Você está na página 1de 35

1 Material para Estudos Anlise de Riscos IRCP

ANTES DE MAIS NADA....

1. Apresentao Prof.: Antnio Incio da Costa Jnior Disciplinas: Anlise de Riscos I e II Carga horria: 60 horas Curso: ade e eguran!a do "ra#alho

Descubra-se... Descubra seus talentos... E use-os para o bem do seu prximo!


2. Introduo C$" % Artigo &60 e 'or(as Regula(entadoras 0) e 0*.

Trabalhe... Trabalhe muito... Trabalhe com a mente e o cora o... !eli" # o homem $ue ama o seu trabalho!
3. Anlise de Riscos Conceitos Bsicos Risco u(a ou (ais condi!+es de u(a ,ari,el co( potencial necessrio para causar danos -les+es a pessoas. danos a e/uipa(entos ou perda de (ateriais0. Perigo e1pressa e1posi!2o relati,a a u( risco e fa,orece sua (ateriali3a!2o e( danos. ano se,eridade da les2o ou perda f4sica. funcionais ou econ(icas. resultantes da perda de controle so#re u( risco. Causa orige( de carter hu(ana ou (aterial. relacionada co( o acidente. pela (ateriali3a!2o de u( risco /ue resulte e( danos. 1

2 !egurana antni(o de perigo. isen!2o de riscos. endo pratica(ente i(poss4,el a eli(ina!2o total dos riscos. pode5se definir a seguran!a co(o u( co(pro(isso co( a prote!2o contra a e1posi!2o a riscos. Perda pre6u43o sofrido por u(a organi3a!2o. se( garantia de ressarci(ento por seguro ou outros (eios. !inistro pre6u43o sofrido por u(a organi3a!2o. co( garantia de ressarci(ento por seguro ou outros (eios. Incidente /ual/uer e,ento ou fato negati,o co( potencial de pro,ocar danos. 7 ta(#8( cha(ado de /uase5acidente. situa!2o esta e( /ue n2o h danos ,is4,eis. Acidente toda ocorr9ncia n2o5progra(ada /ue altera o curso nor(al de u(a ati,idade e (odifica ou p+e fi( : reali3a!2o de u( tra#alho. ES%&EMA Incidente Risco Causa anos %rige&
-hu(ana. (aterial0.

E"posio #ato

-perigo0

E$eito

-acidente ou falha0

-hu(anos. (ateriais. financeiros0.

So Joo bo! '. (ature)a dos Riscos 2

3 ;enerica(ente classifica(os: 5 Riscos <speculati,os 5 Riscos Puros Riscos Especulati*os s2o pro,enientes de atos ad(inistrati,os. pol4ticos e de ino,a!2o. Riscos de (ercado. financeiros ou de produ!2o % riscos ad&inistrati*os. Riscos de,ido a leis. decretos e portarias % riscos pol+ticos. Riscos de,ido : introdu!2o de no,os produtos no (ercado e sua conse/=ente aceita!2o pelos consu(idores % riscos de ino*ao. Riscos Puros assi( considerados a/ueles e( /ue h so(ente a possi#ilidade de perda. ou se6a. nenhu(a possi#ilidade de ganho ou lucro. Perda essa decorrente de: a0 >orte ou in,alide3 de funcionrios? #0 Danos : propriedade e a #ens e( geral? c0 @raudes ou atos cri(inosos? d0 Danos causados a terceiros -polui!2o do (eio a(#iente. /ualidade e seguran!a do produto fa#ricado ou ser,i!o prestado0. <st e,idente /ue o o#6eto da puros. eguran!a do "ra#alho s2o os riscos

'oooooops! ,. -.cnicas de Anlise de Riscos i0 8rie de Riscos - R0 % consiste na rela!2o de todos os riscos capa3es de todos os riscos capa3es de contri#uir para o apareci(ento de danos. Risco inicial originrio. figura no in4cio da s8rie. 3

4 Risco principal pode causar sinistros ou perdas. a sa#er: (orte. les2o. degrada!2o da capacidade funcional dos tra#alhadores. danos a e/uipa(entos. ,e4culos. estruturas. perda de (ateriais. etc. Riscos contri/uintes todos os outros riscos /ue co(p+es a s8rie. %/ser*ao 10 u(a ,e3 o#tida a s8rie. cada risco 8 analisado no sentido de se tentar ini#i5lo ou eli(in5lo -,er ane1o &)0. %/ser*ao 20 entenda5se sistema co(o tudo a/uilo /ue co(p+e o a(#iente de tra#alho. co( e1ce!2o das pessoas -recursos hu(anos0. ii0 Anlise Preli(inar de Riscos -APR0 % consiste no estudo reali3ado na fase de concep!2o ou desen,ol,i(ento -pro6eto0 de u( no,o siste(a. co( o o#6eti,o de se re,elar os riscos /ue poder2o estar presentes na fase de funciona(ento do siste(a. 'o sentido de se priori3ar as a!+es destinadas : pre,en!2o e estando i(pl4cita na APR. te(os a categori3a!2o dos riscos. sinteti3ada pela orde( crescente de priori3a!2o. atra,8s do /uadro a seguir.
Categoria I (o&e despre34,el Caracter+sticas '2o degrada o siste(a ne( o seu funciona(ento. '2o a(ea!a os recursos hu(anos. Degrada!2o (oderada do siste(a co( danos (enores. '2o causa les+es nos recursos hu(anos. 7 co(pens,el -financeira(ente0 ou control,el. Degrada!2o cr4tica do siste(a. Causa les+es nos recursos hu(anos. 'ecessita de a!+es pre,enti,asAcorreti,as i(ediatas. ;ra,e degrada!2o do siste(a co( perda deste. (orte e les+es nos recursos hu(anos.

II

>arginalAli(4trofe

III

Cr4tica

IB

CatastrCfica

<1e(plos:
Risco Causa 5 Contato co( e/uipa(entos 5 Raios 5 @alta de a(arra!2o 5 '2o uso de <PI 5 inali3a!2o ineficiente 5 @alta de aten!2o 5 > condi!2o de (anuten!2o 5 @alta de aten!2o 5 Ina#ilidade E$eito 5 Cho/ue el8trico 5 Duei(adura 5 >orte 5 $es2o 5 >al5estar 5 >orte 5 $es2o 5 @ratura 5 >orte Categoria Risco do Medidas Pre*enti*as 5 "reina(ento 5 uper,is2o 5 Eso de <PI 5 Aterra(ento ade/uado 5 "reina(ento 5 uper,is2o do er,i!o 5 Eso de <PI 5 "reina(ento 5 >anuten!2o 5 Incenti,os para se redu3ir os acidentes co( ,e4culos 5 "reina(ento 5 >anuten!2o

Alta Boltage(

IB

Dueda pela escada

IB

Atropela(ento

IB

>a!arico

5 Duei(aduras nas (2os ou no corpo

II

iii0 Anlise e Re,is2o de Crit8rios -ARC0 % trata5se da re,is2o de todos os docu(entos co( infor(a!+es de seguran!a. en,ol,idas e( u( processo ou produto. tais co(o: especifica!+es. nor(as. cCdigos. regula(entos de seguran!a. a partir dos /uais pode( ser ela#orados checklists. Co(o procedi(ento de re,is2o dos riscos inerentes aos processos. te(os o checklist. /ue se destina a produ3ir: a0 F#ten!2o de u(a /uantidade a#rangente de riscos? #0 Consenso entre as reas de atua!2o. a sa#er: produ!2o. processo e seguran!a? c0 RelatCrio de fcil entendi(ento /ue ta(#8( de,e ser,ir co(o (aterial de treina(ento. <1e(plo de checklist si(plificado: Enidade
Categoria Assuntos a sere( in,estigados

Processo
Respons,el Co(pletado

i,0 Anlise da >iss2o -A>0 % trata5se da anlise de todas as ati,idades de u( siste(a 6 e( opera!2o. le,ando e( conta os fatores co( potencial de causar danos. ,0 Diagra(as de Anlise de @lu1o -DA@0 % essas anlises por diagra(as s2o teis. principal(ente para e,entos se/=enciais. <1e(plo: fia!2o e( (al estado de conser,a!2o -ressecada0 le,ando a curto5circuito. /ue le,a a u( princ4pio de inc9ndio. /ue pode le,ar a u( inc9ndio de gra,es propor!+es. ,i0 >apea(ento ->0 % t8cnica til na deli(ita!2o de reas perigosas. <1e(plo: (apa de risco #iolCgico. f4sico. etc. ,ii0 Anlise do A(#iente -AA0 % trata5se da anlise co(pleta do a(#iente. de (aneira geral. a#arcando higiene industrial. cli(atologia. etc. ,iii0 Anlise de >odo de @alha e <feito -A(fe0 % per(ite ,erificar co(o pode( falhar os co(ponentes de u( e/uipa(ento ou siste(a. deter(inar os efeitos pro,enientes e esta#elecer as (udan!as a sere( efetuadas para di(inuir a pro#a#ilidade de falha -/ue poder le,ar ao acidente0 do siste(a. <1e(plo de aplica!2o so#re u( reser,atCrio de gua:
Co(ponente >odo de falha @lutuador -#Cia0 @alha e( flutuar Bl,ula de <ntrada Recipiente -cai1a0 <(perra a#erta % /uando o n4,el de gua Rachadura. colapso. so#e.

