Você está na página 1de 199

IfEBIRASGO ,AJn~NF[I

P,arto, Abonol e P'uerlpe,rio, Assist'inc:ia Humenlzada a Mu,llhI1e'r



-

B,ras,Uhl, I[] F '201U

© :zoo 'I. Mlnlsh~r'io de Soud e

E parrnltido 0. mpmdu<;oo pcrdol cu tololl. cesoe que citodo 0 fOr"lte. nmgem: 50 mille·xemplore~.

M]'n1stii'c, de Saude Jo~e Serre

Sec~e.1tlfio de PoliW~el~~ de SClude Claudio Ducrte co Fonseca

Coo~denada~~ del ,AlfiEl:Q Tec]!'Ih:;g de Scucle da ,Mu~he~ 1'6(110 di Giacomo do lOlgo

Prod\.! c;ao. dlr.shibui~·ilo e 10iorm 0 ~oes:

Mln!·ste.rio da Sa~d e

Secrehl60 de Poli'l'ica:; de SOUdH

Areca Tee nico de Saude' do Mu Ih er 'Espfonada d'05, Minl5.terios. aroco G; 6<:.0 ondor ClE:P: 70.0:58-900" 8m~rHal, DF

T,el; t6.1 J 31.'5.-2869

Fo);.: ~ 6 1 ~ 32~l-,39 '1 2

l~. ed_ '2001

13 rOLs,ll. Min~Sh§rio do Soude. Sec:relOrdCli de Politfcos de Scu de. Areo T ecnicc de So ude do Mulner.

P'o rto, eborte a p uerpe rie: asshrt~r! de hu rncolzc do 6 mu Iher I M1IliS"h~:rio do SoU-de,' Secrel'orio de Po1~t1cus de Scuds, Arec T et:ni'ca do Mulher. - Bros[]io: Minishf:rro do Sou de. 200 '1-

'199 p .. : il.

ISBN: S5-334-0055-O

L Scude - Mu~her ,_ A3!ihfendc hlJmanizadc. 2. Pono - Assis.te!"lcio burncnlzcdo. 3. Aborlo - Assf.stenc]o numanizoda. ,. Fedem-c;ao 8msllelm de s. Socls dcdes de Gin e r:ologf 0 e Obsiehrcio. II. ASiSCdo<;:co B'ro.sijeira de Obsletrizes e EnisrmeJms: Obs.tetras. III. Ti1ulo.

CDU 618_2

N Lh'I WQ 200 DB a

Pa 01 Aborto e Puer,pe'rio Assiten ia Humanlzada a ulher

-

-

ASSi$ tlr oS m ulhere-~ no rn ornento do po rto e ncsernente com Eeguronc;o ,e dignidode ~, comprom lsso fundcmEu,'tol do Min~.h~~rio do Sau de.

o Progm me de H orne n~oc;:oo n 0 :Pre~nOltcl 'e' Noscimerrto estcbelec: el!' os f:)ri'ncTplos do a'tenC;d'Q '11J9' deve sar presto do e exortc estc dc.s;, m iJlf'liC fp;OSi e servlcos de ,~oi[jdt~, 0 cum pnlne m set! pc pa I. preplc lo ndc e cod a mu Ih,er 0 ,dtr"eito de eidadoni'o mols ele mentor. do r 6 I iJZ" rece benco orne os~rs't~ncio hu mOl"! iwdo e de boo quolrd'ade"

o Mini:de:r~o do S oude apr,e,~.eol'o esto PiJbli.cc:u:;:o c com 0 0 bje'~ivo de d i$s.~ rni liar eenceites e pr6ttco,:; do ,asosj'£'~'enda co porto en tre os pmflssl0ll"lOis. die :SCl ude", Preten de. prl'lI"I clpc!'lrn eore, integN;::w a C cpocito~oo fecnic a a lIleces:s'6 ria hlUmcmi:za<;ao. de precesso de aten~oo OJ muJher dum note ;0 ge!)i'oc;60 e .0 porto. De$~'O form,o. $'ero pessivel resco hJF' pore miJ~heres e' profi5;sionol5: de 3'Qud e o sing ul a riee de. de ste rnementn,

n

I I~

f

r~ef,ch::io - Hu mo nilcu;:aO do cltenu:;oo 0 bsh9'tri'c:a Dlreitos re produ t~vo,sJ' SO ude motem 01 e perino to I, Aten<;oo, insfituclonol eo par~o

Prep oro ndo a rn u I her po rc 0 po 110

Avalio<;oo ernie a do tipo de p Q rto

A:s.si's~e'ncia a mulher no kaba!ho de pOlrto

U 50 do po rt,og rome 'n 0 0 DO mp Olll! h omento do trobc I ho de porto

A co m p on ho menlo do rn u~hel!' d U Fa n,h9 0 tra bolho de porto (Supor1'e: ps~coSSOCTOI~)

a confro le do dar no frobo 1 ho de po rto Assis fen-c'la a rn ulher no porto n orrno I

Assis h§nc To b m ulher no, porto par ces 6ireo Assi~tencia 6 m LI ~her no porto f6rdp ~

An e steslo em Obs,tetric i a

Assrsh~'ncia a rnulher no porto de, gestoc;oes de' alto risco

Indu<;o 0 do porto

Assr5'~'encia im e oloto a 0 re c e m-no sddo

16. A~e'fta me n to me tern 0

11. Ass.ish3: ncie a m u 1 her com 0 bortornento e no pesaborto

~ ,13,. Ass IS te n c 10 ,0 m u!her porto dora doH ~V d UfO nte 0 po rto 158

'1..
,2,
3.
4,;,
5.,
16'1J
r
7.
B.
,.
lID",
11",
12.
13.
14.
'15:. ,e puerp el''I'o

]19,. Assisi'e,ncia 01 mulher no quarto perfodo 2)0. AS$isten cia a m ulher n 0 puerperio .

,2,1 '. EvijdenC'k~s de'ntificas sobre as proticos lJtl~jz(Jdas no porto

2:2" R',e'ie'F8nciQ~ bibliogro ft co 5

o

n

10 ,Ii II"!: N-~'

!Ir ",,'IIa. ., 1-

11

68 77 87 96,

u:n 112

119 128 135 145

~6B 'i7S 182

19(]

......

PREfACIIJ' HIlJ MAllllAQAO IlQ,ASS ISTiENCllA ID:BS,IEliRIIICA,

-

o concerto de otsm;oc hu manlzed 0 e c mplo e envolve urn conlun'~'o de c:onhecimen tos, pro tico~ e 0 I i tu des que visa rn 0 promcccc do porto e do ncsclrnento scudcveis e a pfeVet1~ao do m omi~mortClltdod e me terno e perlnntol, I nlclo-se no pn3-~rlo tel Ii! procure gore ntir que 0' equlee de sC'jude realize proc e d[mentos cornprovo dam ente bern.e-nco! poro 0 mulher lSI 0 babe'. que svita as inferve'm;oa s de.s.necel!'S.sarias: e que preserve SU 0 pt;V(] c lei c de e au tcmomio.

,......

A gra videl IS! a porto :sao eventos 'SOClO IS que integrom o viv·ene! LI, reDfodutf I,!'O de' nomens e rnulheres, tEs.t.e e urn processo SllnglJlar. urno experiem::k~ espeelol no unlverso do mulher e de seLJI percelro, que enV'clv,~ to rnbem Sues f'cmmcs; e a comcnldcce. A ges1'Qt;oo, peu1"o H puerperia constituern urnc exper.len c ia h umo no des rncls

, 'ii1 '" 't I" I ·t·

S!g !111'!CO j ""lOs. oorn ~ or 'e pc "enc!o po.Sl.IVQ e

emiqlUecedorc pm:c tedos que d elc pcrticlpa m.

Os proRssr,o nels de soude sao COo djuv'Orrles d eUa sitperien de e desempenna rn lmpoool"lte DO pel, Tern 'LI oporlunidode de colo-cor sau cooheclmento c $eNfc 0 do b em-ester do mulher ,e do bebe. re GO nhecen do 0-5, rnornentos crUiccs; em qu e· su as: lnterve nc;o.e:s s:oo nee ess6rio~ por,o (ll$$eg·uf(]( 0' sou de de embcs, Podem minimt1,m a dar. ncm GO 10 do, dar conlonc, esc: lcrecer, orl ento~. e nfim, ojudor 0 ponr e '0 noscer, Pn~~cis:om lernbrcr qu~ s,c!'o lOS; pFir!1~iros. que toeom cad a ser que nosca e fer eonscl !§Jleia eesse response bilid ode.

Can'ludo I de:s.i!:!'mpe nnor e!)te- pcpel nao e,. focil. A moiorlo des prOnssloJ1ois \Ie 0, ges to Co o, '0 porte, 0 eb erte II:! C! IP uerperio como urn pro cesso preeornln onterne nte bioloQieo 0 nde 0 po i'ol6giCQ e mels valorized o. Duronte' suo formcil;oo, doencos e Intercorrendm: :!laO enrati1ado<s e as tecnic:os; inh:~fv,e ncTonistos sao COr"!$! d$ro dos de motor import6 ncio, Entretento. C! g~!i1'ac;;'ao e urn pFOCeS~Q que gemlmerrie deeorre sern campi ico~oe§;_ Os es1'i.).dan tss soo lreinod OoS, poro ocotcr oi pr6ticos: rotl nelrus II. como n urnc lin he de proc:h.J'Coo. sern o

o volf 09'00 c:r:ilJeo coso 10 coso. Disto d eccrre urn gron de nornero de inleJV~ m;5e·.!j. cesneeessenes e potenclctrnente i~'~genica$.

Reconhecer c individWlclidode e humanizer 0 of~'endimen~'o. P~rmlte 00 prO'fiss]onal e:s.f.cbeleDer com cede mulher urn v'inculo e. perceber SUO S nec.essidod es e' C opo cidod e' de lid or com 0 pr,o ceS$;O do nosclmento. Pemnife tc mbem relc c;oes men os de-.siguQ ls e menos CI u'torUa rlos, ric]' medTda em que 0 PJO~.ss[c ncl em lu gar d e' "ossum lr 10 come ndo de .situo,~ao 'I posse C od otor cond uta'S quelro gem bernester '6 gQflUn~um C] :seguran<;a pam a rnolher e 0 bebe"

No proilco, como aU'~rar pOC5:!uros: orrnlqodns 6 lnlrod!.Jl·r lima CJ bordogem humo'nl'zo do?

Pam. de '1'crl'o, rnuder CJ relc<;oo proflss.ionol de :t1oudelmulher 8 ns cesseno urn ClI muco nt;CJ de olHude que. de [oro in limo. .. depende d IS code um. i:l'llretc nrc, 01£1 umos q ueSI'oe:i de-vel m ser vlstc s com o ccmprornissos pmfiSOs.l0f'l(fis indispen.st1veis.: aster ~intol1ilCldo com novos propostos 'e e~petienc[C1Is., com novos h§CliTcos, prottccr umo me drcinc bcsecdc e m eVlden clcs, com 0 0 Iho r do observe dor otentc, fii!:ec: onhecer que 0 gra vida e a con du tore do processe e CI ue g(O vide~ ni50 ~ do enco. It I Drir;Cr pol men te, odo1 or 01 enco comoO pressupcsto basi;co 1"'10 prcrrk a p;ro"fi!iskn1ol.

0'

r

--

A 5-0 ude !l00 d~:ve se f~Silllingrr COl Imdjc~onC]1 ccnceite de Pleva nc;;a:o, djl,']gnostlco, ~'o'l omeme e ffi<:ibllito'Cco. rnos deve ser cborcecc fombsm no contedo C;:UilUF(:!], hi:st6rk::o e antropolQ,gico, onde es;io 0 es in{H~iduo!l que se querem ver so ud6vsi$j ou ~vre§; de dOB nccs, Es-so obord!'Jlg~ m 18 (undo me ntol 00 $e enelscr a qUeshlO do so ude do ml,Jlher bra~lleim. em e.§pecTol dOQlulelo de rnener rendo, POlS esto tem cc~e nclcs mercedes dCQuitc que's Ie c heme de LI nEtceli.sidades b6sfcOSi". que in~-ef'ietem f1Cl suo ~Qude e seu bern-ester. fsto rnolher eerace, frequen tern ente, de cfimenloyQo, rnoreolc, 1m bclho dig no e adequad omente remonerodc, educo;:;;oo. c ulhJrCi, lozer, denlJre eujres, Evid enl'emenl'9., esse "ceence scclol" -, que, eeernste um nurnero '9'xpreMi~vo de mulhem§ ~ de h:!!rmf no OU ogfova

- .,.I' - 1..' I' . . ~. , '"

ccnmcoes cie ogicas IE! PS.IC010gICO§; que poe m em

risco suo vto1a, SUA $Lllude e seu bern-ester.

E Com e5:::;O obrangsnclo conceltucl que sero posslvet idel1tiflcor es.lrotegio~ e progroma:s de sou d e que 0 OS$O m red u;;::ir 0 dtsl an do B ntre 05 vostcs e 1m porto ntes c onn e c im e ntos C let\ Wi cos e fec.nologlcos. odquiridos neste seculc e suo limilooo CpIICOC:;OO, com umo visco humcnefico, no prom 0 C;o 0 d a '5C.l ud e do s. pessoos.

IEvid9nfemenf~, noD se pade oguordo!' que oS medidcSi eslrulurois. necesscdos 6 corre~)ao des groves prcblemcs ecenennces Ie 5iocia[:§i do pels. ~8.iam ecetoees em suo olenllude e surlo m 0$ ef'e ltcs de:;;elodos pcro que 0 seter de scude se me b1r.ZH no CO!'TS'~OO de seus preble mas. es.pedncQs;. Mos. por ou1m ICldo, e lmportorrle que" no desenvolvrrn en to de progromos de ccrnbote a assas problemas, es:p~dl\co£ de saLida de de iermffiOdO$ gru pos populoclonc 1$, na 0 se p ercc 0 dlmem:ao de real prOfUindidode do ~J11>eri6reFicla dessos que$~'Oe'$ poritico-oconemlc:05 e- SOCi015 no esroco de scude de code cldodo e eldcdco broslralro~.

n



... - - - ..

No c oso do mulher. OCrB:5Ce~$e 6 problema tlco jn, explici!'i:]da, q uesl'o es I ombem complex(}~, retoelonec 0:; as rela<;6es de g,enero. de fiCO lao. srmp~es, resolve ce. per reReHrem padroe$ culturols dernlnentes no soclecc de. A dam ni<;oo de ide I1trdcde se;;;uo1 como ro tor ernlnentemente biol6g1co. ern que os eereeterlstlcos anc'fornicc!;, 'nStO 16gicos' e hennenols d erfi ne rn rncc ho e f'~meCi, e PoOr de mOk!l: esrre: to para a bcrcor 01 toi.alidade- des universos moscollno e feminino. A ld antklcde' CIJ~h.ilrcl de ge'nero e consjru rdCi, no tempo e no espot;o, e riel ndc e:dere6t1pos de pcper~ d iferencio cos. me reo dos peles lnteresses ijmedlolo~ do'S sccledcrdes nos diTeref'lle~ mementos hi51oriC05, An lon90 d@:~ ::5Iee !!liIIO,iii, eOlls,tro~'!l!iI-se Urn tm~Jd,elo '50c::'na II fiJ',erlom'I'i!'t!fiiln~e qiIJie!' '!Ie m [mpe.dTndlo a ml!Jl~ ~ell" de :s:e;~ slujeif@' ple'no ,de'sua I:mi~r!tl hi:s,t6rh~l, Esse rnodeto pre-determine Forma 5 de ccnhecimento e c:u;oo, no cree do 5t:!ude inclu,slve'. CI!I.H;iI evi'dli3nciom seu cor61,er pohh'1rcc I.

ES$e~ de'terminonte3 hl~t6r1co-~oc::iC!;s: ve'ril se re@etindo. 00 long;o cos tempos, nO 01'1..1'0<;6,00 medico nos equest'oes releclonodcs a s.c:uJd®, de mu Iher: CJ e'Xcll'oCeJo do rnc.rtemidod e ~,di:SClirSio dominOln'~e CI porHr do seculo x~x - trouxe no seu bolo naa o pro le.r; 0 0 de mulher cos vlJlnerabilidode S '0 q ue esh~~ exposto no processo de man IJtefl<;oo do espeeie, rncs c psrpe'l uc<;o 0' des feloc;,oe.s de ooder ernre os '$€XOS_ Oe Q·c'O'Ido com F{juc:: ault

n

,jll"rodo ~:§;5:0 01efl~QO roquol com que nos arVOfOt;omoS' em tome dO sexuoi/dade ~'O dois OU Ires seculos nco estoria ordenado ~enoo em runcoD de umo DreocupCl~aO el!?menl'oc oS'seguror 0 povoc men tc, f5' produzir c forc;.o de rfa bolM o. rt'prod uzir DS forma s de relo~oi;5 50dois: em .sumO', ptoporcjof1ar umo .se:o:uarjdcd'e uW e

u polilic. om ~ n te conservocorc .

Alii do lno sec uto XIX" quando emerglc!'m e se co ns o1ido"lom esses 'co nceites, lnlclou-se (J i !1terr1erencio do IES;iIlido, com urn processo de 'B)fp OInsCic de a~~i!!itendCl! medili:o no Br(l~il, C11r"rtes exerc ldo quo se excllJs]'vom enj e I"ICl forme Irbero I ou men ITO pice. Algu ns programc5, de .scltljde drrigidos 0 grupos, populocioncls especfftcos C omec;:omm e ser cesenvolvidcs. enl re etes oossisti!llcio p.re-IliO 1'011. Esfo c~sJS'teJlcio essoclo do a lns'litu Liana I~a~ao do parte l,eve pew ob,jeol'l\!'o dese nvolva FUm recem-ncsc fd 0' $ou'dovel e red uzir 0$ elevcc oS tOl<OS de morl'Llflda de infonm que exi s iiam no fin 01 do s.eculo pcssccc e no primeil10 rnetcde deste. Ou s€ja, o as.sh,fencta prBnotol surglu como urn prcce sse de ,I DU ericullvro in Im-u'te~rno". como urnc preccupccco ,social com 0 clemogm~o ~ com c quolidcde' des eric nces nose: ldc 5:, e nco co rno protet;:ao a rnul her.

-. ,i-]

o primeiro Cong resso Srcsnelm de Pmle<;oo c] Iii Wa:ncia ~ 192:2:~ il"ld ire-tame nte !Culpc as ,II mulhere'S de5'rlufri'dos. ~mIU'rcc,s ,e oh::oolc tros" pedes e[evoaos; "o.XO$ de mortoUdode rnfanlUl vigentes no epccc, e recorne nee 10 II! t~rYeru;:ao do I::s.todo atrav95 de aberiJum de mcr~ernjda des e creches eo do "severo '¥'1gU6nclc 00 cl'leihlmenl'o

n

r

---..., •

r:

-

-

r

mcrtemo'!·,. Abric-se rncls urn ccmlnho pam respans;obilizor OS mu~heres pelos rnozelcs do socieecde e se jiJIS'tRfiCC!"lC! um cchomentc do conrroie socfol score ,S12 us ccrpes e. sues vides. C umpre recorder Que. nsssc epoca. ~s molheres ere negodo au dfnculloco 0 ClC'~!i~O il educ.acoo 10tm 011.

foi com eases eoncenos, mull'os. vezes equlvcccdos, que sa exp andi'u no Bro s.>]~ Li cssls I~ ncio pre·notol. IE IB:SSO cenlrolizCl<;aO do erie nd~merfto 6 s:aude do murher FlGI esfero excluslvc do eie 10 9 f"l!!lvido~ puerperol perplii:!!'h.JolH;e o~'e muil'o recenternente _ A omplio ceJlO d a otertc de, se:rvtt;:o,s de' ,o'tem;:o 0 6 mu III er .. C parlk' do tina I cos CI nO$ 6-0. oindo nao 'tinh 01 pew iOb,i~ttf¥Q 0 otenelrn e nto c oro nger] te de sues necss.s~d(]d es de ~cnjde. Foi 0 c:reiscimerrh:l populodoncl que eeerne nos. poses 5;ubdeseollolvido5 10 mnfill.{llCOf de lnvestimeli'"l'los tntemccloncis que dis ponibili~mam me,'!'ados 'e fecni'C(:Is limo demosi' de co ntrace'pc;oo

d[rig~do~ os pOP~loot;:oe,~ po bres, .

Emboro 0 setor publico no ,Brost! clndc ccnnnucsse p.r;vilegrando 0 otencao 6 ges to nte, no i'Fonsic;ao d as decodos, 601''lO. com eccrc m C!I 5urg if cs ® ntideo es dita:s f'lo'o-goV\em omenlois que ds,senvo!vi'a rn progro mas verticoi$. de p~onejomefdo fCliiillcr. sern ou fros culccdos 0' $oude' des mu.lhere.5. A cri{l:C;:; ao eo Sociedo'de eMI de aem~'E)for Fomi1ioF [B,E:NfAM) e ~ua ample otLiOC;;OD nO seclecece bmsfleim no' decode ·de 70 e·o exernplc rncls cloro desse pencdo. Menos elOJO, en~r'e'l'ol'Tlo" 'nee c com pr,sensO'O de porque, em sende esse periodo 10 clUg;e- d o regime m~11 or no ,Bros[l co m seus principlos pro-nata I~s.l'o$. -, que vi$ov,om ocupor 0.5 imensos ,ssp O'C:;O!i, VC~O.S; de' nos-so lerri Iorio em nOme do .~e-g uron co nocion 0'1 -, i'ol p oss!vel c prolifemcCl a desses entidode-s, dltO($ ";con'l\folistos,!~, ESi~O dtco'iomia enlre Q dis;curso e c protic'o ~ 'hjo me! reo de no soclec ode bfCisileinOI crM 05, dios o luO~ a 'cerro mer-lie noc treuxs beneficlos as; mu Ih eras. n eve rnente trcli'!i:fmmo des en, ,01110 de' pr,ogramc:$ q us flOO otJIe;Hvcvo m S:LJO ~c:uJde. nem seu cem-estc r.

Coma reoiCoo 0 esse prO [lee, ose-sq uardes bm:lil!elros lnlc[orom movf mente con1mrio: CD op{)~f<;a{) ao pic ne]o menh:i 'Fomiliol eli co conhele de natlOlldocJe. duos eslro t'e gioO$ qu e. erneero Ie nholm 'siignlfllc:od es d llere nres, SU perpunharn-'se n esse epocc, tendo 0 primelkc e mpreSofodo 'SHU FU'Jme prom 0 menil2:m 10 i rnocc to polflk:o dCl ,1m pia nta'Co:o slJ1b1rf'll"li'ncF do segu nco.

Nova mente , esse cnh]gorilsmo nOlO j'rovxe; ben e ric tos para as .mulheres_ E:nquonto cs clinic 0$ prl\lodas de plClnejo mente fomilior

1··' ....:I. ··b'1' t ~ d· . .. . .

pro r~'ero'Vc rn e uJS pom ·ll[z..Qvom con .F(J,c;,ept:;oo, 0 me rcmc s..omtmrc

~ que inlro,jel'ava em $,iJel pro ti~o 0 penscrn e!I nte do Bs.querdo - dTficl!l'tCl~o 0 ocessc des m'IJlheres a ouirc:s, clternollvns. ser i!cor!'lifo,~1 0 plcneicrnente lam1l1ar 'Iransk)rmou~,se' em "bcnderc'' polHka. 0 que retoreou 0 otertn d essos OC;O€:S: de sou de no rene boslca. A socie dade btO,~il,~ir,o vj'l,l'io nos, decoders, de 60 e 70 um ritm o de ir'ld ustr.iol~aG ao e urbaniz'ClCc 0 a cele redo e, desse pmcitl S<So. resul lOFam modific:::acoes nos expec: h:rti'IJO$ reproduti vcs d os brosWejraSi que. com olg,uITioS

..-

decades de otroso 'e!! 'to IVel'Z motivo des par d~ I',~rn;;no rites dies tir-rtO$ doqvelo:s dos IPLlii~es; de~etl\frnvldos,. posscrcm o dere:lcu famn1a'S rnencres, E 'forcm busccr cs olterno UV05i d ispOlli'v,e 1$ de meh::dos on1ic::oneepcio nois. !(linda que noc 'rC!;S:~ m 0 s id lSI ois, Ncc pede l,~r sido (nJ~'ra 0 i"O~OO que culmina no d ace dC] de 90 com u me pral:ica de pJanc;jo'ml8! nto fc mi lio F de 01101 prevol@lnC'iO e bo,i:KO quo,lidod e-

a res:!!ufg rne nto do mcvimen 1'0 'rem lnlsto o IP ortir do me,tad e desfe S€CU 10 lre 1JJ<9 c:.UJ d ebclfe nevos eoncepcces d os F'El IO.f.';oes en-Ire os generos e des relc:u:;oes en'lre 0 ser h umono e 01 seelec ode. I ntdalrne nte 0 dote nco orne pOS ~vro d e polo~i:Z096o/on ~ ogo nism,o entre os sexes 0 eensemente f,emini'!i'f.o evo~ulu neste '~nCl~ de ss-cuto perc uml[] poslc:;:ao rnols cons trutlvo i de es.trmulo 6 c'oopercu;oo/ componhe'irfuimo e 0 vCllorizc~co do indf\i'iduc~idode de Co do urn des 9 ~ner,os;. se m excl usoes:.

il

Evldenlemente. os ccnquistcs do 'feminismo no Brc:sri Eli FlO rnunde s.Oo ~lgn i'~ccrlivLliS; ,e I'ti\§!m pe rmlllc:1o II mo evolu C;:CI'O do :mciedade em r61c~aol co reconh ~ cimelll 0 des dlreitos de cidooo n~o igLJO lihlrio$ entre homers e mu Iheres:. tom be m 110 campo d a SCHlee.

Entretcmlo. 1,';' epescr cesscs lrnpertertte s C onq uistcs. obse:rvo ~~e h oje que 0: qua sa te h:d[dcd e~ des inicia 11v(l'S reloe lo nodes a sou de do'S mol heres tern se core c 1'eFi~odo per me nipu 10 r seu.s; co rpos ,e' '~Uos vldcs, vis;ondo objeHvo<s outrcs que nco ssu bern-ester. Os tsrrnes que es deslgnom. mul'l'O$ 'VGzes.. servern C! prlan pma dlto r nerrncs, visa nee urn compcrternentc -Femi'nino en-tendidc como utll pcro 0 coder socicl vigente" E, l'clv6'Z pm lssc, rnultcs de5os'os lnlclctlvcs nce Ienhom log~odo SiUCesSO no me'hnric do souee des rtlulh,eres, inclusive pc rque 1r!:S~$tern e I'll exproprior do m ul her Suo OLiI ode'i,efm[no ~,a:o, As elevClIdas taxes de. mortclldcde meternc e p~rincl'al. 0 U5.Q (:J bu slvo do cesoreo e a alto .p revo Ie ncr (] de FrItJ Iher.e So es't'erilizado,s au usc nd 0 me'le des 0 nlic once pc io nels fnodequod os s"co e;<em pr.os; clams desses dis.~'ar~ oe:;.

