Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
| EDITOR-CHEFE
| CONSELHO EDITORIAL
O96
Ovídio, Públio, 42 ou 43 a.C. 17 ou 18 d.C
Apolo e Dafne. Metamorfoses, livro I, versos 452-567 / Tradução
e notas: Hamilton Sérgio Nery de Medeiros, Jaqueline Rayane
de Moura Lima, Lisandra Dias, Luciene Viana de Brito, Robson
Lucena Carneiro - Tutóia, MA: Diálogos, 2023. 77p.
Formato: PDF
Requisitos de sistema: Adobe Acrobat Reader
Modo de acesso: World Wide Web
ISBN 978-65-89932-73-4
DOI: 10.52788/9786589932734
contato@editoradialogos.com
www.editoradialogos.com
SUMÁRIO
I. APRESENTAÇÃO..................................................................... 7
Hamilton Sérgio Nery de Medeiros
VI. ICONOGRAFIA..............................................................................62
VII. REFERÊNCIAS................................................................................72
IX. OS AUTORES...................................................................................76
I. APRESENTAÇÃO
7
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
3 Metamorfoses, I, 253-258.
4 Ideia explícita na obra Timeu, em que o filósofo Platão narra a origem dos seres
viventes através de um deus único, como partes do cosmos, ambos ligados por uma
partícula imortal que o deus deposita em suas criações.
5 Metamorfoses, I, 26-27.
8
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
6 A informação exposta por Ovídio nos versos 26-27, no livro I das Metamorfoses,
é semelhante à famosa teoria do Big Bang de 1948, anunciada pelo cientista russo
George Gamow e pelo padre astrônomo belga, Georges Lemaître. Nos versos
escritos por Ovídio, há informações de que um átomo brilhante se lançou para um
ponto específico a fim de dar origem ao universo.
7 Assim está o texto em latim: hanc deus et melhor litem natura diremit.
8 Assim está o texto em latim: ignea conuexi uis et sine pondere caeli / emicuit
summaque locum sibi fecit in arce.
9
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
10
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
11
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
12
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
13
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
14
II. NOTA INTRODUTÓRIA: O MITO DE
APOLO E DAFNE
2.1 OS MITOS
15
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
16
NOTA INTRODUTÓRIA: O MITO DE APOLO E DAFNE
17
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
18
NOTA INTRODUTÓRIA: O MITO DE APOLO E DAFNE
19
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
21 Alusão à distinção entre Céu e Terra (Urano e Gaia), na Teogonia (vv. 154-210).
Os pingos de chuva, aqui, remetem às gotas do sangue do pênis decepado de Urano,
que caem na terra e geram as Erínias, os Gigantes e as ninfas denominadas Freixos
(vv. 180-187).
22 Do grego προ-μηθής (pro-methés), que significa prudente, previsor. Προμηθεύς
(Prometheus), filho do titã Jápeto, e irmão de Atlas, Menécio e Epimeteu; representa
o ser cuja inteligência, prudência, vem antes da ação.
20
NOTA INTRODUTÓRIA: O MITO DE APOLO E DAFNE
23 Metamorfoses, I, 115. Assim está o texto em latim: auro deterior, fuluo pretiosior
aere.
21
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
22
NOTA INTRODUTÓRIA: O MITO DE APOLO E DAFNE
gação dos ritos religiosos, visto que essa tarefa estaria fadada
aos homens. Então, em vez de lançar seu raio por toda a ex-
tensão terrestre, que atingiria também os céus e remontaria
todas as coisas ao Caos primitivo, Júpiter decide exterminar
parte da humanidade através de um dilúvio. Do dilúvio,
poupou o deus apenas o casal constituído por Deucalião,
filho de Prometeu, e Pirra, filha de Epimeteu, para exemplo
da futura geração de homens que povoariam a terra.
Após o grande cataclisma, Ovídio retoma à fase inicial
das Metamorfoses: o poeta começa a narrar mitos acerca
de uma segunda fase de ordenação do universo, através do
repovoamento da terra e da propagação da religiosidade e
de atividades cívicas, como os jogos.