<feitos so#re co(ponentes Risco

outros

Bl,ula de entrada a#erta % recipiente pode ir ao n4,el (1i(o II

GCia su#(ersa recipiente pode ir n4,el (1i(o II

% ao 'enhu( IB E(idade. infiltra!2o. cho/ue nos registros -disparo0 e consu(o e1cessi,o.

>8todos de detec!2o

F#ser,ar sa4da do ladr2o Ide( e consu(o e1cessi,o <1cesso de gua pelo Reparar ou ladr2o. reparar ou ,l,ula. su#stituir #Cia. cortar supri(ento. supri(ento.

A!+es correti,as

su#stituir Cortar supri(ento. cortar reparar ou su#stituir.

i10 Anlise de Co(ponentes Cr4ticos -ACC0 % analisa atenta(ente certos co(ponentes e su#siste(as de i(portHncia cr4tica para deter(inada opera!2o ou processo. 10 "8cnica de Incidentes Cr4ticos -"IC0 % (8todo /ue ser,e para identificar erros e condi!+es inseguras /ue contri#ue( para os acidentes co( les2o. atra,8s de u(a a(ostra de o#ser,adores5 participantes. "ais o#ser,adores5participantes s2o selecionados dos principais departa(entos da e(presa. de (aneira /ue se possa o#ter u(a a(ostra representati,a das opera!+es e1istentes dentro das diferentes categorias de risco. Resultados esperados a partir dessa t8cnica: Re,ela!2o. co( confian!a. dos fatores causais de acidentes industriais? Identifica!2o de fatores causais associados aos acidentes -co( ou se( les2o0? Re,ela!2o de u(a /uantidade (aior de infor(a!+es so#re as causas dos acidentes? Eso das causas dos acidentes se( les2o para identificar as potenciais origens dos acidentes /ue pode( ocasionar les+es? Anlise antecipada dos acidentes -anterior : ocorr9ncia dos (es(os0 e( fun!2o de conse/=9ncias co(o danos : propriedade e produ!2o de les+es? F#ten!2o de conheci(ento necessrio para au(entar a nossa capacidade de identifica!2o e controle dos pro#le(as de acidentes. 1i0 Anlise de Procedi(entos -AP0 % re,is2o das a!+es a sere( praticadas e( u(a tarefa. 1ii0 Anlise das Conting9ncias -AC0 % atra,8s desta t8cnica s2o analisadas as situa!+es potenciais de e(erg9ncia. deri,adas de e,entos n2o5progra(ados % erro hu(ano ou causa natural ine,it,el. 1iii0 Anlise de Ir,ore de @alhas -AA@0 % t8cnica desen,ol,ida pelos la#oratCrios Gell "elephone e( &J6). a pedido da @or!a A8rea 6

7 A(ericana. para uso no siste(a de (4sseis #al4sticos intercontinentais. <( rpidas pinceladas: "rata5se de u(a t8cnica deduti,a para a deter(ina!2o tanto de poss4,eis causas de acidentes co(o de falhas de siste(as. al8( de clculos de pro#a#ilidades de falhas. 7 u(a t8cnica de anlise de riscos 6 #e( difundida no estudo de acidentes gra,es. Procura esta#elecer o (ecanis(o de encadea(ento -liga!2o0 das ,rias causas /ue poder2o dar orige( a u( e,ento. 'o pice da Kr,oreL est o e,ento indese6,el -e,ento5topo0. nos ,rios Kra(osL. o (ecanis(o lCgico de sua produ!2o. Cada Kra(oL 8 introdu3ido por u(a KentradaL. podendo ser representada por KandL -e0. ou por KorL -ou0. Esa5se KandL /uando s2o necessrios dois fatores. atuando e( con6unto para a produ!2o do e,ento indese6,el. Esa5se KorL /uando o e,ento indese6,el pode ser produ3ido por u( ou outro fator -e( outras pala,ras. n2o 8 necessrio /ue os fatores este6a( presentes ao (es(o te(po. #astando u( deles para /ue o e,ento se reali3e0. KandLe KorLs2o representados pelos seguintes s4(#olos grficos:

KandL

KorL

>ate(atica(ente. /uando se dese6a /uantificar os riscos correspondentes a cada e,ento. KandL corresponder a u( produto -(ultiplica!2o de duas pro#a#ilidades estat4sticas0 e KorLa u(a so&a de duas pro#a#ilidades. egue( alguns s4(#olos grficos utili3ados na representa!2o da A@ e seus significados:

<,ento pro,,el.

<,ento #sico. n2o depende dos outros.

$iga!2o ou cone12o entre u(a parte e outra da r,ore. 7

<,ento dependente de outros -por i(possi#ilidade ou falta de necessidade0 n2o ser desen,ol,ido.

<,ento final.

Identifica!2o de u( e,ento particular.

>Cdulo de ini#i!2o -ini#i!2o de e,entos indese6,eis. ou se6a. /ue poder2o le,ar a danos ou les+es0. e/=9ncia de passos para o desen,ol,i(ento do (8todo: !eleciona1se o e*ento ou $al2a indese3*el4 pro#a#ilidade de ocorrer de,e ser deter(inada. cu6a

Re*isa&1se todos os $atores contri/uintes4 tais co(o: a(#iente. dados de pro6eto. e1ig9ncias do siste(a. etc.. deter(inando5se as condi!+es. e,entos ou falhas /ue poder2o contri#uir para a ocorr9ncia do e,ento indese6ado. Prepara1se u&a 5r*ore6. fa3endo5se u( diagra(a co( os e,entos e falhas contri#uintes de (odo siste(tico. (ostrando a rela!2o deles co( o e,ento5topo -e,ento indese6,el0. F processo inicia5se co( os e,entos /ue direta(ente poderia( causar tal e,ento. for(ando o Kpri(eiro n4,elL da r,ore. M (edida /ue se retrocede passo a passo. as co(#ina!+es de e,entos e falhas contri#uintes ,2o sendo adicionadas. Fs diagra(as assi( preparados s2o cha(ados de Kr,ores de falhaL. F relaciona(ento entre os e,entos 8 feito atra,8s de co(portas lCgicas. esen*ol*e1se as e"press7es &ate&ticas ade8uadas4 e1press+es estas /ue si(plifica(5se e( opera!+es de adi!2o e (ultiplica!2o contidas nas co(portas lCgicas. eter&ina1se a pro/a/ilidade de $al2a de cada co&ponente4 ou a pro#a#ilidade de ocorr9ncia de cada e,ento. presentes na e/ua!2o si(plificada. <stes dados pode( ser o#tidos de ta#elas espec4ficas dos fa#ricantes. da 8

9 e1peri9ncia anterior. co(para!2o situa!+es si(ilares. etc. co( e/uipa(entos e

Aplica&1se as pro/a/ilidades 9 e"presso si&pli$icada4 calculando5se a pro#a#ilidade de ocorr9ncia do e,ento indese6,el in,estigado. A AA@ tra3 ao analista u( grande n(ero de infor(a!+es e conheci(ento (uito (ais co(pleto do siste(a ou situa!2o e( estudo. propiciando u(a ,is2o #astante clara da /uest2o e possi#ilidades i(ediatas de atua!2o no sentido da corre!2o das condi!+es indese6adas.