.......

o Bfas~ OCUPOlJ. ch~ ha POIUCO. Q node lnvejov!S'1 ~osi~ao de com pebo mundlol de operc]'~oe;;; L esorlon es Se.[por UII!iIiiII !il'a Q. CIi C',e:s.cil'rea reC!l.IJ~ach::!l' p or' rawe,!i, Imedic,cui ~e,1!1!fI!i urn ,g:ra~de' lPot<l3inc.'l~ 11 dlB' i!i',edyztr 0 morb'i· mc.r1ia[fdade IIiiII"I,crl-emCilI e pe~tl!'1lG:ittal. I=Hlr ,o'ubo lade", 0 eX'iIl.!!:ler'O de :s.U'~! pratiea te;m e1ie:Rto ,o,~-osf.o.!~ Inr.:'~1.I15h~\e, po.~ c:on:SllJlmi~ recursos precteses ch:';I1 slst,e{IliIIiI,CI de seclude. !:.s,so pro'r.u nde dks.ton;:oo no pr6tk::o medico brosileir(:J e de,iermr node per mUllJptos io1 ores. - hI!!!;1 ooeos. eslrulu res, c:onJunl'uro ls - rncs tern, nc r-ormo como 01 $'LlcfedClde em geFCi I. e' C] medicin~ em porthcu&m, enema c rnulhar, a genese dessc permi<sslvido,ds'. Ehrenreich ,g., English epcnlem po ro 0 poder de medic:ina em 'Iroruforrnar eventos fisiologi'cos em doe m;05: 0 medicClliz;cu:;oo do corpo 'Fen'irnino • que "trrdo 0' gr,avide:z e 01 rnenopo U5{l: como dcencc, tronsforma CI mensl'ruot.; 00 em dtst(!rbfo ero nlco e CJ pcrto em u m even h:t clI-urgfco" - e urne das rnels ~ade.ro:5gs Fontes daideologro 51ij'~S.tO do nessc c.uUvro. au olndo, de ccordo com Illich:

.......

n

H

De.sde que os mulheres do s:eculo XIX qLJisemm se ol'iimor. orrnou-se

urn grupo de gi,necoJog;s as: 0 propnQ remi"ilidode rcns orrnov-se ern .;inl0mo de urnc nE'cE5-siaode medJco fro cdc por uni\ ef5i orios e-vioentemcMe oe 5t?XO mG~cl1rIrlo. E"srcli grov{dc, porir, areilar soo ourros ronros condi,oe5 medicoUzo v eis como sao Q rnenoncusc Oil o p esenco de um ut~m que 0 E~peciGlrs CI' ceckie que e. cremorS. II

A perte e ex:ogero desso ofirmocoo - noo se pode negar a contribu lcoo do medfc[na em gercl, e do glnee:olog[o e obs.Je·lricio 'em partie: ulor. no fI'le. horic des condlc;oe:s de saude e de \lido des mul"u~re!i -', muil O~ dos d is.tOf.:;:oe~ Mistoricamente observodos, co mo. por exemplo, a eplcemlc d e l"'I~sterec lomio5 nos IEUA nos decade 5 de 6.0 e 70 au a exce 5o'SO deceserecs no lira s,L rell:e1em exotomeote eS:SU!i intef-relo.;oes entre os quest6e~ de gellero e c pro ICC mekl1co.

E e necesscnc 10 cornpreensbo des.sc:5 inter-r,elo~oeSi pore QUe. ~e posse perce'b~f porque 0 Bfasil olnd La opresen 10: In dreG deras lncdmtsslvels de mortcdldode mctemn e rnortcildcde perinOital. mtJi~o clem doqueln esperodc perc seu ni'Jel de desenvolvlmento e urn exercic 10 frequen te men e ,e.q uivocodo do; direilos. reprec utivos par parte de sues cidados..

A reprodu<;co a Ie (J, a mu her de umo rormo que tronsc e nde os d:i'vis.o.es de CI05;5e e perrnelc tcccs os sues ctlvicedes: suo eoucccco. seu trobnlho, seu en v olvlrnentc politico e soclcl, sue scuds, suo sexuolle ode. en nm. 'ftuC] vlda e se us sonh os .. ~ necesscric que se deixe de romantizor 0 poder que pods exis.l·ir de cenexoo biolog'ic:o 00, mulher com 0 Motemidcde. IE undornentot debeor de s.ubes1imm c poder repress~vo sobre cs rnulheres que se es cbelece com escSO eonexee, Po~ esse v~~o "reprodu live" cos nllliheres. ~ ml.}rlo rnencs 0 resul to do de sua conciece bi{M>g lee e, o elm CI de tu do. deterrnlnedo pero crgcnua<;Qo 'Social e culturol, E nco Set pede deixor de reconhecer que esse orgoni(09cQ tern. ate hoje, buscedo cerceor os esforces cos mulheses perc gcmtlof urn pouco de aspcco de controls scbra SUQS \!jaos e seus corpcs e perc expresser livremenle sua ~exuondode"

A. uclrnente, pode-ss observer no munco tooo. emcorc. ino'elizrnenie, olndc de lormc muito limido no Bresil. umo crescenta tendenclo o ccntestccec de u m modele de d e.senvQtv~menl·o que prlvtlegia a crdern hierClrqutc::o:, consumsrc e eCllologico. ES"5Cl con!e'sh::u;oo e

,- evidente nos rnovlmentos de prates o centro os soc [edodes, de modele pOli1icQ outoritene, no onrmoc,oo do liOerdode e do dernccmcio e no fortcleclmentc de urno corrente prawrvacioni:§fo. ecologico, em opasi~oo 0 trod lclcncl a tltuce domino d oro e apropli ctivo deferminado pelo modo de produor;:oQ. It: sob 0 6tic::a eesse rncvlmenlo de tro fi~r orm eeoc que ceve oc Offer u me novo reftexo 0 sabre 0 saud e do rnulner. Pensar sobre. a mulhe.r e· sUa sgu!J'de e p,en;5.Q~ um!CI nova S ocledade, em qlWl e .0 ebtQ cenhclll 5eJa a quaUdade de Vtro III d 10 $ er h I.!I mano de-sde 0 seu I'!!Dsclm en to ,

Noo se pode negoros contribui~oe5 que OS· 0'110 ncos lecnlco-clenhllccs trcuxerom a humanidcdli! e 0 rnulher em especial. E'5ses ovcncos obrrcm. teorlcornente, espoces pOIC que 0 mul er se lomosse dono de seu corpc e de' ~eu des. lno. Os rnetecos ccnnccepffvos provocorom mcccnccs qua ltotivns no vida do mulher 0 partir des enos 60, tovorecendc a 'l,l'hd~mc:jo do 'Sexualidodc sern 0 onus do grClI",idez lndesejcde. Pmem, CJ rnesmo sccledcce que criou tais. lnsfrumenlos flero reconhece ideologicamenle 0 d·rei 0 do JTlulher 6 sexuolidade plena, tornc-c c exctuslvo responsovet perc reprcducco humono e nero lhe do ccesso a iniOTma~aes sobre direiio§ reprodurlvos

A desvlncutccco enlre vldo sexucl e reproc;h.J<;oo, ern vez de propcrclcnnr o ~berdade feminfno, 'ten"! S-9 epresentcde de. lormc 0 crier crtlrnenhos que preservcrn es tobus ill!' o inCOrliSclencio. deixondo lnc I'femdo 0 rnodelo 1rodlc~o 1'101 de imposl.c;o 0 de olte.rnutivcs 61 mlJlher. ESilo'ti's.iicos recentes demcnsrrern um numero expressive de Icqueadums; reelecccs em mulliel1e5. lovens e ge~lnfonmodo,:s. Noo rnenos olorrncntes s;OO C~ i!!S'lirnctivos sobre os oborios c!cmdss-linos feal[zcdc:s no ~1"CI;s'1 qu IE! res 1J11'om ern urn nu mere descon hec ldo r mos. s.e.g urornente rl Oro d espreziv,et de mort e s.

Esses; fatos revelcrn COl"ltraclf<;oes nc secledoce. que se reproduzern no 515 tern o de ;S'O ude e. rn cis r ntensorne nte, no otendlrn e nte 6 scud IB do: mulher, lo,n'fo !"IO que se refere co deserncennc do sklema de saude. cuonto 0 indicCJdore~ de s:aude que. reftehj~'m rndiretomenle o qu ollidod e' de vida de popu lo~oo [p' 00 bobilidcd e de morts e esperonco de vfdo 00 ncscer], Paro 10 desenvolvlmemo de orne pol[tlca H~ Cal de ctem;:oo In te'9 ro 16 !!:C]ude, qu a, !19m duvidc. 1m pllc oro 01 medio e' Ion 9 0. prozo em melhoric do q iJondade do vido hornono r e precise conslderor enos, ques'lo as.

Um novo ccncelto de soude que considers a consclenclo plene de cldndnnlc des individu05 exige novas. posicoes 9. portonto. no .... as ordencmen cs cu umis. A humonizot;oo do noscime 101 - s6 posslvel sa cicadas e doadiJo.5. profis5;Onais. de soude e ges:lonl-e,s. sociedode em geml. osslrrilcrern esses conceltns - pode ser 0 primeiro posse,

o ilio~imento e hi:storkamente urn eve nto no urol. Como e ind151Cu nv.etmente um fen&meno mo'b31iLadOf. rnesme es ptimelro s dvililc«;oes ~gregoro m, a as- e oconleclmen o. lnumeros; stglnrAcodoso eultercls que crh'ove:s de ger,ar;:6es SOrrerQ m 'Irnmform,at;Oe$. e ainda cornemorern c nosctme oto co mo urn des lotos rnarcc ntes do vide.

--

Ate' as Impoflolntes rnuce ncos do, modus viv,e.ndf do psdodo lndu:dlial. os vivencigs; do porto rQ!'om. ncs mails dirererJ"tes colfuros, de corcter irrlimc 9 pJi'¥'o do. ~endo umc expei"i~ncto com partllhcdo errtre mulheres. A meoso mortolidade mcternc e p elinotoJ eemeceu erMlo OJ se r discL.JI'tido. rile esfero p')bliCO. per u me neees.si.dode polii'it:o-eeonBmico de garontir exetcfl'os, e 'ITo bolhcdores. Ao rlodo desh:!:s 'tmmformo~oes. scclols, o ,0 os-te Inc to 'nmnovo--se como me lena medico e ocorrlc m cs prirneiro ~ at;a~$ voUada 5. o clisciptlno .0 ncselmanto.

A per ir dei. as mudonc;:os retoclonodcs Co porto cccbcrlcm per comclerlzo-lo como evento medico. cujos s~nificodos; cienlillcos; opcrentemenle 'rIiriom 50b epuio eulros ospectos. 0 porte enloo delxo oe ser pri 'tIO do. ill Ii moe feminino. e posse '0 ser vivid 0 de mcnehu publica. Lorn 0 presence de oulros c teres seclc ls.

- t-r

A moi'orio des. mlJlheres que 01 i§ meed cs do ~e.c. xx porircm com a ojudo de ouhos mulheres. per 1'1601 serem nones OU do: ctcsse de mo[or renee u pcssou ~ embern c ser objel'O do i"l'h~fesse m edJco e 'ter seus portos atendldos OU eeserveeos par prOr'fiUiOlioiso cflcio lmen'l'e preprQrado'S pOICI este ft m. come- os enr'Jermeircs-porteiras e os medicos.

No Brosil. 0 processo de inslltu cionolizcrt;oo do porto. 00 lango do decado de ~Ol tol prevnvelrn eole c primejra c\~6'O de saude publico dr "gidol C mu1her. Ate 0 ~.,ic io dos ones 60. 0 preoe Upg~aO com 0 iClude materna se restnlngJu 6 o:s~rstenc[C11 00 porto. Com a fntrodlJ~ao de medfcinc Dfe\olreotivCl no pols e a crior;oo dos cen'lfO~ de $oude. fn'ickll'O rn-se 0$ progro rnos de pre-notol qu ~L no m olidade. tinhom com 0 ob1etivQ prindp-a I r'Iedutir 0 mortolidode 'in'fon lUI.

17

Nos enos SO. ccorrercrn algumas lnlclctlvos locots volrcdos pore a red u~oo del mortclidode me t'emc, sendo umo des rnals impor1an le:5i c proIe1c desenvQhido per Galbo de At'o({o no Ceara pcro inle-gror O§ porteros l€ligos co ~:;'ema locet de scuce, de modo Cl melhoror 0 ossist~nc[o. recuzindo risces e respeitonde c CUI'tUfO lccek

Em 1984. lombem em resposte a dsmcnctc do movimento organizodo de mulheres, foT instituido 0 firogromo de ASsLst@ncio In1egrol C SCHJde' do Mulher ~PAISM) que inclufo C osslslendo pre-notal. entre outros, A implonto'CQo des e progrcma ocorreu de modo heJerogeneo no pels, sendo dlficil ovollor seu lmpocto global sabre C! scude dn mulnar. dccc c ccmclexidnee des oc;oes e a gronde e;onjunfo de vori6"1el~ envctvldos.

Ern 1996, a Minis.ferio do Saude, ern oorcerio com FEFlRMGO, UNICEF' e OPAS.lanc;.ou 0 Projeto Mafernldode Segurtl que pretendio rBdu;tir Ci morlalfdode moremc e' perina~aL ctrcves do melhcric do ulisistenclo 0.0 porto e ao raeem-noscido.

Em'bom astos ink::lotlvQ§: e eulros em om bHO municipal e ashJduol tenhom sloe desenvolvlccs nos; ullimo5 enos. problemas permonecem no :5istemo1ilo~CO do (Hi~l~i,enda c ge$to~ao e (]O porto. deSf6speitondo drellos b65.ico:s do cidodonia e coiecoocc em risco 10 yjdc de rnurreres e recem noscidos, EnDre eles, estoo c ~egmentc-;oo en~re 0 race oosk:c e hosol toler e a inte rvSIlr,; 00 excessive sabre 0 porto.

A relo~oo en re c S 0 ivido oes da otsncc 0 b6sico 8 os ho~pi tolore 5 deverio ser de con1'inufdade e eemprernerucrleocde. Enrre1cmio. no pre-ncrol, que e 0 memento rncis oproprlodo perc 0 creccrccco 00 porto e detecc;oo de posslvels 011 era~oes do ges ac;:oo. groves problamos .5aO encontraao!), como 0 toto de que 0 gronde rnolorio des. mulheres receba "otto" no seu memento rnols crltlco, ClO redor do ottcvo mes - onde se agrovam doenccs como e hipertensoo e dfClbeh~:s - sern sober 0 que service recorrar frenre 0 urno tnlercorrencic au (10 memento do porte.

A oS5is1~ncto 0 mulher no momente do porto e cbleto degronda medicollzOt;oo- Apesar de hospilOlilO€fOO leI sldo, em gronde porte; responscval pelc quedo do mOrlolidcde moterno e neenoto; 10 cenerlo de noscmentc ~ror1)rormou-se mpidcmen e tornoneo-se cesc a nhecldo e omecron ro dor pore 0"5 rnulaeres e rnois convenlente e o5:Sept~eo para os prcfiss;ionois, de soude, 0 confti10 gerodo a po or desfo tronstormccec Influendn O~ mulheres. entre cukes fotore~. o qeestloncr 0 seglJmnc;a do porte normal trerue 001 clrurgico. rnols "[]mpo". mols rapido. mols f'c:Jentifjcc". A em di:sso. esludos Ja comprovcrcm que o violendo nstitucionat 1'on1bem exerce rnfiuencia tile e-scolho de gnlnd e parte cos mu lneres pelc cesoree, E precise lever em conto um lotor rnuilo debotldo: Quem e 0 PJotogoniSlo cia cene do porlo~ A rnulner-pcrturiente es 6 coda V91 maws diilof'ile des.1 a conolceo; toterment e ins.e{;l uro, :su brnsre-se CI rcces .06 ord 9n.5 e orlentncoes, sern entender como cornbmor 0 pccer contido nos

-

amtJdes e pclcvrcs que ouva e percebe com 0. fele in~favel de q LIe e eta qu s rn e~to com dor e qu e m vci parir.

A perdo do CI utonornio do mulh er 1'10 porto 19.sh5 relccioncdc. principc~melille, com Q [ntenso me dicclizuc;.o 0 que 0 corpc Feminlno sofreu nos ul'timcs deccdos:. Desta ormo, esta discu~oo nco pede estor desvinculcde de o~sl~flfmclo, porque rncls urnc vel. se BstOriO rep e11ndo o exc luseo coe a m ul her ~offe no momen to do porte em r,elcu;'oo 0 sua propria outonomio_

Exemplo de.s tOI sHuo.;o 0 e C! que ail respei 10 (J 0 uso exeessivo do cesooo no ncs vi ~imc:!! tres decados_ foro m fetors'S, d eteITninon les ~ 0 meier pcgamen1'o des honorcrioSi pmfis,]ionOls poro 0 ceserec pete CI ntlgo IN AMPS. CD eccnomtc de tempo e o re olizorr;ao eland 9;!;tina do loquecdum fub6ria no rnomento do porto. Apos alios desto prol.co. ins:muiu-se umo cultura pr&cescreo nc populoc;.:oo em geml e entre os me-dfeos. Como com.iequenda, IP orl ~ importer! I'tl! des obstetrcrs nco se encontm sutlcien smente rnolivo'dc. e· ate mesmo ccpccttodo, pam 0 0 cornpcnncmen to co porto normal- Por lUO Veil, em u me relo(:co medico·poclente o5-£lmefrico. os mulheres tern drficuldade em portidpar d c deciso 0 do Ilpo de p-o rio, sentldc-se me - es cooocl todes pam ascolher e rozer vcler SSIJS de.sejo5 rreni,e as; "que-stees h§c:nicCls" levorrlo des pelcs medicos.

A c:nsls.h~-rlcio hcspitolcr 00 porto deve ser sequro, gamnfindo pore cede mulher os beneficios des CVCIl~05. cisntiticoSi. rncs f'uiIldcmen etrnente, dave permltir e es-Umulm a exercicio do cldcdonlc femfnif'lCli. res;gotando a outcnomic do rnulher no porto.

Assist,eru:ia a 0 [pano. no S UIS

No Si\s em 01 Unico de Soltde. C OS-Siife ncic lmi'titucian 01 0'0 porte e re 0 Itzodo oj 1;".10 lmen te otroves de umo rede com cercc de 4.757 un1dode.s, que ntucm em dir eren les n;IJ els de ccrnplexidcde. 0 porte normal 'foi 0 proceclrnento de meier treq O~ncio no 0110 de 1999 e 0 segun do procedlrn ento de mol or impo C ~o fl nonceiro, No 8rmll; a css:lstincic a mulher no mornemo do porto e. em g~onde porte hos:pltalor, com direrente5 peJcenhJols; porn code reg100.

A PesqulSICII Nac:jonolsobre De mogro me e Saude - PNDS, reolizodo em 1996. m05:tno estes percen Ivers. co nforme quadro a seguir:

Noroeste Sudlasl-e Cenlro~OestB Sui

81.9 &'i,4 95,' 911.1

..... _ ~I1 .r.~ _ .. --,.- _ __

l"illlbB: FlNOSI 1100.

Estes dodos. ra H e fern cs difere[1tes. conc:licoes de 0 cesso e ~rgo nizolr;o:o des services em code n~:Qicc. A peSiquiso do PN DS rnestm eu e no ~egjac Norfe cccneu 0 motor numero de pw1os, dorrtic:llie1l'e:s:, 0 que e jU5~ifLcodo pale iF'SlJIilkienle rede de s-ervic;o:'S de saude o'ltc:da cs condicces 'g!8'O'91"6 fleos qlJe dificultcm 0 'Ole esso, nO me lor porta des vezes, openos fluv·ol. EnhetcntoJ e a regiao Nordeste' qu~ fnformo, a meier r;umero de pertos dcmk::iliore.s lio'!ilicodos, co SUS, ccnlorme q LJcdm c Slel!gulr~

Pa.tbJI Domiciliar ·SIA ~ SUS - '~1995 a 1999

Reglao 95 96 91, 98 99'·
Norte :114.093 18.'17:3 , 13.718 8.204 s.mo
Nordute 37A65 43,.520 ,~O.41~ . 3~.519 2'[M~S9 ,
Sud_Ie ,4SS 21 126 400 2.622
S~I ~.Jr9t 4.8.78 5 .. 5.!5~ 3..943- 7-
Cgifllln::l-O~te 60'4 46.5, 1.1eiS ~:37 1.G4S .
,
. ... • • II' "' 'r I" "I .. '" ., .... ........ - ...... - I .... ... ......... 10 • .. ........... _I ...... _ .... _____ i_, _, . _____ • _ .r. I
! , , .
• TOTAL 71 .. 449 67.0.77' I 5<5.98'2 I A·5.0S3 29,193 ,
~ .
• _________ 1.. , _________ "L ........ . . . _ - • __ - _. _ - - ___ - __ ..• I .. '" _ •• . ~ '~ni UI5!9 0' ~~I!la::ll [p::iLI1!llPartD dDI!1!1k:IlIj;(·li'l~h.i~iiI Di!i -. ,"!llfil. I1lM!:I:to sI Elh:;tOeiil pi' paJ!il~r<i~Q.l PAS e 6:30 • a~t ~ilitO $I d~U)eIa. pI'snfsnn. I>hSlB1Ji!;a(o-l PAS '1 CiS dI!ldoS·Iilf)~senll&d05; "de 11[1100.

I:mbcm '0 numero de penes domiciliores sejo reIOliv,omenl'e peeueno em relo CO 0 00 '1'0'1 a I de portes opreserrteces, de 1.1"" 0 2.5%', suo onolise (:I oresen to ofgll.JIlrs elementos impOrtonte:s, A morbimonclido de ossoclcoc 0 este I'ipo de porto e de fete desconhe.cic:lo. A rnetene desJos; mulheres; vrue em orec rtUrol ou de' d1fTcN ocesso, com pre corio CJ~s.l'@lncl0 0 scuds. Estes. regisrrm, ~ndrcom que 0 oercenfuel de P{lrl050 c:iomicilimM notincodO'3 vern dimlnlJindo C!nuolmen~e. IOu seja, Clue 1I1'I0i.$ rnulheres tiveram ccesso 0 oten~ao hospitcler no memento do porte" MC5l e importonl'e' lem bror que C!~ di'M c.ljldode~ de Ole: esse as-fao rncnttees pora no1iftcoc.oo dn ocorrencia do porto, sendo necessone ponderer este d ado. Con~ITrtOI esto preoc upo.;:oo o fato. de que 0 pesquisa do PNDS~96 mos1ro um percenfucl de P(JrlOS domJclflom.s molor no reglao N one do qu e f'jO regiEio Nordeste.

o percentuol de' perle domicmm em relo~ao 00 10j'01 dos partes ocorndos no SLiS '13m '1996 f'oi de 2A%.. e no regKio None foi de ·7.76~ o que fico bern aquem des clades obticos palo IpesCguiso PI N DS '15.3%l. Embom 0 universe do pe·'squl§.eJ e 0 meh~da :sejcm d~veI"Sos. 0 relnio de urn gronde numero de pones domicilfores nero ero e.5perodo. umo ve:z que sornente (I s areas urbo 110S. (oram pssqulsc d os nesto r,egioo, ou sejo r c i1ofifico<;~o 00 suS de portos damlc::iliores deveria ser bern rnclor ..

No Qr'e1I11,~io h@~pitlfJTill'. es 47'57 u nldodes que tozem a5:§l5t~rnc[o ClC porto podern ser clossiftcados de ccordo com Q pooe hospl lolor e nu me ro de portos. No to bela ob a ixo. opresento-se a clcnsifiiccc;oo

20

POf porte de m aternidCld e" :iegundo 0 num ere d 8 partes, dado fundcrnentcl Dora 0 ccrncreenscc dsstc css.i:stencia 00 porto pOlique se rejoc:iono com dues QlJestoes ·ulild omen lois:, 0 cc esse Ell C complexidc::ule de o'ten(;o o,

CtassHic8Q80 dGS unidade.s hQcspitainarvs de' ,acardlg com 0 nnmero du panO's, nuatJlizados, por ano, 8ms~~~ 1998.,

tf' Oil hcspltais;

%

ND rnedm de Total I III ilos

linos CD:stltltJiln()5 ob:s1l6lrlll:CS

Polle (I~

(500 a 1499 pe:tlIloil

3.4134 72,2 '72.2
,90S 19,0 91,3
220 3A, 94,~B
195 4.,6 10a,Ol
3 It) 100,0 ,8,56 29'A09
19,0' 17.200
a2,OO 7,0611
53 .. 37 10.408,
0. 0 Potte 01 • (Ql a ,499 psrt'OallIl1IO) •

porre 03

, ,1500 ,C] 2499 partosj

P-orte 04

{2OOD cu mats panos] :

P-orte ig norado,

;-------- 11 : ••••

, , ,

..... 110. ...... __ .. __ ...... __ M .... _ .... ,. .. ~ ••

••...... :_ ..... - ..... - - ...... _I

: TOTAL

1.3,47

1~.Cle1

IEslas: d ados indica m que 72j 2% dos cortes ocerrern em unidc:ades: de media porte r' 0 ,~V9 pcrtos per cno], NO] maiori-o, dos mUl1icipfos. 0 resolu tividode' cestcs u nldc des e bclxo, C Cillisando. urno distad 0' enlm 0 nive~ de comprl9l<rdode do oten9E10 e 0 freqiJJenclo' des Cltendimento$.

-

Some-ss CI lsto 0 felo de que' e melior parte des enccrnlnhcrnentos orlu ndos destes unido des diriige-se 0 un id odes de gmnde porte j com mclor c:omp!exidode l m os em geml com problem os de SiUp erlotc.r;Oo. AS. servicos pub'lk:rn, e algun.5: monfll'oplcos, 'lye em gercl s6 recuscrn pneientes per obsolu to! 'FoAto de "logo s, nco C onseguem responder 6, demcndo. provocondc em varios centros urbonos umo v,erdadeirc peretgrlnc::u;Cilo no memento do. PIOr 0'. Quondo a rnulher e/ou eli recern -no S'-cido necessnom de oten t;ao especial 'ge!)1'o~o 0, de 011'0 rtsco, prern aturldc de). c dlfdculda de em encootro~ v(J'gcs e cinc CJ meier, somcndo riSeCOS. A demoro no clendimento obstetl'ic:o tern c:onse qi)'e ncl O'S; mo I'E! mas. e neono ~ a,s. relevon tes, olem de au men ~'O desnecessorio de custos pam 'I'otomenlo ees ccmplicccoes,

'E o1ribuic;oo do gestor rnunlclprrl e estcduo connecer 0 reloc;;:6a entre o ofertn eo dernondc pm letlo~ obste tcos e plonejar 0 ~isfemc de c rendirnen to dssde 0 pre,.n 0 10 ,Dlh§ 0 po rto, de OOlxO e alto risco. As vago5 obste1ricas, 110 mclenc cos municipios, necessltom ser avo licdcs. em con,flJnto com S\JC concan !rnll;oo e ,dlslribuFt;oo per campi exldade. Agrava Q situo.c:::ao 0 f010 de Ojue,. rnultcs '1e'Ie'S, 0 ge5tOf loco noo tem cOlilrole des vago~, estondc subrnetido 0050 preslCldore~ de servlcc loco. umo vez que par e des munidplos. noo lem lelros ob$h~fric05 propnos.

"I' _ •• r"l'''I'r

II

A di51-ribui'-r;o 0 des hespitcls segu rid 0 0 no tureze juri dice no BJCI~il CI prE.§:e nto 00 se guirrie camp rnit;:ccc

MUllicf,paJ

• Es;ta:du8J

9,ea %

I

- - - - - - - - - - - - - - - ..... II ......

Came se observe nes,l,egrilnco. os h05tljfC~ privcdos e' iilcOlt6pico~ c:on'l,leniadm. so mom 63~, do rotcl d eservicos disponivers. A gestiJo oos 'V(l:gos. em gera.l. flee rn CI ls ccmpllco do. d LI po nto de v:i:ito gererJcio I. ,conlorme e~te p erci~nlual (JrJrnelll'IQ I chegcndo em clgun5 municrpirnl, a tetclldcde des servlcos, Em rek]~ao e~pecTfic'c as vagcs obs;tl~dticos. esln ques.io 0 e mais, comple~o porq oe (I e"'~ nte do porte e c::onsiderod L'! ufgertc[o ,e C'J luolm en I\e precise estell' eentrc des nmil"e'5

de ceserees e!.lubel,edd 05 per .P ortorlc mTn.lstenal. a foto mots groflpf~ n' e q we' O$, :iltlfv'i(:,:m, co nverncdes e contrctcdos do SUS. que de'tem

c mclodo des leltos obste~riLos. escolhern os peciernes que' seroo

od ml'tidos. em Ir'elba Ihe de porte, prlerlzcndo as de boixo 'risco. perc

ev1to~ LIi 0 ~i!itencjo os interconrelllciQ;5 de mae e do recem-ncscldc, que

repress ntcrao urn c us.to mel or'. e poro r.edu,zlr 0 numero de ceserlen C1<S.

