudqwh rv sdvvrv vxevhtÿhqwhv +frqiruph ghwhuplqdêær gr xvxäulr,/ dv iruêdv
txh vxevwlwxðudp dv uhvwulêøhv holplqdgdv vær judgxdophqwh uhprylgdv1 D phglêær gr FWRD
srgh vhu ihlwd hp txdotxhu xp grv qöv gd iuhqwh gd wulqfd/ gh prgr txh ì srvvðyho vlpxodu
d sursdjdêær gh wulqfdv hoðswlfdv/ sru h{hpsor/ rx frp d iuhqwh gh xpd irupd txdotxhu1 Qr
prgr xwlol}dgr qhvwh hvwxgr/ sru vh wudwdu gd sursdjdêær hp fkdsdv qdv/ qdv txdlv d iuhqwh
gd wulqfd dydqêd gh irupd sudwlfdphqwh xqliruph/ d phglêær gr FWRD ì ihlwd hp dshqdv xp
qö h/ txdqgr r ydoru fuðwlfr ì dwlqjlgr/ wrgd d iuhqwh gd wulqfd sursdjd1 Ghwdokhv dglflrqdlv
txdqwr d uhfxuvrv h uhvwulêøhv ghvwh pìwrgr srghp vhu ylvwdv qr pdqxdo gr vriwzduh1

71615 Ghvfulêær gr Hohphqwr Xwlol}dgr

Grv glyhuvrv wlsrv gh hohphqwrv glvsrqðyhlv/ ì xwlol}dgr dshqdv r hohphqwr vöolgr lvrsdudpì0
wulfr gh rlwr qöv/ ghqrplqdgr o6glvrs/ txh hpsuhjd xp fdpsr gh ghvorfdphqwrv wulolqhdu
sdguær1 Hvwh wlsr gh hohphqwr srvvxl xp frpsruwdphqwr dghtxdgr d vlwxdêøhv gh ghiru0
pdêøhv qlwdv hqfrqwudgdv/ sru h{hpsor/ hp uhjløhv gh ghvfrqwlqxlgdghv vhyhudv frpr qd
srqwd gh xpd wulqfd ^74`1 R o6glvrs srvvxl pdvvd/ uljlgh} h iruêdv lqwhuqdv fdofxodgdv xvdqgr
txdgudwxud gd Jdxvv 5{5{51 D vxd uhsuhvhqwdêær hqfrqwud0vh loxvwudgd qd Iljxud 71471

6
8

5
3
ξ

4 2
η

Iljxud 7147 Hohphqwr lvrsdudpìwulfr gh rlwr qöv h vxdv frrughqdgdv1

98
Fdsðwxor 8

Uhvxowdgrv

Qhvwh fdsðwxor vær ghvhqyroylgrv rv sdvvrv gd dsolfdêær gd wìfqlfd gr FWRD/ frqiruph


suhylvwrv qr lwhp 61517/ ylvdqgr d dsolfdêær hp frusrv0gh0suryd gr wlsr PW frp h vhp wulqfdv
gh PVG/ frpr r loxvwudgr qd Iljxud 71<1 Ì yhulfdgd d ydolgdgh gd lpsohphqwdêær gd idl{d
hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær sdud fdswdu d wulglphqvlrqdolgdgh gdv whqvøhv qd uhjlær gd
srqwd gd wulqfd1 D vhjxlu/ ì lpsohphqwdgr r fulwìulr gr oljdphqwr sdud rv phvprv frusrv0
gh0suryd1 Srvwhulruphqwh/ rv sduåphwurv ydolgdgrv vær xwlol}dgrv hp sdlqìlv uhiruêdgrv +frp
uhiruêdgruhv ðqwhjurv h frp uhiruêdgruhv sduwlgrv, h rv uhvxowdgrv frpsdudgrv frp rv rewlgrv
shod wìfqlfd gr fulwìulr gr oljdphqwr1 Sru p/ dlqgd frp uhodêær drv flwdgrv sdlqìlv/ ì
yhulfdgd d lq xíqfld gdv wulqfdv gh PVG qrv ydoruhv gdv whqvøhv gh oljdphqwr1

814 Fulwìulr gr FWRD +fgs PW frp h vhp PVG,

81414 Fdudfwhul}dêær gr Pdwhuldo

Dv fkdsdv irudp frqihfflrqdgdv qd oljd gh doxpðqlr 53570W6/ qd hvshvvxud gh 5/6 pp h vre


d rulhqwdêær O0W +wulqfd shushqglfxodu d gluhêær gh h{wuxvær gd fkdsd 0 Iljxud 814,1
Dv sursulhgdghv gr pdwhuldo xvdgdv qdv vlpxodêøhv hvwær uhodwdgdv qd uhihuíqfld ^49` h
uhodflrqdgdv qd Iljxud 8151 D uhodêær whqvær0ghirupdêær ì hvshflfdgd dwudyìv gh xpd fxuyd
olqhdu0sru0sduwhv/ txh/ gh dfrugr frp rv pdqxdlv gr Iudqf5G2O h gr Zdus6G/ dsuhvhqwd
phokru frpsruwdphqwr qxpìulfr1

99
Iljxud 814 Fögljr gh rulhqwdêær gr sodqr gd wulqfd sdud vhêøhv uhwdqjxoduhv +uhi1 ^<`,1

Iljxud 815 Fdudfwhul}dêær gr pdwhuldo xvdgr qrv h{shulphqwrv h qdv dqäolvhv IHP1

81415 Ghwhuplqdêær gr FWRDF

Irudp frqgx}lgrv whvwhv gh iudwxud hp hvsìflphv gr wlsr PW +plggoh0fudfn whqvlrq , shor


QDVD Odqjoh| Uhvhdufk Fhqwhu/ frqiruph uhihuíqfld ^63`1 R pdwhuldo grv fgs ì r ghvfulwr
qr lwhp dqwhulru1 Hp wrgrv rv frusrv irudp lqwurgx}lgdv suì0wulqfdv gh idgljd/ frp edl{rv
qðyhlv gh whqvær +wlslfdphqwh uhvxowdqgr hp xpd idl{d sdud r ILW gh {g ' H  @ 66,/
s
h hqwær iudwxudgrv vre frqwuroh gh ghvorfdphqwrv frp xpd wd{d gh fduuhjdphqwr hqwuh 3/804
pp2plq1 Glihuhqwhv odujxudv gh fgs irudp xwlol}dgdv +:9/5 pp> 637/; pp> h 93</9 pp,/
frp xpd ud}ær gr frpsulphqwr gd wulqfd sdud d odujxud ljxdo d 426/ frpr srgh vhu ylvwr qd
Iljxud 8161 Wdpeìp irudp whvwdgrv hvsìflphv gr wlsr FW +frpsdfw whqvlrq , frp odujxud
gh 485/7 pp1 Irudp xvdgrv glvsrvlwlyrv jxldv frp d qdolgdgh gh lpshglu dv ghirupdêøhv

9:
irud gr sodqr + dpedjhp qd uhjlær gd wulqfd,1

2a/w = 1/3
h/w = 2
t = 2,3 mm
h
2a região modelada
por elementos
finintos

Iljxud 816 Frqjxudêær grv fgs*v gr wlsr PW1

Rv ydoruhv gr FWRD h gd h{whqvær gdv wulqfdv irudp phglgrv dwudyìv gh plfurvföslr


öswlfr h gd wìfqlfd gh fruuhodêær gh lpdjhp gljlwdo1 Vær revhuydgrv ydoruhv sdud r FWRD
vxshulruhv d 53J qd uhjlær wudqvlhqwh/ pdv/ dsöv 6 pp gh sursdjdêær/ revhuyd0vh d hvwd0
elol}dêær gr FWRD ghqwur gh xpd idl{d gh J1 Dv phglêøhv lqglfdp txh r FWRDS ì r
phvpr sdud rv wuív wdpdqkrv gh PW/ ehp frpr sdud r FW +Iljxud 817,1

15

CTOA
M(T), W = 304.8 mm
(graus)
M(T), W = 609.6 mm
10
M(T), W = 76.2 mm
C(T), W = 152.4 mm

0
0 20 40 60 80
∆a (mm)

Iljxud 817 FWRD phglgr hp h{shulphqwrv frp gxdv frqjxudêøhv gh fgs +uhi1 ^63`,1

D lpsohphqwdêær qd dqäolvh qxpìulfd gr FWRD frp vxd idl{d gh rvflodêær + J , ohyduld


d xpd yduldêær lqdfhlwäyho gh 53( qrv ydoruhv gd uhvlvwíqfld uhvlgxdo1 Xp pìwrgr pdlv

9;
suhflvr frqvlvwh hp ghwhuplqdu r ydoru gr FWRD fuðwlfr txh phokru suhgl} d iudwxud gh xp
ghwhuplqdgr fgs dwudyìv gd dqäolvh IHP/ h hqwær yhulfdu hvvh ydoru shod vxd dsolfdêær hp
rxwurv fdvrv1 Revhuyd0vh txh rv fgs gr wlsr FW vær pdlv vhqvðyhlv d shtxhqdv pxgdqêdv
qr FWRD1 Sruwdqwr/ xp FW frp 485/7 pp gh odujxud h frp xpd wulqfd gh frpsulphqwr
ghqlgr shod ud}ær d2z@3/7/ irl r hvsìflph hvfroklgr sdud d dydoldêær1 R FWRD fuðwlfr gh
8/58J +phglgr 4 pp dwuäv gd srqwd gd wulqfd,/ txh hvwä ghqwur gd idl{d gd Iljxud 817/ ì
r ydoru gr åqjxor txh phokru vlpxod d iudwxud1 D vxd srvwhulru dsolfdêær drv ghpdlv fdvrv
frpsuryrx txh d hvfrokd ì dghtxdgd1 Sdud d oljd gh doxpðqlr hvwxgdgd h sdud fkdsdv ghvvd
hvshvvxud/ kä glyhuvdv sxeolfdêøhv txh frqupdp hvvh ydoru gh FWRD frpr yäolgr sdud
vlpxodêøhv +uhihuíqfldv ^49`/ ^53`/ ^65`/ hqwuh rxwudv,1 Wdpeìp hqfrqwudp0vh qd olwhudwxud
rxwurv ydoruhv gh FWRD sdud fkdsdv ghvvh phvpr pdwhuldo/ pdv gh hvshvvxudv glihuhqwhv=
| ' c S66 , A  ' Dc eJ > h | ' 66 , A  ' Dc SJ +uhihuíqfld ^53`, rx sdud
| ' 66 , A  ' Dc .J +uhihuíqfld ^49`,1

81416 Prghodjhp Qxpìulfd

Lqlfldophqwh/ irl ihlwd d prghodjhp sru hohphqwrv qlwrv hodvwr0soävwlfrv/ frp d fdudfwh0
ul}dêær gr hqfuxdphqwr gr pdwhuldo gdgd shod fxuyd olqhdu0sru0sduwhv gd Iljxud 815/ hp
frqglêøhv gh hvwdgr sodqr gh whqvær/ hvwdgr sodqr gh ghirupdêær/ h frp r xvr gh hvwdgr
sodqr gh whqvær h idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær1 R fulwìulr gh yrq Plvhv ì xvdgr
frpr vxshuiðflh gh hvfrdphqwr1

Prghor Elglphqvlrqdo

Dv pdokdv gh hohphqwrv qlwrv irudp fuldgdv qr vriwzduh FDVFD +yhuvær 417,/ txh ì xpd
ihuudphqwd hvshfðfd sdud hvvh p +uhi1 ^75`,1 Irudp xwlol}dgrv hohphqwrv wuldqjxoduhv h
uhwdqjxoduhv gh 9 h ; qöv/ uhvshfwlydphqwh/ frqiruph vhêær 715151
Rv fgs PW dsuhvhqwdp wuív sodqrv gh vlphwuld= grlv ghohv srghp vhu ylvxdol}dgrv qd
Iljxud 816/ xpd yh} txh dshqdv 427 gr hvsìflph suhflvd vhu prghodgr/ h r rxwur qd phwdgh
gd hvshvvxud1 Frpr kä dshqdv 4 hohphqwr dr orqjr gd hvshvvxud/ qr fdvr elglphqvlrqdo/
qær kä qhqkxpd ydqwdjhp hp vh xvdu hvwh ýowlpr sodqr gh vlphwuld1
D Iljxud 818 uhsuhvhqwd d prghodjhp gr frusr gh suryd gr wlsr PW/ frp :9/5pp1 Qhod
ì srvvðyho yhu r txduwr vxshulru gluhlwr gr fgs +frqiruph prvwudgr qd Iljxud 816,1 Dv ohwudv

9<
Iljxud 818 Pdokd gh hohphqwrv qlwrv frqvwuxðgd qr FDVFD/ sdud dqäolvh qr IUDQF5G2O1

% h + dr odgr grv qöv lqglfdp txh rv hohv wíp dojxp wlsr gh uhvwulêær qr vhx prylphqwr
qdtxhod gluhêær1 Qhvwh fdvr/ rv txh hvwær pdufdgrv frp % wlyhudp r vhx prylphqwr lpshglgr
qhvwd gluhêær sdud vlpxodu r hl{r gh vlphwuld yhuwlfdo/ h rv pdufdgrv frp + wlyhudp r vhx
prylphqwr yhuwlfdo uhvwulwr d pýowlsorv gh xpd phvpd txdqwlgdgh/ ylvwr txh d vlpxodêær
ì hp frqwuroh gh ghvorfdphqwr1 D sduwh lqihulru gd pdokd/ txh srvvxl xp uhqdphqwr
pdlru/ srgh vhu ylvwd qr ghwdokh gd Iljxud 8181 D sruêær lqihulru gd pdokd irupdgd sru
hohphqwrv uhwdqjxoduhv ì krprjíqhd +hohphqwrv frp phvpdv glphqvøhv, h frqvwlwxðgd gh
txdwur olqkdv gh hohphqwrv1 Hvwdv olqkdv shuplwhp d lpsohphqwdêær gh txdwur wdpdqkrv
glihuhqwhv gd idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær1 D glphqvær krul}rqwdo gh fdgd xp
ghvvhv uhwåqjxorv ì 3/8 pp1 R hvwxgr gd lq xíqfld ghvvd glphqvær qrv uhvxowdgrv rewlgrv
ì uhdol}dgr qd dqäolvh frp hohphqwrv vöolgrv1 D phglêær gr FWRG irl ihlwd grlv hohphqwrv
dwuäv gd srqwd gd wulqfd1 Sruwdqwr d glvwåqfld fdudfwhuðvwlfd xwlol}dgd ì _ ' 66 +ylgh
Iljxud 514:,1 R ydoru fuðwlfr gr FWRG ì gdgr sru
 
A 
A ( ' 2_ |@? / +814,
2

rx vhmd/ A ( ' fc fb 661

:3
Prghor Wulglphqvlrqdo

Dv pdokdv gh hohphqwrv qlwrv gr prghor 6G irudp fuldgdv qr ylvxdoQdvwudq iru Zlqgrzv