<strutura #sica de u(a r,ore de falhas.


@alha do siste(a ou acidente -e,ento5topo0.

A A@ consiste e( se/=9ncias de e,entos /ue le,a( o siste(a : falha ou acidente.

As se/=9ncias de e,entos s2o constru4das co( o au14lio de co(portas lCgicas: and -e0. or -ou0. etc.

Fs e,entos de sa4da -inter(edirios0 s2o representados por retHngulos. co( o e,ento descrito dentro deles.

As se/=9ncias le,a( final(ente a falhas pri(rias -#sicas0 /ue per(ite( calcular a pro#a#ilidade de ocorr9ncia do e,ento5topo -e,ento indese6,el. acidente. falha. etc0.

As falhas #sicas s2o indicadas por c4rculos e representa( o li(ite de resolu!2o da A@.

<1e(plos de r,ores de falha nos ane"os 134 1' e 1,.

10 Situa o de (isco )ate*oria +-,! :. Ele&entos Bsicos para u& Progra&a de !egurana A#orda(os a seguir os seis ele(entos #sicos a sere( considerados na ela#ora!2o de u( progra(a de seguran!a: dire!2o. responsa#ilidade. t8cnicas de seguran!a. inspe!+es de seguran!a. siste(a de registro de acidentes e in,estiga!2o de acidentes. :.1 ireo

'estes te(pos de glo#ali3a!2o e conse/=ente(ente. co(peti!2o cada ,e3 (ais acirrada entre as e(presas. as ger9ncias e dire!+es das (es(as -co(petiti,as e conscientes deste fato0 est2o cada ,e3 (ais ,alori3ando o /uesito /ualidade. Dualidade de produto. ser,i!o. (elhoria das condi!+es de tra#alho. al8( de redu!2o de custos. etc.. estas s2o e1press+es /ue se resu(e( a nu(a sC. /ue 8 a 8ualidade de *ida no tra/al2o4 conte1to no /ual se insere a higiene e a seguran!a do tra#alho. Assi( sendo a dire!2o da e(presa de,e assu(ir. a seguran!a do tra#alho de for(a filosCfica. i(plantando as nor(as #sicas de seguran!a. contando co( pessoal especiali3ado para este fi( e reali3ando a a,alia!2o de riscos. :.2 Responsa/ilidade

A e(presa de,e orientar. de for(a clara. os li(ites da responsa#ilidade de cada u( no /ue tange : eguran!a do "ra#alho. /ue de,e ser assu(ida por todos. e para /ue ha6a 91ito. 8 i(prescind4,el a aceita!2o de responsa#ilidades pelos tra#alhadores. :.3 -.cnicas de !egurana

Pode( ser classificadas e( anal4ticas e operati,as. As anal4ticas s2o aplicadas anterior ou posterior ao acidente. dependendo de sua finalidade. J as operati,as s2o per(anentes. sendo aplicadas so#re o fator t8cnico de concep!2o -pro6eto0. so#re o fator hu(ano ou para corre!2o. Anal+ticas anteriores ao acidente Inspe!+es? Anlise do tra#alho? Anlise estat4stica? Anlise das press+es no tra#alho. Anal+ticas posteriores ao acidente Co(unica!2o e registro? In,estiga!2o. 10

11

%perati*as % sobre o -ator t#cnico de concep o Pro6eto? </uipa(entos? >8todos de tra#alho. %perati*as % sobre o -ator humano ele!2o de pessoal -teste de sele!2o0? <1a(e (8dico? >udan!as de co(porta(ento -treina(ento. disciplina e incenti,os0. %perati*as % de corre o iste(as de seguran!a? Prote!+es? </uipa(ento de prote!2o indi,idual -<PI0? 'or(as. sinali3a!+es e (anuten!2o pre,enti,a. :.' Inspe7es de !egurana

As inspe!+es de seguran!a t9( por o#6eti,o locali3ar e identificar os riscos e. a partir da4. estudar e propor (edidas correti,as. segundo o es/ue(a a seguir.
"RAGA$NF A>GI<'"< RI CF I' P<OPF -identifica!2o e proposta de solu!2o0 ACID<'"< ><DIDA CFRR<"IBA $< PF RI CF <$I>I'ADF FE >I'I>IQADF

-ipos de Inspeo Fs tipos de inspe!2o ,aria( /uanto : orige(. o#6eti,os. (8todos e agentes. ta(#8( e( seus aspectos espec4ficos. co(o discri(inados a seguir. ;uanto 9 orige& Interna - < >". ger9ncia. CIPA. (anuten!2o0? <1terna -Crg2os oficiais. seguradoras. ser,i!os p#licos0. ;uanto aos o/3eti*os PeriCdicas? <1traordinrias. ;uanto aos &.todos @or(ais? Infor(ais. ;uanto aos agentes 11

12 < >"? CIPA? Institui!+es alheias Passos <erais E(a inspe!2o de seguran!a i(plica necessaria(ente e( /uatro passos. &. prepara!2o ). reali3a!2o? *. classifica!2o dos riscos? R. estudo de solu!+es. A fase de prepara!2o re/uer consulta :s estat4sticas e nor(as. conheci(ento dos (8todos de tra#alho e (ateriais utili3ados. assi( co(o dos resultados de inspe!+es anteriores. =ista de Inspeo De (aneira geral. di,ide5se e( grupos a(plos. nos /uais s2o listados os itens espec4ficos de cada u(. <specifica(ente. co(preende: instala!+es gerais. condi!+es a(#ientais. instala!+es de pre,en!2o e co(#ate a inc9ndios. e (anuten!2o. Instala.es /erais $ocais. pisos. escadas. passagens. a#erturas e( paredes. etc. -ar/uitetonica(ente0? Inter,alos entre (/uinas? Frde( e li(pe3a? inali3a!2o. ilu(ina!2o. ,entila!2o. etc. )ondi.es Ambientais Bapores. fu(a!as. gases e poeiras? Ru4dos? "e(po de e1posi!2o? Bi#ra!+es. etc. Instala.es de 0re1en o e )ombate a Inc2ndios <1tintores? Nidrantes? a4das de e(erg9ncia? Alar(es. etc. Manuten o "ransportes: (anual e auto(tico? >a/uinrio: te(po de uso. prote!+es. co(andos. periodicidade. siste(a de seguran!a. etc.? <PI? 12

13 Recipientes so# press2o? "ra#alhos co( riscos especiais: e( lugares altos. co( solda. co( radia!+es. etc.

Co&o #a)er a Inspeo A inspe!2o de seguran!a te( por o#6eti,os i(pl4citos. entre outros: a (anuten!2o dos (a/uinrios. a coloca!2o dos e/uipa(entos e( locais /ue e,ite( o congestiona(ento de trfego? a ,erifica!2o de espa!o para (anter e reparar (/uinas? a a,alia!2o das condi!+es de ilu(ina!2o e da e,entual necessidade de sinali3a!2o de riscos. Para tanto. o tra#alho de,e ser feito se( pressa. seguindo procedi(entos definidos. tais co(o: Anotar e( planta: identifica!2o. caracter4sticas e t8cnicas de seguran!a. (8todos de tra#alho. te(po de e1posi!2o. etc.? e necessrio. recolher a(ostras. fil(ar. fotografar. para estudo (ais detalhado? Discutir co( as chefias os pro#le(as encontrados? @a3er u( relatCrio (inuncioso? F#ser,ar. caso se6a perce#ido u( risco. o agente (aterial ra32o do risco. ou parte dele. al8( do tipo de acidente pro,,el? A,aliar o risco: caracter4sticas t8cnicas. (8todo de utili3a!2o dos e/uipa(entos. ferra(entas ou (ateriais. <PIs utili3ados. te(po de e1posi!2o e gra,idade? Propor solu!+es /ue se6a( aplic*eis e econ>&icas e correspondentes aos riscos encontrados.