C~a,$$lflc=:Uttlo dos. hC5pitaiiS eern leitos, obst:ttrioO$ (IMrlh'1i.U:rmidlades)~, segundo, namare del partos anuals e In ~tliJmm lu.mridicaJ.Birasil,!, 'fev"':rl~{i'l!io de '1lgSa,

M~tarniEiadEl ~ de p ai1 00,

m i2I oiJiSi9 26 269
:SOO a 14'99 15 SS
15001 a ,24gB : :2 28
25110 0.\.1 -it- 2: M,

- - - - - - - .. - . . ~
I TOTAL 45 399
. . . ~ . ... - - 96:3 12,10 854
13:1 269 391
,29 5.4 92
24 4D 54 -
9 3 3A3.4
24 1 900
16 0 220
41 I] 1 !as.

.. r .... - '" "' .. -
90 4- • 475.4 .. . .. .

r.'1"'''1'------- ... --- ---11----- ... -- .........

l152 1573 I 1491

.. I ••

E centro desle contexte que 0 Mini~le '0 de Saude. exercendo seu popel norrnctlzcdor e reguloClor, vern imp!onlondo. um ccnlunte de ccoes, otrcves de par arios rnlnls eriois com 0 objerivQ de e~t'mular c mD horic do o~is-~encio obstetricc. A CH'1a lse desros potteries, e em olguns ccsos de seus lmpcc1'os: iniCiais. cCimpoe 0 pcnorornn do ossisrencia obsletrico atuol IS: perrnile SUO rnemor comereenscc,

Iii Pc iiaria MS/GM 2.815. de 29 de mc'lo de 11 ?91

E~ta portorto inclul no tcbelo do Si~temC! de InfoFmO~Oes. Hospltolores do SUS 0 prccadirnenlo 1HFl'~.rI'o nerrncl sem cHs16c:ia lI"ealilacliol po,~ enferlme,TIlo oh5teba~1 e em como nnoljdode prineipol recenhecer a m,sJsten C 0 pres C! do pOi es ~o co te g eric pP'Ofls~iono 1. n c con I e:dc de numcntzClC;Oo do per o. Atuotmenle. 0 nornero de enlermelros obstetms ctucndo no pols aindo e rnuuo bci,;o, ernborn se estlrne que o numero de pertos ,eolizado 'Seja bern supenor cquele regl!Slrodo no SUS. Por esto rezco. 0 Ministerio do Soude esrc omentondo tecn~co e fll'1oncefromente c realilo~ao de curses de e'SpecioliloC;OO em en fermo ge rn obs e rico _ Es. 00 sendo opolodos 55 curses qu e deveroo Iorrnor especlcllsrns em tcde pcis_

A mognitlJde destc 09.00 program6tico e~6 represenlndo pelc copccnccee de 854 entermelros cbs 'elrcs porc CI rede do sus. cerco de ..50~ do rnrmero de pro Issionols formados nos; ulHmos 20 enos pelos instituu;;:oes de ensfno superlcr bro:iirelrm,_

ficrlorias:

Ii! MS,fGM 3.01'. ,d e l' de j'iU1fihc d@ 19 '8

~, MS/GM ,3,.452, de 101 de CJOQ:!Ifo de '1 '91 !Ii MS/GM ,3.471', de 20 ag'o,sl'Q de 199',8,

Considercndo a impel rondo do otencco oos-h§mca e perina 01 e c necessldcde de orgcnlzat;oo dessc oss.is.h~mcio< estes portorics no.rmotizarn 0 impla l'o~CO de progmmm, estcduots de ReFerencio Hospltelor porn ctendlmen 0 C gesfa~c'o.l d~ ollto rfsc,o. Consfltul-se em mediao fndispens6vsl com 0 principal objetivo de gamnllr rnethor ou elide de 6 ges oc ao a B otto rlsc 0 e redUlir 0 Indica de mcrblrnortclldc de rno re mo e neon Q 1'01. Com os rec urscs a ollc ados. o erocessooe odequnc;oo des rncremldooes pare 0 0 e dfmento O~ gestontes; de 0110 usee vern gradCl lvomente se desenvclvendc em todos os estcdos brosilefros. com a capccita'Coo de profis~ionQi5

~ de soude. reestruturncuo de areo' fis;icc. oQlJis.i~ao de equipamentos e drsponlb1lizoc;ao de mois tslros obstetrlcos porc otencco 0 asses

f gestcn es,

P'Qriorias

II MS/GM:2 .B,'U~ j de 2' malo de '19'98

" MS/GM 865. de 03 de ]ulho del" 9 I MS/GM 4". de' 14 de IIJn1h 0 de, 20Cl QI ~ MS/GM 42& r de 04 de abrU de 200111

8'05, portoncs delerrnlnom 0 pagamento de urn pefc:ei1~Ua Im,CrxImo de e e'5c:ulancu em eloc;co 00- numero lotcl de cortes de coco

h05P'itc I" A in'frod uC;; C10, em '1998, destes rimJ'tes perce ntu 0 is pam 0 pogo mente de C9cSOriOriOS recll.r;od OS pe 10 Sistemc 0 nlco de Sou d 8 - SUS.lem side re~pon50vel, em urno primeiro on6llse. palo mducco do numero de murnere:s svbme'iido:5 o rt5.CQ~ c"nirgkos desn ecessorlos,

As loxos de c85000n05. opresen OdD~ co Slstemo Unico de Saude . SUS declincrcrn de 32% em 1997. pore 28% em 19"98. 25% em '999 e 24% em 2000. Mesnlo consldercndn e POSs.iDJiidad:e de lncorrecoes devidO$ 6 notificccuo de umc cescrlono como eorte normal, au olndo a nco cpresentccoo 00 SUs. cos conics ralerentes co excesso de cescricnos peto in51i Ult;OO. 0 reducco do frequencia cs porto; cirurg"cos no S,s~ema Unico de Soude - SUS parece e' sido oindc cssirn 51gflifica ~VC, 0 ponte de faze decllnor pale prrnelro v ez. nos uUimos vlnte enos, 0 ruimero totol ne cesmlcnos rea!iIOdD's no Bra:sil.

Ess;e'S Hmi1 es rom m estobelecides pc rc se rem C umpridos de lorm c 'gradual, ccnsideronco 0 processo de cdaptacco de rede hospitolor OOS n ovos po draa,s, e a na sponsobilidod e des secretenes €'5 re duels e munidpo;s em di\;,ulgor e ossessoror os pries;todores ceservlces pore fmprementar medido!i que visern 0 redlj~ao dessos tuxes.

C"c:lii!Isld&rando. lil;m Iii d~fic uldades para a r,edl.Hrijg Ireg II dcs taxas de c;e'sar'ecl, a P'ort.il:! (~I!i,gl ,4,616 le~:h:;]lbeleC:Ie.' q lIIe ICI5 hos$!lnal~~ sob a c C ordena ;;001 e:5llad u e ~. podie1ria,o. liar d'H'f.ue'nh!ilS 1Tii"ii'ilitle.:s. Ipanl 101 porto. clrurg[co, Icoln,-emplolFril d 0, a ,c;:omp'l~e'xJdClde de eede !H3!1'V1~ 4) o,bste'lrico (J 1"11in de aiender as .ulheres leorn seguralli'il ~a,.

Estu rneclc a represe n to u mo 1 en'Io1ivc de conigir dis;I'ot(:oes g,ero dCJ$ CO m CiS potteries cnteriores. pOSisi~ilil ondo ins m ui~'5e:s de nivel h~nd6 rio q'I.H~' otendem gmtacoes e portos de risco poderem ter. de f(J o. UfJ'\O pore e ntog e m motor de cescrio ncs, Ale'm dis.:so. CC'1i1 emolo o $1:1 brecorgo dell ce scricn 050 que cs me iemi'eja des, publlcc5 e universit¢riO$ expetlrnentcrcrn apos C! implementcu;;oo des pertones, par terern qu~ obsorver 0 excadente de' potenciois cescnoncs recused as. pelo sstor convenlodo.

Esh'l ultima portorlo, de 0 brU de :200 1, ell iobelece os IImlh3s de ces a reo para esre c no, per hospital. nos, estocos qu e nC':io ClderTmm c c poe 1'01 de connote €stoduol estonelecido pete po cnc ol1lerio "

III Porit'drh)1 ;~U!13, de 04 de ]unliM.o' del 1 '19SI

.. P'loriarla ~1.4C:6, de 115 Idle ,0 e,'zembro de 'l l'ltt

i

o Premio Galbo de Arc Ojo for lnstUvidO em 1996 com 0 propOsi'fo de revalar 00 BrosH €!l<peri@-ncics inavadoms. no ges,too publico. priy~eglon.do. 0 ccothmentc do mulhet e sau cornpcntteeo, no mornento do porro" A Clrv.alh:ll~ao die ma~emJdCldes eflill '-'0 d,o paJs;. nest,es, dols ail'llOS,~ de Mon:,trou qYB , po:s:siml qualfflcaf e ~Cllmbem hUm'alfn~1;~r :50ef\i'Ic;;'~~. enc:,olrll'ti:r!i:ii ndc, stil'W! ~ae5 'v:r6v~hji, Imy!tas. ·ve:z.e:s S'lmple'.$ Ii! de' b 01)1;;101 ICIU!I,!oto.. q'lllld.llfil do. h6 to t:'om promlsso de cferecce.r 0.' IW!!Elilli1or Q Piiil!~u!c:u;,a!D. Pc:m:::a este ovo I~a.~a o. os crltenos ul'!lli;odoSi bon 'amp-lam proltlcru o~sisJenciol$ ooseo des em evjdencios cientfflco~ e que respeilc m o autonomic do rnulher e seu acompanhanle, cemcreendendo 01 pono como urn momenta u nlce FlO videa de LO do mulher.

2,4

c

IPo;lifan'as

,~ MS/GM :5". de 101 de Jlu nhe de :2000 ,~ ,MS/G,M 5'0, !~h!!' 01 die JIL\lI,nhQ de :2000 Ii MS/GM 57'1 ~ de 101 de lu nhe de 2000 ! MS/GM 57,2~ de 101 de JW! nhe die. 2,000

Es.h=:!, conju.I1to de eerteries TI1~IHul oP(ogromc de Homcnlzccco 110 PreNo to I e No scirne n to, c:'o,m seus d[~er,ef'ltes. cornpcnentes de lncenltve a A~si'stencia Flre-Mertaf, CJ organizo~ao. r€l:gutoc;oo e novos inves1fme'ntos ria As.'Si~h§·nci'{]. ObstedIlca. eslnbelecendo uma nova sisfeimcitk: a de pagomerdo do o'S:sisit,i5I,ncio 00 porto.

Esle programo opresento dues. corocterisficcs rncrccntes: 0 nlhor pora a integrolidod~ do' os.s.1s.tenc::io oO"5t'eIJica e a otrmccco cos dlreltcs do rmrlher lncorpcrcdcs como dm::lriies lnstiluclonois. 0 objeli v o orincipcl e remganizara csslstenclc, vinculcndo tormoimente o pre-no to I 00 P LI J joe puer perin. om plion do 01 or: esse d as. multi eres e gmantindo a quolidode corn 0 rE:oli~o~6o de urn conjunlo mlnirno Ci e prccedimen 1'0:],.

N I:) ombfl'O de~te progromo. 0 Min~s.l',fnto du Sou de reviscu 015 rnenues te.c::nico5 de Asslcs,lenc10 P~e-N o'tol I~' Ges10 t;OO de AII'o '~$CO e. em porcerio com CII fEBRA.$,GO, eloborolJ urn MOlluci deS;!'inOdO 0.0 otendf mente dos Urg~n cios e fmergenc;1os Maternas" E-4J.te~ menuois fOTc m di~11ribuidos pore a rece de iJrtldo'de~ b6iS!lco$ e ho,spltola~e5 e pam todos 05 pro~ll5.~on{fis fincdo.5. 6 FEB R ASGO. 0 Minisf'srio do SouCie "l'ombem di$1riburu. em porc:eria Lorn a OPA5. a Gula Pratic:o pam As;~S't8nc~a CI 00 Polio Normol" Os servlcos de soude tomb em Fe ceb ere m Co.rt09;S, do Ges.tcnle e insotrumerdcl le-cni'co pore C! re Cllizo~ao do Pre-n atol. cornpondo urn kr'l' ob~tetFlco: esle i'O£capio de Pinard. fitc ob$h~mGC!, di:sco de idcde gestocfonol e tobelo de peso/clturc.

Para esflrrrulor a pClrl'idpc~ac des mulhereSJ. toron'i df:shrbLJIidos dols mil hOes; de agen.d(]~ c om InfQrrna~,oe s :sabre a gestc<;C!c'!, 0 porte IS !OS; cuido des com cs recem- nose idos.

a conjunto eassos rneoidos remer-se-c ef~~'i v o qucndo, sornodos 0 etos, os proflsslonos de sClude rronsrermorem sua pral'ica no dlre~ao de orne r~lac:;ao rncls hurnonlzocio e s.eguro. E riBS.~O perspecllvo que e ste rno nuo) tol ala borodo. 0 pari 0 prec 15 a S er re!:g 1;1 10 do com 0

,- 0 memento do noscirnento, respeil ondc locos os seus s.igniHc:ados. e devotvendo a mulher 0 seu clrclto de scr moe cern numnnldcoe

II e .seglJroncw',

J

~ fundc me ntel pore a FlU manLzOC;O 0 do porto Q oclequado prepmo do gestonh:i: pcro (:1 mom ento n do nosclrnentc, e esse prepcro dave ser iniciado precocemente dlJrante 0 pre-notot ls,io r,eqlJel urn

e5r'Of90 multo grende" rnos plefl.omente viOvel,. no

sel"ltido de s.ensibmzcr e rnoflver os prnfi!J.'sr,onais de

saude dOl rede baslcCi e forn ecer·lhes. i!'l$1 rurnentos

pc ro o trabolho COm OS gei1'onfes, Alem cos cspectos

'Iee-nicos pro pnamente drlos, 0 prepero para 0 porto

erwolve, l'ambeHl'lI, urnc 0 bordogem de 0 COlhim enl'O n

dOl rnolher e seu ccrnocrmelre ne seJV~t;,Q de :)Gu)de,

lncleincc ,0 Iom eclrna nto deinfmmacoes d e.sde o§,

rnels simples, de cnde e come 0 r;cscJmel"'!to dev~ro

ocorrer, 0 prepcro fslcc e psiquico de rnulher,

ide almen'ie urno vis.ita 6" motemidode p-om ccohecer

suClS lnsl'olo96e!!; flS]COSi, (:I psssool e os eroceelrnentos ~olin.ef(OSi. en ~re oulros.

o preporo do ge s to nte pore 0 per j 0 obronqe o inc:orpora~oo de um conjun1o de culdcoos. rneoidos e 0 tlvlccd as qu 6 i em como ob;e tlvo oferecer 6 mother a possibilidode de vlvanclor 0 experferJdo do trcco no de porto e P I:;] rio I:0f'l10 precesses fisiolo.glcos . .sentindo-se protooonstn do procasso.

It im po rlonle re s.'So! tor qu e esse atend im:Bnto. qvolido pOSLSivel. de! ve ser otereclco a ges:l'a nte e 00 ocompo nho rite, que poder6 es lor 0 seu lado duronte c pre-notcl, no deccrrer eo l'robclho de porto IS porte. viven cienco junto a m ul her (] experTi~iicia do noscmenro. 0 proFl.S$lonal de scude desemp ernho u m ee p~1 re levor'! Ie como 'focilitcdor po FCI o desenvol\!'tmen~o de s I'(] 0 I Ell m;:{io como porte dos services de pr~-nCJt,ol. tcrnbem pnrtlelpc cos orlan'l CI r;: a es, cconselhem 13 ntes e~pecTfjco~ e etlvld ade.s, no pre-parn do mulher e seu acorn ponhrm Ie porc 0. pc rh:J.

Dum nte 0, pre..nol',ol; 0 gies'tCi nte de'vB re ceber crieotocees em reto~ao 00'5 :segui ntes terncs: processe gestccioncr, mud a nc os corporals e emccio nets, d umlil r'le c gm '¥'ide~. ~ro bolho de ne ric" poth:;;l e. puenperio, culdc des corn 0 rece rn-nosclce e cmamenta~,ao. Icis conteudcs de-vern fnc:lulr

ori-entac;6es sabre eneternie e 'ii-siologla motemcs, lOS 'tipos. de porto. OJ concutos qu e focilitom 0 po i"Ucfpoc;ao o 'ti'¥' 0' no ncsclrn e ntc, :!iexlJlc1!dcde e' eunos.

~ imp OTt'O rrte C onsidero r, nesse erccesso, os ceselos e velores do mul her e a deter u me P-OShJTO sernIveJ e 6,ficc I respeitondo-o como ddodo e elimTnondo Ci'S, 'Viol.el!ncios v.e~bois. e nolO verbals,

Os services de pre-natClI e O~ prol):5Sior~ais. envolvidos devern cdclor 0,$ s:eguil1'tes med1dos e ducc tlvos de prev e 1lC; 00 e con trol e do cnsiedcoe:

• manler e dlalogo com a multi el' e .se u ,ac.omp an hanre. dUfon/e qualq tier proc'e.dlme·lIifo r,eaUzado' 1.1 a ·C,OlilsulJO pre.na'o~, ,i"'~t: ~ ~'lvan. do'· 0.$" ode"r1Ih'l'IIdo~,o~ e e'.sd~'le e.endo~ih ss CUi duvidas e seu.s 'emore.s em re'h,~a'Q a geda.; 00, Irabojho de pa,!'Q, porlo e pyel'pe,r~D:

• 'nfo.rm ar soble. a,s; rCm'll!CI!!! e proc:,edim en ~os a :5 erem de,senvo}'li'/do;5: fI CI m·om en lie drO habalho de parlo, e p ol'f,o. a jim de 0 b ~er colaoota ~ii'Qi p o~· porie de p<ir/lJlfi~rde:' e d~' ~'e,I;,M' ee ompanlulfi t,e;

Ii! P!!Olnov,er yj'sl,h:u:' da.s: ge,slof.l!'e.s: e accmp ilJi':j'tlion/es 6~' unldad,B$ de ref.efell'u;l{J p~lrCI '@ ,part@. PI!~' oS'e.n t~~do de' de:5m "dljlc:a~' e. min/m'Mr 0 es/Jeu·e ch:I' proc,e;s,so de In tern a·r;ao fl'CI' m,om en ~c daJ pa,fo:

~ 'nform ~'f es e'~'p~.$ de toO'.o (II p~'O eesse de 1,,,baUlo de parle, e ,parfe. esdorec en dc· ,sabre as' pon i'v,el:5, ai'efa"oe.s:

~ cdofor medicos para a e~mbeJec hl'!1eflilo do 'v{n(;'ulo D'b;~vc mae· ;mlo e >0 in"c~lo do. aleifamenro rnar,erno logo apos (II 1':1 esc 'me'rJifo; ill dar 6. ge.sfa,n ~e e' s. e U' acomp O!'1l't.i'Ci'lf:IIfe 0 dlre#o de partic'pClt das ded'~oe,5. :s obre Q fIi as'Gim enlu. dle.sd'1E" qilje J!'iI ao ,e:o!@q 1;11'0 ~m risco a eifohJ~ii'o do Il'abaiho de p erlo 'e.' a ,~!'eg !:.!Ironqa dcr m"-!llhell" e de rece'm~ noscfdo.

I

Urn C! se~re de dificufdodes pr6trCC5 pede 5Urgir d UfO nte c rerngo ni'z{;l'9C!o des services de :mude pam ercolclor a ge~s:~ai1te/partllriei1te uma ossfst'€h"!cio mof:s bu mOlii:l;ocio_ Por,o con tom ~;..Ios. olgl,;lliS services 'tern propeste a oriar;;·C:io de grupos de a palo. A i rnplernentcc aD de g ru PQ5 de a poio, com CD porticipa<;Cio de d~Fere-n'l'es; proflssiol'llols, do equip:e de £0 ude, Co rno enf'ermelro/o. p,~ic6Iogo/o',. csslstente soc ic!. sao' r\JndiQrnentcis. POFO gorcntir urno abmdagem inlegrol. e. 00 rnasrno tern po. esoec ffic o pore otender as; necesslc odes das muJhe,e~ e de' seus pcrcelros e fomiliores dorcnte 0 gro'lljdez', Asslm, 0 principol objetivQ e 9" urn grupo de a eele como esleseri 0: 0 de ajudar 0 melher

. .

CI lidcr com Os vr'Vencios, e c:uido~ de sl duro., h~, suO grovide~i bern

como prepare -le perc o parte e a me temidcde,

o gru pc de (:I pole o bordo es osp ectcs cognlfivo'S, transmWndo os infO'm1ClC;Oe-!i necesso nes (eonteudos. educe 1'1'01'0\1. an'terimmenle cnod os ~ oom os. culccdos com 10 grevf de:z ,e 0 recern .. noscldo, '05 CI.SpI2H;;:I·o.s emcetoncls e ChB,I'ivos relcclcncdos CO estcco gro'!lk;lico. 05 esps clos re'femf'lte~ 6 prepClrCl<;:aO fi~TcCl pore 0 perle, como res;plro,t,;:o,o. reloxom anto e os. eXercEL:1o.s; 'rT~ico~ que con1 rilbuir60 dumnte 0 ,gravidez e 0 1 rabolho de p erto,

Uma rnetn lmpmlc nte d iB um service que conte rnpre estes CSp.eCt05 e a de 'im plem e nh:u 0 ntendlrn enh~ espeelfice os. mu Ih ares: gmvidos uliliwf'ldo recurses l6 exlsl'erJ'hs)$. no r,~de ce $-O(!diZl'_ a otenLlllme!1to pod eric ser des:en'!lo.lvi'do ern urno unld oce di3 so ude j6 funcloncndo. PlOd ern-se u1'rlfil·ar os mesmos consultorios do u n[;fjode de sou de pam 0 ate nelmento medico. estcbelece 1'100 urn hortJ.rio escecificc para as c 1'lvl'dLlde~ do pmgramo. Pore os gJupm, de a po1o r poee-se adclptor u rna $010 j 61 u'tili,odo po~o rreiJnioe~ de 9 ropo e oc;oe~ ed!Jccm'f:ivo~ flO un[dC]de.

o obj 811vo desios otlvld odes ~ 0 de C omplemen I or 0 a ten di me nto rccnzcdo nos censutlcs. rnelhoror 0 ocerenclo por porte des rnulheres .os i nd- c oc 0 e s rn edicG'5, d iminulr os o nsi e d odes e me dos e rn fela~QQ (] gr{lv[del. porto e puerperlo, inchrlndo os vlvenclcs e necessidoo,es clo mae e do recern-ncsctdo, 0 cteltornentc rnoternc e a cornrccepcco. Ao mes mo tern po, lamb em 0 de reo lizor Lim lro belho corporol de rete X'O men i 0 e res prrc~6 0 poro mel horn r (] 0 oequ oC; 00 corporol 00 rro bolho de porto i6: porto, lcvora ce ndo 0 porto normal.

A lem des me didCJ~ educ-afi'!l,as que' devern ser inh'©idll.nidQs nos progromo s d e· p.rl!:~ nCD'lol" dlu"Onl'e o gr·ovlde'2. Ci preD OlF,OC;:CO do mulh er para e nC!l~c'im e; nrc com pres nee prinelpojrn i3 nfe C! cdo<;oo de maclocs ref'erentes co trcbolhc eorporcl ... 0 objerivo do lm plemer"'rfo 960 cestos me cUdos e orerecer 0 miJihe~ IJ'm mel her co nheclrnente d CJ percepc;ga ccrpcrel. bern come do re!c;ntQmc;·r!)'~o· 6 do res,pfm t;ao pam II m melhor c:ontrol'e· do; 'ImDoiho de~ porto e Pc]irt'r;~. Pom ~c e necessc lila ~Tt1bCllhar com (]I ge5.i·Clniie com exerclcios pr·6prto~ p ora ccdo etc! po dOl gmvld'e:z. com .0 reloxomen to ,e' corn os exerclclcs re$p~raiorio,~.

Os ra:x,~rcrcios; de· retoxomen 1'0 h~ m co'mo 0 b;je'tivo Ip-ermlfr que CIS: m ulhe res reconhecc m 0 s paries de co.rpo e. SIUO s se !1Sioc;.5e.s., principLJ Ime nte as. diferen-ca s ef.lhe retaxClmen'i'o e eenfreeae, ossirn como as nfn~'lhore5 pO$i.;:5e~ poro relcxor e utflfzor durante' (:I 'tro 001 no de porto. as eXfjiddo~ re~pirc.rt6rios tem per oojeUvo Clu:tdrior cs iT!u Ih eras no conh'ole des sensecoes do So con11'oCaeS, dumnte 0 trcJbCilh 0- de poria. Errnboro Jeo~rodo~ c;dndo duronte 0 pre-n ate!. $00 d~ngido3 0 u tiliL'O<;o;Q dum nte 0 lrobalho de porto e porte,

o om bien te ocolhedor, L ont Or 1"cve leo rnols stlencioso possive I. coneuz ClO relcxcrnentc pslcc-lslco do rnurter, do cccmpcnhcnte IS equipe de pmf1s.sionois, e indico. quolidade de:] os,sl!dendo. 0 recurso do music c e d 0 s r;mes re presen to Iormos cl lerno I lvos de obordoq e m que buscom dese nvolvs r poi enctoi 5 e lou res teuror hJ ncoes corp orals do pnrumenle. ocomccnhcnte e de equipe profsslonol. A LitirlzcII;:6c de rOIJp05 contcrtovels lombern e umO rnecldc lrnportcnle perc J ovorecer 10 reloxern ante,

'Na literoturol medk:a 'sao de~arlt\O~ v en! os rnetedos p5li!Oo-pmfila rices e de relcso mente que pccern sa r inlciodo$ no pre-ii otol ~ Me'todo de Did::-Read. Br'Cdley e Met-odo' de Lamcze·. To is m ~·lo rlos press\J poe'm que suo LJrtili2:o~~o resulte no reeh..J<;Qo do medo •. do ~'ejf'Jsao e do dar.

melherende 0 lom.J:tl rnusculcr e ournentcndo 0 retoxomento. cestc forme] f.cw,orecen do a ,evolur;c5o do trobo'lho, de parlo e do porto, Enfcrrizom 0 resp!roc;oo lerdo', 0' retaxernente mU3C'UrOlr e cs !',ec:nf'ccLs; perc os es:ron;;os de pU~OE.

rn~eliU!1 enh~'~ 0 urlmzc~ao de 'tci:l metodos, nolO le m$lJdo moti~ de estudes c~ink:o£ eemreleees pam ovolror suo efErfihtc contribui:c;Ela pam 0 evOlli-C;;OO do. IroOOtlhO de porto 8 porto. As: POIJ(X]I!) evTdencfo-cs' ci enHfjcC:tS' di'sponivei5 sobre e"S'fe' ossunte tern cemonsfrcdo CoO ncrstnrnente opencs urnc dfrnJnulcoo no ne cessidcce de drogas. annlges:1'ea$. umo mofor ,$oti:sfoc;:oo com Q prOC6!lSQ de n osclrne nro e nenhiJrri efeito adV\19JID. Enlrelcmto, e ex-pee:: h~trva com re~o~co cos: 'resIJIUados. de:s,te i'iDO de, il''"l'feNen'900 deve ser elorern e!iU"'ht'6 8'xp[icit'od;a porn que r;i3o ocorrcrn ex:pech:::rlhf'C!<S que no Q correspondo m 6 reo~dode.