Os novos homens surgem através de Deucalião e Pir-
ra, casal piedoso, que após o dilúvio curvam-se a Têmis,
deusa da justiça divina, para prestar-lhe honras e agradeci-
mentos por terem sobrevivido ao dilúvio. De Têmis o casal
cumpre a ordem de lançar pedras do alto do monte Parna-
so. Das pedras lançadas por Deucalião nascem homens, e
das pedras lançadas por Pirra nascem mulheres.
Logo tudo começa a ser restabelecido: novos homens,
novos seres, festividades e cultos. É o que ocorre em se-
guida, com o mito de Píton. Nesse mito, Ovídio narra a
origem de novas espécies de animais que surgem da lama
deixada pelo dilúvio. Dentre esses, há Píton: serpente que
destrói tudo por onde rasteja, devido ao seu peso e tama-
23
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
24
NOTA INTRODUTÓRIA: O MITO DE APOLO E DAFNE
25
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
26
NOTA INTRODUTÓRIA: O MITO DE APOLO E DAFNE
27
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
28
NOTA INTRODUTÓRIA: O MITO DE APOLO E DAFNE
29
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
30
NOTA INTRODUTÓRIA: O MITO DE APOLO E DAFNE
31
II. ESTUDO DA METRIFICAÇÃO E DA
TRADUÇÃO DO POEMA
32
ESTUDO DA METRIFICAÇÃO E DA TRADUÇÃO DO POEMA
33
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
34
ESTUDO DA METRIFICAÇÃO E DA TRADUÇÃO DO POEMA
35
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
36
ESTUDO DA METRIFICAÇÃO E DA TRADUÇÃO DO POEMA
37
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
38
ESTUDO DA METRIFICAÇÃO E DA TRADUÇÃO DO POEMA
39
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
Prīmŭs ă | mōr Phoe̅ | bī Dāph | nē Pē | nēĭă, | quēm nōn
fōrs ī | gnāră dĕ | dīt, sēd | sae̅uă Cŭ | pīdĭnĭs | īră.
Dēlĭŭs | hūnc nū | pēr, uīc | tā sēr | pēntĕ sŭ | pērbŭs,
uīdĕrăt | āddūc | tō flēc | tēntēm | cōrnŭă | nēruō 455
‘quīd’ quĕ ‘tĭ | bī, lās | cīuĕ pŭ | ēr, cūm | fōrtĭbŭs | ārmīs?’
dīxĕrăt: | ‘īstă dĕ | cēnt ŭmĕ | rōs gēs | tāmĭnă | nōstrōs,
quī dărĕ | cērtă fĕ | rae̅, dărĕ | uūlnĕră | pōssŭmŭs | hōstī,
quī mŏdŏ | pēstĭfĕ | rō tōt | iūgĕră | uēntrĕ prĕ | mēntĕm
40
ESTUDO DA METRIFICAÇÃO E DA TRADUÇÃO DO POEMA
strāuĭmŭs | īnnŭmĕ | rīs tŭmĭ | dūm Pȳ | thōnă să | gīttīs. 460
tū făcĕ | nēscĭŏ | quōs ēs | tō cōn | tēntŭs ă | mōrēs
īnrī | tārĕ tŭ | ā, nēc | lau̅dēs | ādsĕrĕ | nōstrās!’
fīlĭŭs | huīc Vĕnĕ | rīs ‘fī | gāt tŭŭs | ōmnĭă, | Phoe̅bĕ,
tē mĕŭs | ārcŭs’ ă | īt; ‘quān | tōquĕ ănĭ | mālĭă | cēdūnt
cūnctă dĕ | ō, tān | tō mĭnŏr | ēst tŭă | glōrĭă | nōstrā.’ 465
dīxĭt ĕt | ēlī | sō pēr | cūssīs | āĕrĕ | pēnnīs
īmpĭgĕr | ūmbrō | sā Pār | nāsī | cōnstĭtĭt | ārcĕ
ēquĕ să | gīttĭfĕ | rā prōm | psīt dŭŏ | tēlă phă | rētrā
dīuēr | sōrŭm ŏpĕ | rūm: fŭgăt | hōc, făcĭt | īllŭd ă | mōrĕm.