53351 Irudp xwlol}dgrv dshqdv hohphqwrv vöolgrv gh ; qöv/ frqiruph Iljxud 71471 Rv prghorv
jhudgrv irudp vdoyrv frpr dutxlyrv gr Sdwudq +-1sdw,1 Hvwhv/ sru vxd yh}/ hudp vxephwlgrv
dr SDWZDUS txh ì r vriwzduh txh frqyhuwh prghorv Sdwudq sdud prghorv ZDUS6G1 D
Iljxud 819 loxvwud d pdokd sdud r fdvr gr fgs PW frp odujxud gh 637/;pp1

Iljxud 819 Prghor vöolgr jhudgr qr ylvxdoQdvwudq iru Zlqgrzv 5335 sdud dqäolvh qr ZDUS6G1

D pdokd prghod 42; gr fgs PW/ rx vhmd/ qr fdvr vöolgr/ frpr d glphqvær dr orqjr gd
hvshvvxud ì hihwlydphqwh prghodgd/ ì frqyhqlhqwh/ sdud glplqxlu r wdpdqkr gr prghor/ r
xvr gd vlphwuld wdpeìp dr orqjr ghvvd gluhêær1 Qd sduwh lqihulru gr prghor hqfrqwud0vh r
sodqr gh sursdjdêær gd wulqfd1
Lqlfldophqwh/ frp r remhwlyr gh vh ghwhuplqdu r wdpdqkr gr hohphqwr qr sodqr gh sursd0
jdêær gd wulqfd/ irl ihlwd xpd dqäolvh gd lq xíqfld gdv vxdv glphqvøhv1 Kä r lqwhuhvvh gh vh
id}huhp dv phglgdv gr FWRD qrv qöv1 Frpr r srqwr gh phglêær h{shulphqwdo xvdgr qd
uhihuíqfld ^63` vlwxdyd0vh 4 pp dwuäv gd srqwd gd wulqfd/ hvwxgrx0vh d prghodjhp xvdqgr
4/ 5 h 7 hohphqwrv shuid}hqgr hvwh ydoru1 Rx vhmd/ irl yhulfdgr d lq xíqfld gh hohphqwrv

:4
frp 4 pp/ frp 3/8 pp h frp 3/58 pp1 Dr orqjr gd hvshvvxud/ ylvdqgr rewhu xp hohphqwr
r pdlv suö{lpr srvvðyho gr fxer/ frqiruph rulhqwdêær frqwlgd hp ^74`/ irudp xvdgrv/ uhv0
shfwlydphqwh/ 4/ 5 h 7 hohphqwrv1 Qd rxwud glphqvær +shushqglfxodu dr sodqr gd wulqfd,
irl uhshwlgd d glphqvær qr vhqwlgr gh sursdjdêær1 Rv uhvxowdgr rewlgrv/ sdud rv fgs frp
odujxudv gh :9/5 pp h gh 637/; pp/ hvwær uhodflrqdgrv qd Iljxud 81:1

240

Resistência residual (MPa)

230

w=76,2mm
220
w=304,8mm

210

200
0 0,25 0,5 0,75 1

Dimensão do elemento no plano da trinca (mm)

Iljxud 81: Lq xíqfld gd glphqvær +qd gluhêær gh sursdjdêær, grv hohphqwrv qd srqwd gd wulqfd1

Qd Iljxud 81: ì srvvðyho yhulfdu txh d glphqvær hp hvwxgr lq xhqfld r uhvxowdgr gd


uhvlvwíqfld uhvlgxdo1 Rswrx0vh shor xvr gh hohphqwrv frp 3/8 pp sru vhuhp rv txh phokru
uhsuhvhqwdp dv ghpdlv glphqvøhv/ vhp dowhudu r dvshfwr dsur{lpdgdphqwh fýelfr grv hoh0
phqwrv1 Glvwr uhvxowdp grlv hohphqwrv dr orqjr gd hvshvvxud/ h wuív hohphqwrv dr orqjr gd
gluhêær + / txh wrwdol}dp rv 4/8 pp gd idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær txh ì xvdgd qd
dqäolvh 5G prglfdgd +81;,/ dsuhvhqwdgd d vhjxlu1 Qr frusrv0gh0suryd frp odujxud gh 41857
pp/ qr hqwdqwr/ irudp xvdgrv hohphqwrv frp 4 pp sdud glplqxlu r wdpdqkr gr prghor1

Prghor Elglphqvlrqdo frp Idl{d hp Hvwdgr Sodqr gh Ghirupdêær

R xvr gh xpd idl{d gh hohphqwrv hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær/ dvvxqwr mä derugdgr dqwh0
ulruphqwh/ whp d qdolgdgh gh fdswdu r hihlwr gh wulglphqvlrqdolgdgh gd whqvøhv rfdvlrqdgr
shod vljqlfdwlyd hohydêær gd whqvøhv qd sur{lplgdgh gd srqwd gd wulqfd/ txh suryrfdp 0 yld
hihlwr gh Srlvvrq 0 d hohydêær gd whqvær irud gr sodqr d qðyhlv qær ghvsuh}ðyhlv1 Gd phvpd
irupd txh kä ydoruhv gr FWRD fuðwlfr mä flwdgrv qd olwhudwxud/ wdpeìp hqfrqwudp0vh glphq0
vøhv gd odujxud gd idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær txh id}hp sdu frp rv FWRD sdud

:5
TRINCA

0,5mm y

0,572mm 0,5mm

Iljxud 81; Glphqvøhv gr hohphqwr xvdgr qr sodqr gd wulqfd qdv dqäolvh wulglphqvlrqdlv1

fdgd hvshvvxud gh doxpðqlr 53570W6= | ' c S66 , 2S ' 266> h | ' 66 , 2S ' 66
+uhi1 ^53`,> | ' 2c 66 , 2S ' 66> h | ' 66 , 2S ' 266 +uhi1 ^49`,1 Frqwxgr/
ylvlyhophqwh/ qær kä frqvhqvr1 Frp ylvwd d frqupdu r ydoru gh 6pp sdud rv fdvrv hvwxgd0
grv/ irl uhdol}dgd xpd dqäolvh xvdqgr hohphqwrv wulglphqvlrqdlv vöolgrv/ txh qdwxudophqwh
mä fdswdp d wulglphqvlrqdolgdgh gdv whqvøhv gh xp fgs PW frp 637/; pp gh odujxud1
Qr lqvwdqwh hp txh dv whqvøhv qd srqwd gd wulqfd vær wdlv txh r FWRD dwlqjh r vhx ydoru
fuðwlfr/ irudp phglgdv dv whqvøhv qrv hohphqwrv lphgldwdphqwh ã iuhqwh vlwxdgrv hp 8 sodqrv
glvwlqwrv +frp devflvvdv { / {2 /111/ h {D ,/ frqiruph Iljxud 81<1

Iljxud 81< Loxvwudêær grv hohphqwrv qrv txdlv irudp phglgdv dv whqvøhv sdud ghwhuplqdêær gd
idl{d gh ghirupdêær sodqd1

Qd Iljxud 81< ì srvvðyho revhuydu d rulhqwdêær grv hl{rv frrughqdgrv1 Ghod uhvxowdp rv
8 juäfrv/ xp sdud fdgd ydoru gh % +jxudv 8143 h 8144,1 Hp fdgd xp ghohv/ kä 7 ydoruhv

:6
gh j 5 / ylvwr txh vær 7 rv hohphqwrv dr orqjr gd hvshvvxud gr prghor IHP/ txh uhsuhvhqwd
phwdgh gd hvshvvxud gr fgs qrupdo1 Ghyh0vh revhuydu txh r sodqr gh vlphwuld hp 5 +sodqr
5 ' f, ì suö{lpr grv hohphqwrv fxmrv ydoruhv gdv whqvøhv j 5 vær pdlv hohydgrv +5 ' 5e,1 Rv
hohphqwrv pdlv glvwdqwhv ghvvh sodqr srvvxhp j5  f +5 ' 5,/ xpd yh} txh vær rv txh vh
hqfrqwudp pdlv suö{lprv dr hvwdgr sodqr gh whqvøhv1 Ã phglgd txh + dxphqwd/ frpr hud
gh vh hvshudu/ rv ydoruhv gdv whqvøhv yær glplqxlqgr1

σz (MPa) x=x 1
300

250
faixa em
deformação plana
200

150

100
z4
z3
z2
50 z1

-
0 1 2 3 4 5
y (mm)
(50)

Iljxud 8143 Whqvøhv irud gr sodqr qd dqäolvh IHP 6G +Sodqr { @ { ,1

D Iljxud 8143 prvwud fodudphqwh txh dv whqvøhv j5 suö{lpdv dr sodqr gd wulqfd qær vær
ghvsuh}ðyhlv1 Sruwdqwr/ frqvlghudu txh r fgs frpr xp wrgr hvwä hp hvwdgr sodqr gh whqvøhv
ì xpd dsur{lpdêær idokd1 Qhod wdpeìp ì srvvðyho revhuydu txh d idl{d hp hvwdgr sodqr
gh ghirupdêær gh 6 pp/ fxmd phwdgh hvwä loxvwudgd/ ì gh wdpdqkr dsursuldgr sdud fdswdu
d uhjlær gh pdlru hihlwr gdv whqvøhv irud gr sodqr1 Hvwh idwr ì frqupdgr shorv juäfrv
rewlgrv sdud rv suö{lprv 7 sodqrv sdudohorv d % ' % +Iljxud 8144,1
Qrv juäfrv gd Iljxud 8144/ d hvfdod hp j5 ì pdqwlgd d phvpd gr juäfr gh % ' %
sdud fdu pdlv qðwlgr txh d wulglphqvlrqdolgdgh gdv whqvøhv ì xp ihq÷phqr orfdol}dgr pxlwr
suö{lpr ã srqwd gd wulqfd h txh udslgdphqwh ghvdsduhfh/ uhvwdqgr sdud d judqgh sduwh gr
fgs r hvwdgr sodqr gh whqvøhv1

:7
σz (MPa) x=x 2 σz (MPa) x=x 3
300 300

250
faixa em
250 faixa em
deformação plana
deformação plana
200 200

150 150

100 z4 100 z4
z3 z3
z2 z2
50 z1 50 z1

- -
0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5
y (mm) y (mm)
(50) (50)

σz (MPa) x=x 4 σz (MPa) x=x 5


300 300

250 faixa em 250 faixa em


deformação plana
deformação plana
200 200

150 150

100 z4 100 z4
z3 z3
z2 z2
50 z1 50 z1

- -
0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5
y (mm) y (mm)
(50) (50)

Iljxud 8144 Whqvøhv irud gr sodqr qd dqäolvh IHP 6G +sodqrv { @ { frp l @ 5> 6> 7 h 8,1

Tensões na análise FEM 3D


800

700

sx(z4) sy(z4) sz(z4)


600
sx(z3) sy(z3) sz(z3)

500 sx(z2) sy(z2) sz(z2)


Tensão (MPa)

sx(z1) sy(z1) sz(z1)


400

300

200

100

0
- 1 2 3 4
-100
y (mm)

Iljxud 8145 Whqvøhv rewlgd shod dqäolvh IHP 6G sdud r sodqr { @ { 1

:8
D Iljxud 8145 prvwud r uhvxowdgr gd dqäolvh IHP wulglphqvlrqdo qrv phvprv srqwrv gd
Iljxud 81431 Ì srvvðyho yhulfdu txh/ suö{lpr ã srqwd gd wulqfd/ phvpr hp whuprv uhodwlyrv/
rv ydoruhv gdv whqvøhv irud gr sodqr ghyhp vhu ohydgrv hp frqvlghudêær qr prghor1

81417 Dqäolvhv Qxpìulfdv gh Fgs PW

Fgs frp Odujxud gh :9/5 pp

D vhjxlu vær dsuhvhqwdgrv rv uhvxowdgrv rewlgrv qdv dqäolvhv qxpìulfdv el h wulglphqvlrqdlv


grv frusrv gh suryd gr wlsr PW/ frp odujxud gh :9/5 pp/ txh vær frpsdudgrv frp rv
uhvxowdgrv h{shulphqwdlv uhodwdgrv qd uhihuíqfld ^65`1 Qd Iljxud 8146 fd fodur txh dshqdv

300

250
tensão (MPa)

200

2D - faixa em def. plana


2D - tensão plana
150
2D - deformação plana
3D
Experimental

100
0 3 6 9 12 15

∆a (mm)

Iljxud 8146 Uhvxowdgrv h{shulphqwdlv h dqäolvhv qxpìulfdv sdud fgs wr wlsr PW +z @ :9> 5pp,1

r hvwdgr sodqr gh ghirupdêær qær ì xpd erd dsur{lpdêær/ h txh rv ghpdlv uh hwhp pxlwr
ehp r frpsruwdphqwr gr hqvdlr1

Fgs frp Odujxud gh 637/; pp

Vær dsuhvhqwdgrv rv uhvxowdgrv rewlgrv qdv dqäolvhv qxpìulfdv el h wulglphqvlrqdlv grv frusrv
gh suryd gr wlsr PW/ frp odujxud gh 637/; pp/ txh vær frpsdudgrv frp rv uhvxowdgrv
h{shulphqwdlv uhodwdgrv qd uhihuíqfld ^65`1 Qd Iljxud 8147 wdpeìp ì srvvðyho yhulfdu txh d
dsur{lpdêær sru hvwdgr sodqr ghirupdêær ì d gh slru ghvhpshqkr h dv ghpdlv vær pxlwr erdv1

:9
250

200

tensão (MPa)

150
2D - faixa em def. plana
3D
2D - tensão plana
2D - deformação plana
Experimental
100

∆a (mm)
0 5 10 15 20 25

Iljxud 8147 Uhvxowdgrv h{shulphqwdlv h dqäolvhv qxpìulfdv sdud fgs wr wlsr PW +z @ 637> ;pp,1

Kä/ qr lqðflr gr juäfr/ xpd glyhujíqfld pdlru hqwuh rv ydoruhv h{shulphqwdlv h qýphulfrv1
Hqwuhwdqwr/ dv sulqflsdlv lqirupdêøhv hvwær hp frqfrugåqfld frp rv ydoruhv h{shulphqwdlv
+whqvær gh uxswxud h fruuhvsrqghqwh sursdjdêær gýfwlo gd wulqfd,/ frpr srgh vhu yhulfdgr
qd Wdehod 8141 Srvvlyhophqwh/ d glvfuhsåqfld lqlfldo whqkd ruljhp qr hihlwr gh wxqqholqj gr
FWRD qr lqðflr gd sursdjdêær/ frqiruph mä flwdgr qr lwhp 6151