Cons:1derc do urn eos puares pm'C] a ,educo t;OO preporc"tOria pem 0 partn em diversos poises:, ,e:~,I'e metodo oriente sabre a r~iofogrtl do porto. ~,e rdCi os core em trlUJ5ClI'la lura do perinea e do ob-domeJ e '~ecnica s de relcxo menlo, Preconlzo 0 opren d~,odo, do relcxcmerno ol,rove,s. do cone e'nl'~m96'o em code pcrl"e do C orpe, s:e pam dame'nt-e. dO,5: p~s 6 c.ob..e~C!I; eontrelnec e reloxcndc CIS muse ul os, RecIOIT'! endc c pr-e5-e'l"'lll:;o de oeompan hcnte, pois 0 'Fo ~'O de 0 rnulh e:r permo nacer sozinho duro nte 0 'fro bolho de pcrtc g~fa rnedo. Possui como oblefh;.o prirlCipcl eviler g 'Iriad 6' rned 0 - i ensoo - d Of, P01$ se boselc 110 tete de qu,e !O conhecimen 1'01 de~1 r6i' 0 temor lSI ev~tg c Ie [uoo. COii! Im!ondo em dor,

-

,Segull!itclh~, edie m e.,~odo. sao '~II"ij'.s Q:s f,~;tor~$ ,q,lJle eeuse m 'me d'cl::

gJi .$ltll\,g,I;!!},s;t,g,Q' ,_ a.s m.I'Jf1'J'efe,s sao condlci'onada:s: 111 e9aljv~mcJll'e Qm refa,;;'ao at! p culo. des de, a lnfofi,clo. A Com,ul'f.! l'dade (D' ~ !.lal eJa p erler.llce' e as me"ro.!l: de com,l;IInk::,1'l ~ao lexerc:,em urn rmporlcl'nie' pop~' iI1~na S'uges'i3'o. ress"cUand'o 0:5, 'soffimentos do p(]flo. 'nfeli%me.nle~ eua 'sugesl'co ',omb6',m po de porliT de proRssfonlols do Ole, a de s(Jude: -

bJ' IgJn or6~'cia' - a ,ge,S;i.cmf,e' ,e' m,u[J'o an,s:i'asa p or ig!J orer es m 0 dWc c:li;oes q iiJe CI L:O,",rem em :s e rJ org,CU'1I fsm,o d'1:,Ua nte Q CiCJiO' ,gt,~ vEdic-a-p,1'; ~rpmQi. Com freq uen d,CI preoc UpICH:I e' com c de~en-'Vojv~'mento i'etat :I: ~a rU"11i;'Cj o. p.os1(: d,c d'el11ro do ~/elo, m !lU'ojl'ma~o es~ etc. As. g,e.drlJ'il.~'es podll;!J',r~ m se.r prepClJados para a 'f,at!i:~d~o de,< pC'rio • sern rnede e 'ensaCl'~ s'e aprende$s.;.'m C!I enc-errar 0' gravldez, IE' 0' parle' CCmQ pn;;u::,euo JfiI.sloh5,gli:o; e

c:} de:!Nl'mparo plSlcolog/'C'o ~' e co~~c:'erl%ado PI ejo desprep Cilro do PJ'Oii$~:iorroj' de .sa,~ de, - e' 1amb em pela In diJeren(; CD' dem ofl~"rada no {aifa de apo}'Q psi.: o16gico. e !'nform a~,do. po, dmcuidaae de' C'O muni~af·se. QLII ,FIcr tlc'nor Qllue a p Cilri;u.l'leril'~ "ao de ve .sobe.r d~ 'li:ondl!l~\a ad'otcd,e.

Este metoda reo'ffirmo 0 DO 1'1'0 como u m prooe;s;so normc I, Te m co rno principe1 tocc OIS vori6v.els ,omb'ien'tois. co me (:I penumbm e 00 s;lIe.l"'lcio, pam que 0 perto ,~6,la umc e~perien de 0 mo~ noturol pO$~rvel_ Ne~ te metoda, 0- cccmponho nte ossume tc rnbem urn po ps I de gmnde

. rt~·

rnoor aIlCIC"

No ink:io do 'trobolho de porto CI mulher e e5itTmu~CldCi CI se rnovlrnenter liwem e nte, Ac deitor, e oris ntcd CI 0 cccro r 0 posi~60 de Slms [d e,cubil 0 10 ~erol esc uerdo" com os brecos pcsicloncdos de rna neim c onfcrhjvel! pernc dke ltc 11ge[(o mente rnols flel'fdo que a esquerd 01 e opo50do sobre CI cerne: deve-se CObCc!F urn 'Ircrves~e.jro sob c ccbecc perc cementer 00 ~onforl',ol+ Dur-onl'e coda corl'lracao, a mulher deve lee her 05. olhos, lI'eJIOl-U;;l1l1" tedos os moscuios do co-co I~' re spircr len I 0 e profundom e nte (inspire ndo pelo Flom e e-xplmn do pelt'! boca]. N es iii:: periodo. 0 0 ccrncc nho nte e incen tlvodo 0 corn CO! a rneo sobra c bdome de mulher. dum nte c corrlrcu;o o,

3,. METODO' DE IlAMAlE

IE5iH rnerodo e 'Iombem eernecldo como metcdo p51co~profiI6'lico do dor, A mulher' pede set e nsln ado a 5ouO:s·fitulr sues re-a~os'5 0 dcr, co made eo percc de confrole. POi' urn comportomeni'o mol!) positive, a rflIEHodo de t.cmeze e bcsecdo no Teorlc de P'CIIvlov sobre Do reHei.'c condiciormdo. Alualmente', eo rm3,toao mols popll..llar pore prepo~o~ao de porto. Nele. solO combinoo'o,$ lOS relexornentos rnoscoleres ecntretedes e as: 'h~·c ni cos d~ respire t;:01O. A !IllU lher e '€lns:inodo 0 con:irol'r grupO$ eG.pec::ilficos. de rnusculos, enqucnte relaxa eutrcs, Be fa rncem cprende 0 focoliror um pequeno obje'to qu a, dumnte 0 ira bolho de po rte, :5era u so do com 0 pen to focal. 0 objel'o e cciccoco onde pc~so ser FCiellmer~te vlsto pele mulher" E:<ercidQ£ resplroteries sec expllc odes d e 1'01 boco men re de$de o perlcdc do pn!H'lO I'al oM 0 pre-parfo/pcrto,

o meiodo de tomoze irlceri1ivo 0 rnulner e seu ccornponhcnte 01 umo pLHflcipo-cco ctlvc no trobclno de porto 0' porto, No prencrcl s60 IrobolhadO's os vorios fipos de respiracao nos. diferentes eslc'gio5 do trnbclho dr3 porto. os rnetcdos de relcxornento de cerlos grupos de rnoscotos e· os medidos o serem utmLadm pore oumantcr 0 contorto curcnre 0 trObo.lho de porto,

Guondo lnlclc 0 trobolho de' pt:Drto. o mulher e orisntada a inspirer prof~ndamenfe. facer sue clent.;oo nu rn obje'lo selecloncc 0- e e>::pU"of re nto e pro'hJ ndo rneme, usa nco 0 p eite, No 'final do con ~pC! t;ao. elo novcrnenle dave lnspiror. Es'to j',espirc9co permiUr6 que Ci poriurieni'e' d esccnse e recompo nhc-se, lsso podere ser fe-i·to com 0 rn ul he r d elcOimbulo ndo 01) em posl(::oo de Si rns, A med~-da que evolul 0 traba'iho de porto, 112 0 rnu Ih~ r I~ ntro 00 tese oHva do porto. 01 fflSplra~Qo toro cicn Jen fo jc] [1aC e' tao e r~c:ier'r~e. A mulher e ,entoo, esHmulcdo 0 Ir"Iic lor 'P eio respiro'9o 0 len 1(:)1, P o ssor para uma rnc is eurte, e quo ndo Q corrlrocdo al·ingir seu pic:o. veltcr 6 lento, A re$prro~60 roptdo e reo lizod Oi per longo penado pe de couscr hipefVenlijrac;,co. u m

estcdo em que se raduz 0 nlvel de pCO;,t no SicnglJe, Es. a ocorrendo e Irt des:ejaver po ro (I orqcnlsmo rna tern 0 e fel'o~. N a reo lidade! soo ut"lilodos varioc;oes nos padroes re~p'rot6rios. POlS ho c:tlgumO$ rnulh eres que de scobrem um po droOl rs.spirat6rio propria que I hes a rnos conlo rlovel. a ccompc nho nte 'fern popel rundo menlo 1 no con'l,ole des contrat;aeS J inc-en ti ..... ondo I;) mulher CI relaxer.

Os melodos: contemocronens de eoucccoo preparator-Ie para 0 pnr 0 tendern 0 co ibiner ospec os oos civerscs abordage s dos me cdos de Click-Reod, l.omoze e 8rod ey, 1015 mefodos nco oossuarn a pre1 enseo de su bs Ii lu ir no In eglO os me led os tcrrnocol 6g lees de min'mizm;ao do dor e, slrn, mooi icor c a iTude do mulher e S.BU ocornponhcnte que. 00 Inve.s de figa 0 per a a medo IS do I pcssom 0 ccelto-lo com ccmoreensec. sequronco. imnQuilidode e com pcrnclpocoo CI ivo. Ccnslderonoo que rnoites rnulheres 1100 t m ocssso 0 esscs aden ccces no periodo ges.lacionoi. e rnportcnte que. 00 serern oomi1idos. em 1robolho de porto, recetiorn orrel'l1oc;oe~ e cccmeonhcrnenro qucnrc a reojznceo de~'5C5 medidcs educotl ..... os e as mU1imlzoQOO de estresse e onsradode. tcls rnedtccs vlsorn oferece a eslos rnurheres umo posture olivD em seu lrcbclho de porte.

A oSSOC[O:9aO de algumas medidos nao formocclogleo.5 como exerclclos rsspimiorios., h§cnicos de retoxcmento e CI cecmbulcceo a uxntom no afivio do do'f dum nte 0 Ira balho de parte. Es,1 ucos rece!"'ttes demortstmrn V{:H'!l'tcgens cere 0 rnulner que ceornbclo OIJ ccote eutros posjc;oes que riDe CI deltcde curonle 0 trcbclhe de porto. Oulros eS'ludos otnce Siugerem que cs conlrac;;;oes; utennos s.ao mcls lntensos e eficlen~es para 0 dilotocoo do colo, somenle com 0 rnudcncu do p05iC;oo do porlurlellh;!.

OU~FOS medidos que pcdem ser utflilados com rrequ~ncio s60 o oonho de chuvetre eu de lrnersoo, e rnossoqens ferlas por ceomocn honte ou profis;sicn 01 de soude. a bonho pode ser u tllf.lod L! no inic io do fcse ettve do po 10; 00 s-ejo, quond 0: as con ITo c;oes co rnec am G Fie or m £lIS i ntensc 5-.

As medidcs: e/ou 'ecnicCls como 0 uso de calor e frio superfickrts, ccupunfurc; ml)s.1colerop~, cromoteroplo, Imersoo no C1guo, ervcs e oromctercple cern oleos. penumcdos cinco noo possuarn esludcs centro ados porc estobelecer suo e"etividade.

o obje ivo Dr! nclac I do prepcro do rnulher e seu ocorn pennon lee fovorecer Que 0 Irobo ho de porto e porte s.eJQ vive ctcdos com rnois tranqUilldode e pcrtic;:ipm;:oo_ resgo ondo 0 ncsctrnento como urn rnornen Q do famTIia,.

:.:n

n

4

o 0 bjativo prffl clpcl dos prQi~ sslo nels que ctendern eertes. e seguro mente to mbem des mulh ems que recebern seus ~eNDC;O:S, e' a de S~' obter 00 'M m do gesto~co. urn recem-neselee seue aVlet com plen a poterLC:::k~lid ode po~o. 0 de:'s>envo1vim ento bTologIco e pslcc-soclcl f'u'turo; e tombem u me m ul her Imae com $oud'e' e Ii"!OO Iroumc:rtll'CI do peto IP rccesso de n osclmento que- Cleo bou de e:tl:perime ntor,

IEste ob]et~\lo ideal.. ccntu do. e moTs difi dl d 9"

se otingrr do que' posse perecer '0 primei'm,

'ViS~'O. EnN(llve necessorlorn e nte 0 prepcrc e os ex;pedalivas' de r'!"'!iJlher. :5JeU companneim e

lamiliCl r"e:!t; 0:; de'l'erm.iinontes biologLC'OS; e s¢-c~oijs relcclen odes CD O1ul her e (;I gra vid e:1.1 porto: 0 n odequa t;,ao de ins.ntu~t;aO OU locol onde oconll'ecero 0 neseima nto: a c apaci'l'c~a 0< "l'e>c nico

do prQ'fisstonoJ envolvldo c:'om estc o ~eiltc;aQ e,

fW!I!ldc mel"! tolmente, su LI otitu de elrca ,9" numeno,

Noclo rnols otuol que a aiscussoo score c vic de porto. ou rncls especificomenle, sobre o operococ ces 0 ricnc como 1 sen o!og 10 porn 0 nosclrne n I o . .s u os propriericdes. von!ogens. desvonteaens. indicccces. cu stes e totores relocron crdos 00 ou rneru 0 do incid encio I em ~Ido mol lvo de longo.s disc u$.50e s, Ion to de coreter c lentlfico qu 0 n to popu lor.

Evolu;,ac,

Histol'k:o mente, 10 cesoree representou umc a~h~·m'rtl'va perc situ a~oeso e-xtr~'mo:s I ten h'ln do costco mente sotvor a vlda de' fetes, j,6 que rerernente ·0$ mulhere$ sobrevivlem no pmced!ime'nt~. como rnoslro 0 tobelo 01 seglUir_

IYgluma$ t~as ifilte-macic'n'Hd5 de sc!DreV11.vencia de, ce~~~! $i!culo ,xvn I.

•• II!! • 01 Nume:ro % m 1111 hej'e~ que iFClI!l.te

Pm 1fE!f!O""O de C'aSO$ :;QlHa~~!1i!1l1l

• EllA ate; ,877 BO 48 YUUriQ rl'5~44)

AlIlITII!lmna ate UI72 71..2 47 Sd't:mOO8i' II a,?3~

fraflQa at~ 11 B12 2404, 45 SctJ;ro!;ld'iEJr ~1 873}.

• Ii=!eino Urtldo.; ate 1 e79 131 1 e, Rad kird ~1 a80)

: ~ ~ - - . ~ - - , - , . -', - ~ , ~ , ~ . .. ~ . ~ ~ " -

if.Qp~! f~8.IIi' !M!lll, '1!Il'9a_.



----- .. ""1 .. , "" __ _

corn os pmg~eSSQSi qUH ocorrerorn n os tee nfees, clrurgicas, no anest'es:io. hemoteropio. onnb,ioiico,1'eropic e' OIJlt-fClS 0 recs ol1ns. a cescreo tornou-se u m procedlmento ie c nico bostcote segur-g. Ess.o sElg uroncc, essoeledc 00 alcIgolmerrlli;J. de SIJO indlcaCao em sifuo c;<}es de compromisso dos condiC;O-B;'!l de vitelld ode. ton 1'0 f~,to~ quc:rn1'o mcterncs, foll'e)pCJn~6\i'e[ par l:Jmo $r9 nfnco live meJlhoria dos J'eSIJU'cdo~ obshj~ricos motemos e perinatcls" 01 p-ort'ir do infclo do segu ndo mei'C.de d esle ssculo,

N ao existem duvido:s sobre a fmportOncio de5lSe. procedmento cirurglco como umc i'eH::noJog[o oproprlcdo pam 0 me nelo de umo s;erie' dB s~h.JO ~oes obs.h§'lricos espec:Jficas que nece~itom co ir'!terrup~ao do ge:s:I'o c;:ao como a Ginica moneiro de preserver OJ s.ou de e o mulher OU do r eto. E:sse recurso, de efei~o bene-nco to'o cloro e' llidlSC utivell, rlao e,.,todavio" cfndo hqje cu::es,1il,vell 01 umo grande' porcelc de populcu,;co,

. -

de muJlLerns LIas regfoes; rnencs desenvo!'vidas..

IDesde 0 memento em que 0 morbidods' e c mortand ode cssoctcdcs 6 cescreo dirninuircm, lcnto para Cl mulher como' pore 0 mcemnoscido, os indiocu;:oe,,S eorneccrem 0 cementer repldcrnente, corn o r,e~c.il'luvo cn.J.me nto do s.egu ro n~[J. do pmce.dimenh::l" OoS, m,i§dicm, comecerum to encenlror indirefo mente, ecce VS,l, rnols razoe5: para

. ~·ti· ['1 d •.

jusnncor a rea IZQ'C; .... o ce orne operccoo C'19SQf1cno'.

Por au ro ado, jo exlstern evidencics suficientes que permllcrn dizer que nao ocorre urno dimilluk;ao sislemolico e conlmuo do rnorblocde e rnorlctldcde perlnctel com e oumenlo de 1axo de cesereo, A fol:5o C1~sDclac:;oo de couso-etel 0 entre 0 ournento do to 0 de coso eo e 0 dim-nui<;oo do rnor Qliaode perino 01 Iol re!ipomovel per um respoldo pseuco-clenhncc pore IJm cumento -ndi5crimlnodo do pro leo de cescrioncs em tooo o mundo ocldentcl e. pcrtlculcrmente, no E!tQsll_ tcrneern ja e conhecldo 0 rotc de que rrcurnctisrnos '"e {lIs cmeern ocorrem em cescrioncs, especlolrnen e em cases de premcluridcde.

Neste contexte, lcrnbern e consenso que 0 porto normol e 0 v oginol. mois. seguro perc 0 mLJlher eo cnonco. Embora nos cics de hojGl rnultos prcflssloncls e rnulneres pro lquem 0 escolno en fecipado do Ilpo de porto, e3 o noo e umo sirnples quesrco de preferl§ cio. a lpo de porto opresenlc uma sene de implico~oes em lermos de necsssidcde e ifldicm:;:oo,l'is.co:s e beneficios. dependence de cede 5itUCl~QO. tempo de reolrIOf;OO. ccmcucceces e repercussees FulufOS,

~

.

A de C~SaD palo ind ico.;;oo de Sieli' r€iali~m umc c esenono ceve ser medfco. com 110 pc rlici'paccc 0 tlve do m.lJlher. Elo dfii'I,I€l, so belF que. e~rs'h~m torrncs olterncrtTvas pom s:e Co ntrolcr c dar possivelme nte cssociodo 00 trobo1ho' de porto e que noo hio ,ius'filic,otivo perc se reotzor omo cescrien c epenos com esto n l1oMdo de. Ah!m cissc, neve serinform:adCl tambem de que 0 porto vaginall apes urno ceserec ~ PVACJ e nee s6 seguro.co me deS/sievel. ajudo nco (:I e,vjtar es problerncs potendclme-nte decorrerrtes d~ cesorecs de rnpeHc;co.

33

AVAUAQAO' CAinCA DO TIM DE PMTO

A elevccco nos taxes de utHlzo~ao de cescnone pam Q resofuccc do porto e urn fenom,eno que vern ocorranec em todo '0 rrnmdo. ernboro 'enno ovenccdo mCI~ genericamente no continente ornericcnc e. meis especiflccmenie. no Bro,s.il. cnde chego 0 ser considerodc epldernlcc. suuocees semelhofl es enfrenrcrcrn ou i'em enfrenlodo outros pcses como Porto Rico, IEstodos Unidos. Conado e l'1'alia. olem de olgul'is oujros aurcpeus e lorne ornericcnos. que, cprasenlom os rnotcres texcs de cesoreo depos do Brasil. tcdos superieres 00 nivel rnoximo de 15% 1eoricaml:imt€i reccmendcdo pe10 Orgo izocco Mu nolc I do Sou de-

Enl1etoni'o, 0 Bmsil nOo. ~ mcis 0 C.~::lIliPi~H5Ji:' mUr1dial de cescrees. fc~ 16 s.uplcO'todo pelo ChiteJ ntl Ameri<:o. Latino. e per olgul'ls eulros p-equenos poises: osloftcos, 0 quodro olboixo meslre a porcentc gem de oortos per' cesenenc am poise's, do co ntinerl'te 0 merlccno, ullT{l pessondo os 20% no moiorna dales, atem de algurns ou rrcs ind1cadores de 5;CJud e' r'sprodlJ'tivo d estes poses,

DIM. < 2500g

R_1jI M f S PNi !lOr P8SSCa! '%-IJ:lailm ~

1JOOOOtW- ~ 'G"fIl!'l1:iita(fo ~RadlRd~

lBo[l~a , Bl"asll

Cenad~ Ohl[;jJ

Colombia

, Oosta irca :

Cuba EUA

Paraguai Peni Rep.Dom.. IUi'I!.lguaJ

25.4 50,'2

5

7 '12 ~

5,5, 23 7'8 1'1 ;27 8..4 47 102 2i5.

43 9i1' 99 '100

26 5S~9
18 ,5414
33 36
'16,>8 ,45j'1
20,8 SO
23 401
20 S2,S
2~'ll 43,1
8,7 40.'2
8,1 44.6.
25,S'
21,91 55 .. 3 ,5 '9 7 7 7 7' 5 11 13 8

aSI

56 100 96.

98 -rOil 99 64 S5 56 95 Be

rro

29

iL.r... I -1 48 !!i 11'11 ~ ; '!:!IS

, \n~IIi3!Z!Je iii • :2, .. ,_'I ~. , ,t;" 00. ";;Q.

-= __ __ ill .. .. ~ .iI. • • • • • •• • •• _ .. ~ .. .. __ __ _.... .. .. • •• 1f!"""II. ill 'lI '" .. _r

BPNI = bamOp9i:.040 .. "; FtM II!~ de ~:ademallllliiiliN.il = ~'¥t;.-; fiN J3!"1:OS~

Foote: FFMcI- • 2000,

~ impcrb::i note. ainda r conslceror que os determlnorl'tes me.<31k::os. ou melber. bidlogico·s, panl 0 il1dieac;;ac. cas cesereos de rot,o e')lstem 19' !)ooo rn al mente m Cli5 fre qOen es 'em populoc;oes de m enor n(vei de desenvolv[mento" Dasco nnece r eslo ccroc1eristic:a seNO permanecer

a Iheio oc pmble mea. ~' rnclor no Brosil que Jl 0 Canada, per e~emplo. CI prevo lencio d e processes pato16g[cos pr6priOs OU OS$OC lc d1o~ cJ gesto~oo e que contrtbuern pore 01 lndk~o~olo do porto cesortono. Param. esle mgume'nto que justjfi co ric 01 meier propen; Eilo de cescrecs ell"!'lre nO$: do. que no prirnelro mundo" nOlO serve DOl r(;J1 Justi'ficcr porq ua e e~fado de 5. 00 Poulo ou do Rio de Jone~ro te m mots L eserecs que es regio es nor e e nord est'e do SreJSn. Ja e 'ro to to rnbem bostente conhecldc e estudcdo que as, n~vej5 de cescncoo nco se reloclonom de h::J a cam 0 prle\i'Cll~nclo ce cOr'!dj~6es, pciologrcos nc POPiJl'ot;:o:o que poderlern le,xpliCQF sue lndicocoo. No qU'ose 'totoli dade des po~~s onde 59 us. indices sao eievccos, 0 preV'Qllencia e dil"te't,omenhe pr,oporCionol '00 nlvel de rendo do rnulhsr.

Alnda que 5le cons~de,rem lombem os meiores nsees de mogroficos de porto per cescreo cssoclooos, per exernplc, 6 ~dode mamma precoce eu eleyadCiJ o!u olndo ¢ poridode baixo ou mu-to elevodo.

t d ' ~ d ......... - "0'

nem 0 ... 0 0 co I1JurhQ.- e p~SSIVel4i InuIC{H;08S me_ ICOS pcro 0

ccrto CeSiOr$C co m:ague explicar 0 epidemio de portos cperctorios abdomina ls em nesso pors.,

It bern verdcde que c"\J(]lmente se odml em no OCSitehicia rnocemo, indicacoes. bern rnols clorgodolS, pore a reolizccClo de urno cesorlcn o, mottos vezes $$m u me ,lus:ffflcut1"1g ob~h;!111co adeqlUodo. 05i exe'mpllo:!] rncls a propricdos nesse :sen Ildo 5do 0 SO'r'JrrrLl~nto 'retel e 0 cntecedente de eesoreo. &cehJondo-se 0$ ccuscs unlvefSOrme'nte oc:eitO$ de porto por vio ceserec, com ri'g,omsa j'ndicC]~oo obdel,lic 0; estes duos COIiJSelS. celcloncls mpresen'l'olm. no me loric des contextos, umo im portcnte parcenl',agem de tocos os pc r!'QS lem1inardo~ poor cesorec.

N urn co ntexto como 0 bJo,s:inelro. com orne (J~t(] prevoh§'nci'Q de. cescnoncs. co do V.,e(~ sao rnols rreque ntes os siIIJCH:;:oe~ d$ 'ge-stantes co m CI ntecedenh:~ de cescreo. IE. ernccrc pOUCO odmitfdo clerrlUic:clIl"Ienl'e, 0 rape I i~~o eos cesoriancs ,s urn prececenen to bostonj'e cornurn ton 10 no iSrCJsil como nos B'tO etas U nl dos. e em cutros poise.s com aRtas oxos, 0 signmco do e 01$ possiveis comeqOe,r'lctos. 'futures do presence de' umo c:icohiz uterine nco 'tem sido e'r"I'foUz;OdO$ e recordcdos 0 :5uHdente Quando se [ndico a prlmeir,o ceserec em umc mu~her. A cic:rnrlz e 0 morbidode 0 '131e ossocicdes plOd eroo inHuenclar 0 seu fuiuro reprocuHvo.

A tentative de se conseguir urn porto vaginal opos urno cescreo 1!:;lJe ..... io pcrece ser umo boa ouernonvc. odotodo por tcdos os poises desenvolvi 05 em sues po r lees de con sncco cos n'veis de cesorlonos. Porece cinco ser uno nlternc live vnnlotoso. sob 0 ponte de vista de morbidcce. tonto moternc qucnlc perinatal. as cesoreos cam cere e horo mercedes procedirnenlo 100 cornurn no OOS e rlclo brest eire. E orovovel. conludo. que esto oiternotivo s:6 conslqo se dilur1d-r rnols genericoml2lnt no pais. no medido em que lnterven~Des. sejorn ~rmemen e dirigidas no sentldc de con rolcr, de monekc seria e tecnicornente corre lo 0 reoll.za.;co de cesoriono sern JU5 ificcl iva medico_

HO (I necessiccde de inrormcH;oo e rormoceo de oplliloc. en re 05 mulhere5, porn que, elns pcsscm reivinCl rear oqulro que. seja mols

35

• _ _ __ , _ "' I' "'-

bene'n CO poro CD SUO :~,{],ude e a d 9" seus mnos, So, com '0 ospir,oc;;'oo e 0, vOf'l'~ade das mul heres pcder-se-In CQn~eg urr que elcs tlvessem, per ,e'x~mpl.o, urn F"VAC (polF'h'J' 'ilcginol 0 pos ce~6reo)" que seus

"d' .-.Il . • ", •

rn IS .lCOS ccncorecssem 'e' se pr'e'pam:ssen. pam $8gllJ~r CIU!1ICO man!'I'€!

um tmbtJlho de penta. cerwencldcs de que ,e:§:i'{;]l ~rO:Sse reotrnente a me,lh or ,oll'~mc'tiva p oro 'i'odos.

A vontcde OC rrurlher, e consequentemenre de S.e1J5 rnedlcos, em se subrneler c urnc provo de uobolho de corte cpo'S, urnc cescrec tern oumentado bostente nos IEs:todos Unldcs e Conodo. 0: exernplo do que sernpre ccnnteceu no 'Europa. t umn reivindico<;:60 que' otu ell me nte loz pcrt'e do rotl 110 obsfe1 rico destes poues, a tenrohvc de p orto vag In 01 opes u me clccmz de c e sc reo poro -0 quo I drs piS e m de IJfnO '5ig'lo que se tornou multo oopulor "VBAC'i ~ "vcqincl blrth IOfter cescrecn" au PVAC, porto Ifoglno! opos ces:.or,enj, soli'c.todCl peto rnclertc d [J'S; mu Ih eres nes to'S eo Ildic;::6 e 5, si'tucrr;co 1:1 indo rnuito di;;!'on te de nosso reolid ode,

Ap e;SOI" do redu ~6 0 dos eiscos a ssoci eees ee procecnm e nte clnJrgico nes Glti'mas decadas. mesrno nos poises once 0, moirtlOUdode rneternc e red u;tido , 0 risco relativo de rnorte mcternc e o'lndo rnels elevcdo nc cescricnc que ri 0 po rto norm cl'l. Ah§ m de!' co uses. 11'0 dicionois de rnorte mereme ern eelses em des:e'!1volvrmer'lto. !1otodam ante 01 hsmorrogio '~' Infect;loo. no CClSO especifi co dO ceserec, 0 e~*mpjo do que eeontece em poises d~~en\fotV\ldos, ho tam bem a c:ontribui~ao do em bolia plIlm:a nor e dQS; ccld e ntes on este$LCO$ como ceuso de 6brh) moterno.