0ro3etos e Especi-ica.es Partes (C,eis perigosas? Pot9ncia ade/uada? Partes salientes? Placas indicando capacidade. ,elocidade. etc.? Interruptores de e(erg9ncia? Posi!2o do operador? Ru4do? Pintura? <PI? @erra(entas.

M#todos de Melhoramento Anlise do &.todo atual Infor(e o tra#alhador de seu propCsito. reali3e a anlise no local. anote distHncias. passos. de(oras. dificuldades. etc. 13

14 ;uestione cada detal2e Por /u9S 7 necessrioS Fnde 8 o (elhor lugarS Duando 8 o (elhor (o(entoS Due( 8 o (ais indicadoS Co(o (elhorarS Anote as id8ias de (elhora(ento o#tidas. Ela/ore o no*o &.todo <li(ine. co(#ine. reordene ou si(plifi/ue detalhes. escre,a e ilustre o no,o (8todo. saliente os pontos positi,os e o /ue 8 necessrio por e( prtica. Apro*ao do no*o &.todo 'o (o(ento oportuno con,en!a e treine /ue( de,e pratic5lo. e co(pro,e os resultados. !iste&a de Registro de Acidentes

:.,

"e( por finalidade criar interesse geral na pre,en!2o de acidentes. deter(inar as principais fontes destes. prestar infor(a!+es so#re atos e condi7es inseguros. e 6ulgar a efici9ncia dos progra(as de seguran!a. Co( este siste(a e( (2os. ger9ncia e super,isores (ant9(5se infor(ados dos acidentes ocorridos. suas causas e efeitos. ser,e co(o apoio nas reuni+es de seguran!a. para 6ustificar o in,esti(ento nos progra(as de seguran!a. para ser enca(inhado aos Crg2os p#licos. al8( de ser afi1ado nos /uadros infor(ati,os da e(presa. :.: In*estigao de Acidentes

itua5se na prCpria rai3 do controle de perdas. tanto hu(ana /uanto (aterial(ente. e suas conclus+es de,e( le,ar :s causas das ocorr9ncias. isoladas ou partes de u(a sucess2o. Para tanto s2o selecionados tipos e causas das ocorr9ncias. esta#elece( os es/ue(as e for(as de reali3a!2o. Durante o processo. 8 feita u(a entre,ista co( as teste(unhas e chefia so#re o ocorrido e final(ente. 8 condu3ido o processo deduti,o e feito o relatCrio final. )rit#rios de Sele o "odos os acidentes fatais? "odos os acidentes gra,es? Acidentes le,es de causas desconhecidas. /ue se repete( fre/=ente(ente. co( risco potencial de pro,ocar les+es gra,es. !ormas de In1esti*a o i(ples entre,ista? Contrata!2o de e(presas especiali3adas. (e$uisitos do In1esti*ador Capacidade lCgica deduti,a? Conheci(ento do processo de produ!2o? Conheci(ento de eguran!a do "ra#alho. 14

15

(e$uisitos da In1esti*a o <,itar a #usca de respons,eis pelo acidente? Fferecer solu!+es? Aceitar declara!+es co(pro,adas? Diferenciar dados co(pro,ados dos dedu3idos? Analisar dois fatores presentes: o hu(ano e o t8cnico? Agir rpido -para e,itar o esfria(ento do caso0? Interrogar as teste(unhas indi,idual(ente? Reconstituir o acidente. Es$uema de In1esti*a o Coleta de dados -su(rio do acidente0? $e,antar dados das pessoas en,ol,idas e das conse/=9ncias do acidente? Descri!2o clara do ocorrido? $ocal e hora? Condi!+es reais do local? >8todo utili3ado na in,estiga!2o? Co(o ocorreu. An4lise do 5ocal F /ue de,eria ter sido feito para e,itar? Condi!+es /ue de,eria( e1istir? >8todo de tra#alho /ue de,eria ser seguido? Dados co(ple(entares? <studo de pontos du,idosos? In6cio do 0rocesso Deduti1o Integra!2o dos dados? A,alia!2o da ,eracidade das infor(a!+es? Anlise -de r,ore de falhas. por e1e(plo0? Dedu!2o das causas? Tipos de causas "8cnicas e hu(anas Frige( do acidente e o /ue ocasionou a les2o. (elatrio De,e conter os ele(entos i(portantes? De,e descre,er o acidente? De,e distinguir entre dados o#tidos por declara!2o e os dedu3idos? De,e ordenar os fatos? De,e sugerir (edidas pre,enti,as e correti,as. 15

16 Ber ane"os ? e @. para e1e(plos.

Vamu troc o ilo! ?. Controle de identi$icao das causas dos acidentes Identificar as causas dos acidentes consiste e( locali3ar os pontos de risco respons,eis por eles. os /uais ocorre(. principal(ente de,ido :s causas a(#ientais -situa!+es de risco0 e ao co(porta(ento hu(ano -ato inseguro0. 'o controle de identifica!2o das causas dos acidentes. pode(os considerar os seguintes ele(entos: Inspe!+es progra(adas de seguran!a -IP % co( o < >". e1e(plo no ane"o 10? <studo de doen!as ocupacionais -<DF % co( o < >"0? F#ser,a!2o de seguran!a -F % ane"o 30? Anlise de seguran!a do tra#alho -A " % ane"o 20? Per(iss2o de tra#alho -P" % co( o < >". ane"o '0? Deli(ita!2o de rea restrita -AR % ane"os , e :0? RelatCrio de incidenteAacidente -#aseia5se na 'G &T da AG'". ane"o ?0? In,estiga!2o de incidenteAacidente -#aseia5se na 'G &T da AG'". ane"o @0.

'b3eti1os... Tenha ob3eti1os... Tenha *randes ob3eti1os... Tenha sempre ob3eti1os positi1os... /randes pessoas t2m sempre *randes ob3eti1os!
16

17

@. Controle das Causas dos Acidentes <st relacionado ao e(prego de (edidas /ue ,isa( redu3ir a $re8ABncia ou a gra*idade dos acidentes. Para tanto. s2o necessrios dois tipos #e( conhecidos de controle: o a&/iental e o co&porta&ental. Controle a&/iental seu o#6eti,o 8 o de estruturar e (anter o local de tra#alho de tal for(a /ue este propicie o (4ni(o de riscos. considerando desde os acidentes co( les+es at8 a/ueles /ue produ3e( apenas danos : propriedade. Controle co&porta&ental seu o#6eti,o 8 o de influir no co(porta(ento do tra#alhador. (odificando5o de tal (aneira a e,itar /ue eles pro,o/ue( acidentes. Ele&entos de controle das causas dos acidentes do progra&a de pre*eno de perdas De,e5se o#ser,ar os ele(entos de controle. /ue en,ol,e( solu!+es de pro#le(as a sere( dados por departa(entos da e(presa. tais co(o: (anuten!2o. opera!2o. pro6eto. recursos hu(anos. ser,i!os gerais. supri(entos. etc. <sses ele(entos s2o: Pro6eto. arran6os f4sicos e prote!2o pessoal? Pre,en!2o de inc9ndio? Controle de co(pras? Prote!2o pessoal? Frde( e li(pe3a? >anuten!2o? "reina(ento do e(pregado? 'or(as e procedi(entos? Reuni2o de pre,en!2o de acidentes? Pro(o!2o de pre,en!2o de acidentes? Infor(a!2o de pre,en!2o de acidentes? Desen,ol,i(ento do orgulho pelo tra#alho. Dentre os (ais i(portantes aci(a citados. te(os: 0ro3eto7 arran3os -6sicos e prote o pessoal8 Fs aspectos de seguran!a operacional s2o colocados e( pri(eira linha de e1ecu!2o de /uais/uer no,os pro6etos. apCs o < >" dar o seu parecer. < nos casos e( /ue as condi!+es 17