(quōd făcĭt, | au̅rā | tŭm ēst ēt | cūspĭdĕ | fūlgĕt ă | cūtā; 470
quōd fŭgăt, | ōbtū | sŭm ēst ĕt hă | bēt sŭb hă | rūndĭnĕ | plūmbŭm.)
hōc dĕŭs | īn nȳm | phā Pē | nēĭdĕ | fīxĭt, ăt | īllō
lae̅sĭt Ă | pōllĭnĕ | ās trā | iēctă pĕr | ōssă mĕ | dūlās.
Prōtĭnŭs | āltĕr ă | māt, fŭgĭt | āltĕră | nōmĕn ă | māntĭs
sīluā | rūm lătĕ | brīs cāp | tīuā | rūmquĕ fĕ | rārŭm 475
ēxŭuĭ | īs gau̅ | dēns ī | nnūptae̅ | quĕ ae̅mŭlă | Phoe̅bēs.
[uīttă cŏ | e̅rcē | bāt pŏsĭ | tōs sĭnĕ | lēgĕ că | pīllōs.]
mūltī ī | llām pĕtĭ | ērē, ī | llă āuēr | sātă pĕ | tēntēs
īmpătĭ | ēns ēx | pērsquĕ uĭ | rī nem̆ŏ | ră āuĭă | lūstrăt,
nēc quĭd Hy̆ | mēn, quĭd ă | mōr, quīd | sīnt cō | nūbĭă | cūrăt. 480
sae̅pĕ pă | tēr dī | xīt: ‘gĕnĕ | rūm mĭhĭ, | fīlĭă, | dēbēs’;
sae̅pĕ pă | tēr dī | xīt: ‘dē | bēs mĭhĭ, | nātă, nĕ | pōtēs’;
īllă uĕ | lūt crī | mēn tae̅ | dās ē | xōsă iŭ | gālēs
pūlchră uĕ | rēcūn | dō sū | ffūdĕrăt | ōră rŭ | bōrĕ
īnquĕ pă | trīs blān | dīs hae̅ | rēns cēr | uīcĕ lă | cērtīs 485
41
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
42
ESTUDO DA METRIFICAÇÃO E DA TRADUÇÃO DO POEMA
nōn ĕgŏ | sūm pās | tōr, nōn | hīc ār | mēntă grĕ | gēsquĕ
hōrrĭdŭs | ōbsēr | uō. nēs | cīs, tĕmĕ | rārĭă, | nēscĭs,
quēm fŭgĭ | ās, ĭdĕ | ōquĕ fŭ | gīs: mĭhĭ | Dēlphĭcă | tēllŭs 515
ēt Clărŏs | ēt Tĕnĕ | dōs Pătă | rēăquĕ | rēgĭă | sēruĭt;
Iūppĭtĕr | ēst gĕnĭ | tōr; pēr | mē, quŏd ĕ | rītquĕ fŭ | ītquĕ
ēstquĕ, pă | tēt; pēr | mē cōn | cōrdānt | cārmĭnă | nēruīs.
cērtă quĭ | dēm nōs | tră ēst, nōs | trā tămĕn | ūnă să | gīttă
cērtĭŏr, | īn uăcŭ | ō quae̅ | uūlnĕră | pēctŏrĕ | fēcĭt. 520
īnuēn | tūm mĕdĭ | cīnă mĕ | ŭm ēst, ŏpĭ | fērquĕ pĕr | ōrbĕm
dīcŏr, ĕt | hērbā | rūm sūb | iēctă pŏ | tēntĭă | nōbĭs.
ei̅ mĭhĭ, | quōd nū | llīs ămŏr | ēst sā | nābĭlĭs | hērbīs
nēc prō | sūnt dŏmĭ | nō, quae̅ | prōsūnt | ōmnĭbŭs, | ārtēs!’