Fgs frp Odujxud gh 93</9 pp

Vær dsuhvhqwdgrv rv uhvxowdgrv rewlgrv qdv dqäolvhv qxpìulfdv el h wulglphqvlrqdlv grv frusrv
gh suryd gr wlsr PW/ frp odujxud gh 93</9 pp/ txh vær frpsdudgrv frp rv uhvxowdgrv
h{shulphqwdlv uhodwdgrv qd uhihuíqfld ^65`/ frpr srgh vhu ylvwr qd Iljxud 81481 Qd Iljxud
8148 srgh0vh/ qrydphqwh/ yhulfdu r hihlwr gh wxqqholqj qr lqðflr gd sursdjdêær1 Wdpeìp
yhulfd0vh txh/ qhvwh fdvr/ d dqäolvh IHP hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær frqgx} d ydoruhv
lqihulruhv sdud d uhvlvwíqfld uhvlgxdo/ hperud qr wuhfkr lqlfldo frqwlqxh dflpd gdv ghpdlv1
Hvwd lqyhuvær qr frpsruwdphqwr irl uhodwdgd hp ^63`1 Sdud hvwd odujxud gh fgs/ wdpeìp
mä ì srvvðyho qrwdu xpd oljhlud ydqwdjhp gd dqäolvh 5G frp d idl{d hp hvwdgr sodqr gh
ghirupdêær vreuh d 5G hp hvwdgr sodqr gh whqvær1

::
250

200

tensão (MPa)
150
3D
2D - faixa em def. plana
2D - tensão plana
2D - deformação plana
Experimental
100
0 5 10 15 20 25 30 35 40

∆a (mm)
Iljxud 8148 Uhvxowdgrv h{shulphqwdlv h dqäolvhv qxpìulfdv sdud fgs wr wlsr PW +z @ 93<> 9pp,1

Fgs frp Odujxud gh 4857 pp

Qhvwh ýowlpr fgs gr wlsr PW/ vær dsuhvhqwdgrv rv uhvxowdgrv rewlgrv qdv dqäolvhv qxpìulfdv
el h wulglphqvlrqdlv grv frusrv gh suryd gr wlsr PW/ frp odujxud gh 4857 pp1 Ghvwd
yh}/ r sdguær gh frpsdudêær/ ghylgr d lqh{lvwíqfld gh gdgrv h{shulphqwdlv/ h sru vxd mä
frpsurydgd hfäfld/ ì d dqäolvh IHP wulglphqvlrqdo yld ZDUS6G1 Qd Iljxud 8149 fd
fodud d lqyhuvær gdv dqäolvhv hp hvwdgr sodqr gh whqvær h hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær=
djrud ì d hp hvwdgr sodqr whqvær txh hvwä dflpd gdv ghpdlv1 Wdpeìp srgh0vh revhuydu
txh/ ã phglgd txh r fgs dxphqwd/ d idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær wruqd0vh pdlv
qhfhvväuld1
D sulqflsdo lqirupdêær h{wudðgd gh fdgd xp grv juäfrv dsuhvhqwdgrv ì uhodwlyd ã uh0
vlvwíqfld uhvlgxdo gr hvsìflph1 Sruwdqwr/ ì lqwhuhvvdqwh d dqäolvh frqmxqwd gh wrgrv rv ydoruhv/
frqiruph dsuhvhqwdgr qd Wdehod 814/ rx gh irupd juäfd/ qd Iljxud 814:1
Hp uhvxpr/ gd dqäolvh grv frusrv gh suryd gr wlsr PW/ ì srvvðyho revhuydu txh=
0 D dqäolvh sru hohphqwrv qlwrv wulglphqvlrqdlv frqgx}lx d ydoruhv suhflvrv gd uhvlvwíqfld
uhvlgxdo sdud wrgdv dv glphqvøhv gh fgs whvwdgrv>
0 D uhvlvwíqfld uhvlgxdo/ fdofxodgd shod dqäolvh IHP elglphqvlrqdo hp hvwdgr sodqr gh
whqvær/ d sulqfðslr ì oljhludphqwh lqihulru dr ydoru h{shulphqwdo1 Ã phglgd txh r wdpdqkr
gr hvsìflph dxphqwd/ r fäofxor sdvvd d ohydu d ydoruhv vxshulruhv1 R lqyhuvr ì yhulfdgr

:;
200

150

tensão (MPa)
100
2D - tensão plana
2D - faixa em def. plana
2D - defomação plana
3D
50

-
0 20 40 60 80 100 120
∆a (mm)

Iljxud 8149 Uhvxowdgrv gdv dqäolvhv qxpìulfdv sdud fgs wr wlsr PW +z @ 4857pp,1

Wdehod 814 Uhvlvwíqfld uhvlgxdo shor fulwìulr gr FWRD sdud hvsìflphv PW1
Resistência Residual (MPa)
Largura da Tensão Erro Deformação Erro Faixa em Erro 3D Erro Experimental
Placa (mm) Plana (%) Plana (%) Def. Plana (%) (%) (*)
76,2 228,9 -3,8 260,6 9,6 233,0 -2,0 233,0 -2,0 237,9
304,8 214,4 -0,6 231,0 7,0 210,3 -2,6 215,8 0,0 215,8
609,6 204,8 4,6 184,8 -5,6 200,6 2,5 206,2 5,3 195,8
1.524,0 197,9 17,1 120,0 -29,0 182,0 7,8 168,9 - -
-uhi1^65`

frp d dqäolvh IHP 5G hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær1 Hvwh idwr srgh vhu h{solfdgr shod
suryäyho pxgdqêd gr phfdqlvpr gh iudwxud frp r dxphqwr gr fgs= sdud xp fgs shtxhqr/
r phfdqlvpr suhgrplqdqwh ì r hvfrdphqwr gd vhêær uhpdqhvfhqwh/ hqtxdqwr txh/ sdud xp
fgs pdlru/ r ILW dwlqjh r vhx ydoru fuðwlfr gU +Iljxud 814;,1 Rx vhmd/ frpr d whqvær gh
hvfrdphqwr hihwlyd hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær ì pdlru txh d hp hvwdgr sodqr gh whqvær/
sdud xp fgs phqru/ ì qhfhvväulr xp dxphqwr dglflrqdo gh fdujd sdud txh vh dwlqmd hvwh
ydoru gh whqvær1 Qr rxwur fdvr/ gh dfrugr frp PIOH/ pdwhuldlv hp hvwdgr sodqr gh whqvær
wíp whqdflgdgh ã iudwxud vxshulru d pdwhuldlv hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær/ mxvwlfdqgr
dvvlp d lqyhuvær yhulfdgd>
0 Ilfd ylvðyho r hihlwr gh wxqqholqj qr lqðflr gd sursdjdêær gdv wulqfdv> frqwxgr/ qær kä
frpsurphwlphqwr txdqwr drv ydoruhv ghwhuplqdgrv sdud d uhvlvwíqfld uhvlgxdo>

:<
300

3D

Resistência Residual (MPa)


2D - tensão plana
250 2D - deformação plana
2D - faixa em def. plana
Experimental

200

150

100

50 550 1050 1550

largura (mm)

Iljxud 814: Frpsdudêær hqwuh d uhvlvwíqfld uhvlgxdo h{shulphqwdo h dv dqäolvhv qxpìulfdv sru
IHP1

Iljxud 814; Loxvwudêær gdv }rqdv soävwlfdv +hp wrqv gh d}xo, qr lqvwdqwh gd iudwxud1

;3
0 D dqäolvh elglphqvlrqdo frp r xvr gd wìfqlfd gd idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær
prvwud0vh hfd} sru shuplwlu d rewhqêær gh uhvxowdgrv suhflvrv sdud wrgrv rv wdpdqkrv gh
fgs> h
0 Rv ydoruhv hvfroklgrv sdud r FWRD fuðwlfr h sdud d odujxud gd idl{d hp hvwdgr sodqr
gh ghirupdêær vær ydolgdgrv1

81418 Dqäolvhv Qxpìulfdv frp Fgs PVG

Qd wìfqlfd gr FWRD/ d dqäolvh qxpìulfd hqyroyhqgr pxowlsodv wulqfdv ì xpd vlpsohv h{whqvær
grv fdvrv dqwhulruhv1 Djrud/ frqwxgr/ hp fdgd srqwd gh wulqfd r FWRD ghyh vhu fdofxodgr
h/ fdvr r ydoru fuðwlfr vhmd dwlqjlgr +txh ì r phvpr xwlol}dgr qrv h{hpsorv dqwhulruhv,/ d
uhvshfwlyd srqwd fuhvfh1 R ýqlfr fxlgdgr dglflrqdo txh ghyh vhu wrpdgr ì txdqwr ã irupd
frpr rv qöv gr sodqr gh vlphwuld gd wulqfd txh yær vhu olehudgrv ghyhp vhu ghvfduuhjdgrv=
ì suhflvr id}hu lvvr gh irupd judgxdo h qær hp xp ýqlfr sdvvr/ srlv kdyhuä uhglvwulexlêær
gh fdujd qd hvwuxwxud1 Ghvvd irupd/ d frqglêær fuðwlfd gr FWRD srgh vhu dwlqjlgd hp xp
rxwur orfdo1 D txdqwlgdgh uhfrphqgdgd qd uhihuíqfld ^74` ì gh 43 sdvvrv1
Rv hvsìflphv hvwxgdgrv srvvxhp jhrphwuld gr wlsr ghvfulwr qd Iljxud 8161 D glihuhqêd
hvwä qr idwr gh txh/ hp yh} gh 4 wulqfd fhqwudo/ kä 8 frqjxudêøhv glihuhqwhv/ frqiruph Iljxud
814</ qd txdo srghp vhu revhuydgrv fdvrv frp 5/ 6 h 8 wulqfdv/ h glihuhqwhv glphqvøhv gh
oljdphqwr1 Frpr srgh vhu yhulfdgr/ qr fdvr gh PVG/ r sodqr gd wulqfd dlqgd ì xp sodqr gh
vlphwuld/ h kä wdpeìp d vlphwuld qd hvshvvxud/ txh ì xwlol}dgd qrv prghorv 6G1 Mä r sodqr
yhuwlfdo/ txh sdvvd shor fhqwur gr hvsìflph/ qær ì pdlv xp sodqr gh vlphwuld1 Sruwdqwr/
qd dqäolvh 5G/ rv prghorv frqwhpsodp d phwdgh vxshulru gd hvwuxwxud1 Qrv prghorv 6G/
prghod0vh d phwdgh gd hvshvvxud gd phwdgh vxshulru gr hvsìflph/ rx vhmd/ 427 gr wrwdo1

Frqjxudêær PVG D

R juäfr gd Iljxud 8153 wud} dv dqäolvhv qxpìulfdv wulglphqvlrqdo/ elglphqvlrqdo frp idl{d
hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær h rv ydoruhv h{shulphqwdlv gd uhihuíqfld ^63` sdud d whqvær
gh oljdphqwr h sdud d uhvlvwíqfld uhvlgxdo gr frusr0gh0suryd gr wlsr PVG +frqjxudêær 
gd Iljxud 814<,1
Qr hl{r krul}rqwdo gd Iljxud 8153/ hvwær rv ydoruhv gh {@/ txh uhsuhvhqwd d vrpd gdv
sursdjdêøhv gh fdgd xpd gdv wulqfdv1

;4
MSD

A
0,6 47,9
5,1

B
15,2
47,3 52,6

C
13,8 01,5 14,1
12,3 12,3

D
11,6 50,7 14,4
51,1 49,9

7,3 18,3 E 8,8 7,0

101,5
7,4 8,0 8,4 8,1

cotas em mm

Iljxud 814< Loxvwudêær grv 8 fhqäulrv gh PVG1

250
resistência residual experimental resistência 3D

200
resistência 2D
tensão (MPa)

ligamento 2D
150

ligamento experimental

100

3D
50
ligamento 3D 2D - faixa em def. plana

-
0 10 20 30 40

∆a (mm)

Iljxud 8153 Frpsdudêær gdv dqäolvhv 5G h 6G +frqjxudêær PVG D, frp ydoruhv h{shulphq0
wdlv1

;5
Qhvwh fdvr/ ghyh0vh revhuydu txh r oljdphqwr rfruuh dqwhv gd uxswxud gr fgs1 Rv ydoruhv
rewlgrv shodv dqäolvhv qxpìulfdv 5G h 6G hvwær hp dfrugr xp frp r rxwur/ h frp rv ydoruhv
h{shulphqwdlv1

Frqjxudêær PVG E

R juäfr gd Iljxud 8154 wud} dv dqäolvhv qxpìulfdv wulglphqvlrqdo/ elglphqvlrqdo frp idl{d
hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær h rv ydoruhv h{shulphqwdlv gd uhihuíqfld ^63` sdud d whqvær
gh oljdphqwr h sdud d uhvlvwíqfld uhvlgxdo gr frusr0gh0suryd gr wlsr PVG +frqjxudêær 
gd Iljxud 814<,1 Ì srvvðyho revhuydu qd Iljxud 8154 grlv sdwdpduhv glvwlqwrv1 Qr sulphlur

250
resistência 3D
resistência residual experimental

200
ligamento 2D
tensão (MPa)

resistência 2D
150

ligamento 3D ligamento experimental


100
3D
2D - faixa em def. plana
50

-
0 10 20 30 40 50 60
∆a (mm)

Iljxud 8154 Frpsdudêær gdv dqäolvhv 5G h 6G +frqjxudêær PVG E, frp ydoruhv h{shulphq0
wdlv1

sdwdpdu +lqihulru, yhulfd0vh r oljdphqwr gdv wulqfdv1 Dsöv qryr lqfuhphqwr gh fdujd/ dwlqjh0
vh r vhjxqgr sdwdpdu +vxshulru,/ qr txdo rfruuh d uxswxud gr fgs1 Sdud hvwh fdvr wdpeìp
rv ydoruhv rewlgrv shodv dqäolvhv qxpìulfdv 5G h 6G hvwær hp dfrugr xp frp r rxwur/ h frp
rv ydoruhv h{shulphqwdlv1

Frqjxudêær PVG F

R juäfr gd Iljxud 8155 wud} dv dqäolvhv qxpìulfdv wulglphqvlrqdo/ elglphqvlrqdo frp idl{d
hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær h rv ydoruhv h{shulphqwdlv gd uhihuíqfld ^63` sdud d whqvær

;6
gh oljdphqwr h sdud d uhvlvwíqfld uhvlgxdo gr frusr0gh0suryd gr wlsr PVG +frqjxudêær 
gd Iljxud 814<,1 D Iljxud 8155 prvwud srqwrv h{shulphqwdlv/ hp yh} gh ydoruhv +fdvrv 

200
resistência 3D

ligamento 2D

150 ligamento 3D

tensão (MPa)
resistência 2D

100
3D
2D - faixa em def. plana
Experimental
50

-
0 10 20 30 40
∆a (mm)

Iljxud 8155 Frpsdudêær gdv dqäolvhv 5G h 6G +frqjxudêær PVG F, frp ydoruhv h{shulphq0
wdlv1

h  ,1 Rv ydoruhv h{shulphqwdlv sdud dv whqvøhv gh oljdphqwr h gh uxswxud vær ghqlgrv


shorv pä{lprv grv sdwdpduhv lqihulru h vxshulru/ uhvshfwlydphqwh1 D prghodjhp 6G prvwud
vxshulrulgdgh/ wdpeìp qhvwh fdvr/ hperud dpedv dv dqäolvhv whqkdp ohydgr d uhvxowdgrv
pxlwr erqv1