18 a(#ientais n2o pode( ser ade/uada(ente controladas. ent2o 8 institu4do o uso o#rigatCrio de <PIs. 0re1en o de inc2ndio As inspe!+es de,e( ser progra(adas e dirias. co( especial aten!2o e( ar(a3ena(ento de infla(,eis. testes dos siste(as fi1os e portteis de co(#ate a inc9ndio. #rigada de inc9ndio. treina(ento de co(#ate ao fogo -para e(pregados de todos os n4,eis e setores0. al8( de sinali3a!2o ade/uada % *er (R 2:. Manuten o Dentro do per4odo de ,ida til esti(ado do e/uipa(ento. (/uina ou siste(a. a (anuten!2o pode ser definida co(o u( con6unto de ati,idades destinadas a assegurar a conser,a!2o destes #ens (ateriais. 'a realidade. analisando as causas dos acidentes. constatare(os /ue. na grande (aioria dos casos. os (eios de ini#i!2o delas #aseia(5se nu( co(petente progra(a de (anuten!2o. condu3ido pela ger9ncia de (anuten!2o. Normas e procedimentos de se*urana Fs (anuais de seguran!a da e(presa de,e( estar : disposi!2o dos e(pregados. e( /ual/uer setor. de (odo /ue todos tenha( acesso aos (es(os. >ediante apro,a!2o do < >". 8 facultado a /ual/uer e(pregado : e(iss2o de nor(as e procedi(entos de seguran!a internos e a CIPA poder (anter e( funciona(ento u( su#co(it9 co( a finalidade de opinar so#re as no,as nor(as e procedi(entos e(itidos al8( de progra(ar as re,is+es periCdicas das nor(as e( ,igor. 'rdem e limpe"a <stes ele(entos de,e( ser a#ordados (ediante as inspe!+es progra(adas. Fs tra#alhadores de,e( ser constante(ente conscienti3ados da i(portHncia de se (anter a orde( e a li(pe3a no local de tra#alho. pro(o,endo5as. re(o,endo li1o. res4duos. su6eiras e refugos acu(ulados. Da (es(a for(a para sucatas. (ateriais recuper,eis. e as pe!as ou e/uipa(entos n2o usados ou /ue#rados. transportando5as para locais ade/uados. co( o o#6eti,o de (elhorar as condi!+es a(#ientais de tra#alho. Treinamento "odo e(pregado de,e ser treinado no sentido de co(preender /ue a responsa#ilidade pela seguran!a 8. principal(ente u(a atri#ui!2o indi,idual. Assi( cada e(pregado de,er preocupar5se no desen,ol,i(ento de ati,idades seguras e corretas. (ini(i3ando a ocorr9ncia de incidentes e acidentes. Fs e(pregados rec8(5contratados de,er2o ser se(pre su#(etidos a treina(ento. no /ual est inserida a seguran!a do tra#alho. assi( fa(iliari3ando5se co( a filosofia e( ,igor na e(presa. al8( destes 18

19 n2o de,e(os es/uecer dos treina(entos espec4ficos periCdicos. tais co(o o uso de <PI. seguran!a e( eletricidade. pri(eiros socorros. seguran!a e( caldeiras. seguran!a e( la#oratCrios de anlises clicas. etc. 0romo.es e in-orma.es de pre1en o de acidentes Atra,8s de carta3es. e1posi!+es. #oletins de seguran!a. fil(es. cai1as de sugest+es. re,istas especiali3adas. etc.. a conscienti3a!2o do tra#alhador 8. assi( co(ple(entada. /uanto : seguran!a do tra#alho. Co(o parte de progra(as de incenti,o. poder ha,er pr9(ios e co(peti!+es e( todas as reas e setores. o#6eti,ando se(pre le,ar os e(pregados a atingir seu dese(penho (1i(o e( progra(as de pre,en!2o e ati,idades nor(ais. o /ue de for(a at8 indireta le,ar ao desen,ol,i(ento do orgulho pelo tra#alho. Ele&entos de reduo de perdas por acidentes do progra&a de pre*eno de perdas "odos os acidentes pode( ser e,itados. no entanto co(o eles persiste(. de,e( ser adotados procedi(entos /ue redu3a( ou (ini(i3e( as les+es ou danos. Assi(. logo depois da ocorr9ncia do acidente. (edidas de pre,en!2o de,e( ser deter(inadas co( o fi( de e,itar u( dano ou pre6u43o (aior. E(a les2o ou dano : propriedade pode agra,ar5se depois da ocorr9ncia de u( acidente. E"e&plos0 u(a pessoa (orrer de he(orragia e( (enos de ) (inutos? ou ainda. o fogo e( u( recipiente de res4duos -li1eira0. pode con,erter5se e( u( inc9ndio de gra,es propor!+es e( /uest2o de (inutos. Para se redu3ir as perdas por acidentes. pode( ser considerados os seguintes ele(entos: Pri(eiros socorros? Rea#ilita!2o de acidentados? Plano de controle de e(erg9ncia.

0rimeiros socorros 'os casos de acidentes co( danos hu(anos. os pri(eiros socorros s2o funda(entais e. de acordo co( o caso. poder2o se aplicados no prCprio local. (eabilita o Atra,8s de assist9ncia (8dica. os acidentados pode( ser rea#ilitados e( con,9nios co( entidades especiali3adas. estes tra#alhos de rea#ilita!2o s2o aco(panhados pelo Crg2o especiali3ado e( (edicina do tra#alho. 19

20 0lano de controle de emer*2ncia <( casos de inc9ndios co( danos parciais ou totais e( siste(as cr4ticos de processos -e1e(plo: usinas nucleares0. de,e ser acionado u( Plano de Controle de E&ergBncia4 /ue te( co(o principal o#6eti,o so(ar todos os (ecanis(os de controle poss4,eis. redu3indo5se. assi( as perdas. Estruturao $inal do progra&a de pre*eno de perdas F es/ue(a (ostrado no ane"o C resu(e o controle das causas dos acidentes. al8( do controle de identifica!2o das causa dos acidentes. constituindo5se na estrutura!2o final de u( progra(a de pre,en!2o e controle de perdas. A1alia o do pro*rama de pre1en o de perdas A i(portHncia da (edi!2o da efici9ncia do progra(a de pre,en!2o de perdas 8 de se podere( ini#ir as falhas apresentadas e (anter eAou (elhorar os 4ndices de seguran!a alcan!ados. Reco&enda7es F progra(a de pre,en!2o de perdas de,e ser esta#elecido apCs tere( sido i(plantadas as seguintes fases: <sta#eleci(ento de u(a no,a filosofia de seguran!a apro,ada pela ger9ncia? Conscienti3a!2o de todos os e(pregados /uanto : seguran!a? Controle de acidentes co( afasta(ento? iste(a de ,erifica!2o de atos e condi!+es inseguras? Pre,en!2o de acidentes se( afasta(ento.

A e(presa de,e ter esta#elecido. de ante(2o. u(a pol4tica de pre,en!2o de perdas. al8( de u( siste(a de infor(a!2o e co(unica!2o. F progra(a de,e ser introdu3ido gradual(ente e co( a participa!2o de todos os e(pregados.

20

21

9ende no $uilo: C. Custos dos Acidentes A redu!2o dos acidentes. #e( co(o a di(inui!2o dos custos s2o tarefas /ue se i(p+e( nos dias de ho6e. tanto :s e(presas co(o aos especialistas e( pre,en!2o e controle de perdas. 7 #astante co(u( o pessoal do < >" enfati3ar os custos dos acidentes para 6ustificar os in,esti(entos e( pre,en!2o. por8( se( ter condi!+es de de(onstr5los co( e1atid2o. ou /uanto eles incide( no custo do produto. As principais ra3+es para esta ineficcia s2o: Dificuldade de as pessoas5cha,e dentro das e(presas assi(ilare( tais conceitos? Dificuldade de se o#tere( infor(a!+es para a deter(ina!2o do custo indireto ou no1segurado? '2o aceita!2o ou aceita!2o destes conceitos co( desconfian!a? @rag(enta!2o das infor(a!+es e das responsa#ilidades pelas conse/=9ncias dos acidentes? Aplica!2o prtica discut4,el -n2o (uito ade/uada0 da (aioria dos (8todos para controle destes custos? Pes/uisas reali3adas pela @undacentro re,elara( a necessidade de se (odificar os tradicionais conceitos de custos de acidentes por (eio de u(a no,a siste(tica. de enfo/ue prtico. deno(inada custo e-eti1o. e/uacionada confor(e se segue: endo: CeU C % i Fnde: CeU custo efeti,o do acidente? CU custo do acidente? iU indeni3a!+es e ressarci(entos rece#idos por (eio de seguro ou de terceiros -,alor l4/uido0. 21

22

e: C U c& V c) V c* Fnde: c& U custo correspondente ao te(po de afasta(ento -at8 os &W pri(eiro dias0 e( conse/=9ncia de acidentes co( les2o? c) U custo referente aos reparos e reposi!+es de (/uinas. e/uipa(entos e (ateriais danificados -acidentes co( danos : propriedade0? c* U custos co(ple(entares relati,os :s les+es -assist9ncia (8dica e pri(eiros socorros0 e aos danos : propriedade -outros custos operacionais resultantes de paralisa!+es. (anuten!2o e lucros cessantes0. A prtica te( de(onstrado /ue: c& fcil de calcular? c) e c* depende da organi3a!2o interna da e(presa para seu le,anta(ento. Para facilitar o controle e o le,anta(ento destes custos. prop5se a ado!2o de duas fichas sinteti3adas: u(a para a co(unica!2o do acidente e outra para o clculo do respecti,o custo. Fs ane"os 1D e 11 apresenta( (odelos para essas fichas.