J6 e bostonte conhecldc 0 motor rnorbtdcde moremn decorrente de ccrrtpllcccces de cescrao, especlolmente 0 fnfec~oo e hemorrogio. em bora 05 es tu des so bre este terno sejorn m uri 0 mots escc 5SQSi, pale dlficL! tdo de em s e pod FO nlzor IE! mad Ir m Of bid ode e torn bern 'P e los vcriacces pep 1.'10 C 10 nels. a u I res c om plic: o'Coes rncls ossoc lo ccs oo procedirnente fncruem 0 trcrnocernbollsrno. o infec<;ao urin6ria e.

e5pedlicomente no coso dos ceserecs de repetll:;:60, o ocretlsmc D

plccen eric e sues consequ§nclos. Mel1s rscentemerrle. o necesaccce

de tronslusoes sangu[nec.s 51 de hemcderlvodos csscciodn a reolizer,;oo de cesoreos inFroduzlu, ojndo. os risccs ossocindos co procedimento. pcrtlculerrnente 0 de Ifon~mis:s.oo do virus. do hepC!Hie

e do lmunodeflciencic hurncrm. n

I~

A.lem des;tm:, OUiH15 condiC;,a e5, de risco es'hS 0 mots 0:20:510 clodus (30 porto pOt cesOreo. compcm:lHvamente co p orto norme I" ~ irnporto nte

Ii:;. I d .. Id h t - , I ,

que 0 prouSS1IOJ1Q, ' .• e SOu" e con e t;O '(lI5: r1:SCQ:) e. sues pOS;S,I'!/!9'IS

re percussees pam lev.a-ros, e m consldem~ao nc memento de' decidrr p~la Viio de pcrlo, e 'to mbem prlnJ a inform or 0 miJlher e se u comlP ornhelm. permitindo umc de cisco compoiiilhoc:la e conscien te. forol eli mprrr com e~te obJe'l1va de' m oll"leiro dora e slrnples, os vC'JntQgensi is' cesvo ntog:e M c sscctcdcs C]o~ip-o de perle ':'5;1'010 rerum id(:l~ no to belc que' :~e' segue"

r

--

(

Ri5CDS, IPoten.u~ia[s, :a.sS!ociacltu3< ,~c, Upo de Pi!!irw

11!i~ P,erto nOf'iiH1 ------~--,-, area-,-

I

: M'alClr

I

AIter~tQOes, :re:s;piii!lt6rtacS Mer;lIor~, : Mail~,

I Dol' 00 'IrnDalho ~e IPSH1,O ~ Va:riaval. Pode H1' c!:!n~Ia-'CIa : lde'm

com prepare p$ic~6gioo. apcio,

ernooron:a.l eu ai"!Etst-a:aiSi

Pod'e sal' tMtrohad'a ecm

: An-eS'~Ssla

I

Do~, a..pOs o ~ Compli~e!i Im"€!cr;ao p:t.I'erpe..i:1l

:' MeJt:am:13nt!'J IlI1at~roo

,

I ,B.n!3!Ste:S:ja MiIl'!!i!O(

Memos 'freqUlentes Mats,ram,

I Malls -rAeI] M;;!l~,li:aptda

M~nor 'episiQIIlnlillii) MiEli'lOf

MenO:F risco

·

: Malor ,,1$00,

: Madar

: MEilis freqilente$ : MalsoolTlum

: Mats diriGtl



: MailS ler11ta!

~pera,Q~o crc~

• RI5«o de, monte furtlJlIl'as, Q!BS1:IiQOiEl5

,

: Malor

·

· MaioI'

. .

..... m 1111 I •• rll ~ •• r!ll e e ill.,. .. ~. "I"~ ~ ill ~-~. 5"-" e - or- 1111'''1'- 111--

Ah~ m do dec1$.oo oibstedrlco. bcseooo no cOn"llhecimel! 1'0 clen:l,ffJCo do, es;pec1a'lidade-, bern como 1"'10 cenjrole dinicQ de' co dg m 1..11 her sob cuidod)Q. he segul'O meril'ie v(Jfias Ql'\dens de to teres envoMdos. entre etes Q que sa refere .eliOS. abU5(lIS do inle rvenca 0 medico. IEnQuan1u prO"t~co soclcl, 0 etc medlco e 0 e~pcu;:o de ~n nU@'ticro pr,o:ffissio,nol tem a v'e!r com relcu;oe~ econcmlcos, Siocicis" ciJthJ~cis e politicos, considemdos co ~ong:o, do hiS'tor1iCl.

Num ccntestc de lmporiondo des os,piJm;:ae~ do r:lienh:;,lc e respello es dacisdes do mulher anqucnte u!.u6ric do slsternc de scude. lomo-se rele,vo n te e nece!;sc rio di~p or de es:c::lore e imen1 05; a respeito des: indicccees creches do recurse os ceserecs no note de coco COSo ,esp ecifLc o, a 0 !odo do recooh e cunenl Q erHie 0 des co ndi(;,:o es de su 0 utmzo~oo indLscrirnlnodo_ S6 0 inh::JnY!c:n;:oo corraln, cienllficcmente boMlOdc. porJera Qjudc-Ics nc Opt;aO livre eli lnforrncdc, scbre 0 via de porto prefef.l:mciCiI e os rlscos ossoclodos.

5

:lB

A otencoo oceqoodo a mulher no momenta do porto r epre sen to urn pcss o indispe.nsavtl I core garan trr q lJB e 10 posse e:ten:: ar (J ma I IS rnldcd 13' com segurClri~C1 e bern-ester. Este e urn direilo f undo me ntol de tod 0 rnul her, I... equioe 016 :;oud e deve e5.1 0 f pre pore do pare a colher a gr6v- do. seu componhelro e rcmihLl respelloncio tndcs O~ s,ignlftcodos de-sse memento. lsso de-vIS! rodli~ar 0 criocco de urn vinculo rnois profundo com 10 ges.1anf.e. 'tronsmilindo·lhs conrlcnco e IronqOil,dode

n

A vi'¥"enc lo que 0 m IJlhel ~'er6 II este momen to ,set6 rnois au rnencs prczeiroso, ma is ell rnenes posltlve, rnois OQ,J me nos troum6tic:a. Q depender de' umo serie de condl~oe's, desde ccoelos ir'f~rirl~til co s 0 mul her e a ges:l'oGao, crh§ eq uelos dlrHlamente ~1(l,Cl0I!O dos 0 [:) $i's'temol de :SlOldde_

Como condi~5e-s, intrinsecG;s a fmJilier H Cl ge~ta<;ao, pode·Sle, me nclon or SlY o ldode ~ou mo'turiciode'j J suo eiqJenencio em penes enteriores .. a ,experiendol eros; mulhere5, que' the siJ 0 prOXLF'I'lClS [suo mae. i'm1{ts I primes, omigO$. e.'k::.l com seus proprics portos, se a gravidez ntucl I~o 1 plgne,jcdo td e sejado l" 01 seguro nee em n~:'IQ'Cao CiI :si m esm a no. qUH eoneeme a seu popel de rnulnen" ,121 de m6~', dentre currcs, Como concji'coos relccienodcs eo sfi5,terno, de scnJd~., ~C1Je rnenclonor 0 as!§iS'h~'nci Ll: p.re~ni,']tcj'1 Iq ue pode IS'( lnclu ldc au IlCl'O 0 cd equodol pre pc rc frs~co e 'e moc:ionol pore 0 porto] e e os,si.s:I',e nclo co parto proprnorn~!lte olto.

El(ls!'~e file ces sldade de m odifl ca~oe:so p,ofu I!'I cI CI S ne qUOlidade lIE' fI Uimo n't<zQ( ao do c s5~:5,1 en cia !i:::I 0 pc rio ncs malemidades brcsllelres. P'or hl.ilmcnlziIl-:;;co de Cil!;s'i'stenc'i'a ao pcrhl entende-se urn processo que inc: lui d es.eie CII eI deq I,)! t] ~ijo d I;] e5Jtru~urCli fiske e eq ulpamell'!I'~05 d05 hos,pJ iais rate IIJ rn C! muda Ii! ~a de pos1ur,1] latitude' des p,rOfLssio i!'I 0 is de soucie e' d Ci 50 g eslo ntes, A edequ a~ao tis I CfI de :re d,Q! has pllalar ,_ P CfC! que a m ulher pos's,C! fer IjJ m (:Ie!D mpcnh nnle I(~ornbem d evldomente prepo rll] d!O} duran1e' e trobalho de perte ,p';!! !para es proc e dJm e.nfo,s; de cli'v'Io do dor _ reqllJ.ej~ ch~:m de boa vontCilCle~ tCllmbem fnv!B! :ill me nlos,

ASSliS~ENCIA A MUlHER NO TIfRASALHO IOE [MAYO



-------,,------- - • .- ....... -.~ .. ---------, ...... ~"I'- ••........

iEntretcn~o. e conhecido que 0$ hosprtats tambem epresento m algumo resJst~nc:io ,em medlficcr SIUO:S "rolinos" de obsfe~rfcio e poucos soo os que' fern ins1uluc;.oesfcondic;Oes mirilrrlilomente adeqlJodo~ P!lJi'"O. pew exsrnple, p ermlt1r 0 presence de urn oeompo nne nte perc c 9 es !'clnte do SUS em ttabo Ih 0 de portio ou gororl'~r Suo privacidade"

[)eS41C 'forme, Ie fundo rniil ntol que rlOO {)COffO urn descornpcsso entre 0. dis:curso e C! prafico e que a dls;tanc::io IE! rme a qua :se recornendc e o que se foz pesse set redozfdo (:I h'o I.!'es do eeeceo de um conj un'l'o de medrdos de o-rd em esfru turot, ge renc:ial. fino ncero e [educcrliva. de forme '0 propiclor ,as mulheres brosileir(l<S - sobre udo oquelos maIrS, corentes - um porto verdcdelromerne humonlz:o'do.

Nesse' sanfldo, 0 raspelto c rnulher e seus romWares e fundamental: chama-lei eeto nome (e v ltcndo 0;5 termos ·'moezinho'·, "dono", etc.], permltir que elc idenh~que cede membro 00 equipe de sOLJde [pelc nome e popel de coda urn], Informa-Io sabre os direJen~es procedlmen I cs CD que sere subrn e I id c, proplcior-Ih e u m CI mbie nte ocolhedor, rimpo. con orlovel e ~i eoctcsc, esclorecer suets duvida.l eo olivier SU05- cnsleocoes soe cilruoes retonvornente simples e que reqoerern oouce rnols que. a bo a von fade do profls.510nO I,

A5 recomendccees c Ss guir :sao mlotivo s c o~sis.ternc~o 010 trobc Iho de corte. Porl,1'3 m do pm5wpos.'fo de que n eo e~[:s Ie IJmOt U nico OSsi5'tlencj'OI .. ldeot" sensu 10 tu, mas diferentes ('Ormes, de ccompcnh Of a portJJrten 'e' dum nte 0 periodo d e dncla~ao. CI cepe nder cos c,ondk;;.oes do toe 01 e do equrpe de scude que I:oro [esse olc.ompornhamento.

Ad etonco 0 prineipro de medicrna besecco em evide.llcicn. seree discutidcs C!lglJlm(]~ pralicos oue, ernboro utilizados. eoreeem de demonstrcu;oes: cloros qYO'F1I~O '0 S6.!Il..IS bSI'le.frcios. Ado'l'o r-se-c, no med ida do posslvel, omc seqoe nclo cfOllologfcC! dQS even os no perlodol de dilCl'tCH;8 O. e os procedimen~ O~ adeq uod OS no ecorn oonhcrnento d esses eve ntes,

o 'fmbolho de pnrto deve ser ocordcoc com etico proflnbnol ap~c6vel 0 tooos OS Sfl'UC<;CBS de ofen1;O 0. tl s<Jl~de~ A odequacc Tden~i'fica(:ao. da equrp-e medico'. de enhilmiO,gem e au lres pmfi!i'siof"llOiS! de sa ude.- o veshJ6rlo cdequode destes pro'nssi'onOIs'J 0 respei'tc

- , t' ·d d ,. 'd...u.... I' I.... I ~ d d' -

a In' 11TH' 0': e e!' 01 prlV'CJCI a e e oo po r UFlen,M:;r, oiern I os e mals

cspectos que. peu tom ,0 relo £;0,0 profis.sioncl de s.o,ude/parhJri~ !1te/ h':lmijio cevern ser o·bedec'iejas, com rigor na manejo do, porto"

o d[agn6:stico do 'trotH:lllho de PClrlO se [el" em gerol. cetc presence do s S:eQll.li[1tes condi<;oes:

• presefl~o de. COl'ltfoc.oes u/eriJ"los 0 ifltervoto5' fegulere-s. que vlio progffi''SiJvCI'mente oumen fCild'o com 0 poss.or do tc:1mpo. ,em termos de freqOenclo ,e fn t~ri:~d'ode. e q U'e nao dlm;nuem com (:I repolJso

do ,Q'esk~'11 teo 0 padro'o con j'rdlil inidcrr e,. ,g~ralmel'l "e. de LImo cOf'!'irot;:O'Q 10' codo ,3...5 min U'tos lSi ql;.l\e duro entre :W Ii:' 60 segvndo.s. • Apogcme-n,j'o f,e:livoedmet'ltfo, ,e drJotO(;GO pm9're.ssil/Q~ do colo, uferino"

Nos JOIs.eS rnels inh::icis; do tNJoclno de porte, nern ssmpm '6' PQ;5~ivel fOler 0 {Hag nosJico di.ferencJal erl'~re \!'emodeTm e ~'C1ho, 'f.moollho de, porto, com 'umo, ov,oljo~60 i~o10d c, Nes~e,s CO$OSj reovotor 01 gesl'cull',~' 'I a 2. heres opes 01 prirneirc eJoi:arne pod 9' ssr ns cesserie para. cQn;ffirm,ar o d~ognOstic;o. Nes<$e sentldo. foz-se n,ece$.~6rlo odeq;uor 0 estrutcro nsk:o des so los de cd mi5soo dos ges;tcnle:s;" parc!' qu e' !',J l"ecrvcliCl'Coo nessss iE'C]:iD:S, Sle,~a "vk'lvel.

E lmportonte cestccor que 00 final do precesso ge:stadonal', a mulheF pede aoresenrcr um qoodro denornlncdo fols.o lrobelhe de porto. corocteruodo por ollvldode uierino ournentodo. permonecendc, en fretcll to, urn pcdrco de connccoes desccordenccos. Algumas: vazas, essos contrccoes soo bern pelcep'til,lei:s, contudo cessom em seguida a 0 cervlce ulelino nao cpresentc dih:Jtor;oo- Tol slruocco prorrova urn etto gmu de a nsladcd e is! exps c to flvo 50 bre a prernenclo do nos Limen to. sen d 0 om d os prine ipn ls rno lives que le VD rn os ge$tOr1le~ 0 prccumrem 0 hcspltol. 0 profis;slonol ceve aster cteruo para ~a'is. ccontscmentos, 0 nm de se eviim urno comissao precoca, intervencoes desnecesscrins e esfresse romilior. ocoslcnonoc urnc experienclc negot;vo de trcbclhc de perle, porte IS! ncsclrnento,

A perdc do lamp co mUCO$O OU "si'l1cd" e c 'Forwu,':H;:bo de bolsc dos 6gua s :sa 0 lndica dores manes pre cisos do 'tmbo'iho de porto,

nCI medici LI em que, e'Xis tem gronde vorro'9,aes, 'In dividuols entr,e 0 --,

cpon~N:imenlo eesses ,s.ino15 e 0 inido n~'cll cc trabclno de porto,

lEmbQ~O 110$ 9 esto ~oes 01 terrno, CD i"Of:u i"(ll cos memoro 110$ ocoee ne mcioric dO\5 'I'; oSOS, dure nte 0 trcbc itlo de perre, etci po de ccerrer ote varies dies ontes do i nTdo do masrno (de 1 '2: (l 20%,). Ainda nOlo ,exisle m evTd~ nc.los clo ro~; score QLJOI a mel her cOr"!dlutol In~'sse$ Cos,os e ''ii'oO rics etternctlves h~m si'd Q u'linz~ dru no me n~Io de roture prernoture de me mer,one s ern ge$,lac;o es de~ termo::

~ inducdo im~dioJo do :Iroholho. oe porl,o; ~ inducdo a,pru (:P '2 ~loms: e

'i' C'Of1 dLJtc' expe-clante POll'" C ~'e ,4.8 J1m'C':s. com ob.!leNC'Coo de ge.s,~'cil1le .. SiS'guldcl' de '[1 dlJ,(;co .se 0 '[000'''0 de parto i!'1IQO se i'nrcilO ~S".P01'1I'ronwmeni~.



' ....... '

iDet'OJh:es sobre es co ndutes nos eesos de- [l mFtiiooexe prem Olh;m eSii'(:-lo dlspor"!ive 1$ 00 m 0 !'1~O I de Ge sl'oC;;'oo ce ,AJlo, Ris:co ~MS" 2000J.

QLJ!o~~uer que' $e,lo 0 concu 1'0 odeto do. 0 I'oque vOlgrnol1 ceve ser ev[-hJdo C! h€t que c ge~kui'I',e' esh~jo em hanco, l(C!bclh~ de porto. p-CIa minlmtzcr O',S, risces de infee.c;ao oVIJI~ar e puerperot,

N'15 10 exis.te um !' rnernentolcecl" pCfcl.lnfemcr o ges~'onte e m frobo IhD d s' porto, 'Embom, 0 des;e..lClvel seja ~ in1'emm;oo j6 no 'fO;\i!3 cnve .. (l1~:Yma!i ge.slarrl·,e!ls. poderoo se ben efl c~or de umo lnterncco 0 rncs preccce, 0 indo no lase. lctenle: cs que' lim di ticu ldcde de ccesso em local do porto ~. cqueles que ._ embcm oi ndo no.a porta dorus de cOfldi.c;6e~ que co roc h:lriz-ern gestc~60 OU corte de 01110 risco - tem urn po'tenc:iol u rn po uce meier d H aprese·nfu r co mp~icc:u:;oes. no ~labalilo de· po rto. co mo OcS co rlurien,te s com Td ode ge:dClcicl'i''lJal supe~Ic)~' I;] ·41 semcncs, ces;ar~a onterior, ernulorrexe premcturc e/oiJ pclolog~O$ dfnicos de gn:lU leve.

Neni"lum otend1m e nto em scude. rnesrnc nos ccsos ccnsicercdcs de boixo rtsco, presclnde de urn 0 oncmnese drfiglda. onde serGO ovoliud os: 0 !ltecederilt'~,si rnorbldos, ,ont·eced e ntes obs:ie'lric os [onde fie Tnclul to mbem Q levc ntc menlo de complicchi;oes d~ partes ern 9 e:5:lc~,Cters onterlore~,~. do ta de ultrma rnensfru aC;ao. fnrormac,oHs; 1I1obm '0 mevl mente t;o 0 Feted e dodLiiS e e\,l'o~Ll~6 0 de gesh::u;:oC! Ci i uel, lE!)te s d ados ja dave m [criineimmente lmer p~rt'e do Cortco do Ges'onte que tcco service deveri C] tcrnecer os rrunheres em 'ClC emp cmhamellto pre-" ctol,

" AnomneSie

~ Exome eli nice

n

Alndo que!' sumonc nos gesto~o*$ ee *v,olu\=o.o normo: iou de bOFxO rsco ~. OJ Qvolim;o:o clinic: a do ges;tanrfe' dave induk medldo des dodos vi'toi$ [pmS$OO orterlal. pulse e fe-mpem1uro),. cvoli at;;:ao ens rnucesos perc inferir 0' presence OiJ noo de 10 nemio. 0 preSie·nli;Ci ou na 0 de edern (]I e vcrize:s· I"IOSi memoros inferiores. e 01 olJSCulJO corctccc e pulmoncr.

I> Exam e a bs te1 rico

-

A ous:culllOl do rreq OenciC1 cardi'clJc.(] r,etloI !·cnlss. durente e op 6:s o cOlllltClt;.OO uterino) .. a medido do elture ui1erina, 01 IpCllpaCfio o'b!)hi~'I'rJca (pam determinm c sihJlo'CC! o. POSt~a.o. (I pr,e.seoh::u;:oo e Inl5fni;.Jo·~,oo) so 0 prcced imentos obrigo hj:rk~~ no admi~s60 de g:651·orrl·,e.

Se exlsre suspetro de ornniorrexe prernoturo ou mngramento gen iIal 0 exc me e s.pecu 10 r d eve ser rotin 0, pre cede .. , do Q decls.ao pelo reoliloc;60 do toque,

Os toques vaginClj5 subsequerrllSs co do dioQ nbUicCl pedem ser PO$t~rgodo<$. o t~· que 0 ge!ll'·ante s:e. en eernre na f'ase CJtwc do tNJbalho de' porte, e. de·ve ser utiflrodo corn mufla porcfm5nTCi nos CO$O'.$. de· .su!]Jpeita/cQFlfjrma~co de omniorF&lol:e premcturo. Qucndo eujste SO!1gromer'l'to v09rnol. 0 loque· deve sar rec1iludo em condi<;ae.s. ccntrolooos, pols pod~· S'@l' troltor de eCHO de

plcee nto pmvia. condJcQ'O 6 m C1ue 0 toque pode pr'O'VOIE or pima dOl hemoiTOgla. com pO'~[\I'e:i:t r,eperrc: u~oes mo ternos e feteis.

'i trlceternlc

A rricoternlc cos pelos pubJcnm, 'tern sld Q urfilizad~ mtTiiB'imm a nte nos hcspitois, viSiCInd 0 0 re du~t3o no' incfdencio d e' IrilfeC:9Q~S de ep~~iotorr'l'io i 01 'focilito~ao, do epi~iorirOrfiO Ie u me mel nor hlgie-n~ no pas-parlo.

Naol 1j3:xis.fe'm evid e neies cle ntiltcos. c:~ams sobm esses berte;iiclo~ e :sua umizcu;ao podert,l glemr de:~confortJos e ~1i$C:O'Si porn a po rluriente: 0 d escontcrto no momenta de 5U (J ~'xecu coo ~ q uende os p 6105: corneco m a CNB!5Cer ,9' 0 ri;sco de 'frcmn ~mTs$Qo de do eoco, qU(ilndo do ~'I~11l1:0~oO de 16 m'inos n 00 d sseerte veis.

Por esscs N:JI.lOeS e cOrIl~ideF'Olrildo 10 custo odiL:ior"iloi pora s:uo r~olizocoo, reccrnenoo-se que ,0 lrlICotomiol so sejc feitc ~e este for a op<;CQ do pa~turl~rr~e"

IEmbo~o os b ~ ne'r1c:i'o$ trodlcfon olm ~ nte Cl'hibiJidos 6 reoliz:ot_;;:,oo de enfefodlsmcr 10u enemc] ro~lnsiro no jnicOio do trobaiho de: parto i rnenor risco de infeL,~a;Cl I oeo I. melior focm dode pom a desc[do do opre'Senloc;oo €:I ir!'mu~ncfC!1 positivo ~'Obre a conlrori'ilidade uh:!!nlf!ol venlham sende coda Vl9"l rncis que:~rrionados: em 'Yortcs estue'os bern eontrolc dos, 01 obc nde'no do SiUO pro'lico rnerece olndo ollgumcr rein exoo.

Se por' um 10 do, 0 reCl'~ac;ao do rOrllogem inh~'~I'inol ger-o 6 p 0 rI'lJrienl't~' Ollgum desccntorto d uronts suo Iil1!!XeclU<;.ao e lncremento es custos de' a£s;T~ten diU aa p orto, 0 eenterte posterlor do mulhe, e do prOpna equipe de, soude ceve ser 'iloloJizcd o, lcv.o'c;:,ucr no mcrnente de periodo e:<pulsiYQ. com a suo g,enita'lio e.xpostlO i' pode ser eons Irongedor para muitos mulhen::!',$:_ P,or OLJtro lode. n'em s~mp'e 0 equipe de, ,s(Jrude' presents nOI scto Cle' porte tCOns.egu8' ~da F bern com hJI s.i1ua~ao, 0 que pode eurnerrier olndo mois 0 cons:~rongi mente do mulner.

De:5!s,~ ~o[ma. Iii:!! d eels!a!l de ftEHCI [~:mr au rn a 0 10 enh:HC cUsma de''!{e II e.var em ,cornia essas ,colnHjT.~oesl valoriz,e Ii'IIdo p:ri' n,el p ~~ ffiB II'Ilt,!9 a opil!'llJejo d~ pcuiuJie-nte... e~ttli Pr ere l&!! ode~ de e~di'r de '!o~ma ,colI"II'sde nie. de;ve. re cebe~ o~ie'l'IItQl ~ao rliCiO re flidE'::H'IIC;'!C\SCI clr!J!j'\!l illite It) pre ~ rliQt.!::m'll. IP gll'{1 q,lIie lI'!I'i) momentc do Ii !i'l1ernccao p are 0 1'(:1 rto p esse 'raIe~ a s,!!JIa e,s:c'Q~ h,iY. N DC! se deve en eror a gle,st,CI nte em 'Irabal hi 0 de pill rl'o com !JI m excess 0 de lnrfornuJ«r:0es, oibrigando,.a .g lom or d~c i50e!li em 1IJ.m eo Mtext@ to" d e eici necessitorici de' !lJ m tem IP Q malo~ e de mals, '~C! nqullldade para 1'a:ze,~ ~c'.

No rose I Cllfen1'e do fro bathe de porto, a s g~s.taflles. de baixo rsee pam ces61neOI d everr60 :ser one ntcdos e ingerl~ (:ilpenos onm e otos re'ves.

Como du rOll1fe esse fose, a rnclorlc des gestanl'E!!:!l, permo nece em coso, esse orien to ~,oo delle ser do do ojnd 0 dum n'l'e 0 premnol!'ot NO m~dj'd 0 'em que ccorre C oprox;im cu;,oo do fose cllfwo do trobolho de po rto, 1'odos os olimerilf'os ,s6Iidos. devem ser SllIspem:os, sendo permltldc, poro o~ ge$tonte~ de bol~o ~r:sco. 0 [nges.h"lo de p.eq ueno S' quanHdode5 de Uquidos: cloros ~'6gua'. sueo de frutos sam polpu, cha. cafe. reffigeran'i,e i. E\,f.iden le rnente, 10 born sense e umo d e'CiSioo conlu nlo el"!he 0 obstetro e 0 10 nesteslstc po dem pe rm'i1ir c indlvl'd ualtza~ gO de' ccdo CI1]:SO.

Iodovio. as, gB51'o!"!fes de meier riSCQ pore procs dirnenres o ne!j.f,e~k:Qg, [obeses. dtCJlbe'ticos. co m V'r,Qr:) aerea~ de diHerl ocessc] eu porn porto Cln,J rgico de-vern perm onecer em j'ejurn durolJ"!fe tode '0 hcbalho d 13' porto, eviton do-se tf1lclus.l'1l19! o l'i1gesh"]('ii de! liquldm; eleros,

n Nos eeses de ceserscs B~llvas. 0 periado de Iejum pam 01 rs ar-z,aco 0< do pmcedimEH1lo cms-s'f'esico deve ser ~imilor oquele cdotcdo no, service POI(]I Drocedimento5 'CJruFgico,s em gerci de mulhere~ no 0< grovidG:l:i.