Plūră lŏ | cūtū | rūm tĭmĭ | dō Pē | nēĭă | cūrsū 525
fūgīt | cūmquĕ īp | sō uēr | bă īmpēr | fēctă rĕ | līquĭt,
tūm quŏquĕ | uīsă dĕ | cēns. nū | dābānt | cōrpŏră | uēntī,
ōbuĭă | quĕ āduēr | sās uī | brābānt | flāmĭnă | uēstēs,
ēt lĕuĭs | īmpūl | sōs rē | trō dăbăt | au̅ră că | pīllōs,
au̅ctăquĕ | fōrmă fŭ | gā ēst. sĕd ĕ | nīm nōn | sūstĭnĕt ūltrā 530
pērdĕrĕ | blāndĭtĭ | ās iŭuĕ | nīs dĕŭs, | ūtquĕ mŏ | nēbăt
īpsĕ Ămŏr, | ādmī | ssō sĕquĭ | tūr uēs | tīgĭă | pāssū.
ūt cănĭs | īn uăcŭ | ō lĕpŏ | rēm cūm | Gāllĭcŭs | āruō
uīdĭt, ĕt | hīc prae̅ | dām pĕdĭ | būs pĕtĭt, | īllĕ să | lūtĕm;
āltĕr ĭn | hae̅sū | rō sĭmĭ | līs iām | iāmquĕ tĕ | nērĕ 535
spērăt ĕt | ēxtēn | tō strīn | gīt uēs | tīgĭă | rōstrō,
āltĕr ĭn | āmbĭgŭ | ō ēst ān | sīt cōm | prēnsŭs, ĕt | īpsīs
mōrsĭbŭs | ērĭpĭ | tūr tān | gēntĭă | quĕ ōră rĕ | līnquĭt:
sīc dĕŭs | ēt uīr | gō ēst hīc | spē cĕlĕr, | īllă tĭ | mōrĕ.
43
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
44
ESTUDO DA METRIFICAÇÃO E DA TRADUÇÃO DO POEMA
45
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
APOLO E DAFNE
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
TEXTO LATINO
46
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
- TEXTO LATINO
47
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
48
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
- TEXTO LATINO
49
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
aucta forma fuga est. sed enim non sustinet ultra 530
perdere blanditias iuuenis deus, utque monebat
ipse Amor, admisso sequitur uestigia passu.
ut canis in uacuo leporem cum Gallicus aruo
uidit, et hic praedam pedibus petit, ille salutem,
alter inhaesuro similis iam iamque tenere 535
sperat et extento stringit uestigia rostro,
alter in ambiguo est an sit comprensus et ipsis
morsibus eripitur tangentiaque ora relinquit;
sic deus et uirgo est, hic spe celer, illa timore.
qui tamen insequitur pennis adiutus Amoris 540
ocior est requiemque negat tergoque fugacis
imminet et crinem sparsum ceruicibus adflat.
uiribus absumptis expalluit illa citaeque
uicta labore fugae spectans Peneidas undas
‘fer, pater’ inquit ‘opem, si flumina numen habetis; 545
qua nimium placui, mutando perde figuram.’
uix prece finita torpor grauis occupat artus;
mollia cinguntur tenui praecordia libro;
in fronden crines, in ramos bracchia crescunt; 550
pes modo tam uelox pigris radicibus haeret;
ora cacumen habet: remanet nitor unus in illa.
Hanc quoque Phoebus amat, positaque in stipite dextra
sentit adhuc trepidare nouo sub cortice pectus,
complexusque suis ramus, ut membra, lacertis 555
oscula dat ligno; refugit tamen oscula lignun.
50
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
- TEXTO LATINO
51
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
APOLO E DAFNE
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
TRADUÇÃO EM PORTUGUÊS
52
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
- TEXTO EM PORTUGUÊS
53
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
54
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
- TEXTO EM PORTUGUÊS
48 Epíteto de Diana.
49 Himeneu ou Hímen. Algumas vertentes míticas acerca da origem de Himeneu
apontam que ele é filho de uma das Musas com o deus Apolo; em outras, como filho
de Dioniso e de Afrodite. É o deus condutor dos cortejos nupciais e do casamento, a
quem são dedicadas a coroa de flores, as tochas e a flauta.