Acredite... Acredite em 1oc2 mesmo... Acredite em seus sonhos... Acredite $ue 1oc2 1ai conse*uir... ' $ue 1oc2 acreditar 1oc2 conse*ue alcanar!
1D. #unda&entos da Pre*eno e Controle de Perdas 'o in4cio dos anos *0. o engenheiro N.X. Neinrich. e( sua intitulada Industrial Accident 0re1ention7 di,ulgou pela pri(eira ,e3 a filosofia do acidente co( danos : propriedade. uas anlises trou1era( co(o resultado a propor!2o &:)J:*00. isto 8. u(a les2o incapacitante para )J les+es le,es e *00 acidentes se( les+es. <ssa propor!2o originou a pirH(ide de Neinrich. >ais tarde. durante o per4odo de &JWJ a &J66. analisando (ais de J0 (il acidentes e e( seu tra#alho Dama*e )ontrol. o 22

23 engenheiro @ranY Gird Jr.. atuali3ou a rela!2o de Neinrich. desen,ol,endo a propor!2o de &:&00:W00. ou se6a. u(a les2o incapacitante para &00 les+es le,es e W00 acidentes apenas co( danos : propriedade. A figura a seguir (ostra os resultados das anlises de Neinrich e Gird. Parte deste estudo co(preendeu R (il horas de entre,istas co( super,isores de linha a#ordando e,entos. /ue so# certas circunstHncias ,iesse( a con,erter5se e( les+es ou danos : propriedade. tais e,entos s2o ta(#8( conhecidos co(o $uaseacidentes. tratados por Neinrich. ou (oderna(ente deno(inados de incidentes. na t8cnica de controle de perdas. Gird analisou acidentes ocorridos e( )JZ e(presas. de )& grupos industriais diferentes. perfa3endo u( total de & (ilh2o ZW0 (il operrios /ue tra#alhara( u( total de (ais de * #ilh+es de horas durante o per4odo de e1posi!2o. resultando nu(a propor!2o de &:&0:*0:600. ou se6a: & acidente co( les+es gra,es ou incapacitantes. &0 co( les+es le,es. *0 co( danos : propriedade e 600 incidentes. A figura a seguir (ostra os resultados dos estudos de Neinrich e Gird.

#unda&entos do Controle de Perdas F processo pelo /ual ocorre u(a perda por acidente 8 co(posto de tr9s fases distintas: condi!2o potencial de perdas. acidente. e perda real ou perda potencial. CAE A CF'DIOPF PF"<'CIA$ FE R<A$ ACID<'"< @A"F <@<I"F P<RDA

23

24 D< P<RDA PF"<'CIA$

)ondi o 0otencial de 0erda % condi!2o ou grupo delas. /ue so# circunstHncias n2o5plane6adas 8 capa3 de causar perdas. e( (o(ento n2o pre,is4,el e so# circunstHncias fa,or,eis pode pro,ocar o acidente. Acidente % aconteci(ento inesperado e indese6ado -n2o5 progra(ado0 /ue produ3 ou pode produ3ir perdas. sendo este conceito n2o e1ata(ente igual ao legal4 apro1i(ando5se (ais do pre*encionista. 0erda (eal ou 0erda 0otencial % 8 o produto do acidente e pode (anifestar5se co(o les2o ou (orte de pessoas. danos a (ateriais. e/uipa(entos. instala!+es ou edifica!+es. ou descontinua!2o do processo nor(al de tra#alho. A perda potencial. ou /uase5perda. 8 a/uela e( /ue so# circunstHncias u( pouco diferentes poderia transfor(ar5se e( perda real. Para (elhor entender(os a id8ia (oderna do controle de perdas. nos antecipar(os ao /ue acontece antes de u( incidente e seguindo o e1e(plo de Neinrich no estudo dos princ4pios da pre,en!2o de les+es. ,e6a(os a figura a seguir:

24

25

!alta de )ontrole % falha ad(inistrati,a relacionada a o plane6a(ento. organi3a!2o. falta de tato gerencial. e at8 (es(o a falta de padr+es de /ualidade. )ausas ;4sicas % descontrole t8cnico5ad(inistrati,o. de,e( ser consideradas as origens das causas reais e indiretas dos acidentes e. assi( a/uelas /ue de,e( ser real(ente analisadas. )ausas Imediatas % resulta( da e1ist9ncia de atos e condi7es /ue transgride( algo pr85esta#elecido e 6 aceito -nor(as0. /ue resultar2o e( perdas na opera!2o industrial. Fs incidentes sC ocorre( /uando u(a s8rie de fatores se co(#ina so# certas circunstHncias. sendo rar4ssi(os os casos e( /ue apenas u& fator contri#ui para a ocorr9ncia de u( e,ento /ue resulte e( perda. 25

26 Recorde(os ent2o os /uatro ele(entos relacionados :s circunstHncias /ue d2o orige( :s causas dos acidentes e /ue est2o inter5relacionados. 0essoas < o tra#alhador 8 o /ue est (ais direta(ente en,ol,ido na (aioria dos acidentes. pois a/uilo /ue fa3 ou dei1a de fa3er 8 considerado fator causal i(ediato. E$uipamento < desde os pri(Crdios da pre,en!2o de acidentes. 8 o ele(ento considerado. a fonte principal de incidentes. originando a Kprote!2o de (/uinasL. al8( da necessidade de se treinar os tra#alhadores para oper5los. Material < ele(ento /ue as pessoas usa(. transfor(a( e se #eneficia(. 8. ta(#8( a fonte principal de causas de incidentes. Ambiente < co(posto por tudo a/uilo /ue rodeia o tra#alhador durante o tra#alho. incluindo a4 o prCprio ar e as edifica!+es. 7 con,eniente atentar para o fato de /ue grande parte das e(presas #rasileiras te( constru!+es antigas /ue foge( aos (odernos padr+es de seguran!a inclusos nas 'or(as Regula(entadoras da Portaria *)&R. uas caracter4sticas causa( pro#le(as /ue aflige( as e(presas. tais co(o: recla(a!+es tra#alhistas. a#sente4s(o. doen!as ocupacionais. #ai1a /ualidade de tra#alho. etc.