Du r'Olrl!te '0 frebolho de porte. 0 geS'torde per-de secre'y,Q e~ pelc vagina eire quenh3'menlr9' a presente sudorese cons;derOI,l,el. 1:"10 de ve. portOr"'lto, seer estrmlJilodOI 0 se' higielii;:or e devem astor disponiv'eis IP ore ale can di-coes pem tonte. U.m cClFlhu;;im com chu veiro, toa~ha:s, scbonetes e frecc rreq !Jenh~ de sua ~'b'Clltt] II ou cerrtlsolo. do ;i'foFFO" e do roupo de comOI geroroo urn 0 ier'b$OC;;Oo de m otor centortc e bernester, tao des.ej6.vel durcnte esse periodo.

a,s' bonhos de d"!ov,~ijr,o com 6Q1uo meme "h~ m :sidO u!'~ili:zod cs. de' h:m'flC! ernprtco, pore ali'llloaf a dar do frobclho de porto, Me:smo que noo ex~tol cindn eomprovccec clenl1fico em re~OOao o k$SO, 0 seosoceo de relcxo menlo fslco e rnentel cpo.s urn be nho pede conhibuir pcro o bern ester do s 'gesJelii les.

n

r

...... '

So 1'10 rorns excecoes, 0 pc rlurien le nco deve ser obrig 0 do 0 perrncnecer no telte. Deombulcr. serncr is deifm sao condicoes que o ge~tCin'te pede odol'or no trobolho de pnrlo de ccorco com o sun prefer€incio e. em gerol de forme esponfonea. existe umc tendencia 6 olternnncio de pcs.ic;oes.. A'S rnulheres devern ser cpoicdcs no suo escolho.

Quo ndo d e:itodc, '0 ge~tor'! h~' ,deye' ser orierriodo c nao p em'! J;;!lnecer em d ecubito d OJ1:!(l1 horizontal IP arq ue asso pos.i<;ac reduz 01 ~uxo SCI ngujneo uferino e pi Oe!Zi n'torio_ Oli ~elCJ. quando de ito do, 0 ge,ston"he' dle'VrIl:: cdctcr 0 d lSI cubirto ~ater.all. lCll!"llo drreito quonto es.:qlo.leRJo.

A pos~r;:CI'O verlilco! [porcdc Ol.1l deomb!;Jlondol pore-ce' fcvorecer 0, 'Ira bclho de porto, IExc'9rt;OeS g e)~1 rrSQro :sa 0 as. g sJilol"ltes qu e apr,e sentom roture de ibo15:CD com c;,abeoa 1"100, encoixodo [perc evl I'Ll r

• 11'_. n '11' --.,.--'11'---.,.-------------

o prolo 10'.$0 do corda.o) e aqu elcs qu ~ Qlpre·senh~m .$Ol"lg rc rnerno g~l"'Iitol nl,odero do OU se\le~·o-

Emboro e~i$IQm evTd ell nelos de~ que a a mn~olom~c precoce pOSiSC! re duzk 'Cl dum<;oo do 'l'foboiho de porto em 60 o ] .20 minu tos, eleito~ [r1de$ej6,veis: pcdern ocorrer com eSiSIOI pr6tiCOI, como 10 'incremento de de:sccet~rot;oes precoces do FCf e ,oltero<;oes p!6stieas sabre' o polo ceroHco n~a~s:a serO\S~ang~ifllec ~. cAils.:I'e tembern om risco au rnenro do de infec'~oOO\iuIClr e puerpernl qlJlo nto meier for a duro,C;lco do 'imbolha de' porto com m emoronos roles.

-

De:sso tormo, 0 roturo ortincial de] balsa dave ser evitcdc, reservondo-se s eu uS 0 para cou e los condlc 6 e s orrc e su 01 pro tice .S eja c 10 ro men te be neflc o, como e 0 C C! 5.0 de- cl g umcs dis toe los fu nc iOrJO 15. E importon I e esclorecer que LJ omnfo1omio nco e urn procedimento obngot6rio quando de realizar,:.Qo d~ cnolqeslo de pc rlo.

o pcrtogmmo n a ov'Olio COlO e d ocomen h;:u;OQ do e\!'otu~ao do ~'robo!ho -de p a rto Ie u m ins-lrumento d 8 import'6 neic r.ur.ldamert 1'.1:)1 no, cUogllcis.f;ic 0 des de~vio~ do nrnmOllidode,. 0 Capitu~o 6 'lta.~a deste oss;un'to com d9'h]~hes..

o ccntrcle (igoros:o do rreqG~ndo cerelece feto~ ~ Fe F'~ dum nte 0 'tmbalho de ~crto as;-segutot. nc quose ·totolidode dos COSOS,'LI Cldo~)oo de m~dida$ apmpriodas, pam garantif' 0 nosclrnentc de urno cricnca em bees condivoes.

M 9'5m a a ge~ ta~ao de boi:o: 0 risco nao pre seine! 8 do con trole p~ri6dico do reF', ouer com 0 utlllzcu;oo do estetcscepio de Pinard. qoer com 0 LJ5.0 do soncr-doppter. No 'fo)£:! krlente do trobclho de perle e no inicJo do rase otlve, eS-S9 conlrole pede ser teltc 1';1 codonl 60 minutes, rEI dU2ind(H;e if: SSe f n1 e rvolo pam 30 rnlnctos C onlorm e progrida a lose cltvo do 'Imbalho de porto. No's; ge:stc][;:oes de boixo risco, 0 rnenitcrlzoc DO conf nu o do fCF pace ser con i'FCJ produ cen te: timito 0 rnovlrnentccoc de rnulaer, res.lr:lnglndo~o co leito, e tern um potencial de gE::fCr urn rncior rnrmero de inh3!f\i'iE:nt;oe~ eesnecessorlcs.

-

~. impoiftointe E:H'''IIfc:fiiz,ar ~u e, quando ex!s·le e:!ll:c'e~so de eOll'1lltf(:lmid~ de· uterln.a ['taquissistoliO. hfpertoni'o ~, quer le-spontane a, q uer kTlrogenic'O, 10 sof'rlm e nte Je'l'al cg.udQ pede se irlSifolor em po IJCOS miii"!utos,., Q Que' exlge LJIY!O vigil6lnci'o conUnua d~ FCf' ate que 0 qUCI,dro ~e~o r'Bvenido. Emboro nestes ccsos selc deS'ej6vel 0 U~O de monitores fe~'ois: 110 v~gll&neio continua ce !Fe F, estes 'podem ser subsi'flllJfdo!i peta presence do p~Ofi$'Siotilol de :scHJde 0:0 le do do pcuiuri;enJe'. com a IIC11F11t'(lg~ m de: que esse presence pod e· c.ori!'~ribui1 pam c '~rol!1qu1Il~CH;aOI - da mul her ,e'~ cOfll~equenle·merrte,. a re'SIOliJI~ao mols mpid(:J' eo t1~pe~c,onhotilidod~' L.ll'~en'rno •.

USiDI IlIlIPIA1DGiRA!MA, NOI AlCOM PAN IHAMENIOI [DO

- -

IMBAJL"O DE PARTO

Porh,gro me ~. 0 Fe pJ,esentac;oo Qiraf1CCi do t"'obolho. de porto qu·e permite Ci'componhor suo evo:luc;o,o. document-or. diogIl10s1ic(:!,r olter'c'Coes. IE!! ~ndlic!lr 0 tome de de condulos CI pro prlcdas; POf.\O 10 COiT'e9;cO destes d esvlos, Cll~dOt1dO ,o'ln dle 0 '~vjtcr inh~JVe nc,io-9s de,sr"ilece~oJic$..

Pmo compreend~( (:I e;'votlJ~aC do b'abalho de

rt ~ .' . Ik; - I '. d

po e, e necsssono a corn ieeJmenii'O preV'!o 01

-n-~iO:Jcgio do d~rolh::u;ao cervical. D~' ccordc com 0 Cen lro to lin 0 orrerlco no de f',erinrJ1'olagfol - CLAP' (Scnw-arcz et 01., 'I 996), Cl curve de' dih:rto r;:c!'o cereicnl se pro ces~o de 'r-ormo cscenoente, de inido com mer! or velocldo de de' dil(rl'Clc'(la. No ilif'lol. e!5.'SCJ, velcclded e cume nte, eu S1ejo., 0 po rto se ,des'el!1llolv,e' m oils rnpido meriffl'e 0' perfil" do.s; ~ em de dikrf,CJ~'c~. A. dift\ffencio(:C!o ne vslocfdlade de c,ervlco~diloltot;:oo ecrecterize C] Pose Lob~nte ~inic iol} e 01 Foss AHv(l ~'n nell. de' interes.£e no evoluot;;o,o do hobo Ih 0 de porto e~ n 0 con'S'~'r;a 01 do pcrtogrcm a ~ fi~um 'I) ..

F'i'gura " ~"OY!'\!',aJ, de ev.olu9io da ceNico ~ dilatlollyao (S:cihIW3f(;~ e~ al, ~ 1996;)1

~--~~------~------,-

'10

9
6
1
6
'iili
.~ 5
8
,2 4
!
= 3
~
2
'~ o 1 a 3 4 5 6 '7 :s 9 '0

Horaa

"'__~~.'

6

FrTedmcm j 19'78l estebeleceu urno tCorre:sponden cia entre os perfoda~ cl6£sic cs, iespeci~ co mente en~re 05 per'fodo5 de diloto,t;:O,o e ~PIJls;illOr e cs c~sinl denominodos i'di\,Ilsoes funclonels" do pClr~'C. Ccnsiderou 0 p eriodo de d iJatc«;oD Si!Jbdiv~did.o em duos ~lH es - (] preporntono e a de dlroto~60 propriorne nte dlto. 0' perfodQ' ,a~PlJrcS1VO POSSOL,;i 0 $er COii s~dlemda par ess-e cvtor como peniodo pelvico. au s~I o, perfcdo em que se process(lm O:!;! ienomencSl met:o n[cos do po rllo.

n

n

NO lose lclante do lrobclho de porto 0 condutc e expeclonte, desde que a vitol1dooe relnl estejo preservodo. e 0 ~oeg~ I§ que os porturlentes selcrn ncompcnhcdcs de cmbolotorto quando DOO se rrotor de ge.sh:lc;,Qo de risco. Observa-5e que. em rnultcs rnlJlheres. o curccco e superior c 20 noms e 0$ oclt6cfc:os devern ser e ..... itcccs. pelo rise 0 de 0 omen 10 "a lnc lo e nc io de cesoren, dec one" I e de colo uteri no ded ovoro vet, () 5; :s;~nQI:!i, de aleria" como perdOi de liqllJldo. :S1ln.g~Cimento ute~~no. eOI!llira;c;oeSj efi>e::ient.es Q cadal 5 minuios e dlI"l'lTnul~,ijQ des movrme'nto s retals. sCi 10, !O FIe r.! trl'l~6e$ p (l[',~ que a pariuriente retc!7l! e 1Id.!O' hos plied 1'110 m O:m e,nio !l d e q u C! d o,

,~ impnrto nte rele mbm~' qu~. para 0 ccompc 11110 rliu~JIi 1'0 do. frobelho de porto. C! fcse ou dlvi'soo h.Jnc: lone I de inf'eWS41e 11 a opli'co~ao, do portogmma ~ 0 de dllotc:u;ao, ~ Fne dmo 11. '19'7:B) au IO:!le atwo (SchwrQ rcz et 01.. '~9 9,6'J. corn \l'eloddode de d i~atcH;ao cerv~col mrn imol de 'I eml hero, A ecertorc de porlogm rnn na fCl:s.e ICltente au no fnfcio do di~ol'o~oo [rnenor q U~ 3 = ~ ern] ~mplicor[O em interv.e nc;oe:s 'flaC sa de~nece~6rio$. rncs tomoom LQtrogenica:s.

as b.al1endo:5 do fl1terpr,e:hlooQ g~6'flca da evolut;:60 do 'frobcHl0 de porto sa 0 Inumems e. 0 mel,odo e SI motes. pcdendo ser [,eBo em quolquer 'tolna de popel. No! forme rnois cornu m de monte gem do po rfagm me, utilizcN:e' d ~ po pel cue drTc~JCiido. colecon do no cbscissc ~ el;;;o Xi 0 't'empa em heros e! nos orde'nodos (eioc'O Yj, em cen i~metms. C! dirctc~ao cervlc ot a eseuerdo e a. d asclcc de (:Jlpn~;s-enhlt;;6c 6 dlreH'eil. P'(l ro a des.cido co 'LlipreS'ell"ll~'09aO" eons.i dere-ss 0 plano, leto de' De Lee ou 0 correspondente plan 0 'III de Hodge ~ espl nhos d6JHco.5, no esbsi 1'0 m~H1i'o do boc 10 - (lcima deste ponto e:§ifoo cs V'O lores negLr~i\j1Qs e abQmo os positivo$ de D,e Lee OLi • re spe c I i'vamente. os plc nos I. II e IV de Hodge (fi:gllJm ~2).

n

-

,

... _---------- -=- -, _-------_ . .,

USO DO PrAmiOGRAMA NO ACOMPANHAMtENTO 100 lJUiiBAlHO ICE PA.Rm '

Figu ra 2: - P'artogmma em papel quad'niculado: Marnad:oms dos eiXlOS X. "abscissa) ,e V (CU'it!l·[e,1:'1 adu.)~ cern 'O!S p~anlrJs die lJe· loe;e e de ,Hodge

10
S
e
'7
c [S
i~ 5
sUo
_.
B 4
3
2
~ A form C] do.~ g!"crflco$ rai 0 dcp'tada para dlfer,e ntes ne ces.:iiidades. UmCi' des mois, impel' antes foj' '0 de fhmpoU & Costh~' [i 972J que Ifobalhovo J"lClI Clll1figc IRode-s]o, onde 0 rnelorlo dos portos ere reo lizodo POI ~orteiros. e hovfo n~ c,e:sstdcde de oriefilfo.·.Jos no ,enC'cminhomenii'o dos ecrtcs dmS"funcionc~~ pore 0 hospUol. Com bose nos eonheclmentos oJigku'Jis del dilotcu;ao cervicol. consirufrnm urno Ifnho de clerte, que servlo ecro i'denHficar as pcclentas com por~'O de risco. QUOIndo o ,d~otc:C;60 cerviccl ,cruzavo (3 lillho de alertc, CI pecleote devana ser e:nc,ominhadc co. hosp~t·(]~. Num ililtewc!o de >4 Iiams. podrortiz.'OJom (:]1 ~in he de ac;:ao~ po~ole 10 CD de ole-rlu. porque este ere a tempo. de . TO nsporte do p art !Jrien~e para centres medicos. onde se ere I UCIVO m po rtos opercterics {ftglum J".

-AM

-3

&2 ~ 1 o +1

2: +3 +4 Vulva

iR~
DtlilJ!II HoogJ!l
~AM
iUnna de' tu,;i~ ._ ·3,
~2
~ 1
0
+1
2
+3
+4 ~
WIve!!! ....... ,

I '

ro
9
8
7'
'I~ 6\
[.10--. 5
~, ~
s~
..... 4
~
:3 ..
,2
; •

Alvolmen I',e. c regi<s,tro gr6fico do porto e reanzacio em amb;efi'te hospif'olur e, portOrltol,. noo ha C] nscessldode de [nterven~ao quo,ndo o d~o lac;ao 'otinge 01..1 CMO 0 linho de a~erh·JI. 0 clerto implic 0, s;mplesmen Ie r CJ nee e s~icjadB de 1..1 mo rnelhor obseNClt;;cJo c!finico,. Sornen t!s q uendo CD c urvo de dila ta~ao cervlcc 1 o11nge' 01 ~inha de 0 co 0 e que c interven ~a 0 med[CClI tome-sa necessorlo. no tentotwc del melhorof 0 evotucdo do hobollho de eorto e conigir pcsslvels dffi~6cic$ que possorn es;hllr se ~nicia nco. Isto nco signiliC'i] necessorlcmente condute c·ru-rgico.

Po rc a cans lru C;o 0 do po rio 9 ro rno, Q Igu mas 0 bservccces sao ""'1

necessorlcs. exiglndo do equlps urno pocronlzocoo complete,

1. No porloqrcmc cede dllol'i:soTla corresponde c urnc hore 1'1C1 obsclssc (eixo x] e 0 urn centlmsrro de diloloc;oo cervical e de descido do ooresentocco no ordencdo [elxo V).

2 lruc io-se 0 rs gistro grcrnco quo ndo 0 pori urlen fa es tlver nc Iose ottvo do trobclho de-porto tduas a res contrccces eficientes em 10 minutm. difato~ao cervlcol minima de 3 em). Em coso de d(.J v ido. 0 9 uordor 'I hero e Fe olizor novo toq ue: veloci dade de dilafac;:ao de 1 em/hera. verificodo em dots toques sucesslvcs. confirma 0 diagn6s. leo de tose ctlvc do. trobolho de porto.

3_ Itecli:z.am~se toques vagin,oi.s subsequentes, 0 code duos hams. respel ondo em code cnotocco 0 ernpo expresso no gr6fico. Em coda toque ceve-se ovollor CJ dilc:rtacoo cervlcct, 0 altum d a a eresen toe 00. a varied oce de pos.i~ao e as. con d lcoes do balsa dos aguos e do liquido cmruotico, quondo 0 bolso estiver ro a - por convencco. Fsgis1ro-se 0' dilafacclO cervlccl com urn lriongulo e 0 opresentocco e respective vmiedode de oosicco sao representoocs oor urno circunferendo.

4 0 padrao des ccntrccces uterlnos e do'S bonrnentcs card lo cos fe tcls, o infu ~ a 0 de liq uldos iii drogo'S e 0 U so de onolgesia devem ser devldomenfe regis.trados.

S. A diILltO';OO cervical lnlciol e rnorccdo no ponte correspondenle do grOf1co.lroc;cmdo-s.e no horn lmedlctomente seguinte a fillha de olerto e em porotelo, quono noros opes, ossl ncto-se 0 ILnha de a c an. d 18 so e qu e 0 parturi e nte es tejo no lase cfivo do robolho de porto [phnlpott & Castle. 1972),

He fiche de ccorn ponhamen lo do frobo 1110 de porto. (Jlem da~ onotcu;oes referen es 6 c'€IiV1ca~dl!oto<;ao ~portogJcmo]r, podern h::amcem ser Iregl~radCls '0 'Frequencio cordfo,co fete'l (FCFl. es come !'en:S'ik,I',Js des cOl"'!irc~6es utertnos, cs cOfldi~oes do boIse des 6.gluos e Ifquido amni6tico. C! 'infosi!lo de rrquldo-~ e as. &'Specilic'ClC;a~s do onclqesic tRguf(:I 4l.

-

--

-

1

.

... -- ---- - -----_ .. - -

Fji'gura, ,4, ~ M,cujleJo de fi'cha com IPartogll,;a.ma, e fespec1ivu linttlas de ailertEBI e a.;; 10 , e ouWs regf~s1rOs, de' interesse no acampanharnento do traba1tu~, de' perl 0,

~9iWIi:a
lNilimD' FiGi Oti.!&!r
te .. / A
~ ,a, ./ -: -AM -
~ ta OS / ./ -J
'1 ~ /' / ~~ -
I~ 113 !Y \;;S) / - t
.5 / / IJ r-
a- 4 1"- V I(t) +1
;3 .. I,·, +:2'
:2 +3.
1 ~ ~
Vil!1v~
~. -to
!ii.~~ 191 :20 21 ~~' ~3 ~4 0; 02
H'~.; 1 :2 3 " s 6 7 ~
rtJii!is1m
'100

160
fCF
;~Cl
~t. fmlin.l

ti:lEl
100

EIti
; ~ 11 IX:
Mt!iI.
,.!- :'~38 ~
'''II1II
I
.1Ic.il1!)l I~
~
BoI.5;a,
I.,Ji,
l)CJ;focrNA
00 •
h~
~ . r.o
U:)'W
cit~ m
w .
~ 0
I'
EXA,M:INAOOR
u.!
~ I



N a eve 111..1 iTa o nor mol do. 1 raoalno de pc rtc r 0 curvO de d1lo10<;00 cerviccl se processo 0 esouerco do rinho de ccco, Qucndo esse curvo uUroposso ClI lnho de Q~co. trotc-se de LIm par 0 dlsfuncional. A corstruccc corretn do If nho de alerta IS de c~co e fu nee men to I p o ro qu e· se evltern errcs no lnterpretc Co 0. do porto (Fig uro 5).

hJmll1rlll11~
Name' IlliG, !\Ie_
1(1 /' 1./
9 /' ,/ ·AM -
i!li 1'0..1 IC /' / -a
., 10 /' /" ~ 2, ,-
~ s / (2j .. /' ~ 1
mi IS / ... :/ 0' r-
'"" .II. /' / T"
~
3. .. 16 iA, +:1'
~ +5
1 +4, '-
M11
Dblidellfl clc
HfII'B 118
HOfl!i dH< ~ 2: J .~ ,5 6 '7 B
~~!m
;80 I

'100
FCf
1.:10
1,1»'1. I mii"l,I

124) I
100

8!J
~'9~

~ 2O-:l!9 ~
~ ::'!
~ ~o!IlI i=
~ r... •
~ 81 Jiio.
I!!!""
LA
oroOCINA.
~§~
i~tn
:' ... J n~ I!!I

[III

I~

No realidode, 'r,IClios. ospectos devern €'sl'imular 0 eprendizodo do USD do po ogramc no osslstencte clinlca 00 per 0, ecnsioerondo cfinda que a OMS terneu obtfg ctorio 0 IP tlrlogrc1H1a nes ma~emldQde,s des il:i e 19.94. a seu usn h::II:::Jlito 0 cccrnpcnncrnento do t obolho de corte per princlplcntes e a pcssoqem de plonj'oo do ,ru,e·por o. tcvorecendo t-ambe 1 a utillzCJi;co rccicncl de ccltocicos e anolgesio. De~5C1 rorrnc, a vso do portogl'cmo devera in1erferjr sobretudo no elevcco Incldencic de. cesoreos sern ilid~coc;:ao ocstemcc. Sua u ilidode torneern e volorl:zodo pelo dicgflCi~llco praccce dos dlst6crcs e svos Fe ~ pet: lvos in ervencees,

A ide'r'!J'~i"ecu;ao dos di$t6cios, fb fei'h::! peta obseWOlt;OO dos curves de d[lo I'o~ao ce rvlc 01 e. de descidc do Ciipre',sento.;:oo expre.s;s.ocS no pcrtogmma. Ali, di'llh)ciCis de coco p enode func;; Ion ell do perto es'~¢ 0 nil:] lobe~c ].

lFabela 1 ~ DistOcl'as diilgoostiooatas. pelo. partogramC!!. a parifr des, Ilnltr8S: de 8~acl

IJ

F;i!;S8' ;atlll.oil! ~Ioog~cm i?!lmdil :5U1;;uJkIAM dIlBta~lJo Part D p.raci pi'la.d tl

petYk;o P - fXlo ~ prokmg:.a.dQ.

• Pan:ldl!i ~ul'1iti3r1~ deseidft •

~ •• ~ _ •• __ •• __ ,., •• - - • - ~ •• ~ •••• ~ • •• • • ~ •• _ L ~ • _ ••••. •• __ " ••••• r

·

________________ ... __ "",," _ ... __ "'''.''01.

NO ~'a~,e' a~lva p~Cll'e;iiiI;g:~,d;~1 (H) dis;lo da funclono'. Cl dllntliJ<;ao do cole uterine acoma leni'olmenfe'" I"IU me velccldcc €' menor Que , em/horn {F[glJro 6}. A CUNO do d~(ltac;;::ao uitmpGs!SC! c 11nhc de' alerl'O e. os. vezes, C! 11nha de 0(:00. EsSiO dis,l'&c;~o gemlmenle: de cone de controcees u tHfino~ .,0:0 efldenteSi (rolla de motorl ~ A c,orrec;ao e 'feih:~ inicio Im,e nte pe 10 e.mp~'ego de' Mcnicol) h umo nt1ado~ de '6:5,limu1o oo porto normal [vsr Copf'!vlo 3). por e,x~mplo 'e:s,i~mulcHldo~se 0 deem buloc;ao e, se necesso rio. paste riorm.enh~ pelc cdm'in1strc~co de ecltoclnc OU rotoro ortmclo! de bolso d ns 6g'UCl~L

r

n

-

n

PariD IIffiIll iii
HiXM ltG, ~~
,
'~O K / _/ ...
9 8 / / - #iM
/ /- -
iEI, -3
1 /' .- / C6) -2
~, Iij / ., / 0 - 1
i
~-I s / A / 0
~ 41 k' ./' -+ ,
~ A, ... 2
:2 +3
~ ~4
~
lDio.dl3l"r~
II-iIQfiI~E!aI
Il-iiEir:i!l'd',e 1 :2 3 ,~ >5 6 7: a :B 110 "1 11:2 1'3
~i$lm
100

'1GQ
Fef
'i"'i'I_
-~ !Ii ti- !Ii !Ii ,.. •
~t_ I mi1'I~ !Ii -I- '.
i:20
'l!X!'

190
-I'."igii
'1iI!(J,
,2li)-S'9 ~
'~
:II: .i!lll
.,_
eflig;;! I • I I I I I I::j !'I, R '~ fI: R
iJ;; CL C!. ,e!.. CL, Ot. Cl,_
O!;;~ SUI
00
~ ~:
:-8~
IW .'
'I.Q~ •
d::llw
~~i ffll
w
,~ Q
~
~:
~~ WI
I:foII
QlII
a A porada S!ecu,~dCit~6C11 de dilafJC!;ic:C' ~, diagnO:S'iiccdo' per dcls foqVlSfS s,uC;:,'S:SSNOS, C!Om intei'Volo de :2 homs au mots, com a rnelher em 1raoolha die ~artc ctlvo, Nesss' tipo' de -d~'I'6cio. ,0 dilo 1'0060 caNicol cermonece 0 mesmc d uronle duas heros au m ols, uUropa~)QI CII Ii'n~CI de clerro e, por VeZeS. " II f: rd"! 01 de O~OQ ~ Figura 7'l. HOI ossoclc co 0 rreqOenl,e com sO(irimeflifo h:!lo I cgrc!'vc nco 0 progno$t!co perinoto I.. A CCU,SQI prfnc'lpo I ,~ a despmporc;oo cef~to-pelvtC:(] releflvu au obselute. D,eSipropor'QIShl, ,cef(l~o,·~elvie'~1 I~ bjQllita trodu~ tom onhol do polo ced'6lico m olaf QU e 0, bacia Ueto rnocressc mica) 0 U fe'k~ de ttl man he normo1 e bcclc ob;ste'hicci 1n adequodo _ No v&g@ndo de despropmQoo eefololPe~vj'ca C! bso lute, 01 resol u~ao do g~s:I'oCilO e fei'ltJl por C~ scree. Con ~der,o~!ie de:s;prop!!.'n~(u:li' re;~Cilllmya L'guarl!do existe defeno d~ post"CG 0 de c pr~~errto~ao: den'e'xC 0 0\.1 yor,fedode$ de pO$r~OO' lrcnsversos ou pesterleres. NS'Ji,los Gondi;e;6~s:, OJ decmbulac;i:io, C return arlificktl do bOI$O des 6gu 05 O~ Q 0 no&ges10 pe ridurc I podem fovorecer Cl e.""'dlJ~ClO normal de porto, Nos cosos de mernbrencs rotcs, 0 dec mbl!..!lc~co Si6 deve ser recornendoco cam 0. polo cef'61ico corm plet'O mente epolcdc nOI eccio me rerno. po rOI evftor 0 ccorrencto de, pr:olo pso de cardiac umbilical. A resollJCo'o per ceserec de'v,eH~ ser indiccd 0 quo ndo es,se$ prccedlmentcs n 6:01 'forem eflc:ienl',e:s Delre cmrigir c ff,\101U<;ClO en orrl'lral do cervico~c~,rtQ't;,oo cbservoco no portogromClI.

I

• - - - - - - - - - _. - - - - - - - - - - - - - - - "I' - - - - - .

