Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Fascículo 11 - Nitrogênio e Fósforo
Fascículo 11 - Nitrogênio e Fósforo
GUAS E POLUIO:
ASPECTOS FSICO-QUMICOS
AULA 11
NUTRIENTES: COMPOSTOS DE NITROGNIO E
FSFORO EM GUAS
Prof. Dr. Roque Passos Piveli
1
AULA 11 NUTRIENTES: COMPOSTOS DE NITROGNIO E
FSFORO EM GUAS
1. Compostos de nitrognio em guas
1.1. Fontes de nitrognio nas guas naturais
So diversas as fontes de nitrognio nas guas naturais. Os esgotos
sanitrios constituem em geral a principal fonte, lanando nas guas nitrognio orgnico
devido presena de protenas e nitrognio amoniacal, devido hidrlise sofrida pela
uria na gua. Alguns efluentes industriais tambm concorrem para as descargas de
nitrognio orgnico e amoniacal nas guas, como algumas indstrias qumicas,
petroqumicas, siderrgicas, farmacuticas, de conservas alimentcias, matadouros,
frigorficos e curtumes. A atmosfera outra fonte importante devido a diversos
mecanismos: fixao biolgica desempenhada por bactrias e algas, que incorporam o
nitrognio atmosfrico em seus tecidos, contribuindo para a presena de nitrognio
orgnico nas guas; a fixao qumica, reao que depende da presena de luz, concorre
para as presenas de amnia e nitratos nas guas; as lavagens da atmosfera poluda pelas
guas pluviais concorrem para as presenas de partculas contendo nitrognio orgnico,
bem como para a dissoluo de amnia e nitratos. Nas reas agrcolas, o escoamento das
guas pluviais pelos solos fertilizados tambm contribui para a presena de diversas
formas de nitrognio. Tambm nas reas urbanas, as drenagens de guas pluviais
associadas s deficincias do sistema de limpeza pblica, constituem fonte difusa de
difcil caracterizao.
1.2. Ciclo do nitrognio na natureza
Para que melhor se compreenda as transformaes que o nitrognio sofre
nas guas necessrio conhecer o seu ciclo na natureza, ilustrado na figura 1:
2
Figura 1: Ciclo do nitrognio na natureza.
FONTE: METCALF & EDDY (1991).
O nitrognio orgnico que toma parte no tecido de uma planta pode ser
incorporado em tecidos animais pelo processo nutricional destes. A morte, seguida de
decomposio, de animais e vegetais e, principalmente, as transformaes sofridas pelos
compostos orgnicos presentes nos esgotos, levam formao de nitrognio amoniacal
nas guas, nas formas de amnia gasosa (NH
3
) ou do on amnio ( NH
4
+
). Nas guas, o
processo de oxidao biolgica sofrida pela amnia, que convertida a nitrito ( NO
2
)
por um grupo de bactrias nitrificadoras chamadas Nitrossomonas e, posteriormente, a
nitrato ( NO
3