Isso # *alho -raco!! 11. Controle Propriedade de Acidentes EapenasF co& anos 9

Contri#ui. n2o so(ente para a (elhoria da produti,idade e renta#ilidade da e(presa. pela redu!2o de perdas co(o ta(#8( pela (elhoria das condi!+es gerais de tra#alho. 26

27 Estrutura do 0ro*rama % i(plica nas seguintes etapas: Detec!2o e co(unica!2o de acidentes? Co(unica!2o : seguradora e controle dos acidentes en,ol,endo #ens segurados? $i#era!2o. para reparo. dos #ens segurados? In,estiga!2o e anlise dos acidentes? I(ple(enta!2o e controle de e1ecu!2o das (edidas correti,as? Controle do custo dos acidentes. Detec o e )omunica o % /uando de sua ocorr9ncia o acidente pode ser detectado. atra,8s do pessoal de (anuten!2o ou /ual/uer funcionrio. t2o logo tenha ocorrido. co(unicando ao seu superior i(ediato para /ue ele efetue a co(unica!2o do (es(o ao < >" /ue to(ar as pro,id9ncias necessrias. )omunica o = Se*uradora % ao rece#er a co(unica!2o do acidente. o < >". e( caso positi,o. ,erifica se os #ens danificados est2o ou n2o segurados e ent2o solicita u(a esti(ati,a de custos. infor(ando : diretoria financeira /ue co(unica : seguradora /ue ent2o decide so#re a li#era!2o ou n2o dos #ens para reparo. 5ibera o para (eparos % te( dois o#6eti,os: atender :s nor(as da seguradora -/uando os #ens est2o segurados0 e pre,enir outros acidentes deri,ados da situa!2o gerada pelo acidente ocorrido. Ca#endo ta(#8( ao < >" a reco(enda!2o de cuidados especiais /uanto : seguran!a. In1esti*a o e An4lise % te( por o#6eti,os: a deter(ina!2o das causas. a reco(enda!2o de (edidas correti,as e registro de acidentes para a anlise estat4stica. 7 feita inicial(ente pelo -.cnico de !egurana. co( a participa!2o especial dos encarregados e t8cnicos das reas en,ol,idas. <la#ora5se u( relatCrio. o /ual 8 enca(inhado a essas reas. co( reco(enda!+es e (edidas correti,as. co( cCpias para a alta ger9ncia ad(inistrati,a. Implementa o e )ontrole % a responsa#ilidade pela i(ple(enta!2o das (edidas correti,as 8 da chefia de setor /ue te( a!2o so#re as causas dos acidentes. ou se6a: o < >". /ue discute os relatCrios de acidentes nas reuni+es de seguran!a. reco(enda (edidas /ue s2o registradas e( ata co(o pend9ncias. /ue de,e( ser retiradas apenas depois de e1ecutadas. ;ene-6cios do 0ro*rama % entre eles destaca(os: Deter(ina!2o das causas dos acidentes e ado!2o de (edidas correti,as? Indica!2o de reas. e/uipa(entos e procedi(entos cr4ticos para a seguran!a? Controle das causas /ue s2o co(uns a acidentes co( apenas danos : propriedade e les+es f4sicas :s pessoas? >elhoria da pol4tica de seguran!a da e(presa? 27

28 Conscienti3a!2o da grande i(portHncia das ati,idades de pre,en!2o co(o: fun!2o social. au(ento da produti,idade. renta#ilidade e redu!2o de perdas? >udan!a de atitude: da ger9ncia. t8cnicos. tra#alhadores. etc.. focando5os (ais na pre,en!2o dos acidentes do /ue na cura dos seus efeitos negati,os. Desen,ol,i(ento de (entalidade pre,encionista? A,an!os t8cnicos na (etodologia e tecnolCgicos nos (eios. aplicados : pre,en!2o de acidentes.

Controle ad&inistrati*o das perdas Consiste e( adotar planos de ao de pre,en!2o e controle das perdas. pre,endo os ,rios aspectos ligados ao acidente do tra#alho. tais co(o: pre,en!2o de les+es e( acidentes co( danos : propriedade. pre,en!2o e co(#ate : inc9ndios. higiene do tra#alho. seguran!a patri(onial. seguran!a do produto. redu!2o de perdas por a#sente4s(o e a redu!2o de perdas por paradas de e/uipa(entos.

Risco no trnsito! 12. (o7es de Responsa/ilidade Ci*il e Cri&inal

F Direito do "ra#alho ,e( passando por u( processo e,oluti,o /ue au(enta o papel do e(pregador nos aconteci(entos deri,ados de u(a orde( de ser,i!o. /uando tal orde( for respons,el por acidentes co( perdas. "al e,olu!2o te( i(plica!+es nas esferas ci,is e cri(inais do Direito. cu6as i(plica!+es independe( da ,ontade da ,4ti(a. ou se6a. os processos de acidentes do tra#alho passa( pela inter,en!2o do >inist8rio P#lico. As i(plica!+es. pela legisla!2o ,igente. di3e( respeito : conscienti3a!2o dos prepostos -e(pregados0 /ue e1erce( cargos de chefia para o desen,ol,i(ento da (entalidade pre,encionista. $egal(ente. acidente do tra#alho 8 a/uele decorrente do e1erc4cio do tra#alho : ser,i!o da e(presa. pro,ocando les2o corporal ou 28

29 pertur#a!2o funcional /ue cause a (orte ou a perda ou redu!2o. per(anente ou te(porria. da capacidade para o tra#alho. e(pre /ue constatado. o acidente de,e ser infor(ado : pre,id9ncia no pra3o (1i(o de & -u(0 dia til seguinte : ocorr9ncia do (es(o. e de i(ediato. e( caso de (orte. A co(unica!2o 8 o#rigatCria. e cCpia fiel -autenticada0 do docu(ento ser fornecida ao e(pregado ou sua fa(4lia e sindicato. (o7es gerais de direito ligadas ao te&a E!egurana do -ra/al2oF (esponsabilidade Acident4ria < 5ei no >.?@?7 de ?, de 3ulho de @AA@ F (ontante das e(presas decorrentes de acidente do tra#alho 8 pago pelo e(pregador por (eio do recolhi(ento de u(a ta1a ao I' cu6a ,aria!2o percentual o#edece : gradua!2o de risco da e(presa. E(a ,e3 en/uadrada a e(presa. ca#er ao >inist8rio do "ra#alho e : Pre,id9ncia ocial proceder. se necessrio. ao reen/uadra(ento. caso as estat4sticas de acidentes o 6ustifi/ue(. ,isando se(pre esti(ular os in,esti(entos na pre,en!2o de acidentes. )uidados do empre*adorBprepostoBche-e Ao deter(inar certa ati,idade estes de,er2o o#ser,ar * princ4pios #sicos: Bia#ilidade da e1ecu!2o -se ,ale a pena fa3er co( as condi!+es e1istentes0? Na#ilita!2o do e(pregado -se o e(pregado foi treinado para tal0? Condi!+es de seguran!a -se o a(#iente per(ite (eios seguros suficientes0. ExemploC T(')A DE &MA 5DM0ADA >uito e(#ora esta n2o se6a u(a tarefa de risco. poder ser se hou,er tens2o -energia0. /ue 8 o caso de o interruptor estar ligado. Caso n2o o este6a. ainda assi( h u(a possi#ilidade de risco pois o interruptor desliga apenas u( dos pClos -neutro ou fase0. logo para ser(os cautelosos de,e(os desligar a for!a pelo dis3untor (ais prC1i(o. <sta tarefa aparente(ente si(ples. se reali3ada por pessoa ina#ilitada. /ue desconhe!a os princ4pios #sicos da eletricidade. poder causar acidentes. tais co(o cho/ue. /uei(adura e /ueda os /uais poder2o ocasionar les+es ou (es(o a (orte. pois para trocar u(a lH(pada. de,e5se su#ir e( u(a escada. Caso a pessoa tenha todos os conheci(entos necessrios e to(e todas as precau!+es para a troca da lH(pada e o piso esti,er (olhado ou su6o de gra1a ou Cleo. /uando a pessoa a#rir a escada e 29