Frqjxudêær PVG G

R juäfr gd Iljxud 8156 wud} dv dqäolvhv qxpìulfdv wulglphqvlrqdo/ elglphqvlrqdo frp idl{d
hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær h rv ydoruhv h{shulphqwdlv gd uhihuíqfld ^63` sdud d whqvær
gh oljdphqwr h sdud d uhvlvwíqfld uhvlgxdo gr frusr0gh0suryd gr wlsr PVG +frqjxudêær (
gd Iljxud 814<,1 Qd Iljxud 8156/ r oljdphqwr gdv wulqfdv qær rfruuh dqwhv gh d uhvlvwíqfld
uhvlgxdo gr fgs vhu dwlqjlgd1 Qd uhdolgdgh/ qhvwh fdvr d uxswxud gr fgs h r oljdphqwr
rfruuhp vlpxowdqhdphqwh1 Qrydphqwh ì srvvðyho revhuydu xpd frqfrugåqfld pxlwr erd
hqwuh dv dqäolvh IHP h rv uhvxowdgrv h{shulphqwdlv1

;7
300
resistência 2D

250

tensão (MPa)
200 resistência 3D

150

100
2D - faixa em def. plana
Experimental
3D
50

-
0 10 20 30 40
∆a (mm)
Iljxud 8156 Frpsdudêær gdv dqäolvhv 5G h 6G +frqjxudêær PVG G, frp ydoruhv h{shulphq0
wdlv1

Frqjxudêær PVG H

R juäfr gd Iljxud 8157 wud} dv dqäolvhv qxpìulfdv wulglphqvlrqdo/ elglphqvlrqdo frp idl{d
hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær h rv ydoruhv h{shulphqwdlv gd uhihuíqfld ^63` sdud d whqvær gh
oljdphqwr h sdud d uhvlvwíqfld uhvlgxdo gr frusr0gh0suryd gr wlsr PVG +frqjxudêær . gd
Iljxud 814<,1 Qd frqjxudêær loxvwudgd qd Iljxud 8157 wdpeìp r oljdphqwr gdv wulqfdv h d
uxswxud gr fgs rfruuhp vhp irupdêær gh sdwdpduhv hvshfðfrv1 Pdlv xpd yh} r pìwrgr gh
dqäolvh gr FWRD/ wdqwr sru hohphqwrv qlwrv 6G/ txdqwr 5G/ prvwud0vh hfd} qd suhglêær
gr frpsruwdphqwr gr hvsìflph frp PVG gd oljd gh doxpðqlr 53570W61

Wdehod 815 Whqvær gh oljdphqwr h uhvlvwíqfld uhvlgxdo shor fulwìulr gr FWRD sdud hvsìflphv PVG1
Tensão de Ligamento (MPa) Resistência Residual (MPa)
CDP 3D Erro 2D - faixa em Erro Experimental 3D Erro 2D - faixa em Erro Experimental
(%) def. plana (%) (*) (%) def. plana (%) (*)
A 92,2 1,3 98,5 8,2 91,0 210,6 0,8 209,3 0,1 209,0
B 150,0 1,0 151,3 1,9 148,5 197,8 1,8 195,4 0,6 194,3
C 137,0 -0,1 136,1 -0,7 137,1 163,3 2,6 152,5 -4,1 159,1
D - - 252,8 -2,3 255,2 -1,4 258,8
E - - 164,3 2,0 167,2 3,9 161,0

-uhi1^65`

Ì lqwhuhvvdqwh revhuydu txh/ qd frqjxudêær c d vrpd gdv gxdv wulqfdv frp r oljdphqwr

;8
200
resistência 2D

150

tensão (MPa)
resistência 3D

100
3D
2D - faixa em def. plana
Experimental
50

-
- 10 20 30 40 50
∆a (mm)

Iljxud 8157 Frpsdudêær gdv dqäolvhv 5G h 6G +frqjxudêær PVG H, frp ydoruhv h{shulphq0
wdlv1

shuid} dsur{lpdgdphqwh d glphqvær gd wulqfd gr fgs PW frp odujxud gh 637/; pp1 Wdp0
eìp dv wulqfdv oðghuhv grv fdvrv  h . srvvxhp sudwlfdphqwh hvwd glphqvær1 Sruwdqwr/ d
frpsdudêær grv ydoruhv gdv uhvlvwíqfldv uhvlgxdlv sdud fdgd xp ghvvhv fdvrv txdqwlfd r
hihlwr gr PVG1 Hoh ydl gh xpd uhgxêær gh fhufd gh 6(/ sdud d frqjxudêær / dwì pdlv gh
58(/ qrv fdvrv  h . / frqiruph srgh vhu yhulfdgr qd Iljxud 81581
Qd Wdehod 815 ì srvvðyho revhuydu txh/ sdud rv fdvrv hvwxgdgrv/ r huur qd ghwhuplqdêær gd
whqvær gh oljdphqwr ì lqihulru/ hp ydoru devroxwr/ d ;/6( h/ qd ghwhuplqdêær gd uhvlvwíqfld
uhvlgxdo/ ì lqihuluru/ hp ydoru devroxwr/ d 7/5(1 Ghvwd irupd/ r pìwrgr gr FWRD/ frp rv
sduåphwurv h ihuudphqwdv frpsxwdflrqdlv xwlol}dgrv/ prvwud0vh edvwdqwh dghtxdgr sdud d
dqäolvh gdv hvwuxwxudv hqvdldgdv1
D vhjxlu/ vær dqdolvdgrv/ yld fulwìulr gr oljdphqwr gh Vzliw/ rv fdvrv dsuhvhqwdgrv qhvwh
wudedokr1

815 Fulwìulr gr Oljdphqwr +fgs PW frp h vhp PVG,

D uhvlvwíqfld uhvlgxdo gh frusrv0gh0suryd gr wlsr PW +plggoh0fudfn whqvlrq ,/ frpr r prvwudgr


qd Iljxud 816/ vhuä ghwhuplqdgd/ lqlfldophqwh/ xvdqgr xp sulqfðslr gd Phfåqlfd gd Iudwxud

;9
300

D
250

Resistência Residual (MPa)


A
200
B
C
150 E

sem MSD
100
com MSD

50

-
- 50 100 150 200
trinca líder (2a) (mm)

Iljxud 8158 Lq xíqfld gdv wulqfdv gh PVG qd uhvlvwíqfld uhvlgxdo1

frqyhqflrqdo1 Srvwhulruphqwh/ ydl0vh dsolfdu r pìwrgr gr oljdphqwr qd dqäolvh gh frusrv0gh0


suryd vhphokdqwhv drv PW/ pdv frp glihuhqwhv frqjxudêær gh PVG1

81514 Frusrv0gh0suryd gr Wlsr PW

R pdwhuldo hvwxgdgr srvvxl sursulhgdghv frpr mä dsuhvhqwdgdv hp 8151 Vær dqdolvdgdv dv


phvpdv 7 frqjxudêøhv PW ylvwdv qr fulwìulr gr FWRD1
D sulphlud glfxogdgh gr pìwrgr/ h txh lqfoxvlyh hp dojxqv fdvrv r lqyldelol}d/ frpr
ylvwr qd vhêær 615/ ì d ghwhuplqdêær gh xp ydoru frqäyho sdud gS hp frqglêøhv gh hvwdgr
sodqr gh whqvær1 Qd uhihuíqfld ^<`/ whp0vh f  @ 6/ sdud xpd fkdsd gh 5/6 pp gh
s
hvshvvxud gd Do 53570W61 R fäofxor gd uhvlvwíqfld uhvlgxdo ì rewlgr gluhwdphqwh gd dsolfdêær
gd htxdêær 6141 Vhqgr dvvlp/ d dsolfdêær uhvxowd qrv ydoruhv olvwdgrv qd Wdehod 816 sdud d
whqvær gh uxswxud grv fgs1
Ghyh0vh qrwdu qd Wdehod 816 txh/ ã phglgd txh r wdpdqkr gr hvsìflph fuhvfh/ d uhvlvwíqfld
uhvlgxdo suhylvwd shod Phfåqlfd gd Iudwxud ydl ghvgh ydoruhv pxlwr dflpd grv h{shulphqwdlv
+dflpd lqfoxvlyh gd whqvær gh hvfrdphqwr gh 5:8/; PSd,/ dwì ydoruhv vljqlfdwlydphqwh
lqihulruhv drv h{shulphqwdlv1 Dtxl qrydphqwh shufheh0vh txh r phfdqlvpr gh idokd qær ì r
phvpr hp wrgrv rv fdvrv1

;:
Wdehod 816 Uhvlvwíqfld uhvlgxdo shor fulwìulr gh Vzliw sdud hvsìflphv PW1
Resistência Residual (MPa)
Largura da Critério do Erro Experimental FEM 3D
Placa (mm) Ligamento (%) (*)
76,2 550,7 131,5 237,9 233,0
304,8 275,4 27,6 215,8 215,8
609,6 194,7 -0,6 195,8 206,2
1.524,0 123,1 -27,1 - 168,9
-uhi1^65`

Ihgghuvhq vxjhuh/ vhjxqgr d uhihuíqfld ^6`/ txh sdud ydoruhv gh uhvlvwíqfld uhvlgxdo vxsh0
ulruhv d 526 gr ydoru gd whqvær gh hvfrdphqwr +4;6/< PSd/ qr fdvr, suhylvwrv shod htxdêær
614/ ghyh0vh frqvlghudu txh qd vhêær uhpdqhvfhqwh dwxd d whqvær gh hvfrdphqwr/ h d whqvær
uhvlgxdo ì/ sruwdqwr/ d whqvær qhfhvväuld dr htxloðeulr gr fgs1 Frpr qhvwhv h{hpsorv d uh0
2@ 
odêær  ' ì yäolgd/ d uhvlvwíqfld uhvlgxdo sdud rv 6 sulphlurv fgs ì lgíqwlfd/ ljxdo d 4;6/<
PSd1 Hvwh ydoru ì xpd dsur{lpdêær ud}räyho dshqdv sdud r whufhlur h txduwr fdvrv/ txh vær
rv txh srvvxhp r phfdqlvpr gh idokd pdlv uhodflrqdgr dr ILW1
Rxwud irupd gh vh ghwhuplqdu d uhvlvwíqfld uhvlgxdo sdud xpd frqjxudêær PW ì d
edvhdgd qd lgìld h{suhvvd qr ghwdokh gr juäfr gd Iljxud 614/ txh fdofxod r wdpdqkr gd
}rqd soävwlfd qd iuhqwh gd wulqfd h frqvlghud txh d idokd rfruuh txdqgr hod wrfdu d erugd
rsrvwd gr fgs1 Frp hvwh hqirtxh/ d htxdêær 61: uhgx}0vh d
v
2j 2f u
j- ' /
q 2 @
frp q  gdgr shod htxdêær 6145/ h u d glvwåqfld gd srqwd gd wulqfd dwì d erugd gr fgs1 Qhvwh
fdvr/ hpsuhjd0vh jf ' je / uhvxowdqgr hp j- ' D c  @/ rx j- ' 2Sc H  @ xvdqgr0vh d
}rqd soävwlfd gh Gxjgdoh1 Rv grlv ydoruhv vær qær0frqvhuydwlyrv/ phvpr sdud rv hvsìflphv
phqruhv/ fxmr phfdqlvpr gh idokd ì pdlv sduhflgr frp r hvfrdphqwr gd vhêær uhpdqhvfhqwh1
D glihuhqêd/ qr hqwdqwr/ hvwä uhodflrqdgd dr idwr gh kdyhu/ qd frqglêær uhdo/ sursdjdêær gd
wulqfd dqwhv gd uxswxud/ hihlwr txh qær ì fdswdgr shor suhvhqwh fulwìulr1

81515 Frusrv0gh0Suryd gr Wlsr PVG

D srxfd fruuhvsrqgíqfld gr pìwrgr gr oljdphqwr gh Vzliw/ dsolfdgr drv fgs PW frp rv


ydoruhv h{shulphqwdlv ghyh0vh hp sduwh dr txh irl h{srvwr qr sduäjudir dqwhulru1 Rxwur idwru
frqwulexlqwh sdud d idowd gh suhflvær yhulfdgd ì dsolfdêær gh xp ydoru {r sdud d whqdflgdgh

;;
ã iudwxud hp hvwdgr sodqr gh whqvær1 Frpr ylvwr qd Iljxud 614/ qrv wuív sulphlurv fdvrv
hvwxgdgrv hud suhylvwr txh/ ghylgr ãv glphqvøhv grv fgs vhuhp shtxhqdv/ r ydoru fuðwlfr gr
ILW/ fdudfwhuðvwlfr gr pdwhuldo/ qær vhuld dwlqjlgr1 Frp lvvr hp phqwh/ xpd yh} txh rv fgs
PVG wíp  ' fec H66/ wdpeìp ì xvdgr r ydoru gd whqdflgdgh ã iudwxud txh phokru dmxvwd
r uhvxowdgr h{shulphqwdo sdud r PW frp hvvd glphqvær/ rx vhmd/ gS ' HSc 2 @ 61
s

Wdehod 817 Whqvær gh oljdphqwr h uhvlvwíqfld uhvlgxdo shor fulwìulr gh Vzliw sdud hvsìflphv PVG1
Tensão de Ligamento (MPa) Resistência Residual (MPa)
Erro Experimental Swift Erro Swift Erro Experimental
CDP Swift
(%) (*) (Kc=86,2) (%) (Kc=110) (%) (*)
A 84,0 -7,7 91,0 151,1 -27,7 192,8 -7,7 209,0
B 186,7 25,7 148,5 143,4 -26,2 182,9 -5,8 194,3
C 186,5 36,0 137,1 123,9 -22,1 158,2 -0,6 159,1
D 587,4 115,4 -55,4 147,2 -43,1 258,8
E 252,9 107,4 -33,3 137,1 -14,8 161,0

-uhi1^65`

Ì srvvðyho revhuydu qd Wdehod 817 txh dojxqv ydoruhv fdofxodgrv sdud d whqvær gh oljdphqwr
shor pìwrgr gh Vzliw vær vxshulruhv drv suhylvwrv sdud d uhvlvwíqfld uhvlgxdo gd fkdsd1 Qhvwh
fdvr/ hylghqwhphqwh/ r oljdphqwr rfruuh mxqwr frp d uxswxud h rv ydoruhv flwdgrv qær wíp
vljqlfdgr suäwlfr1 R uhvxowdgr suhylvwr sru Vzliw sdud r oljdphqwr gr fgs  ì xpd erd
dsur{lpdêær sdud r ydoru h{shulphqwdo1 Srvvlyhophqwh lvvr vh ghyh dr idwr ghvwh fgs vhu r txh
srvvxl phqru glvwåqfld hqwuh dv wulqfdv/ wruqdqgr phqrv vljqlfdwlyr r hihlwr gd sursdjdêær
dqwhulru dr oljdphqwr1
Qd dqäolvh gd uhvlvwíqfld uhvlgxdo/ fd fodur txh rv ydoruhv rewlgrv vær/ qd vxd pdlruld/
h{fhvvlydphqwh frqvhuydwlyrv/ wdqwr frp r xvr gr gS fruuljlgr sdud r wdpdqkr gr fgs/
txdqwr frp r xvr gr ydoru wdehodgr1 R slru ghvhpshqkr ì rewlgr qd dqäolvh gr fgs (/ txh
ì r txh srvvxl pdlru glvwåqfld hqwuh d wulqfd oðghu h dv gh PVG/ rx vhmd/ r txh whp pdlru
sursdjdêær suhfhghqgr r oljdphqwr1