50 Tochas que representam as núpcias, o casamento.
51 A ação de envolver o pescoço com os braços simboliza um ato de súplica. Outro
exemplo de súplica consiste em segurar os joelhos, tal como o ato da deusa Tétis, no
canto I da Ilíada, quando realizou a súplica a Zeus (vv. 500-510).
52 Entra o discurso direto do narrador para Dafne. Ovídio afirma que, embora o pai
da ninfa tenha lhe concedido seu pedido de manter-se virgem, sua beleza irá contra
este desejo.
55
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
53 Apesar de ser o detentor das artes da adivinhação, conforme se observa nos versos
517 e 518, desta vez Apolo foi enganado por seus próprios oráculos e subjugado pelo
amor, ação de Cupido.
54 Os olhos de Dafne estão cintilantes de fogo por refletirem a chama do amor
de Apolo ao vê-la. Também se pode fazer a analogia do brilho do sol, refletido nos
demais astros.
56
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
- TEXTO EM PORTUGUÊS
55 Dafne foge de Apolo por vê-lo como inimigo, tal como os animais citados. Nesta
versão da tradução, entendeu-se que o excerto dos versos de 505 à primeira parte do
507 trata-se de uma intervenção direta do autor, em que compara a fuga de Dafne
à relação de presa e predador no mundo animal. Infere-se isto, dado que nos textos
originais não havia pontuação e, assim, não se constitui em erro atribuir tais versos
à fala do narrador, em vez de atribuí-las à fala de Apolo, conforme consta na edição
utilizada. Nos versos de 533 a 539, ocorre outro exemplo de intervenção direta do
autor, através de símiles, para comparar a corrida de ambas as personagens com a
ação predatória, recorrente no reino animal.
56 Refere-se à cidade de Delfos, famosa por ser a localização do templo e do oráculo
de Apolo.
57 Cidade da Grécia, sede de um dos oráculos de Apolo.
58 Ilha do Mar Egeu, na qual há um templo dedicado a Apolo.
59 Cidade de Pátara, localizada na costa da Lícia, no sul da Ásia Menor, hoje
Anatólia. O lugar ganhou fama na Antiguidade devido ao famoso oráculo de Apolo.
Por conta disso, o deus recebeu o epíteto de Patareu,como podemos observar no
verso 64 da Ode IV, do livro III das Odes de Horácio: Delius et Patareus Apollo..
57
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
60 Apolo é um deus associado aos oráculos. Era procurado por aqueles que buscavam
uma resposta. Por isso, ele manifestava o passado, presente e futuro.
61 Apolo era também o deus da música. Por isso, a associação à lira: instrumento de
corda, comumente tocado pelos poetas durante suas declamações de poesia.
62 O adjetivo é derivado de duas palavras latinas: ops, que significa auxílio, assistência,
e o sufixo -fero, proveniente do verbo ferre, que significa levar, portar. Opífero,
portanto, é quem leva auxílio. Mais um dos epítetos de Apolo, também conhecido
como deus da cura e da medicina.
63 Apesar de ser o detentor da medicina natural, Apolo não consegue curar o amor
que Cupido lhe causou.
64 Dafne continua a corrida e não corresponde às investidas de Apolo. Apesar da
rejeição, o deus mantém seu desejo vivo por ela.
58
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
- TEXTO EM PORTUGUÊS
65 Cupido.
66 Adjetivo pátrio, para designar algo, ou alguém, proveniente da Gália, antiga região
da França povoada pelos gauleses e que serviu de província ao Império Romano.
67 Águas do rio Peneu, pai de Dafne.