30 su#ir para efetuar a troca da lH(pada. escorregar e cair. sofrendo les+es ou (es(o a (orte. 'o e1e(plo aci(a te(os u(a situa!2o e1tre(a(ente fcil. para /ue ha6a sensi#ili3a!2o dos chefesAe(pregadores. pois. por (ais si(ples e corri/ueira /ue pare!a a situa!2o. todas elas re/uere( cuidados. Direitos e de1eres do trabalhador De acordo co( o par. )o do art. ))J da Constitui!2o <stadual - 2o Paulo0. fica garantido ao e(pregado o direito de parar ou se negar a fa3er deter(inada tarefa e( seu tra#alho at8 a eli(ina!2o co(pleta de risco gra,e presente ou e(inente. F e(pregado ta(#8( te( o#riga!+es a cu(prir. confor(e prescre,e o art. &WT da C$": o#ser,ar as 'or(as de eguran!a e >edicina do "ra#alho. cola#orar na aplica!2o das ordens de ser,i!os /uanto :s precau!+es a to(ar para e,itar danos co( les+es eAou perdas. sendo ato faltoso a recusa in6ustificada. Responsa/ilidade Penal F CCdigo Penal #rasileiro. e( seu artigo &)&. trata do homic6dio culposo. F par. *o do (es(o artigo englo#a a hipCtese de a (orte ser pro,ocada por acidente do tra#alho cu6a culpa pode ser i(putada : chefia. a /ual/uer preposto en,ol,ido na ati,idade ou (es(o a u( colega de tra#alho. #astando a constata!2o da i(prud9ncia. i(per4cia ou neglig9ncia. 'a presen!a da i(prud9ncia. i(per4cia ou neglig9ncia. fica caracteri3ado o ho(ic4dio culposo -onde n2o h a real inten!2o de praticar0. e a culpa pode ser: 0ela escolha do empre*ado % o e(pregado /ue pro,ocou o acidente n2o tinha a /ualifica!2o necessria para e1ecutar o ser,i!o. 0ela aus2ncia de -iscali"a o % o respons,el pela fiscali3a!2o -interno0 dei1ou de fa395la -e1e(plo: n2o testou o e/uipa(ento e u(a falha neste resultou e( acidente co( les+es corporais nos en,ol,idos0. 0ela a o % o indi,4duo praticou o ato i(prudente ou i(perito /ue resultou e( dano -e1e(plo: (o,i(entou ou alterou o sentido de u(a escada rolante se( o#ser,ar a presen!a de u( colega ou usurio so#re a (es(a0. 0ela omiss o % o agente negligenciou os cuidados reco(endados. dei1ando de praticar os atos i(pediti,os da ocorr9ncia do ato danoso -e1e(plo: dei1ou de li(par su#stHncia escorregadia derra(ada na rea de circula!2o. o /ue resultou e( /ueda co( les+es0. 30

31 0or custdia % o indi,4duo faltou co( o cuidado e a aten!2o necessrios : guarda de u( #e( Responsa/ilidade Ci*il "rata5se da o#riga!2o de reparo do dano causado. (ediante indeni3a!2o de orde( pecuniria. As causas /ue origina( a responsa#ilidade ci,il s2o o dolo e a culpa. )aracteri"a o da responsabilidade ci1il Fs ele(entos essenciais para a caracteri3a!2o da responsa#ilidade ci,il do e(pregador. preposto ou chefe s2o: Dolo ou culpa -e( se tratando de responsa#ilidade su#6eti,a0? <1ist9ncia do dano? 'e1o causal entre a conduta do agente e o dano? Pro,a do dano e da culpa do e(pregador. preposto ou chefe. Inter*eno do Minist.rio PG/lico 'os processos de acidente do tra#alho h a inter,en!2o co(pulsCria do >P. independente(ente da *ontade da *+ti&a. Fu se6a: (es(o /ue ha6a a in8rcia e aco(oda!2o do interessado. co(pete ao <stado. por (eio da Pro(otoria P#lica. instaurar a de(anda 6udicial ca#4,el. "rata5se. assi( de u( tra#alho de co(pet9ncia da orde( p#lica. ou se6a: ali(entar co( o direito indispon4,el. irrenunci,el e inalien,el. a parte. nor(al(ente &ais $raca na rela!2o 6ur4dica processual. ou se6a: o tra/al2ador. Instaurao do processo penal e suas i&plica7es no processo c+*el F processo penal poder ser deflagrado apCs o encerra(ento do in/u8rito policial. /ue para ser iniciado #asta e1istir u( fato aparente(ente cri(inoso. sendo ,rias as possi#ilidades de sua instaura!2o. ou se6a. e1a(e de corpo de delito. flagrante. co(unica!2o por indi,4duo co(u(. solicita!2o do >P. etc. <s/ue(atica(ente. te(os:

31

32

%uer uma m o"inha: 13. Controle de Perdas e Per+cias -ra/al2istas

<ste tCpico fa3 u(a #re,e e1plana!2o do se6a( as per4cias tra#alhistas. atra,8s da legisla!2o pertinente -$eis n os 6.W&R. de ))5 &)5&JZZ. e W.WTR. de )6565&JZ00. Percias trabalhistas 32

33 <ntende5se co(o sendo as a,alia!+es destinadas ao le,anta(ento de agentes f4sicos. (ecHnicos. /u4(icos e ergon(icos. para deter(inar as condi!+es a(#ientais e de tra#alho. as per4cias tra#alhistas pode( ser reali3adas por t8cnicos do >inist8rio do "ra#alho. engenheiros ou (8dicos do tra#alho. e( resposta a denncias. /uando da instala!2o no,as f#ricas ou instala!+es. ou ainda por solicita!2o da e(presa. e co(o parte de ,istorias de rotina. Pode( ser solicitadas pela Justi!a do "ra#alho atra,8s de a!+es (o,idas por e(pregados. e15e(pregados. sindicatos. representa!+es de classe ou grupo de associados. 5e*isla o $ei no 6.W&R. de )) de de3e(#ro de &JZZ 'or(as Regula(entadoras -'Rs0 apro,adas *.)&RAZT [...\ pela Portaria no

se!2o ]III % Das ati,idades insalu#ridade ou perigosas Artigo &TJ er2o consideradas ati,idades ou opera!+es insalu#res a/uelas /ue. por sua nature3a. condi!+es ou (8todos de tra#alho. e1ponha.( os e(pregados a agentes noci,os : sade. aci(a dos li(ites de tolerHncia fi1ados e( ra32o da nature3a e da intensidade do agente e do te(po de e1posi!2o aos seus efeitos. [...\ Artigo &J& A neutrali3a!2o ou eli(ina!2o da insalu#ridade ocorrer: I % co( a ado!2o de (edidas /ue conser,e( o a(#iente de tra#alho dentro dos li(ites de tolerHncia? II % co( a utili3a!2o de e/uipa(entos de prote!2o indi,idual ao tra#alhador /ue di(inua( a intensidade do agente agressi,o a li(ites de tolerHncia. Artigo &J) F e1erc4cio de tra#alho e( condi!+es insalu#res. aci(a dos li(ites de tolerHncia esta#elecidos pelo >inist8rio do "ra#alho. assegura percep!2o de adicional. respecti,a(ente de R0^. )0^ e &0^ do salrio (4ni(o da regi2o. segundo se classifi/ue( nos graus (1i(o. (8dio e (4ni(o. [...\
33

34

Artigo &JW A caracteri3a!2o e classifica!2o da insalu#ridade e da periculosidade. segundo as nor(as do >inist8rio do "ra#alho. far5se52o por (eio de per4cia a cargo do (8dico do tra#alho ou engenheiro do tra#alho. registrados no >inist8rio do "ra#alho. Par. )o % Arg=ida e( 6u43o insalu#ridade ou periculosidade. se6a por e(pregado. se6a por indicato e( fa,or de grupo de associados. o 6ui3 designar perito ha#ilitado na for(a deste artigo. e. onde n2o hou,er. re/uisitar per4cia ao Crg2o co(petente do >inist8rio do "ra#alho.
$ei no W.WTR. de )6 de 6unho de &JZ0 [...\ Artigo *o os e1a(es periciais ser2o reali3ados por perito nico designado pelo 6ui3. /ue fi1ar o pra3o para entrega do laudo. Pargrafo nico Per(itir5se5 a cada parte a indica!2o de u( assistente. cu6o laudo ter de ser apresentado no (es(o pra3o assinado para o perito. so# pena de ser desentranhado dos autos.

Grincadeiras : parte -figuras e legendas0. Reflita u( pouco. 're... 're por inspira o antes do trabalho... )on1erse com Deus todos os dias de sua 1ida... Sempre comece seu dia com uma ora o e deixe Deus a3udar 1oc2!
Bi/liogra$ia0 'o!+es de Pre,en!2o e Controle de Perdas e( eguran!a do "ra#alho % Jos8 da Cunha "a,ares % <ditora <'AC. &JJ6? >anual Prtico de >apa de Riscos % ;il#erto Pon3etto % <ditora $"R. )00)?
34

35

Artigos e @otos da ;rande Rede? B4deo: A eguran!a do "ra#alho % <ditora B4deo?

<'ACAA#ril

35

Você também pode gostar