816 Dqäolvh Qxpìulfd gh Sdlqìlv frp PVG

Frp r remhwlyr gh vh hpsuhjdu d wìfqlfd gr FWRD d hvwuxwxudv suö{lpdv ãv hqfrqwudgdv hp


dyløhv/ irudp uhdol}dgdv dqäolvhv gh sdlqìlv uhiruêdgrv frp xpd edðd h uhiruêdgruhv ðqwhjurv/
h frp gxdv edðdv h uhiruêdgruhv fhqwudlv +xp gh fdgd odgr, txheudgrv1 Glihuhqwhv fhqäulrv
gh PVG hp xpd olqkd gh ixurv irudp lqyhwljdgrv/ frpr ylvwr qd Iljxud 81591

;<
PAINEL COM 1 BAÍA PAINEL COM 2 BAÍAS

609,6
TRINCA
304,8
6,35

25,4

914,4
203,2
25,4

1,6 3,94
26,7

Iljxud 8159 Glphqvøhv grv sdlqìlv uhiruêdgrv frp 4 h 5 edðdv +hp pp, +uhi1 ^58`,1

D Iljxud 8159 loxvwud dv hvwuxwxudv hqvdldgdv shor Ghsduwdphqwr gh Hqjhqkduld Dhurhv0


sdfldo gd Xqlyhuvlgdgh Hvwdgxdo gh Zlfklwd/ Ndqvdv/ qrv Hvwdgrv Xqlgrv gd Dpìulfd ^58`1
Irudp 53 frqjxudêøhv glihuhqwhv/ vhqgr 45 frp xpd edðd h ; frp gxdv edðdv1 Rv sdlqìlv
vær frqvwlwxðgrv gh fkdsdv gh Do 53570W6/ uhyhvwlgr +fodg ,/ fduuhjdgrv vhjxqgr d rulhqwdêær
O0W/ frp 4/9 pp gh hvshvvxud1 D wulqfd oðghu ì fhqwudgd frp uhodêær ãv hvwuxwxudv1 Rv
ixurv/ fxmrv fhqwurv hvwær qr sodqr gd wulqfd/ srvvxhp glåphwur gh 9/68 pp/ h r sdvvr +glv0
wåqfld hqwuh rv fhqwurv gh grlv ixurv frqwðjxrv, ì gh 58/7 pp1 Rv uhiruêdgruhv vær suhvrv
ãv fkdsdv sru sdudixvrv gh dêr frp 9/68 pp gh glåphwur/ h frp xp sdvvr lgíqwlfr dr grv
ixurv1 Rv uhiruêdgruhv hvwær drv sduhv/ xp gh fdgd odgr gd fkdsd/ sdud hylwdu hihlwrv gh
h{ær1 Hperud d vxd frqvwlwxlêær qær whqkd vlgr flwdgd h{suhvvdphqwh/ h qhp r dxwru/ dsöv
frqwdwr sru h0pdlo/ whqkd vlgr fdsd} gh hvfoduhfhu/ uhyhodqgr ohpeudu0vh dshqdv txh vh wudwd
gh xpd oljd gh doxpðqlr/ hod irl frqvlghudgd frpr vhqgr gd phvpd oljd gd fkdsd1 Irudp
xvdgrv glvsrvlwlyrv sdud lpshglu d dpedjhp dr orqjr gd olqkd gdv wulqfdv1 Dv wulqfdv gh
PVG irudp vlphwulfdphqwh lqwurgx}lgdv sru hohwur0hurvær hp fdgd xp grv ixurv1 Dv ghpdlv
glphqvøhv/ hp ploðphwurv/ srghp vhu olgdv gluhwdphqwh qd Iljxud 81591 Rv hqvdlrv irudp
uhdol}dgrv hp xp htxlsdphqwr vhuyrklguäxolfr PWV/ vre frqwuroh gh ghvorfdphqwr +3/587
pp2plq,1

<3
81614 Prghodjhp sru Hohphqwrv Ilqlwrv

Dv jduudv gh {dêær grv sdlqìlv qr htxlsdphqwr gh hqvdlr vær ghvfulwrv frpr shvdgrv +khdy|
{wxuhv , h/ sruwdqwr/ dvvxplgdv frpr uðjlgdv1
Rv ixurv gd olqkd fhqwudo +olqkd gdv wulqfdv, qær irudp prghodgrv/ srlv gh fdgd xp ghohv
vreuhvvdl rx d wulqfd oðghu rx xpd wulqfd gh PVG1
D xqlær hqwuh fkdsd h uhiruêdgruhv qær irl frqvlghudgd uðjlgd1 D derugdjhp hpsðulfd
xwlol}dgd irl d gh Vzliw +^76`, txh fdudfwhul}d d xqlær sru xpd h{lelolgdgh htxlydohqwh s / txh
uhodflrqd d iruêd 8 wurfdgd shorv hohphqwrv oljdgrv +fkdsd h uhiruêdgru, frp r ghvorfdphqwr
uhodwlyr B grv phvprv qr srqwr gh {dêær

B 's 8 c +815,

qd txdo s ì gdgd sru


  
 _  
s' n n / +816,
._  | |2
frp . vhqgr r pögxor gh \rxqj gd fkdsd/ _ r glåphwur gr uhelwh +sdudixvr/ qhvwh fdvr,/
| h |2 dv hvshvvxudv gd fkdsd h gr uhiruêdgru/  ' c SSS h  ' fc HS +sdudixvr gh dêr,1 Qd
uhihuíqfld ^77`/ kä rxwudv derugdjhqv txh srghp vhu xwlol}dgdv1
Sdud hvwh wlsr gh frqjxudêær/ frqiruph mä wudwdgr dqwhulruphqwh/ kä uhodwrv gr xvr gh
8/7J sdud r FWRD fuðwlfr/ frp xpd idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær gh 2S ' 266
+uhi1 ^53`,1 Frqwxgr/ sru phokru uhsurgx}lu rv gdgrv h{shulphqwdlv/ vær xwlol}dgrv rv ydoruhv
gh 8/7J sdud r FWRDS h 2S ' 661
Qr duwljr ruljlqdo ^58`/ wrgdv dv phglgdv gdv glphqvøhv/ lqfoxvlyh rv glyhuvrv frpsulphq0
wrv gh wulqfdv gh PVG/ vær pýowlsorv h{dwrv gr frpsulphqwr 3/358 lq +3/968 pp,1 Ghvvd
irupd/ rswrx0vh sru xwlol}du hvvd glphqvær frpr sdguær sdud rv hohphqwr gr sodqr gd wulqfd/
dr orqjr gd gluhêær gd sursdjdêær gdv wulqfdv1 Hvwd ghflvær idflolwd d prghodjhp h hylwd d
qhfhvvlgdgh gh duuhgrqgdphqwrv h2rx xvr gh hohphqwrv frp glphqvøhv glyhuvdv1 Sru rxwur
odgr/ vdlx0vh gr sdguær gh 3/37 lq +4/3 pp, rx 3/35 lq +3/8 pp, dpsodphqwh glyxojdgr
qd olwhudwxud/ h sdud fxmdv phglgdv r FWRD fuðwlfr wdpeìp ì frqkhflgr1 Frp hihlwr/ irl
qhfhvväulr yhulfdu/ sdud hvvh wlsr gh jhrphwuld/ r shuo gh dehuwxud gd srqwd gd wulqfd/
ylvdqgr d ghwhuplqdêær gr FWRD/ txh ì phglgr d xpd glvwåqfld gh 3/38 lq +4/5: pp, dwuäv
gd srqwd gd wulqfd/ txdqgr d xpd glvwåqfld gh 3/37 lq +4/3 pp, gd phvpd uhihuíqfld d

<4
frqglêær fuðwlfd gh FWRD irl dwlqjlgd1 R shuo rewlgr shod dqäolvh qxpìulfd frp hohphqwrv
gh 3/34 lq +3/58 pp, gh odujxud hvwä hvtxhpdwlfdphqwh uhsuhvhqwdgr qd Iljxud 815:1

2,50E-03

2,00E-03

1,50E-03
y (in)

1,00E-03

5,00E-04
4,57º/2
5,4º/2
0,00E+00
0 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06
x (in)

Iljxud 815: Shuo gh dehuwxud gd wulqfd sdud pxgdu r srqwr gh ohlwxud gr åqjxor +FWRD,1

D Iljxud 815: wud} sorwdgdv dv srvlêøhv gr qöv pdlv suö{lprv ã srqwd gd wulqfd/ txh
irupdp r shuo gh dehuwxud gd phvpd1 Txdqgr r FWRD dwlqjh r ydoru fuðwlfr gh 8/7J /
phglgrv d 3/37 lq +4/3 pp, dwuäv gd wulqfd/ r åqjxor phglgr d 3/38 lq +4/5:pp, ì gh 7/8:J 1
R FWRG htxlydohqwh ì gh 3/336<< lq +* fc 66,1 Vhqgr dvvlp/ xvdqgr hvwh ydoru sdud
åqjxor gh dehuwxud gd wulqfd/ jdudqwh0vh txh d frqglêær gh sursdjdêær ruljlqdo +FWRDS ,
qær fd dowhudgd1
D fdudfwhul}dêær gr pdwhuldo grv sdlqìlv ì ihlwd dwudyìv gd qrupd PLO0KGEN08K1 D
fxuyd gh hqfuxdphqwr ruljlqdo +odgr hvtxhugr gd Iljxud 815;, +^78`, irl uhsuhvhqwdgd shod
fxuyd olqhdu0sru0sduwhv gr odgr gluhlwr gd phvpd jxud1
Dv frrughqdgdv grv srqwrv irudp olgdv qr juäfr gd qrupd dwudyìv gr vriwzduh GLJ[\1
Dv ghpdlv sursulhgdghv wdpeìp vær wludgdv ghvvd qrupd/ rx vhmd/ pögxor gh \rxqj . '
SHbe.c S PSd +431333 nvl,/ whqvær gh hvfrdphqwr je ' 2.Dc H PSd +73 nvl,/ h frhflhqwh gh
Srlvvrq D ' fc 1
Qd Wdehod 818/ frpsdudwlyd grv uhvxowdgrv rewlgrv yld fulwìulr gr FWRD h yld fulwìulr gr
oljdphqwr gd vhêær uhpdqhvfhqwh/ dv wuív froxqdv uhodwlydv ãv glphqvøhv grv sdlqìlv uhiruêdgrv
+d/ f/ o, uhihuhp0vh/ uhvshfwlydphqwh/ dr frpsulphqwr gd phwdgh gd wulqfd oðghu/ ã sduwh gd
wulqfd gh PVG txh vreuhvvdl dr ixur h dr frpsulphqwr gr oljdphqwr hqwuh d wulqfd oðghu h d
gh PVG pdlv suö{lpd/ frqiruph srgh vhu ylvwr qd Iljxud 815<=

<5
Iljxud 815; Uhodêær whqvær0ghirupdêær vhjxqgr qrupd PLO0KGEN08K +uhi1 ^78`, h vxd uhsuh0
vhqwdêær olqhdu0sru0sduwhv1

a l c

Iljxud 815< Wulqfd oðghu/ oljdphqwr h wulqfd gh PVG qdv frqjxudêøhv grv sdlqìlv uhiruêdgrv1

Qd Wdehod 818 vær dsuhvhqwdgrv rv uhvxowdgrv uhihuhqwhv ãv dqäolvhv uhdol}dgdv h r frqiurqwr


frp rv ydoruhv h{shulphqwdlv1
Gh irupd juäfd/ ì srvvðyho frpsdudu hvvhv uhvxowdgrv gh xpd pdqhlud edvwdqwh frqyh0
qlhqwh/ frpr ylvwr qd Iljxud 81631 Qhvwh juäfr/ d devflvvd gh fdgd srqwr ì gdgd shor ydoru
h{shulphqwdo gd whqvær gh oljdphqwr sdud xpd ghwhuplqdgd frqjxudêær gh hvwuxwxud1 D
rughqdgd/ sru vxd yh}/ ì gdgd/ rx shor ydoru gd whqvær gh oljdphqwr yld FWRD/ rx shod
whqvær gh oljdphqwr yld Vzliw1 Ghvvh prgr/ txdqwr pdlv suö{lpr r ydoru qxpìulfr hvwä gr
h{shulphqwdo/ pdlv suö{lpr r srqwr hvwä gd olqkd txh id} 78J frp rv hl{rv frrughqdgrv +d
elvvhwul} gr sulphlur txdgudqwh,1 Frp hihlwr/ fd fodud d vxshulrulgdgh gr pìwrgr gr FWRD
qd dqäolvh gh sdlqìlv uhiruêdgrv gh pdwhuldlv gýfwhlv/ srlv rv srqwrv uhihuhqwhv d hvwd wìfqlfd
hvwær pdlv suö{lprv gd olqkd gh 78J 1

<6
Wdehod 818 Frpsdudwlyr hqwuh rv pìwrgrv gr FWRD h gh Vzliw hp sdlqìlv uhiruêdgrv1
Dimensões (mm) Tensão para 1º Ligamento (MPa)
CDP a c l Experimental (*) CTOA Erro (%) Swift Erro (%)
1 118,7 1,3 3,8 73,1 70,5 -3,5 53,8 -26,4
2 116,2 1,3 6,4 86,9 85,7 -1,4 75,8 -12,8
reforçadores íntegros

3 113,7 1,3 8,9 99,9 91,5 -8,4 97,2 -2,7


4 108,6 3,8 11,4 95,4 88,9 -6,9 105,5 10,5
uma baía,

5 107,3 2,5 14,0 110,7 104,7 -5,3 127,6 15,3


6 106,0 1,3 16,5 122,2 117,5 -3,8 144,8 18,5
7 144,1 1,3 3,8 74,7 80,5 7,7 53,8 -28,0
8 141,6 1,3 6,4 88,7 92,4 4,2 77,9 -12,1
9 139,1 1,3 8,9 97,1 102,6 5,7 88,9 -8,4
10 134,0 3,8 11,4 96,3 97,3 1,1 105,5 9,6
11 132,7 2,5 14,0 112,7 111,9 -0,6 117,2 4,0
12 131,4 1,3 16,5 127,8 127,8 -0,1 138,6 8,4
13 107,3 2,5 14,0 80,5 78,4 -2,7 93,1 15,6
duas baías, reforçador