68 Dafne pede que a forma com a qual agradou Apolo seja mudada, metamorfoseada.
59
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
60
METAMORFOSES, LIVRO I, VERSOS 452-567
- TEXTO EM PORTUGUÊS
considerado herdeiro no testamento deixado pelo seu tio avô, Júlio César, assassinado
em 44 a.C., e assumiu o poder em 16 de janeiro de 27 a.C. até 19 de agosto de 14 d.C.,
ano de sua morte. Junto a Marco Antônio e Lépido, Augusto formou o Segundo
Triunvirato e derrotou os assassinos de César. Durante seu império, Augusto
promoveu a Pax Romana, ao afastar Roma, por quase dois séculos, de conflitos em
larga escala. Obteve a permissão de colocar na porta de sua casa a corona civica (coroa
cívica), feita de carvalho, como também a de colocar coroas de louros nos umbrais.
Estes pontos serviam para denotar a preeminência daquele local.
74 O Peã (Paean, do grego Παιάν - Paián) é um hino em honra ao deus Apolo,
comumente cantado por um vencedor ao final de uma competição. Neste trecho, o
próprio deus é chamado com este nome.
61
VI. ICONOGRAFIA
Fonte: https://pt.wikipedia.org/wiki/Metamorfoses#/media/
Ficheiro:Latin_Poet_Ovid.jpg. Em domínio público.
62
iconografia
]]]]
Fonte: https://pt.wikipedia.org/wiki/Apolo#/media/
Ficheiro:Belvedere _Apollo_Pio-Clementino_Inv1015.jpg. Em
domínio público.
63
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
Fonte: https://pt.wikipedia.org/wiki/Cupido#/media/
Ficheiro:William-Adolphe_Bouguereau_(1825-1905)_-_Love_
on_the_Look_Out_(1890).jpg. Em domínio público
64
iconografia
65
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
Fonte: https://en.wikipedia.org/wiki/Antonio_del_Pollaiuolo#/
media/File:Piero_del_Pollaiolo_(attr.)_Apollo_and_Daphne.jpg.
Em domínio público.
66
iconografia
Fonte: https://es.wikipedia.org/wiki/Apolo_y_Dafne_(Albani)#/
media/Archivo:Apollo_Daphne_Albani_Louvre_INV18.jpg.
Em domínio público.
LOUREIRO
Fonte: https://www.pinterest.dk/pin/309552174362270060/.
67
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
AURORA
NASCER DO SOL
68
iconografia
ALJAVA
Fonte: https://www.pinterest.co.uk/pin/360569513917603348/
LIRA
Fonte: https://br.pinterest.com/pin/296815431675750832/
69
OVÍDIO • APOLO E DAFNE
CÍTARA
Fonte: https://musicaparaver.org/instrumentuak/1261
70
iconografia
71
VII. REFERÊNCIAS
PRINCIPAIS OBRAS:
72
NOVAK, Maria da Glória; NERI, Maria Luiza. Poesia lírica latina.
Organização de Maria da Glória Novak e Maria Luiza Neri. 3ª ed.
São Paulo: Editora Martins Fontes, 2003.
OUSTINOFF, Michaël. Tradução: história, teorias e métodos.
Tradução de Marcos Marcionilo. São Paulo: Parábola Editorial,
2011.
OVÍDIO. Amores e Arte de amar. Tradução, introdução e notas
de Carlos Ascenso André; prefácio e apêndice de Peter Green. São
Paulo: Penguin Classics Companhia das Letras, 2011.
OVÍDIO. Fastos. Tradução de Márcio Meirelles Gouvêa Júnior. 1ª
ed. Belo Horionte: Editora Autêntica, 2015.
OVIDIO. Le Metamorfosi. Cura e traduzione di Mario Scaffidi
Abbate. 1a ed. Roma: Newton Classici, 2011.
OVÍDIO. Metamorfoses. Tradução, introdução e notas de
Domingos Lucas Dias; apresentação de João Angelo Oliva Neto. 1ª
ed. São Paulo: Editora 34, 2017.
DICIONÁRIOS:
73
LINKS:
74
VIII. O LECTIO CLASSICA
75
IX. OS AUTORES
LISANDRA DIAS
Aluna egressa da Licenciatura em Letras Clássicas (grego e
latim) – UFPB.
76
77