....... '

~IJlIIIl'IBI
~Qmc R~ IJItliJI
~Q /' ../
9 :0 10 1&7 ./ / ~AM
a 'lPJ I~ I~ / ~~
7 / / ~2
0, !6 / 1M' lA, -1
I! s 1& /' .& A, 1/ c
''-'
.!l:!'~ / 1/ +1
Q (I,
~ ... .,!,!
2' +,~
11 ,HIi
V!Jt!'iII
O!~~iii.IQ
H'0ifS, Ftea:I
!--lora, de " :2 3 ,4, ,5, e t ,8 :8, rn
.
,l\cg:I$itO
leo

';150
FCf

'140 'iF.
(b~ l'mfmTl
1:20
;00

1M
1-19 ~
_. 1
'j. 20-,39 ~
Yg. L.......:'!
.~ ;;,,4(11
~
SfiIM IR R: Fl: ,jil
!!.A CD.. "'" "'" +
OCI,TOClN_A SU !IIJI !!lU ,$IJ !SU'
00
~8m
w·· .
;r..Q ":- •
J
~~~ e
W .
~ I[)
0
~
~IWAOOIR E5
0
m
0 I ,

-

&5

_ _ 01. "."1'''1'-'''-.----.------- I .

o p~twl'O prec:llip:~IQdo CiU i'oquJh5dco e diognosl'icod.o quo ["hOC o dilota~ao ceNical e 0 oesclcc eo expU~3aO do f6,10 ocorrem nu rn tH~rrodo de 4, horus, au me nes (fL1,'J,UrO 8l., 0 pod ii5;o do corrtrc:l'lbliCiiadH u!'enillo Ie oe 'toqlJ)issisl'oliO e' hipersfui,lolio e, coso 01 plccentc €istejClII!10 nml'~'e de sua h.J n~ac. pede ocorer 0 so'f1rlrrtento f'e1'c I., lClGHrac;O as do tmjel'o I'omb-e m sao rna):) heqOellJ!'s,~ neste tipo de porto. pots n 00 he] ternpe pore (;I co'mod090o dos teeidOc's pelvieo';lL eeorrendo descido e e,xpulsClO do ',eto de mod 0' ,obnJplo- 0 porto 'i'o q~it'6cico pede ser espontGn eo, em, m IJlltTptHO<S, sende rnols ram em primiporoso. To mbem pede oconrecer em ceeorrsoc 10 de To fr!Og e nlo p e10 ad min'i~rtnJ~aO exce$Silvo de ecitocine, Neste ccse, dS'ljIe-se $!Jispel!,der ,0 [n[us.oo de ocltoci no cite 0 retorno 0 um podrao eo ntmh.Jtal nermet, Olll'eili'I"a,·:s:e, ,~I·,e.W!I,~aQ a 'vi1)talidade. "e·tal no pern[@ dig, ,~~ ,0 ~h~do~fiQ cer~1c;CI~ e· ~~lsr5i:o., d~toll~ @ d'~' do ~anQI ,cle' part,e, apois a de qllJlih,~:~ijo.,

n

--

-

.......

I

I

.............. "1' ~_ _ ...

lFir;gura ,13 ~ Palio preclplitado

~J'IUIJ
,M!liIIB ~ iDl!IlaI
'iO IE--<: ,A »: /"
!!II /'" / -AM
8 ICY / /' ~lJ
7 /' / ~2
e G I ... / / ~ 1
'I § /" / I~
::i!!' ;d, 100 / 4- 'j
a -:-.
31 . 2
::i!' +3'
11 +.:=
'!&MI
~,~ tfii(iQ
~,iRa'a1
~,de 1 :2 3
~!l!'O
1m

160
FCF '.' t!

1.,,0
~.Jrr'!lRJ
1~1iII
100

m
I , -,18
~,
!' '20-,39.
~ aeg..
,rr.4!!J!
~
8Qi~, I I RA
L.A CL.
OC!TCIClNA
lOCI
~ ~
!W~~ •
,IJ~
Yrt~ !i1J
lQi "
w UJ
,~ §
,
WM!W!.OOR I
II]
,0 o p~~fg<d@ !P ~lyIC'D p,~,~mo~ig,ado mllr'!ih:ts.lor-,s.e- no Pel riog rc mel com o dle'sddc progres;siv(Ji dO opress,!'rtO>Qo 0" mcs excesslvcm e I'lte lenro iFf 9 l)ro '9!., Ncrh::l-s-e dilahJC(]o 00 mpreloa do colo uterine e' dern ora no de'sddo e expurJ$o'o, do teto. Es$O dis.tr&cio g"erolmen he- el;Sh'l ~eIClciornc:u:lo a cont(otilid ade uterine de:m denle 'til- SUlCI corre~ao e' oblido pelc admll1Js;i ra~ aa de eel l'OcinCl r roturo artiilcial do bolsn des a 9ua~ 9', oinde. pe~a ~,.rlmzC!~oo do f6rcipe. del'sdec qi;,lle, preench ldos 10$ pre-

reCi uf.sitos. perc suo. 0 pljca~:ao. 'T amb~m recom ende-se {J posh;go -

vert~collizod 0 P(J rc rovorecer 0 cesc id eM do opr,esenl'C]90o.

n

-

I

•• ., ... 11. .. _11._ ..... "_'1' __

Palrtogr;EIm II!
Nocitll RIi Il!Ilk
to i~~ ~ .. ,& /
II ~ .. »: V AJi,M
, so /" ~:1i
1 IA· V' V _, '12
i~ G V ~ • 1
~S 5 .. Q
iI!!, m + 1
:J :2
:2 lCO :3i
" +~
'I'W",[i
Dill ce (n[clo
ihlOf!lII9"
lHoitl,do '1 2' !i 5 6 i Ell £II 1!l
rB1illstm
1M

1W
FCF
11110
[baL/m .) Ii
" I.' 'I ' ..
11;20 l!I!
1001

80
1,-19 ~

i' :2!J-,3,g ~
!!!8GI. ~, ::!II
';1;40
is&jjI.
BmsaJ I I I AA 1M M
l!.A CL. li~ a..
OCi'rOclNA W
w
~~li .
~I::H-
.q:'5,.fl.;I
Q~i m
~ .
~ 0.
Qo
9:
~
~I'IIAOOR w
~
0 A p~ ~Q;dO !H~cundI6ritc dal d.selda e diagnos;ttcc do po: doi~ toques suc,a'Ss,[vcs, corn In he rvclo de ~ nero OIJ rnos, de~del qu e a dilo to~co do colo u I'aring estelo com plete, Considere-se que· hOi pom de secu nd6.rio d 0 lPfogre~'SO;o do ocrese ntoc;rBo Que nco ocorre cesscceo do descldc per pelo monos 1 horc apo$ 0 se u ink::io ~ Figura 'I Ol. Deve '~er pronto conec;ao. He r;ecessidode de .s-e ,r,eovo1ior o~ Ir-eICl~oe's. fe.fo-petviccsj pnl.~ a ceuso rncls freqOente cesse tlpo de dist6c~o e CI desproPQrc;o 01 cif,oIOw'peJvlcCJ relonvc OU absoluto. A presence de' d 6spropOr~oo ebselutc leva 0 indrco.c;;60 de ceserec. No vigbncio de desproporc;co relolHvo. com polo ceJ61ico prorundamen Ie lnsinuo:do e ceMco-dilo l'eleElo cornple ta. e vd~d{J 0 fa n"totlvo de ~6FrClpe de Irac;;ao au roto~ao. dependendo do voriedade de posi~6o.-

-

...........

I

----_ .. --------

'!!!!!!!!!!!'

Pai1~
Nltime. fl; 01 ...
10 ,A ... , L /
:9 ./' I ./ -AM
, IC 1'& / L ~3
7 / L .;2
3~ ! /' I~ 18) Ie L ~,
.sE 5. .. 1/ 1/ 0
Oi _/ V
!i!- 1
~ ~
~I .. _2
,2 +3
; +~.
Wv
Oiiiid Inlao
Ho_raR
~IC!~ .~ 2' 3, ;iii 5 IS '1 I!!I
~Idro
100

160
FOF
140
(001.1 nUL) ii,
"
~:!i!Q
\00

180
~'9 ~

.~ 20-3S~'
~"
S 114'0
1iItII.
~ IiII iii. 1M J ....
II!'" l!l!""
LA
Oc.rrOONA
~
~~~ ...... •
;
~~~ I
iB~?! Ill.. lUll
m-iC III
~ 8.
EXAMIN'AOOFI I
~
III
101 iff1

S,co vorios 05 modelos de p 0 rto gr,ornos opre$ienl'od'os no litemturo e qi.Jol~u er deles a f'ing6' 0 m esrn Q: oble''livo - CJJ m athoria do qualldo de de os~l$l'er'!cio 00 porto. 0 etA P [Cerrlm LCI'Illi 0 Arnericnn 0< de Perincrf'Ologic e D~:senvoMmenl'o Hl;.:lmorto I podron'il'CU um mode10 pro plio e' c OMS tC]mbem clkVU Igoy um oJ.liro tipe d9 partogramOI. COm

iinno s de clerto e de o~ao. d e' opl~COI? 00 univ~f'Sal. Uma cQmpeiimcClO r des p~rtogrnmQs do ClAP (Scnwo rcz 'el 01.. ~ 99'6, e 0 de Phltpott

&, Co~tle ~, 97 2J odoh::l,do pelo .oMS. ~alisntc os segiIJi ntes m~iJIltcdo~

(Sa nehez. 'l999):

1 ., as d cds mode los forOlm concord ontas em '90.,4·% dOE indicacoes do' vlc de porto

:;2. A f'ocTIidode de' CDn~tru<;ao e a pmtici'c!cde de cplicG<;ao do pc rto groJmc de Philpott &. Cos1te (19 7:2) 'folom CI favor d e sue escol ho e m m 10 CaD co do CLAP no prcifico di6rio.

Nt] IJIUMzoC;ao pr6lico do pcrhJQrcmo do CLAP, coce-se ~Im'pljflcor WO conshw;Ci 0 J utm:zon do-se (J penes a curve de d ilctc cero cervlcel rncls lenre, que se rerere ClS mulheres deU'ooo,s., nuli'pcm~s. e corn membronos fntegrcs; fFigura 'Ill,.,

Fig nJrn. '~111 = Cu Na de' dil~a.~o em ili'lJlJ.dipa:r:as il na ptUi,i9ao horizon~aJ ,e ecm m~mri!bran~ Irnlt~graiS {Schwarnz: ,et aLI " SJ9a).

'Va:!orM I!i"II ~ l'i<lJ\iJ ~i~~~

dI! ~.a

O"-.SIJ

1:30

[PutD V·'
/
v-
i
V
,;' V
~ i-'""""
..--
I

I I I J
I
• i!J1hoJ OIl 006!J 'Ill ~I1jr' dtli_,!U~!.AiIg, 1mI!j;lQ ~ I1~T ~ >&QTI

-

1 :2 3 ,Ill 15, 6 ;' ;8

H!ar.ns;

1

62

,

rr __ .. -- -- ..

Vole sef reior(:Oldo que os servicos e protlsslonols habnllJados a u1iliLOCOO d est-a in~trlJmen~o nco orecso in 1(oc6-<10. p oil) olmbos os mocelos 5aO concmdontes; 110 grande mcior~CI des diogr!6.s1~co5. (So nc hez, 19. 99).

0< pcrf'ogmmCl e um vercocefro 1f"itB!'O~O de corpc inleiro do evolucno de de'termln 0 do porto. A lrnportc nc io do. per -0 gm me con firm c-se ouondo. num memento definidoJ cvchcmos CI evoluC;;;oo do porte c orno urn 10 do: 0 dflc tCt;CO ca rvlcnl, 0 d escldc d o opresen t o'~co. o posic;ao fetal, 0 vonedcde de posl~co, c FTequencio cordicco tetol. as. conrrccoes ulertncs. a in'fU5.Q:Q de liquldo e a analgesio. o exorne cornptelo de tcdcs esscs vcrlcvels perrnlle conhecer a eve ucoc do porte e dos fotores etiol6gicos resocnscvels pslc suo evel u!'; co norm 01 C IJ (I norm c I. Id e ntiflc:ado a drs h5-r:ic no partogro me e reconbecldc suo etiologiG, c oi'ien1o~ao r,empeulico sero roglcc e eficoz. Sam duvida. CJ[ ulillzor;:oo de pe ogromo rnelhore a quolidode do (l,s,sis.tenc:io cllnlcc 00 ccrte, devendc ser incluido no refinCi cos me ernf dod es,

7

64.

ACO lPANHAM'E TOI DURANllE. 0 TlRAB,AlHIDI DE PARTOI ,(:SUPORliE, p~nCD5S,DICIAlll

.,....-,

o progresso h§cnlco e c1en'lii1iieo d a medidna em ge·roll, e do Obstefri-cio. Neor'!o I'ologia e An e:stesio!ogi 01 em pOfUc.u~m. terneu 0 porto urn prccedimento mOl'S seglJro e menos d 01 ores 0 . A c dequ ado o~5ish~~ nelo co. parl'o, e 0 nece $s6iio respeltc cos de:sejos e direitos: do mulher !pariuriente ccmpraendem seu ccnforho. S€9 uronco e hemesto r. rs·1'o impUco urno serie. de necessioe oes o'r'\de se inclulu 0. ccntrole edequ ooo do dar do. rc bciho de porto e 0 acompOinh omenro do 'Irohal ho de pede per pessoc de' suo escolno. que. Ihe de 0 op 030 em oclonol necessori 0 ocrc eSite period o.

o porto consHl'ui urn dos pontes flJndamsntcis, eo \lido psico-se,xual do mul her. Assi m. quo nco ,e' vtvendodo com dar I cmgus.tfo, meco e isolc mente, pede tS\I'Qf a diSiturb!05, p~ic:ot.6 gleos. otatlves e ,emocijonais. podendo innus'l'i!cLar 0 :reloctionomeni'o mce.{filno. olem de ;sua vi da c:tfeHv~ e conj!Jglo~. 0 meeo gem: der e odor oumento 0 rnede,

a direflo 00 ocoml:Klnhamen 0 do gestonte e jCi reeonhacloc em drv.er~CI~ in!.tanc:lus. incluinde 0 Mlni~teFio do Soude. enrretcnto noo e proticodo de forma ~egulor e !!iistema lice 51 m todc 0 pols. Ao ccntrorlo. de rncnelro gerol, opanes CIS mulhsres moi~ rovoreetees econornlcornente. que 1em seus partes otro v es de seguros em hospitels prlvedcs, e qu e SiS Util1l0 m d €s re dllefl·o.

Ideolmente, este acomponhomelifo dillrarrie 0 ·trabclho de porto pre:s,supo.e 10 0 dequ ado preporo do mulher para este momen to, fra inicrado au rc nte o pre-filoh]1 [vsr Capitulo 3l. Embom le~rle opo ie CD pC!rlv.nerrb~ nac devo ser enlendido estrilcmeri'te. como urno forma 0 Hemo 11\"0 de p ossiivel con roh:.~ do dor d1JrCllrr~e eS~H 'periocio. n10~ sobretudo como u m dimi to seu no prccesso de nYmCnila~ao do, nose lmento, de fofo repre~e ntc urn totor de grande oUuda.

.......

o cccmpcnhomento pelo morldo. componhelro. familiar pr6ximo ou amigo noo envclve

. ~ h t' .

necessonomera is:' nen . 'Urn preparoec mea"

Repte~el'lilfo. mels que node, 0 £uporte ps,fquico

,

_._--'1 .•••

e ernoelcnol de r;:lIresenc;Cl reconrortcnte, do centeto FIsIco, par,a dividk 10 medo e 01 onsiedode. PC;U(ll somer r'O~9'OSi. para estimular poskl lvorn e nte 01 P Qrtur.iente nos rnornenios mois diric e is.

As lee nicos de relo~omento 16: iI1!I,x'9rddos: r,e'~ pi'ro I'.olios esse eto dos os il"I'formoq5es re'csbidcs pale gestonte em seu preporo poro 0 pcrtc em s.i do cbjeto ee esrudcs que nte 0 :suo ir'l'ftu® nei c eurente :0 trab elho de, porto e. porte, Exi5tem o Igumcs. [eJ'VidsfI des de qu e se osse clem c alguns efei tes ben~flcos. COmo a rnenor necesside de de USia de. drogCls opr6~des e de 0 no Iges.tCl p eriduro], com urno m of or !p ro por'c;:OIO de ped'os 'IIcginols e com omo malor sc 6s:faCao do mlUlher corn 0 perlo"

o processc de humanlzoc;;oo do nosclrnento. que 'inc:lui hlmbem C1 possibilidode de um ccornpcrmcnte a oortudente. envolve necessoriornente urna rnudcncc de o,ifud85.. tnic::ialmente do profis.sioncl de seude que B perle inl'egrcnte do equlpe que presto atencco inlegrol 0 eslo mulher. revendc seus corrcelles, deixondo de lodo SeV5 preconcertos, para fovorecer um ceoirumentc cornpieto, te c nice e hum one ~ mu Ih er, Envolv'e tomb e in 0 mudo nli;O de ctl!'ude do ins Ifuir;oo. que ceve as or estrulurodo e prepomda para esto novo pes UfO. lncentivondo. lcvorecendo, 6slimulondo. trelnondo e corrtrclon do seus pro flsslonnls poro 0 dese rnpen ho d estc 5 tare res. A"§m disso. cs instituit;oes de v em tombern ester admil istl'orivOl e estrulurolmen!e preporcdos pore 0 prccesso, emoorccns e suportcdcs par norrnes e direlri:!:es; emcncdos pelos fnsIHuic;5es respcnsoveis pelo soude no pets. E neste contexte que 0 Mini5"ferio do Saude lern enviccdo lotios. os eslorcos no santido de ·195.timulcr e prcplclor a lnrroducco nestos novcs prcftccs nos. mcternldcdes brcsilelros.

ADem co ocompanh omen h:li pelo P O'r'ente au com:ponheiro. eXFsI,et t'ombem 0 ccornpcnhcmento per outro pesscc, com OIJ sern lreinome ntc espedfi co pam isto. [0 dovlo. [1:10 prs-s:f.a censto nte (:I pole c g:e,S,tarr~'e e selJ componheiro/ccompanhcmte dUJ'onte' 0 trobQlho de perto, e·ncorojOlr:ldc[~ cconselnendc m edid ClISi perc seu c 0. nforl'o. properclcnende eli oli-entando ,c:ontcdc fisieo e exp~c(]n.do S'o'bre 0 progresso do Irolbolho de porto e proc:edJmenlto.s; ocsterriccs que devern ser reoliZodo5..

-

Diversos enscios clinicos cfeotorizodoSi su.gerem que. 0 ecomccnnemento do pcrr-l'urien,l'e pelo dOlJk,·redw:, 0 d!.Jro:~oo do trClbcli''IO de porto. 0, IUSO d,e rned iCCl~oe5 pam oUvro de der e 0. numero de oortcs cperotcrios, Alguns estudos.ombem mosnom 0 redu~ 00 do num em de cesorecs, Atam d estes vClntage!f"l$. to mbem Ie observcco que os grupos: de eertunentes ocomec nhcdes eure nte c porto oele davie tem menos depres$oo pes-pcrto e am01mer'!l'cm seLl'S recem-nase fdos nos primeiros: sels semoncs de vida em meier pmpon;60 [que cs pc rlvrierrt[s;s des grup cs de cenfrcle.

A presem;a de u rno p esscc tre inca Cl para ecemccn he mente do 'fro balh·o de' p orte nco [9 cere e f'l15:Q req uer inrlro-estru I uro IOu oporelhogem esped~ca. Ev-denl'ie,ment,te. tambe'm noe tam quclquer

CgI1ITCl~indica~oo. 0 treincmento pode se' Feitc 'cnte entre 0 proprio pessoc I prctns$iono I c:I ns me Ie rnidcdeSi. como e n'tre ind[vidu. os do com un ld ode. A 0 pc;co par q uolquer ILJmCl des.tcs o~terno tivos: dave de-pender. Ipelo manes per enquoruo, do di5ponib~idade e' estre tegia ad otcdc loco lmante.

ReL:entemente. umo re",i:ioo sl~~em6!ico sobre c pro lee de urn suporte soclnl ccnrnuo.jnctuindo conselhos e lnlormncces, os:;l:;l'el1cia is!' opcio ernoctenet durone todo 0 Imbalha de porto. Iomecldo os. rnulheres por proftssioncls de scude 01.,1 nesscos edge5, compomhvcrnenle (] umc csslstenclc pcdrco sem estes ccrcctertsncns, concnnu ~U'= esle Hpo de opoio porece ref vcrios bene lclcs perc cs moes El seus recemncscldos, sern nenhurn efeito donoso, Tol opolo ernoctonol pressupee, entre am bos en vclv ides. 0 presence. 0 escu I or. 0 dor se'gumnc;:a e oflrrnccdo, Avohcndo 14 enSOiOS cliliicos; envolvenco mcls de 5 mil melheres de pcfses tonto desenvclvldos qucnlo em desenvolyimento, es;to lntervenccc esteva ossoclodn 6. redur:;;:oo do necessidoce de rneclcccco pam ol"vio do dor. do por1o vaginal operotorio. do cesorec e dO cepressoo nsonctct clem de umo leve recuccc FlO duro'Cco de rrobolho de porto. Quando lOS: estudos ovollororn 05 e Iertos des 0 in erve n~go sobre 0 viven cia des mulncres qu 0 nto 00 nosclmento, todos os resul odos rorom fcvoroveis 100 grupo recebendo 9ste apoio conHnuo. As. pessoos romecenco este tlpo de opoio erom todcs rnu heres e com experiencm, se;a poreue ~inhom jo dado C luz au tide trelncrnenlc como enfermefros. obstetrizas. doulcs ou edccccoros em scuce,

AlP esor de sug erirem tambem um efl'3 ito b enefico Q IOing 0 pr010 sabre ell 5:oud 9' rrstco eo pStCO$$CI'C 101 do So mliJlhere.s e SiO ere 0 ale ito mento me temo, es ,evidendas 11 E! 0 $00 de~ nfl'ivcu; a este raspelte. Nco se con hec e tem be m aindol quol proflssionol ou leigo terio melh o' dese'mpen ho e.xe rcen do esto interve.rJII:;co. nern se u eferlo. CJ longo prczc sob e a soude des recem-noscloos.

Des.~Q 'Forma, dcdos: 05 ineQuivocos. be neflclos e a ousencfo de' rscos cssoclccos 00 opoio cominlJo chJl'Onhe' ,0 I ro bolho de porto. tccos os estercos deveriom sell' FeL~Ci:!!l no sen lido de gorcn~ ir que 'iod a mulher em Itobcrlho de porto 0 recebesse. Ele deveri!alncfuir 0 presence conUnuo de oessoo eiscolhidol pilla ccompanh6;-lo. copoz de Iron.smr~ -lhe contorte e encorclcm e 111'0. ~. eviden'fe que ,IS) m c1gu rnos clrctJ.ruh5 neles Isl'o poderio ~gliific are n e:ce$Sidoc:le de all's(or C~ a1I'lbuic;:.6e~ de profiss.iono~s como enterma ires e obstetm;es: de progmmos de edLJca~a{) continuedo poro o-ansino e pratica dastes otividodes: de modifi'co cees no e~1H.J'I\JfCI<;oo e come Q;srtco do equipe pmliss1ono I des IUrtidodes que csslstem as mlJlheres em lrobolho de porto; e de od'o~oo de poritico~ insti1uclonois que psnnitssem e esfmulos.-sem o presence de pessoc$ taigas e>:p.e fie ntes 00. lodo dos partulienle:s,

Iiiiiiiiiii

Em qu e pesem tede s es e:xpsriil'1lcio:s recentes. tonto inr~'@mccionciSi com o bra:silefro side' es'timulo OlD porte d omfdlior fpor oPCillo e nao por roll,e] aefo} ncs slllJoc;oe~ de ges.tac;oo de baixO' risco. n60 ex1ste cinco nenhu me evid~'nd 01 dentf'nco demonsfro nde qualqu er ctoro beneffe.iQ sobre 0 sou de do mulhe.r au d c recern-ncsclco de-st[o i nterven90o. com reloc:;oo co potrla insl ihJC lalla I"

~ sobldo, po:rem, que (J ecole seclo I em coso, perc as, ge;si'ol"ll'fe:5 soclo 1m ante destcvoreclces, cornacro tivomen ts 6 0 IJSee nclo oeste cpolo, nssccla-se com me Ihares resu Ilcdos. de seude do c ricncc 9~ sabre a e'xpeli@!·ncfo "'Ivido, Nco SiE!! 5a'be~ contudc, S6 I',J eoncomljcncic eestos in h~rvent;ces pom 01 mesmo gru po de mulhere s ,Posso ter urn efe lto benefico e di I ivo.

r-€l 0 OINfO OIZl dCr que

~ £)ceSSO'" • ~ . e (1 fo mtJJ e 'l'"f11l'te G ~I'\IGJdb e~puJsiyo, j~cJt,li'rl D a po tti}ilCfo,f1e rio libmdrtdFl ae i5o£DJA~ ~f'i I(!;. 6 ovsj.;: aD

c se- ado rOM.

II !nformo ,eo orienta o m uJher qual'] to 0' dequih;;I'I;do e co dampecmenlo do cord'ao;

~ esllmulo' o colocacoo do recem.-noscJdo :sabre 0 ooelome materno, num contcrc pefe e pele. esfim ulondo 0 lnrcio do suecoo 00 pei c mcl'emo Ie fOvorBcenoo 10 vfnculo ofe'tivo mdi8'-~ll1o: e.

Ii pDSi eriormente. in orma e otiet:l~o ~ombem quanta 00 inrdo e monufencoo do oleitomen to mo emo.

lcdos estes otfvidodes, olem de melhcrar o lI'ivenc10 e~perimentado pelo$ mulher.es que doc a luz. perecem ter urnc innuencio dilfeto e po~il iva so bra a SCI ude dO$ m ul heres e des rec€ m-nosctcos, De'Vsm I portemo. set es:~ I irilJllodc5 em tacos es situ o C'D-B:!!: posslveis, Ao me s mo tempo, tois medidas deveriom ser objeto de esludos defo1hodos So bre sue e.letividad e em djf'eJenh~s c 0 ntextos, com 0. objetivo d sau mentor 0 conhe clmen 1'0 re o[ de seus erei1'oSi socre a so uce.

8

'5l9!

n

A dar, palo seu ooro h~:r 'Su~jeflvo. ,e lJIm S'i'nt'cma de diric U ovOliOc,>Cl o, ~51udO's wbre c rnh~ !lsidode ,do dor no porte demon:stro rom que", independelflltems~n~e' de inmll!Jernci(l~ seele-e ul hJrois. era pooe ser cOfl"!srde~C]d~ iri~uporl',6'Y.'e~ pore urn grande tUJmero de:' mu lher,e~_ P'Ort~rJ,lQ" e ijmperofivo que' O~Oe5 de ;s.~Ud'6' p:ropic:ie m condic;oes nco semente seguros;, mos \l'oUoJdas OoS cspectos de hu FlfKJrlizac;,,ag dO perle, lI'"e$glCltando, a ve;tdadeJra postUlr.'O do mulher, do f'Olmme. de sodedcrde e des proin$Soionois, de sauce', IflIO qUle se rerere o 0< mom enlo do nesernente de !Jm filho-, que r,apres.enta urn rncrco !lcm 'vida de urno fomBio e na 0' po de ser encoredc C!p~nos como urn ete medico, com ~nf,o~~ sornente nos 5leU:S espectostecnicos au clin[co5;. Pod er mo,t! bel" umo cten Coo dUlronte 0 trabalho, de porto, que 'o'fere~o e po:~~b:llidode d~ cO'!r~rone de dOf quando" e, se necessorlo, e urn direlto do mu[her brosileiro. gOTcnfido cor perlorins do Ministe-Jio do Soude (no 2.81.;5 d 9 '~998 e r peslerlormente, 10 de' 'no 572 de 20Q(l), que ineluem a analgesia de porlo 001 tobelo ds' pf'oced[nfh~ntos ,obs:leh'j'(::o!) remonercdcs palo sus.