108,6 3,8 11,4


central partido

14 70,9 66,6 -6,0 86,2 21,6


15 109,9 5,1 8,9 58,7 58,2 -0,9 67,6 15,2
16 132,7 2,5 14,0 75,8 74,3 -2,1 87,6 15,5
17 134,0 3,8 11,4 67,8 62,6 -7,7 75,2 10,8
18 135,3 5,1 8,9 56,7 55,2 -2,7 65,5 15,4
19 158,1 2,5 14,0 72,3 72,6 0,5 80,7 11,6
20 159,4 3,8 11,4 63,9 61,6 -3,5 70,3 10,0
-uhi1^58`

Qr fäofxor gdv whqvøhv gh oljdphqwr grv sdlqìlv uhiruêdgrv/ flwdgrv qr fulwìulr gr FWRD/
yld fulwìulr gr oljdphqwr gd vhêær uhpdqhvfhqwh/ ì dgrwdgd d wìfqlfd flwdgd qr qdo gd vhêær
614/ txh xwlol}d xp prghor IHP sdud r fäofxor gluhwr gh q 1 Rv uhvxowdgrv hvwær olvwdgrv qd
Wdehod 818/ mxqwdphqwh frp rv rewlgrv shor fulwìulr gr FWRD1
Frqiruph mä kdyld vlgr flwdgr hp 615/ kdyhqgr sursdjdêær vljqlfdwlyd dqwhv gd iudwxud/
r fulwìulr gr oljdphqwr qrupdophqwh ohyd d ydoruhv h{fhvvlydphqwh frqvhuydwlyrv1 Vhuyh/
sruwdqwr/ ghylgr ã vxd vlpsolflgdgh/ pdlv d xpd dqäolvh frpsdudwlyd hqwuh hvwuxwxudv rx
pdwhuldlv glvwlqwrv/ rx d xpd dqäolvh lqlfldo/ gr txh hihwlydphqwh dr surmhwr gh qryrv lwhqv1

81615 Hihlwr gdv Wulqfdv gh PVG qdv Whqvøhv gh Oljdphqwr

Sdud d yhulfdêær gd lq xíqfld gdv wulqfdv gh PVG qrv ixurv grv sdlqìlv uhiruêdgrv/ vær
frqgx}lgdv qrydv dqäolvhv qxpìulfdv sdud fdgd xpd gdv frqjxudêøhv1 Ghvwd yh}/ frqwxgr/
rv ixurv vær prghodgrv/ frqiruph srgh vhu ylvwr qd Iljxud 8164/ h qhqkxpd wulqfd gh PVG
ì lqwurgx}lgd1 R fduuhjdphqwr ì dsolfdgr dwì d wulqfd oðghu dwlqjlu r ixur vhjxlqwh1 Rv

<7
160
+10%
140

-10%
120

Critério de Ligamento (MPa)


100

80

60

40
CTOA
Swift
20

-
- 20 40 60 80 100 120 140 160

Experimental (MPa)

Iljxud 8163 Frpsdudwlyr hqwuh rv fulwìulrv gh oljdphqwr h gr FWRD sdud sdlqìlv uhiruêdgrv1

uhvxowdgrv hqfrqwudgrv hvwær uhvxplgrv qd Wdehod 8191

Iljxud 8164 Prghor IHP gr sdlqho uhiruêdgr frp gxdv edðdv1 Srvlêær ghirupdgd lphgldwdphqwh
dqwhulru ã wulqfd oðghu dwlqjlu r ixur1

Qd Wdehod 819 ì srvvðyho yhulfdu d vhyhulgdgh gr hihlwr gdv wulqfdv gh PVG1 Phvpr
txdqgr vreuhvvdhp srxfr pdlv gh 4pp gd olqkd gh ixurv/ vær fdsd}hv gh glplqxlu d whqvær

<8
gh oljdphqwr gd wulqfd oðghu frp r ixur vhjxlqwh hp pdlv gh 63(1 Srgh vhu frqvwdwdgr/
wdpeìp/ txh sdud wdpdqkrv vlploduhv gd wulqfd oðghu d uhgxêær gd uhvlvwíqfld dr oljdphqwr
ì wdqwr pdlru txdqwr pdlru d glphqvær gd wulqfd gh PVG txh vreuhvvdl dr ixur1

Wdehod 819 Hihlwr gdv wulqfdv gh PVG qd glplqxlêær gd whqvær gh oljdphqwr1


Dimensões (mm) Sem MSD Com MSD Redução
CDP a c l (MPa) (MPa) (%)
1 118,7 1,3 3,8 112,2 70,5 37,2
2 116,2 1,3 6,4 135,5 85,7 36,8
3 113,7 1,3 8,9 156,8 91,5 41,6
reforçadores íntegros

4 108,6 3,8 11,4 184,2 88,9 51,8


uma baía,

5 107,3 2,5 14,0 188,1 104,7 44,3


6 106,0 1,3 16,5 191,9 117,5 38,8
7 144,1 1,3 3,8 135,8 80,5 40,8
8 141,6 1,3 6,4 159,4 92,4 42,0
9 139,1 1,3 8,9 171,5 102,6 40,1
10 134,0 3,8 11,4 187,4 97,3 48,1
11 132,7 2,5 14,0 188,7 111,9 40,7
12 131,4 1,3 16,5 191,9 127,8 33,4
13 107,3 2,5 14,0 122,4 78,4 36,0
duas baías, reforçador

14 108,6 3,8 11,4 118,6 66,6 43,8


central partido

15 109,9 5,1 8,9 114,8 58,2 49,3


16 132,7 2,5 14,0 119,2 74,3 37,7
17 134,0 3,8 11,4 114,1 62,6 45,2
18 135,3 5,1 8,9 110,3 55,2 50,0
19 158,1 2,5 14,0 118,6 72,6 38,8
20 159,4 3,8 11,4 116,7 61,6 47,2

<9
Fdsðwxor 9

Frqfoxvøhv

914 Frqvlghudêøhv Jhudlv

R sureohpd gh PVG jdqkrx qrwrulhgdgh frp r dflghqwh hqyroyhqgr xp Erlqj :6: gd Dorkd
Dluolqhv/ hp 4<;;1 Ghvgh hqwær/ xp hqruph hviruêr gh shtxlvd whp vlgr ghglfdgr dr whpd1
Ilfrx fodur wdpeìp/ d sduwlu gh hqwær/ txh d derugdjhp gd wrohuåqfld dr gdqr suhflvdyd
vhu uhylvwd/ ylvwr txh frphêdyd d vhu fdgd yh} pdlv frpxp r xvr gh dhurqdyhv doìp gd
ylgd fhuwlfdgd1 Hvwh idwr dxphqwd hp pxlwr d srvvlelolgdgh gh rfruuíqfld gh PVG/ txh
phvpr hp wdpdqkrv shtxhqrv/ qær ghwhfwäyhlv shorv pìwrgrv gh lqvshêær hp vhuylêr/ srgh
ghjudgdu d uhvlvwíqfld uhvlgxdo gdv hvwuxwxudv dedl{r grv ydoruhv gh fhuwlfdêær1
R hvwxgr gr ihq÷phqr gh PVG ì glylglgr hp wuív idvhv= idvh orfdo/ idvh gh sursdjdêær gdv
wulqfdv h idvh gh oljdphqwr h idokd1 Frpr d rfruuíqfld gh PVG vlpsohvphqwh qær srgh vhu
wrohudgd ghqwur gd ylgd rshudflrqdo/ d whufhlud idvh wruqd0vh phuhfhgrud gh pdlru dwhqêær1
Hp dojxqv pdwhuldlv pxlwr hpsuhjdgrv hp dyløhv h txh dsuhvhqwdp hohydgd gxfwlolgdgh/
r udvjdphqwr hvwäyho gdv wulqfdv/ dqwhv gd iudwxud/ ì xp idwr txh qær srgh vhu ljqrudgr1 Lvwr
ì wðslfr/ sru h{hpsor/ hp fkdsdv gh doxpðqlr xvdgdv qd ixvhodjhp1 Ghvvd irupd/ d dsolfdêær
gh whruldv edvhdgdv qd Phfåqlfd gd Iudwxud Olqhdu Hoävwlfd rx qd Lqwhjudo0M qær rewíp í{lwr1
Hp xp fhqäulr frpr hvwh/ d dsolfdêær gr fulwìulr gr åqjxor gh dehuwxud fuðwlfr gd srqwd gd
wulqfd +FWRDS ,/ txh srvwxod txh d wulqfd fuhvfh wrgd yh} txh r vhx shuo gh dehuwxud dwlqjh
xpd frqjxudêær fdudfwhuðvwlfd/ yhp ghprqvwudqgr öwlprv uhvxowdgrv1 Doìp glvvr/ d vxd
lpsohphqwdêær whp fdgr fdgd yh} pdlv dfhvvðyho ghylgr ã hyroxêær grv frpsxwdgruhv h ãv
ihuudphqwdv frpsxwdflrqdlv gh hohphqwrv qlwrv glvsrqðyhlv1

<:
R ydoru fuðwlfr gr FWRD qær ì xpd sursulhgdgh gr pdwhuldo> frqwxgr/ gdgdv d hvshvvxud
h d rulhqwdêær gr fduuhjdphqwr +hp uhodêær ã wulqfd,/ xp ýqlfr FWRD srgh vhu xwlol}dgr
sdudu fdudfwhul}du r frpsruwdphqwr gd hvwuxwxud/ lqghshqghqwhphqwh gd jhrphwuld h gd
txdqwlgdgh gh wulqfdv1 Qær vh ghyh/ sruìp/ xvdu xp ydoru rewlgr gh xpd pìgld gh phglêøhv
h{shulphqwdlv1 D wìfqlfd uhfrphqgd txh vh hvfrokd r ydoru gr FWRD txh rewìp phokru
ghvhpshqkr qxpìulfr h txh vhmd frhuhqwh frp d glvshuvær hvwdwðvwlfd grv ydoruhv olgrv1 Ì
suhflvr revhuydu/ dlqgd/ txh qr lqðflr gd sursdjdêær gdv wulqfdv r ydoru gr FWRD srgh vhu
vljqlfdwlydphqwh pdlru txh r fuðwlfr/ frqyhujlqgr sdud hoh dsöv xp fuhvflphqwr dsur{l0
pdgdphqwh ljxdo d hvshvvxud1 Hvwh idwr ì wdqwr pdlv uhohydqwh txdqwr phqru iru d glvwåqfld
hqwuh dv wulqfdv1
Sdud r fulwìulr gr oljdphqwr gd vhêær uhpdqhvfhqwh/ lqwurgx}lgr sru Vzliw/ d xqlær hqwuh
wulqfdv yl}lqkdv rfruuh wrgd yh} txh dv }rqdv soävwlfdv vh wrfdp1 Qær ohyd hp frqvlghudêær/
sruwdqwr/ d sursdjdêær hvwäyho dqwhulru d uxswxud1 Frp lvvr/ d vxd dsolfdêær d pdwhuldlv
gýfwhlv frqgx} d uhvxowdgrv h{fhvvlydphqwh frqvhuydwlyrv1 Vhqgr dvvlp/ vhuyh pdlv d dqäolvhv
lqfldlv frpsdudwlydv hqwuh jhrphwuldv h pdwhuldlv/ gr txh dr surmhwr qdo hp vl1
Dv ihuudphqwdv frpsxwdflrqdlv gh hohphqwrv qlwrv ghyhp srvvxlu uhfxuvrv hodvwr0soävwlfrv
sdud fruuhwdphqwh fdswdu r hihlwr gd sodvwlfdêær gd srqwd gd wulqfd h d lq xíqfld gr
klvwöulfr gr fduuhjdphqwr1 Wdpeìp ì lqwhuhvvdqwh d glvfxvvær vreuh d qhfhvvlgdgh gr xvr
gh prghorv vöolgrv sdud uhsuhvhqwdu hvwuxwxudv ghojdgdv frpr rv sdlqìlv hqfrqwudgrv qd dyl0
dêær1 Phvpr hp fkdsdv qdv sodqdv/ d suhvhqêd gh wulqfdv suryrfd xpd glvwruêær qr fdpsr
gh whqvøhv/ gh wdo prgr txh d dsur{lpdêær gh hvwdgr sodqr gh whqvær qær vh dsolfd dr frp0
sruwdphqwr jhudo gd hvwuxwxud1 Ghvvd irupd/ lqghshqghqwhphqwh gd jhrphwuld hp hvwxgr/
r prghor gh hohphqwrv qlwrv ghyh fdswdu r hihlwr gh wulglphqvlrqdolgdgh gdv whqvøhv qdv
srqwdv gh wulqfd1 Hvwh uhfxuvr/ rx ì qdwxudophqwh fdswdgr shorv prghorv vöolgrv/ rx srgh
vhu lpsohphqwdgr hp prghorv elglphqvlrqdlv/ shod lqwurgxêær gh xpd idl{d gh hohphqwrv
hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær dr orqjr gd olqkd gh sursdjdêær gd wulqfd1

<;
915 Vðqwhvh grv Uhvxowdgrv

91514 Fulwìulr gr FWRD

Rv frusrv gh suryd gr wlsr PW/ frqvwlwxðgrv gh fkdsdv gh doxpðqlr 53570W6/ O0W/ frp 5/6
pp gh hvshvvxud/ lqghshqghqwhphqwh gd vxd odujxud h gr wdpdqkr gd wulqfd/ wíp dv vxdv
uhvlvwíqfldv uhvlgxdlv fruuhwdphqwh dydoldgdv shor fulwìulr gr FWRD/ frp xp ydoru fuðwlfr
gh Dc 2DJ +phglgr 4 pp dwuäv gd srqwd gd wulqfd,/ txh dsuhvhqwd frhuíqfld frp rv ydoruhv
revhuydgrv/ lpsohphqwdgr yld ZDUS6G1
Qd dqäolvh yld hohphqwrv qlwrv elglphqvlrqdlv +frp r phvpr ydoru gh FWRD fuðwlfr,
yhulfd0vh xpd pxgdqêd qr phfdqlvpr gh idokd grv hvsìflphv1 Sdud rv phqruhv/ rfruuh r
hvfrdphqwr hp wrgd vhêær gr oljdphqwr1 Mä qrv pdlruhv/ hp yh} gd whqvær gh hvfrdphqwr/
d sursulhgdgh txh sdvvd d vhu pdlv lpsruwdqwh ì d whqdflgdgh ã iudwxud hp whqvær sodqd
gr pdwhuldo1 Hvwd pxgdqêd/ txh qd dqäolvh yld IHP 6G qær fd qðwlgd/ ì hylghqfldgd
shor idwr gh d dqäolvh 5G hp hvwdgr sodqr gh whqvær vxehvwlpdu d uhvlvwíqfld uhvlgxdo grv
fgs phqruhv h vxshuhvwlpdu d grv pdlruhv/ vhqgr txh rfruuh r rsrvwr frp d dqäolvh hp
hvwdgr sodqr gh ghirupdêær1 Ghvvd lqyhuvær uhvxowd d wìfqlfd gr xvr gh xp hvwdgr gh whqvær
plvwr/ txh dgplwh hvwdgr sodqr gh whqvær hp wrgr fgs/ phqrv qd olqkd gh sursdjdêær gd
wulqfd/ rqgh vh lpsohphqwdp hohphqwrv hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær1 Ghvvd pdqhlud/
shuplwlqgr txh d whqvær irud gr sodqr dvvxpd ydoruhv qær0qxorv/ ì srvvðyho fdswdu r hihlwr
gd wulglphqvlrqdolgdgh gdv whqvøhv qd uhjlær gd srqwd gd wulqfd/ vhp r xvr gh xp prghor
vöolgr1
D lpsohphqwdêær gh xp prghor IHP 6G prvwud txh d glphqvær gh 6 pp sdud d odujxud
gd idl{d gh hohphqwrv hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær ì dghtxdgd sdud d hvshvvxud gh 5/6
pp sru frqwhu d uhjlær rqgh dv whqvøhv irud gr sodqr vær pdlv vljqlfdwlydv1 Hvwh ydoru/
txh ì flwdgr shod olwhudwxud sdud hvwh wlsr gh frqjxudêær/ prvwud0vh fdsd} gh fruuhwdphqwh
dydoldu d uhvlvwíqfld uhvlgxdo gh wrgrv rv hvsìflphv PW1
Ì srvvðyho revhuydu/ grv juäfrv uhodwlyrv drv fgs PW/ txh qr frphêr gd sursdjdêær
rv ydoruhv h{shulphqwdlv hvwær dflpd gdv dqäolvhv qxpìulfdv/ idwr txh ghprqvwud r hihlwr
ghqrplqdgr wxqqholqj gr FWRD1 Qr hqwdqwr/ frpr qær krxyh qhqkxp oljdphqwr qhvvh
shuðrgr/ h frpr d hvwdelol}dêær rfruuh udslgdphqwh/ d vxd lq xíqfld/ qhvwhv fdvrv/ qær ì
vljqlfdwlyd1

<<
D dsolfdêær gd wìfqlfd gr FWRD drv fdvrv gh PVG +gr phvpr wlsr gd fkdsd, ì xpd
vlpsohv h{whqvær gr uhdol}dgr sdud rv gr wlsr PW1 Edvwd/ sru frqvhjxlqwh/ d prghodjhp gd
sodfd h d dsolfdêær gr fulwìulr1 R ýqlfr fxlgdgr dglflrqdo uhihuh0vh dr idwr gh r ghvfduuhjd0
phqwr grv qöv txh yær vhqgr olehudgrv ghyhu vhu judgxdo/ xpd yh} txh d uhglvwulexlêær gh
fdujdv sru hoh suryrfdgr srgh rfdvlrqdu d sursdjdêær gh rxwudv wulqfdv1
Yhulfd0vh txh r ydoru gh Dc 2DJ wdpeìp vh dsolfd sdud r fdvr gh PVG/ ehp frpr wdp0
eìp ì d phvpd odujxud gd idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær txh phokru uhsurgx} rv
h{shulphqwrv1 Ghvvd irupd/ fkhjd0vh d huurv pä{lprv gd rughp gh ;(+dqäolvh IHP 5G frp
idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær, h 4(+dqäolvh IHP 6G, sdud d whqvær gh oljdphqwr> h
gh 7(+dqäolvh IHP 5G frp idl{d hp hvwdgr sodqr gh ghirupdêær, h 6(+dqäolvh IHP 6G,
sdud d uhvlvwíqfld uhvlgxdo1
R hihlwr gr PVG srgh vhu yhulfdgr shod frpsdudêær gh sdlqìlv gh phvpd odujxud/ xp
frp dshqdv xpd wulqfd +PW,/ h r rxwur frp xpd wulqfd oðghu gh phvpr wdpdqkr h wulqfdv
gh PVG qd yl}lqkdqêd1 Qdv frqjxudêøhv hvwxgdgdv yhulfd0vh xpd uhgxêær qd uhvlvwíqfld
uhvlgxdo vxshulru d 58(1
D dqäolvh gh sdlqìlv uhiruêdgrv/ frqvwlwxðgrv gh doxpðqlr 53570W6 uhyhvwlgr/ frp fduuhjd0
phqwr O0W h 4/9 pp gh hvshvvxud/ ì frqgx}lgd yld IHP 5G frp xp idl{d hp hvwdgr sodqr
gh ghirupdêær gh 4 pp h xp FWRD fuðwlfr gh Dc eJ +txdqgr phglgr d 4 pp gd srqwd gd
wulqfd,1
D xqlær hqwuh fkdsd h uhiruêdgruhv/ ihlwd sru sdudixvrv gh dêr/ whyh vxd uljlgh} fdofxodgd
shod derugdjhp hpsðulfd gh Vzliw/ idwr txh vh prvwud hvvhqfldo/ hvshfldophqwh sdud wulqfdv
oðghuhv suö{lpdv drv uhiruêdgruhv1
Ghprqvwud0vh txh ì srvvðyho vh ghvorfdu r srqwr gh phglêær gr FWRD/ edvwdqgr sdud
lvvr fdofxodu r åqjxor txh vh yhulfd qr lqvwdqwh hp txh/ qr srqwr sdguær gh phglêær/ r
FWRD fuðwlfr fdudfwhuðvwlfr ì dwlqjlgr1
Qr hvwxgr gh 53 sdlqìlv uhiruêdgrv/ vhqgr 45 frp uhiruêdgruhv ðqwhjurv h ; frp uh0
iruêdgruhv fhqwudlv txheudgrv/ yhulfd0vh txh r pìwrgr gr FWRD frqgx} d uhvxowdgrv frp
huurv pä{lprv gd rughp gh ;(/ txdqgr frpsdudgrv frp rv h{shulphqwrv uhodwdgrv1
Qd dqäolvh qxpìulfd grv 53 sdlqìlv uhiruêdgrv/ fxmrv prghorv vö hqyroyhp d wulqfd oðghu
h rv ixurv vhp dv wulqfdv gh PVG/ ì srvvðyho txdqwlfdu d lq xíqfld gr PVG qd glplqxlêær
gd whqvær gh oljdphqwr= wulqfdv gh PVG txh vreuhvvdhp 4/6pp grv ixurv vær fdsd}hv gh

433
glplqxlu hp pdlv gh 63( rv ydoruhv gdv whqvøhv gh oljdphqwr1

91515 Fulwìulr gr Oljdphqwr

R fulwìulr gr oljdphqwr srvvxl vxd edvh whöulfd ixqgdphqwdgd qd whruld gd Phfåqlfd gd


Iudwxud Olqhdu Hoävwlfd1 Vhqgr dvvlp/ d vxd dsolfdêær qr hvwxgr gh hvwuxwxudv frpsrvwdv
sru pdwhuldlv gýfwhlv/ wdlv frpr dv hqfrqwudgdv hp sdlqìlv gh dyløhv/ frqgx} d uhvxowdgrv
h{wuhpdphqwh frqvhuydwlyrv/ txh qær srghp vhu xvdgrv hp surmhwr/ srlv r lqyldelol}duldp1
D whqdflgdgh ã iudwxud hp hvwdgr sodqr gh whqvær vö srgh vhu frqvlghudgd xpd sur0
sulhgdgh gr pdwhuldo sdud fkdsdv frp odujxudv vxshulruhv d 4/6 p1 Ghvwd irupd/ d vxd dsol0
fdêær hp hvwuxwxudv phqruhv gh pdwhuldlv gýfwhlv qær srvvxl qhqkxp hpedvdphqwr whöulfr
h ohyd d uhvxowdgrv lpsuhylvðyhlv1
Qd dqäolvh gd whqvær gh oljdphqwr grv fgs frp PVG/ yhulfd0vh txh r phokru ghvhpshqkr
ì rewlgr qd dqäolvh gd frqjxudêær  +Iljxud 814<,/ txh ì d txh srvvxl phqru glvwåqfld hqwuh
dv wulqfdv1 R slru uhvxowdgr/ frpr mä hud gh vh hvshudu/ sdud d uhvlvwíqfld uhvlgxdo/ ì rewlgr
qd dqäolvh gd frqjxudêær ( gd phvpd jxud/ txh ì dtxhod qd txdo ì pdlru d glvwåqfld hqwuh
d wulqfd oðghu h d gh PVG yl}lqkd1 Vhqgr dvvlp/ fd fodur txh hvwh pìwrgr qær ì r lqglfdgr
sdud r hvwxgr gh hvwuxwxudv txh dsuhvhqwdp udvjdphqwr hvwäyho dqwhfhghqgr ã iudwxud1
Edvhdgr qr ghvhpshqkr ghvvh pìwrgr/ ì suhflvr pxlwr fxlgdgr qd vxd dsolfdêær/ xpd
yh} txh d vxd xwlol}dêær fruuhwd frqgx}luä d ydoruhv pxlwr frqvhuydwlyrv1 Frqwxgr/ d vxd
xwlol}dêær lqfruuhwd/ hpsuhjdqgr0vh/ sru h{hpsor/ r ydoru gd whqdflgdgh ã iudwxud hp hvwdgr
sodqr gh whqvær qd dqäolvh gh fkdsdv frp odujxud lqihulru d 4/6 p srgh uhvxowdu lqfoxvlyh
hp uhvxowdgrv qær0frqvhuydwlyrv1 Vhqgr dvvlp/ r vhx xvr fd uhvwulwr d frpsdudêøhv lqlfldlv
hqwuh frqjxudêær gh sdlqìlv h pdwhuldlv/ hp idvhv suholplqduhv gh xp surmhwr1

916 Vxjhvwøhv sdud Wudedokrv Ixwxurv

Frpr srvvðyhlv h{whqvøhv gr wudedokr dsuhvhqwdgr/ srgh0vh vxjhulu=


0 d frqupdêær gr hvfrdphqwr uhyhuvr txh rfruuh qrv hohphqwrv suö{lprv ã olqkd gh
sursdjdêær gd wulqfd/ dsöv d vxd sdvvdjhp>
0 r hvwxgr gh fdvrv hp txh qær kdmd glvsrvlwlyrv dqwl0 dpedjhp qd olqkd gh sursdjdêær
gd wulqfd/ wdlv frpr rv uhodwdgrv hp ^53`/ h txh srghp vhu vlpxodgrv qr ZDUS6G dwudyìv

434
gd lqwurgxêær gh xp shtxhqr ghvorfdphqwr irud gr sodqr qr lqðflr gd dqäolvh>
0 r hvwxgr gr exojlqj hp hvwuxwxudv suhvvxul}dgdv>
0 d lpsohphqwdêær gr fulwìulr gr FWRD hp mxqwdv gr wlsr ods0mrlqw/ yld Iudqf5G2O/
dwudyìv gr xvr gh xp dghvlyr htxlydohqwh ã xqlær sru uhelwhv> h
0 r hvwxgr gh frqjxudêøhv qdv txdlv r fdplqkr gh sursdjdêær gdv wulqfdv qær vhmd
suì0ghwhuplqdgr1

435
Uhihuíqfldv

^4` W1 Vzliw1 Gdpdjh wrohudqfh lq suhvvxul}hg ixvhodjh1 Lq 44wk Sodqwhpd Phpruldo Ohfwxuh/
Mxqh 4<;:1

^5` W1 Vzliw1 Gdpdjh wrohudqfh fdsdelolw|1 Lq Frqihuhqfh rq Idwljxh ri Dlufudiw Pdwhuldov1


Ghoiw Xqlyhuvlw| ri Whfkqrorj|/ Ghoiw/ Wkh Qhghuodqgv/ Rfwrehu 4<<51

^6` W1 Vzliw1 Zlghvsuhdg idwljxh gdpdjh prqlwrulqj 0 lvvxhv dqg frqfhuqv1 Lq Surfhhg0
lqjv iurp 8wk Lqwhuqdwlrqdo Frqihuhqfh rq Vwuxfwxudo Dluzruwklqhvv ri Qhz dqg Djlqj
Dlufudiw/ sdjhv 466483/ Mxqh 4<<61

^7` J1 L1 Qhvwhuhqnr dqg E1 J1 Qhvwhuhqnr1 Uhvlgxdo vwuhqjwk dqdo|vlv ri wkh vwlhqhg


vwuxfwxuhv zlwk ZIG/ PVG dqg vlqjoh fudfn1 Lq 9wk Mrlqw IDD2GrG2QDVD Frqihuhqfh
rq Djlqj Dlufudiw/ Vdq Iudqflvfr/ FD/ XVD/ Vhswhpehu 53351

^8` U1 Mrqhv/ V1 Kdpprqg/ M1 I1 Zlooldpv/ dqg P1 Khoohu1 D qxphulfdo vwxg| ri PVG lq


doxplqlxp door|v1 Frpsxwhuv dqg Vwuxfwxuhv/ 88+4,=4::4;6/ 4<<81

^9` U1 Jdodwror dqg N1 Qlovvrq1 Dq h{shulphqwdo dqg qxphulfdo dqdo|vlv ri uhvlgxdo


vwuhqjwk ri exw0mrlqwv sdqhov zlwk pxowlsoh vlwh gdpdjh1 Hqjlqhhulqj Iudfwxuh Ph0
fkdqlfv/ 9;=476:4794/ 53341

^:` P1 F1 Fkhuu|/ V1 Pdoo/ E1 Khlqlpdqq/ dqg Mu1 Judqgw/ D1 I1 Uhvlgxdo vwuhqjwk ri xq0
vwlhqhg doxplqxp sdqhov zlwk pxowlsoh vlwh gdpdjh1 Hqjlqhhulqj Iudfwxuh Phfkdqlfv/
8:+9,=:34:46/ 4<<:1

^;` H1 E1 Prwh dqg I1 D1 Rsdovnl1 PVG= Zkhuh zh duh dqg zkhuh zh vkrxog jr1 Lq XVDI
Vwuxfwxudo Lqwhjulw| Frqihuhqfh/ 4<<61

^<` Q1 H1 Grzolqj1 Phfkdqlfdo Ehkdylru ri Pdwhuldov1 Suhqwlfh Kdoo/ 4<<61

436
^43` G1 Eurhn1 Hohphqwdu| Hqjlqhhulqj Iudfwxuh Phfkdqlfv1 Noxzhu Dfdghplf Sxeolvkhuv/
4<<41

^44` P1 I1 Ndqqlqhq dqg F1 K1 Srshodu1 Dgydqfhg Iudfwxuh Phfkdqlfv1 R{irug Xqlyhuvlw|


Suhvv 2 Foduhqgrq Suhvv/ 4<;81

^45` Holvhx Oxfhqd Qhwr1 Ixqgdphqwrv gh Hodvwlflgdgh h Sodvwlflgdgh1 Dsrvwlod 0 LWD/ 53361

^46` W1 O1 Dqghuvrq1 Iudfwxuh Phfkdqlfv 0 Ixqgdphqwdov dqg Dssolfdwlrqv1 FUF Suhvv/


4<<81

^47` U1 M1 Vdqirug1 Sulqflsohv ri Iudfwxuh Phfkdqlfv1 Suhqwlfh Kdoo/ 53361

^48` O1 Pd/ S1 Z1 Odp/ P1 W1 Nrndo|/ dqg D1 V1 Nred|dvkl1 FWRD ri d vwdeoh fudfn lq d


wklq doxplqxp iudfwxuh vshflphq1 Hqjlqhhulqj Iudfwxuh Phfkdqlfv/ :3=75:775/ 53361

^49` F1 Fkhq/ S1 D1 Zdzu}|qhn/ dqg D1 U1 Lqjudhd1 Fudfn jurzwk vlpxodwlrq dqg uhvlgxdo
vwuhqjwk suhglfwlrq lq dlusodqh ixvhodjhv1 Whfkqlfdo Uhsruw QDVD FU04<<<053<448/
QDVD Odqjoh| Uhvhdufk Fhqwhu/ Kdpswrq/ Yd1 56698/ Pdufk 4<<<1

^4:` U1 D1 Froolqv/ G1 M1 Fduwzuljkw/ dqg S1 M1 Juhjvrq1 D gluhfw frpsoh{ vwuhvv ixqfwlrq


dssurdfk iru prgholqj vwlhqhg sdqhov frqwdlqlqj pxowlsoh vlwh gdpdjh1 Wkhruhwlfdo dqg
Dssolhg Iudfwxuh Phfkdqlfv/ 64=43844:/ 4<<<1

^4;` F1 Q1 Gxrqj/ F1 F1 Fkhq/ dqg M1 \x1 Dq hqhuj| dssurdfk wr wkh olqn0xs ri pxowlsoh
fudfnv lq wklq doxplqxp door| vkhhwv1 Wkhruhwlfdo dqg Dssolhg Iudfwxuh Phfkdqlfv/
68=44445:/ 53341

^4<` Mu1 Qhzpdq/ M1 F1/ F1 H1 Kduulv/ U1 V1 Sldvfln/ dqg G1 V1 Gdzlfnh1 Phwkrgrorj|


iru suhglfwlqj wkh rqvhw ri zlghvsuhdg idwljxh gdpdjh lq ods0vsolfh mrlqwv1 Whfkqlfdo
Uhsruw QDVD WP 4<<; 53;<:8/ QDVD Odqjoh| Uhvhdufk Fhqwhu/ Kdpswrq/ Yd1 56698/
Ghfhpehu 4<<;1

^53` M1 K1 Vwduqhv/ M1 F1 Qhzpdq/ F1 H1 Kduulv/ U1 G1 \rxqj/ F1 D1 Urvh/ dqg P1 D1


Mdphv1 Dgydqfhv lq uhvlgxdo vwuhqjwk dqdo|vlv iurp oderudwru| frxsrqv wr vwuxfwxudo
frpsrqhqwv1 Lq LFDI/ 53341

437
^54` E1 U1 Vhvkdgul/ Mu1 Qhzpdq/ M1 F1/ dqg G1 V1 Gdzlfnh1 Uhvlgxdo vwuhqjwk dqdo|vhv ri
vwlhqhg dqg xqvwlhqhg sdqhov 0 sduw ll= Zlgh sdqhov1 Hqjlqhhulqj Iudfwxuh Phfkdqlfv/
:3=83<857/ 53361

^55` U1 Z1 Kdpswrq dqg G1 Qhovrq1 Vwdeoh fudfn jurzwk dqg lqvwdelolw| suhglfwlrq lq wklq
sodwhv dqg f|olqghuv1 Hqjlqhhulqj Iudfwxuh Phfkdqlfv/ :3=79<7<4/ 53361

^56` S1 Vdoylql/ D1 Irq}r/ dqg J1 Pdqqxffl1 Lghqwlfdwlrq ri FWRD dqg iudfwxu surfhvv
sdudphwhuv e| gurs zhljkw whvw dqg qlwh hohphqw vlpxodwlrq1 Hqjlqhhulqj Iudfwxuh
Phfkdqlfv/ :3=886899/ 53361

^57` G1 S1 Urrnh dqg G1 M1 Fduwzuljkw1 Frpshqglxp ri Vwuhvv Lqwhqvlw| Idfwruv1 Khu


Pdmhvw|*v Vwdwlrqdu| R!fh/ Orqgrq/ 4<:91

^58` E1 O1 Vplwk/ D1 O1 Klmd}l/ D1 N1 P1 Kdtxh/ dqg U1 \1 P|rvh1 Prglhg olqnxs prghov


iru ghwhuplqlqj wkh vwuhqjwk ri vwlhqhg sdqhov zlwk pxowlsoh vlwh gdpdjh1

^59` Mu1 Qhzpdq/ M1 F1 Suhglfwlqj idloxuh ri vshflphqv zlwk hlwkhu vxuidfh ru fruqhu fudfnv dw
krohv1 Whfkqlfdo Uhsruw QDVD WQ G0;577/ QDVD Odqjoh| Uhvhdufk Fhqwhu/ Kdpswrq/
YD1 56698/ Mxqh 4<:91

^5:` Mu1 Srh/ F1 F1 Vwuhvv lqwhqvlw| idfwru iru d fudfnhg vkhhw zlwk ulyhwhg dqg xqlirupo|
vsdfhg vwulqjhuv1 Whfkqlfdo Uhsruw QDVD WU U068;/ QDVD Odqjoh| Uhvhdufk Fhqwhu/
Kdpswrq/ Yd1 56698/ Pd| 4<:41

^5;` L1 V1 Udmx dqg M1 F1 Mu1 Qhzpdq1 Vwuhvv0lqwhqvlw| idfwruv iru wzr v|pphwulf fruqhu
fudfnv1 Dphulfdq Vrflhw| iru Whvwlqj dqg Pdwhuldov/ sdjhv 744763/ 4<:<1

^5<` P1 D1 Mdphv1 D Sodqh Vwuhvv Ilqlwh Hohphqw Prgho iru Hodvwlf0Sodvwlf Prgh L2LL Fudfn
Jurzwk1 SkG wkhvlv/ Ndqvdv Vwdwh Xqlyhuvlw|/ 4<<;1

^63` G1 V1 Gdzlfnh dqg M1 F1 Qhzpdq1 Uhvlgxdo vwuhqjwk suhglfwlrqv iru pxowlsoh vlwh gdpdjh
fudfnlqj xvlqj d wkuhh0glphqvlrqdo qlwh hohphqw dqdo|vlv dqg d FWRD fulwhulrq1 Idwljxh
dqg Iudfwxuh Phfkdqlfv/ 5</ 4<<;1

^64` U1 G1 \rxqj/ P1 Urxvh/ G1 U1 Dpexu/ dqg Mu1 Vwduqhv/ M1 K1 Uhvlgxdo vwuhqjwk suhvvxuh
whvwv dqg qrqolqhdu dqdo|vhv ri vwulqjhu0dqg0iudph0vwlhqhg doxplqxp ixvhodjh sdqhov
zlwk orqjlwxglqdo fudfnv1

438
^65` D1 U1 Lqjudhd1 Suhglfwlqj gxfwloh whdulqj dqg uhvlgxdo vwuhqjwk ri d dw vkhhw
zlwk2zlwkrxw PVG1

^66` Mu1 Qhzpdq/ M1 F1 Dgydqfhv lq idwljxh dqg iudfwxuh phfkdqlfv dqdo|vlv iru dlufudiw
vwuxfwxuhv1 Lq Vwuxfwxudo Lqwhjulw| iru wkh Qh{w Ploohqqlxp/ yroxph 4/ sdjhv 675/ 53331

^67` F1 Kvx/ M1 Or/ M1 \x/ [1 Ohh/ dqg S1 Wdq1 Uhvlgxdo vwuhqjwk dqdo|vlv xvlqj FWRD
fulwhuld iru ixvhodjh vwuxfwxuhv frqwdlqlqj pxowlsoh vlwh gdpdjh1 Hqjlqhhulqj Iudfwxuh
Phfkdqlfv/ :3=858878/ 53361

^68` M1 Q1 Uhgg|1 Dq Lqwurgxfwlrq wr wkh Ilqlwh Hohphqw Phwkrg1 PfJudz0Kloo Lqwhuqdwlrqdo


Hglwlrqv/ 4<<61

^69` N10M1 Edwkh dqg H1 O1 Zlovrq1 Qxphulfdo Phwkrgv lq Ilqlwh Hohphqw Dqdo|vlv1 Suhqwlfh0
Kdoo/ 4<:91

^6:` F1 G1 Vdqwrv1 Hvwxgrv gh hohphqwrv qlwrv uhwdqjxoduhv h wuldqjxoduhv qd phfåqlfd gd


iudwxud olqhdu hoävwlfd1 Pdvwhu*v wkhvlv/ Lqvwlwxwr Whfqroöjlfr gh Dhurqäxwlfd/ 53331

^6;` G1 Vzhqvrq dqg P1 Mdphv1 Iudqf5G2O= D Fudfn Sursdjdwlrq Vlpxodwru iru Sodqh
Od|huhg Vwuxfwxuhv Xvhu*v Pdqxdo/ Yhuvlrq4171 Ndqvdv Vwdwh Xqlyhuvlw|1

^6<` N1 E1 Qdud|dqd dqg E1 Gdwwdjxux1 Fhuwdlq dvshfwv uhodwhg wr frpsxwdwlrq e| prglhg


fudfn forvxuh lqwhjudo +PFFL,1 Hqjlqhhulqj Iudfwxuh Phfkdqlfv/ 88+5,=66866</ 4<<91

^73` U1 Nuxjhu1 Wkh yluwxdo fudfn forvxuh whfkqltxh= Klvwru|/ dssurdfk dqg dssolfdwlrqv1
Whfkqlfdo Uhsruw QDVD FU05335054495;/ QDVD Odqjoh| Uhvhdufk Fhqwhu/ Kdpswrq/
Yd1 56698/ Dsulo 53351

^74` D1 Jxoohuxg/ N1 Nrsshqkrhihu/ D1 Ur|/ V1 U1 Fkrzgkxu|/ P1 Zdowhuv/ dqg Mu1 Grggv/


U1 K1 ZDUS6G Xvhu*v Pdqxdo/ Uhohdvh 47131 Xqlyhuvlw| ri Loolqrlv/ Mxo| 53351

^75` G1 Vzhqvrq/ P1 Mdphv/ dqg E1 Kdughpdq1 Fdvfd= D Vlpsoh 50G Phvk Jhqhudwru Xvhu*v
Pdqxdo/ Yhuvlrq 417 SXEOLVKHU @ / \HDU @ 4<<:/ Rujdql}dwlrq @ Ndqvdv Vwdwh
Xqlyhuvlw|/ Yroxph @ / Qxpehu @ / Prqwk @ Pd|/ Hglwlrq @ /1

^76` W1 Vzliw1 D Frxuvh lq Vwuhvv Dqdo|vlv Rulhqwhg Iudfwxuh Phfkdqlfv1

439
^77` U1 S1 J1 Pxoohu1 Dq H{shulphqwdo dqg Dqdo|wlfdo Lqyhvwljdwlrq rq wkh Idwljxh Ehkdylru
ri Ixvhodjh Ulyhwhg Ods Mrlqwv1 SkG wkhvlv/ Ghoiw Xqlyhuvlw| ri Whfkqrorj|/ 4<<81

^78` PLO0KGEN08K1 Ghsduwphqw ri Ghihqvh 0 XVD/ Dsulo 53331

43:
FOLHA DE REGISTRO DO DOCUMENTO
1. 2. 3. 4.
CLASSIFICAÇÃO/TIPO DATA DOCUMENTO N° N° DE PÁGINAS

TM 14 de abril de 2004 CTA/ITA-IEM/TM- 107


004/2004
5.
TÍTULO E SUBTÍTULO:
Análise da resistência residual e da tensão de ligamento em chapas de alumínio com múltiplas trincas.

6.
AUTOR(ES):

Giovanni Dias Ciliato

7. INSTITUIÇÃO(ÕES)/ÓRGÃO(S) INTERNO(S)/DIVISÃO(ÕES):
Instituto Tecnológico de Aeronáutica. Divisão de Engenharia Mecânica-Aeronáutica – ITA/IEM

8.
PALAVRAS-CHAVE SUGERIDAS PELO AUTOR:

MSD, CTOA, trincas múltiplas, estruturas aeronáuticas, fadiga, mecânica da fratura.


9.PALAVRAS-CHAVE RESULTANTES DE INDEXAÇÃO:
Mecânica da fratura; Chapas de metal; Propriedades mecânicas; Propagação de trincas; Análise de
tensão; Resistência residual; Estrutura de aeronaves; Fadiga (materiais); Engenharia de materiais
10.
APRESENTAÇÃO: X Nacional Internacional
ITA, São José dos Campos, 2004 107 páginas.

11.
RESUMO:

Este trabalho apresenta dois métodos para a determinação da resistência residual e da tensão de
ligamento em elementos estruturais que possuem trincas em mútiplas regiões. Este assunto, que ganhou
notoriedade após o acidente com o Boeing 737 da Aloha Airlines (em 1988), é comumente referenciado
pela abreviatura MSD (Multiple Site Damage) e, atualmente, é objeto de numerosas pesquisas
financiadas pela indústria aeronáutica e por autoridades de aeronavegabilidade.
O primeiro método é conhecido por método do ligamento da seção remanescente. A sua hipótese
básica admite que a união entre duas trincas vizinhas ocorre quando as suas zonas plásticas se tocam. O
método é bastante intuitivo e ganhou popularidade devido à sua simplicidade e razoável precisão,
adequadas a fases preliminares de projeto.
O segundo método é especialmente indicado para estruturas de materiais dúcteis, que apresentam
significativa plastificação anterior à falha. Um exemplo típico dessas estruturas são os revestimentos das
fuselagens de aviões, usualmente feitos de ligas dúcteis de alumínio. Este método é baseado no conceito
do CTOA (crack tip opening angle), que foi introduzido em 1963, e tem recebido atenção, no estudo de
MSD, desde o começo da década de 90. Recentemente, foi a abordagem escolhida pela NASA para
avaliar, do ponto de vista da mecânica da fratura, um módulo da Estação Espacial Internacional.
Os dois métodos são aplicados na investigação de MSD em diferentes corpos de prova padronizados,
bem como em estruturas aeronáuticas mais representativas, tais como painéis reforçados. Os resultados
obtidos por ambos os métodos são comparados com dados experimentais encontrados na literatura. As
comparações mostram que o método do ligamento pode ser excessivamente conservativo em diversas
situações, enquanto que o método do CTOA conduz a resultados que possuem excelente correlação com
os dados experimentais para todos os exemplos estudados.

12.
GRAU DE SIGILO:

(X ) OSTENSIVO ( ) RESERVADO ( ) CONFIDENCIAL ( ) SECRETO

Você também pode gostar