A der ~12 pTe~ento u m i mpo'flhc Fite sinal do inicio do 'trobalho de peno. 0 C,CJ rnpcnente mOtS, import,ante do dor e 0 diJotc(:fio do colo uteJino. scmoco 10 oljJlro~ fOt01e$ como: con IrocClo e d~ter'il~'ao des 'fibms ulerirwJs, di:d'9'fUCrD .00 COriOI de portio. 'trcu;co de' cnexos e' per.1h~n'o, pms~ao no urehc. be?:igo e eujres ss:m..rhJfO:5 pe~\li'co$. 'e' pres.sco sabre es roil'es do p~e'Xo 10 rnbo-seceo, A iner'lto~ao Ijjh~(rf'\O re anexial 'e '0 utonomico. mediado p~ncipa_lm~f'lle pelo S1sh~ma Nervoso Simp6tico,. que condU\2: esHmuJos de cC!rocte~'s;lico$ VtECefOi5" com ararindcs no Silstemo NHlVOsa Ce ntrC!1 1"10 r1rV~' de T 1 an 1, n 2, IJ, Com c evol'vt;00 do trabathQ die perto e progre$SlCl o del cpr$s,ent,o,r:;;d 0" a dar Clssume ca_fact.eri~oliicos; 5lo'm6~;icas: am dscorrenc io do dish;lmCio pe rineol, a. nervo p~d endo. form ado per frbrcs d~ S2..s3~S4,> [nerv,a CJ mofor porl'e' do mgieo penn~al. EsSi~$ impulsm nOelceplillos; sOc conduzido'S prfru::ipolmenfe

per flbro_s, A-~ ,~ C, qu e penemom no 'Como dorsol' do med ulo €I fo~,em sinapS6:!l cam neUfOfRItos que IPfo:;seguem perc centres SIJlP~rkHes: e au Ires: e!i1\!'d~dos; em orcos r,efiexos rn eduleres, SQlf1f'9nda n.este roccl om cemplexe prccesse de: rnecu l~tCao. Bfa erceesse. prfn.ciporrnente: quando Tn lensc, provocc re,siposto~ ~~I~.e!-l:CS: ~eg rnenteres, ,suprosegmentor.e'$, e coriiC(lls. eue lncleem estimll'h:]~ao respi'n::r~6riio, elrculotcric, de cenlros hfpo'l'CilamiCO$ de run9aO n~uFQend6crllia predc rmnonternen te $fmp6tico. de, esh'vluFa:s. rfmbtcos e de. rnecc nlsmos ps[codi'!1omiccOSi de crnied'ade. e apr:e emilo,.

Ii' oum en'la do volume minu1o. acompQflllcdo ,de aumen to do consumo de ol"igeli1;o em iomo de 4'IJ~ ocrma dooS llfvehi ell ',eriore!l 00 tfCIDofho df3 portOI pede-nde cheganlM a~o% dLJmliil Ie 0 .se~Nll'do eM'Ogio_ Es:lo hipeN€'rrmacfjo pade dimfn !..I'lr C'J P'OCO'~ me lelno em I G Q .:W mmHg e elev{1l' ,0 pH orIM'o! CI ~a 7,55-7.60.. A f1ipccdpnjc~ pod-e diminuff 0 el!1fmu~o, ve.i1tflof6rio materna. f€!d~ndo t.J PcO~ mot,gmo ~m 10 o 50%. Q,U'QI1 do C P~02 mOI'efrlCl co; obo~o d~ 70 mrnHg. 0 te to pede ~offet hrpo:):",emfc e cpre.sen tar des.oceleracdes de' suo freqGenclQ clOrd/ceo;

~ OLrmentp progres!ivo do oeLbjto c,ordfooo mo/e.mo. Ho. fnre:roJmen teo urn OtUlfiilll~'n'o' de i 0 c i'.5~ fI 0 per-Iodo de' 011010'(,:00.. .50% dUfOIi1 ~e 0 se g undo perfjjdo IE pode chegar 0 r'e 80% oclmo dos voiores pmr;mJ'nar~5~ {meorok:unente opw 0 perl,a;

• aumenf,o des Mivers de' cd'rencljriQ. fiorO'dmn olfno. cortisol e ACTH no 5cngue motemo':

II< modNh::aci'es. do f'LJJi gdo ,g(]'$1ro;nt,e:!;ltilflhl'J'; e' ~ ccidose me ~'cJb6Jiea malema pr,ogr,es_~IYo.

DenfJre o~ o!teroc;oS'Si IisJoI6,gico:5. que acampo nho m a dOl, pcdern S<e destccce

Tanto a dorcomo '0 cnslecode IS' 0 consequente cornentc do secrecno de cortisol e ectecolcmlncs pod'em cletor 0 conlrodilidode e 0 n:1J~O scngOfneo uta rinos. U me 'VeL ding nO!i tlcc do 0 tro borne de pari Q e 0 re.giJICI~idLide dLJ~ cEJri1ror;;oes:. 0 dor pede e deve ser oUl/jado, pais pede ser prejudicicl tonto (] mae quon Ie 00 tete. prifl clpolm GHl te quando inclde sabre um orgOlnismo rncterno com pctologiu osseciedo OLi unfdo de te Io-p!cc e n1'6ric com baixo reserve.

U,ma do:>. cons! de FO QO es ibosoicos sebre a anaiges'i'a e ane:!::tes~o

b-., t" - .. ...". , I" Ii:: " I ~" d-

O os ,~:-lnc.cSi e 0 odequ nco prepore psico ogloo e '!!S;IO~Og !CO ': a

por'l'uriente. Can:!:iderCl~!le 'Que 0 muHher de haI.e Ii! m cis e>.'irgente qLJIonto es informccoss que ne c;e!ilsfta sobre a 'Su 0 9 esto ~a 01 e 0 porto, Rr,e"rerenc[almenfe durafrie' 0 pre-fi C1lkd, 01 ge~tcn~'e deve ser esclorecldo s;o,or,e os ro rmos< d~ (:I nolge-sic dis;ponive~. su 0$ vcan:t,ogen:s, de'!fVootogens. e :Iimi'facoe'.!i,,, D eve-sa cHlseguror que exlstern "'cnos, oPcoe!!s pern cerrlreler' '0 om dOl l'fObclho de po rlo, e' que todos os

estorcos c:,omp CI tivei5 com 10 segura Ii~ 01 de ambos; lmale e til haj J 's,erfio despendidos; pore djminuir selJ des:cord'orlo.

~esumidamante, e~i!Jem he'$. metcdcs pore 0 controie de dor durcu'"I'i1e o l robolho de eorto e 0 perle: no 0 for.moco!6gicos. Jo rmoc ol'oglcos :s.is.l'emtco$ e formocoro 9iCOSi regionoRs"

De n'l're eles destcco Fn-SB' as lecnrcC! s ps.icoprofll6 ncos, oc up 1,.Ji"'!'llJro e s's,tlmulo ~6,o he n$:cul'oneo ere hie a IHE'I.

o Irnli'!,et,oalp :P~~C:'Qpr:OfI16tfiCcl rnois po p~lQr. ~ntroduzido per Lcmoz.e em 1954, preporo c mulher pore 0 porl'L! o~fov,e5; de urn pFogramCl educccionct sobre 0 Ilslclogk:n do porte, olsm de ~ercEcio~ ffsicos e re:spiroiorios_ lC~ie m~todo pode' ser uscdo ne tose lni'c'i'al do wabcrho, de POT~Q. podl~lldo ser complemsni'o'dc com OVliOS met,odo:;, qiJondo i"Ieces~ariCl,

A ae,up!JI!i1!,h!i1!"~, plIod u:~: cn,Cillg esia C1 trc:rvBs d a liber.a~:oo de e ndorFin05' palo. Si5.1'e'mc NeNos;o Ce'l'll'trol. No m.oforfo dos cosos, tOblem-lie o~r\ol'io iPo,rc.:iol de dor e. mlJtfas. pcrturientes neeessltern de' melodo.5 cam plementcres no ,sil~g,lJndo eSil'Clgio do 'tmb{llho de eerro.

A l~sH'mula~ao eh~IIr'~,ca tr\CIll1:sc,utanea prod Ul CI nclge~io otroves: do colQ.CI::u;co de: dois ele,trcdo5; 'wperfficioiis, nos derm~h~)mos' corre!5p 0 nd en tes a T 1 0 e l'i lc terc 1m ente 6 Unhcr median n e rncls dots e'etrodo~ no n ivel des vertebm~ 52. 0 ,5,4,. 0 estimulO eh§trico co l1~l:ite de i rnpelscs bif6srC05 qu e vorto m qu onto, a CI,mplt'l uee e lrequeneio eonlerrne Oi fntenstdade do door .. ~ umo forme de onnlge~[o

..!:., • v,' -r"" I· t:' lt d ~ ..'

:s~g UFO. nee !n vo ~wO e ['0 C:J ne cp lear. ~ sus. re:su ',0,' as sac VOflC'!IS 1St

9' co rno desvc nto g,e'm pode-se ci I CI r 0' lnle rf'e~ei!"lcio eh~'trLCO 60 rn 0 monitorfzoG'oo des bcnrnentos ccrclccos te-l'Ois.,

E:mbom com algu rncs I imit0'96e~. 0$' m~'todcs, nolO formecologlcoG., qu oli"ld 0 od rnlnlstrndos de- iOlma ec equCI de, epresentc m vcnlogens como:' pCTlvr.lell'tes rnencs onsl'oso:s e rncls coop em lives; red IJ~OO do consume de onCllges;icc~ sis't-emlcos,; 'Posl'~rgoc;60 no fnicto de '~ecnlc.c$ regionois; de o nclge:;lo; coleborece 0 clive de p ertorlente e meier p.crtl"iclpou;oo do ocornponhorrte.

Gerolme nte u milal-~e 0 via POI'e ntem~ e!I' ro ro menl'13 a vlo In 010 tone.. Corn 0' vonlo,gel"1$ pO de-se c it'Of 0 'focilidod 9' de admif'lis.iro Cao e CI eeeltocco des ptIJiiunenles, A odmini5i1"rCI,r;::'OO sr.sI',~micCi de icirmaco.s. recuer cell le 10 po ro noo provecar depr~s.5o.o res piro16ric rnotemo e/QIJ neonctel, AS opi6ide:s SOlO cs ogenl'oie,s rnols ~rllc;jen~'es. quando lempregodo:s pm vic sTcSh3rnlctl, para ccntrolcr 0 dot do tmlbolho de pc rto. e 01 mep er1di'na e 0 opioide rncis ern pr-sgado POf esto vle. Pode-se empregar c V[c intromus:(:ulc( no dO~le de 5Qmg nos: toses mCi~~ iniciais. do ~lClb(Dlho de po rto, C orne ere:itO$ c(l!o'hi!i~ois, me temos, dcse-dece» de!'ij'~e!S. pode m ocerrer neusecs e v6milos !12. mcls rorerns nte, depr'Ss.so,o reiiP in:rt6no.

o CONTROLE OAt. OOR' _0 TRABALHQ DE PAATO

Alem di%o, a mep~ridina estc csscclcdo a depressoo necnotol 8 c non uc~oes rncls CClxClS nos tes.tes neurccornpcrtcrnantcis que eecern pardurcr por 48 hares.' dEipre~soc fe 01 e maximo en e 1 e <:I heros apos a odminis:l'rcc;:Oo. prcveecdo tolvez pc metcboftcs ctlvos, lsso implic 0 n CD ne cessidcde de pmftssion 0 I lrefllodo poro rs ul'limac;: 6 0 necnctcl a GI disporll bifJdode de drogo5 CI ntagonistas ~ naloxone J •

o uso sistemjco de opi6ides. $.0 breludo quando. di:Spo nfv.eGs cotrcs meiodos; 1"'!60. rormccor~.icos. dave ser evlf:odo pore c prevenc;oo des tGS e faitos. de presseres S;~ bre 0 r;esp iro~ac naeno tal. Ele.s to mbem dificull'Clm OJ [n'tera~oo entre mae e fllno no period 0 pueJperol. clem de ccmerometerem 0 inic~o precoce do omom e nto<;oo. Opi6]de~ lipossoluvei£, como fent'Olnil. olFeotonl~ ou :;ufen ·onU. S(JO coucc lfi·il1lCldo.s, per: 1,.1'10 s1$'temk:a. pols seu e feito Cl no~ge:s;co e de cu rte duro Co 0 e 0 principo I e fei1'o CO~Ci teral e CI depressoo ~e-Jipim1'6iiOJ"

A anolg,esro pmduzido pOt btoque·los. regicnoli$ epresento vanlc.gern sabre OS metoccs s,is.temicos. A depo.si~60 do cnesteslco local proximo OiS vies de coneucoo nervoso permite urnc boo ClIFIoOlgesio seletivc, sam depre::;;s{J:o do fe'to e permitindo a cceperocco rnolemc, Durcn~e e tro bel ho de perle 0 U o porto, 116 nos 'Mr:cnicos; r·egionci!) podem SiS{ empregod OIS;: bfoq ueio des; nerves pucenoos, pe Fidurol lornbor cu socrc I. ro qUfones 'eslc e b1Qque~o c:ombinodo raquJ-penidurcl.

Os nerves pudendo:5 hjm sue origem rtO~ rolzes secrets ~S2-S4l e lnervorn 0 perineo, \IIcgino, rete ,e pede do bexjga. eertento 0 seu blcquelo 6:.stcl indlcodo sornente pore 0 segundo estOgio. p~op~c~ondo onesteslc adequodo '00 pede., A~ compJfcor:;:6es eSitoo relccloncdcs 61 P UMlC;oo. Com 0 nernetemcs ou obcesscs, ow 6 'l'oxic1do:cie :si5U'~ mice dos ofle.stesieos locois por odminislraCao il1ltrovel"losQ Inodvertida.

r

o nerve pudenda inl emo e focflmente oce.s:sivel e m su a passagem pelo espinhol ci6 icc, Des 0 forme. dues vias de ClIDordog,e.m pcdem ser IJ. Uliz.odos: 0 Iro I"lsv'(JQ1ncl au e perin eel,

(

tecnlcc ransvaginol: com c poelente em po-sir;'oo ginecol6gica e oces 0 preparo do perinea e v,ogirlo corn. sollJCoO onti-s9ptlC(JI. fnlr·o.duz,em-s9. 05 dedos medio e lndlccder de urno dQS moos pale vagi'no ate pol cor c espin he cia i1ca e 0 tigo mente so croesplnhoso, A seg uir. i ntroduz-se umo 09u1110 longo ld €I ·8 c 1 Oc.: m de co rnprime nto], jll con ac lode CJ umo serln 9 a corn an as tesfco I ceo I. d ~.slizol"ld 0 sobre os eeccs como gU'ios ate 0 Bgomento inhamamen e Cl esplnhc. D eve-sa a IrO\!'lessor 0 rouccsc 1!3' Ilgcmentc pc r cerco de I,Scm de proFundidode e Inje·tcF 10ml de lidocaine 0 1'% Com adrenC'l11nol 1 :200.000. E precise recorder qu e 0 ,0 rt til ric e vela pudendc correm poralelamente ClO nervo. porionitoe recomendovel ospirar durante 0' injet;.:ao do onesteslcc. pam eviler a odminis'tl'CilTCO introvenesc.

(i(ep'~te~s,e 0 rnesrne pmced~menlo no I ado eenlre 140. 10 que potenciellzc e conkole co cor (Fi'g,uro 1;.

i*'i>

- ..

Tee ill cc Perin eo I: tern a ycntogem de b'loqueor s·imuU··cmea me'fl~e es rom os do pudenda e do cutenee p o:s·~ejror de C.ox'OI. ne c:ess.orio quando se reon~o m e pi·s[ol'omiCl s ~ater,ar\S, A mulhe:r e eeslelcnccc e prepamdo como no CO:iO C! nterior. Po Ipo,,",sle CD espTnFlo cr6iHco com

I) ind iClOd or Ci'lrcrves. d6l vaginc. Pace-soe rOlieF urn pequeno botao

t ~ d ~ ~ ,. 1·1 • I d' I .

e U '0 nBO ... 8' ali ~'S II€:SICO occ no P0f"'I'I;C me 10 eli'TO a cornascrc

pO$ten1or da vu~vo e e 'i"uber,osido de i~qL!icrtico. A.Coplo~se umo agulho de 8 0 '! 2 em de comprimen'l"o ('II erne seringc de 20 rnl e introc:h.i!L""Sie ctrave~ de buhS 01 culiilneo em dkEl'9cro 00' rsquTo J dlrlgind o-se e agulna c.om 0 Clu:<ilio do Tn di"cadlm ah2 01 tu be rostdode i$Cqu16I'lco .• A seguir i I1jela·~~· .5 - 'I 0 ml de lidocoino c ] % com adrs ncllina 1·: :200.000 por fom e para tOO!!, do 15qulo, A ~egil,;lir rnje'h::l~§e moil) 5 ml de aru:~ste~co no face intemCl de iubero:siaode'. enquonl'o se i!!l~'rodu~ 0 ogulho no fossc isqu'icNetcl. A og u~ha COf'l'I~f'Iua dorsa~me.rrle e perc "ore!" cde perfurc:lr 0 Itgamento sccr'Css.piohoso e, 01'6$ perl·urO-l'o e pe.l"lletmlf can: 0 de l' em i ~nleto-se mol$ .:5 m! de soh .. u:;ao (,'J nes:h§ slc a, R'lep~·I·~,..'Se 0 rnesrno proceelmento do lcdo co n1"rorio._ Por est-a via tombem f3!xiSite c nsco de· if'lje~ao infrcrVf]scular. per isso recomeoeom-se OSp~J(I t;6es ·rreQuente~ dur(Jrrt~· 0$ ir"ll]e'90es jAg-lifa 2).

No finol des onO$ cfnqOenl'c Ie ~nicTo dos enos sessento, 10 bloquelo pe~d.lJrcl lcrnecr ,SiC brepujo.'U 01 o'bordogem ~CfO I. predornil"! on1e o'fe ,entao" Denhe es vClintcg ens do a r1r;:]lgesJa peJiduml tornbor contlr:tuo. sotient,om·$e lcinco aspectos princrpof~:: 10 uSi@rlc-io de, dor, efeii'o prolonqcrdo, centrale do inh~n~ld(:!.dB e exh~nS'ijo do bloqu eio, cU,ls..enclo de d e p.r,e~sQo respirQ,h)i'\la rnctemo e fetal e ver:s'Ot~i dade em 'sHu OI~:O~'S es p~'cloi~. como c~,~6 reO de ur.genc1o e eciem p.5l1o.

n

A c i1alge5io pend ural ,e' clto do com 0 ,0 grnnde racurso com qu,!:!! C! equipe profiss10nol contc p oro ccntroler a dar do porto. no So sues dife,rente,si Ioses, A porluri'enl'9 perrnonece ccordcdc duronte '~'Od 0, 0 hobo Iho d~, porft'o 'e 0 in$er~o'o de iJ m co hM'er no espo~o periduml pe rm'i1',e o c ~idC!do!it:ll 'IH\J lo~a 0 ec dos'9' de c:me'5tes!co e Cl me nu he nCao do e nalge~lo, de ac,o,rdo cam as necessidcdes ob:5~e1rlc,os.. Esto Rexibilidode' e ideol para urnc situoC'oo d i06mic-0. onde es neees;sidodes CUi alg:e~icas: pod a m verier drcstlce mente.

.......

o contrcle totel de dar prevlne 0, hip'e!Jrventilc,¥oo' rnoterne e:x'cessi'vCl e oumenh'] ,0 ~cO::!. Com ill normalizoc;C:lo do ven l'IIClG:QO mel h~fna. m~'lhoro tombem 0 oxigeno ~'O:OI le't-ot A resoosto co rdiO'iiOSC IJIlor: (1 d Of e' atenuada e, cssirn, mulh~n:!s c om re~ervc co rd [CCCI diminlUicu

"1.10 .11 •• "" 10 .. "1'_ '1""1'_ r '1" [.] "" __ __

podern se beneficio r dO procedi menlo. 0 Ouxo sOlrlgDlne C lirh9 riflO n 0'0 :S~ oHera no s m ul hares hig~dc~ apos a CiI nol g:eslo perfdurol e pode! eurnarrter ern rruaheres com p~e·eclarnpslo.

Em ccmparac;oo ell me.tnaos; 's~s:t§micoSi de anolge$io" a h§lcnbc peridural pro",! 0 notgleSiO mof<$ efe,thn,J pam 0 frob alho de pone, olem de be ne[11do$ 'nsioI6glco:i peten clols. A trove5 do red u~,co des co 1',eccrOiminas Sterieas m LiltemO!!!i, o 0 nolg,es[o p&riduml pede m elhorer c fhJXO e 0 ,oti.vidode uterincs, U me an crlge$'ia efe,i'ivo I ambem intelllFom P~' 0 clrculo hip 9rv,e ntllac;'oo ~ hip OVen'll!1 Ol~a:O rncterne e sue s cOf"llseqOel!ciOl.§; po ro 0 tete, Finol m ente. a c:malges'i'Ol peridural proporciorto melor Oe,;.:jbfUdaide a~ nacessldcdes de coda porturi.enle em r,e~aCao OJ evoluc;o 0< obs.te1-rico: porto normcl, J'6r.c'ipe ou cesonene. Suus: cO(i"rtr.o·i!1diCO,901~S Iormois. s&o POUCC1S, incluindo=~e (:I cocguJopcrlic rncterno, lnfec~ao riO loccl ec pun~oo. inst'Obilidcde hemadinamfco' re~iJlI'(Jnl'e de hfpo'Volemic eli recuse rnoteme, Outrof.$, $i'h.Jo~:oes requerem un10 cvcnocoo rnois individuClI~adoi sernore r~vafldo em eontc iLl! m'lcl!:;:co ~i~co/benefrcio, como c dcencc neumki-gJca pre~ej(i$'terrle. i.nf~c~ao moterne e gl g umcs cordiopcrlios_

a uon do se IJtrlila buplvccoino err; dllui90e S" C rlotg&.s.ic;::as POf \/Uit] pend urol, obte'm-se om 01 duro~ac de oct;o re~cJ~ivamen~'e longol e um blcquelo senslilve de elte quolidode" com minimo bloque·io motor t bloeuelo difemndal ~.

A onclgesio peridufol preporclcna urn olivLO do dar considercdo born por:80 10 9~ den pcrlurienles. No entonlo. a (Jdmir'iisJra~oo exclusive de 0 nastesicos Icc a is par iJ 10 perldu rcl i oindCl q ue sc tisJo l'orio ecro e contrele do dar, "am sldo lFesponsObilizodo per ®feitos. indes.ejoveis como hi potensoo mo tern 01 secu fld6ria 00 b locu eio sjmp0'l'h::o, e reloxc me n'f 0 muse uro r do essoelhe pef\,lico e do pore de cb dominel, levendo a diflculdades no rotoot;:60 Interne de pole cetellco f'etol den iro de c one I de porto. e 00 €!VB ntu 01 p~ol D ngo rn e nlo do pe node e)'.,pul~vo, com eumento de lncidencio de porlos lnstrumenlcls.

H6 cerco de vlnte' one:];, c obseNO~oo do ~feilo 'cr1clgssica de. opio ides Cldmjn~hodo$ por 'l;;'io espin a I IrolJJ::e esp eronccs de se obter orne olno~g $si'o ef'eflivQI, ~em blaqueio !jJjmpclico 01;.;1 motor, ideol pc rc ob!!telrida. pos:-opemt6:Fio e cores cr,o nlccs,

. ~" ." r' '6"'d" "

A C sscctceco en I:re ane~tes;lcc;: OC(HS e Cp'l rc es e uma e:(ce! lenl'!5!!

cp<;ao em termos dIS! qu olido el'e· On ollg'~siGa. c!.ta co mbLno~a 0 po~e L e preservor os benefido:s. de coda dmga e LI1rml'nulr 0 nsco de lefeul'oCJo5 inde:i!e<I6veis. A '8xpli co C 010 P oro lsto reside no tote de que estes agentes; oluarfolrYi! ern dels si"tijos: dis:Hl1to:;: cs C]nesfesicos locois 1"10 membrane a>l:onal 9' Q opi'oide. em receptor escecmco do me'dula esplnel, ,e'l~minondo 0' dO'I crm;:rves; d~' urn mecof1lismo ccmhlnodo e "srnerglco. A~ 50Iu~oe~ diluidQl~ de Clne5h§~1ao toccl sao copozes de b~oqlJeCilr rnelnor as 'M brc ~ A,-fJ, enq uonto os '0 pi6ide.~ seriern mei:> eficien'fe,s no blcquelo de impulses: conduzides pales 'Abra:s C.

,~ Bloquelo pendurol lornbor continue ~ Permlle 0 bloqlJeio se!en'lo des 'n bras: q ue ~-r(l!n£mitem o do~. de ecordo com 05i di Ferentes. 'f'CI"ses do Iro bol ho de po rlc I resp eit(Jlildo 10 m usc ulc ture cbdominal e 'Fo cmtondo 0 coloboro(:co rnotemc no estag io exp uksillo _ Aluolmer'! I,e,. censlcerc-se a dar rneterne como 0 IPOJ(Jlrnetro mols lmporl'olnte pore (J indlco'90 L.I de CiJlO'I9'e$i'ol. porqu e. qucn do in lanse IE! prololigada I prom ove ollle::rc(:oes 11 ccivos pam CI mae e C1 f,e '1'0 _ A5. ccrclopctcs e t'o:<emicas devern re ce ber 0 no!ge'sio precece perc evltc r a scbrecorco no s.istemo C ordio-vCJ:f!cular. T ambem e Tnd~Lodo em pres:en;:;;c d 6" di;.!i:~6cics: hiperfontco,!j;. Deve~e em preg 0 r PEtqi.JiI~OCS. doses de on es ~'esi'c:os loc:or~ core 0- ollvi'o des dotes decctrentes das conh'O'~Oe5 uferincs; e dilc hJCcO do colo. No :segu noo e~h)gio. 0 bloqueio precise ser este fldidlo c h§' ,S2-S4, (lftro\;.~s de doses (:J dido nels de onesteslco locol ceto ccteler.

Momefl~O do onQlg~sio: como 101 explicodo. 0 dar rnotemo e 0 principal fotor q'J'~ de v e ser COI1S cerooo como parame1ro de indicccoo qULlr110 00 memento do 0 r.olgesi~ iiiI~O!ll'l dlh:aiaeoo c,el"¥tGcl. A dlJoto~ cPo e irnportonte openos pore 0 escolho do drO§l~ e do do.se a ssr usodo.

A pun-Ceo IP C) de ~er recdfzado com Ci peel ante senrccc OU em decLJbj'to IClI',~(o I. riCI Ililho rneeten c, cr~n:wes des lnterespocos L3-L4 OU U-lS. com agulhos descertevets. do 'Ijpo Iuohv '16 CI 1., G e 0 c oteter adeq uad o oo C olib~e do o,gulho. Exidti: 0 p05~lbmdcde de, utilizer! do p ~quel! cs ceses de onesteslcc, permifir a Idea mou Icm<;oo de pc rturiente, epes cfilfHnccn-~e que no,o hOJo co mprometlmerrto meter au de eq ullfbfio. Pode-se ,empre'glor lo'mbem u m eseuarne de ir!'Fusoo cor!'~rnuo oheves de ecrnbe. para a monuten~ao do ano Igesi.a. ProG,ed 9-!le a 'im1'alo co 0 do, Q no~9te'sia C'L! nfor me c~tcdo on1'eri" arm ante e, c pas obter-se olfv~o ,~O'tiSIFohJrio de dar mctern 0, inlcrCJ~s;e (I inlu$ao co ntrm.Jo com urn '~u1.0 de' 0 - 1 2: ml/h de buplvacai'na a 0.0625 -, O~ '125'%,.,

0,215

:ii:::7cm

8 - ;2 mJ

Roplvncarna

; ASSOO IAyAD OlE QPjOiDE

Fenianl!

:5limfi:tsi'iil 10 ,- ,~o IJg

I I ........ 10 .. __ ..... _ ;;. ,_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ • __

I' Bloqueio PerldUFClI t.crnbcr Onico & Ad eCI' •• uJd 01 semente no 'M ned do ptimeito es.'tcgio e expulslvo, IN e!.!::~o 51'tua~ao. procec e~e 0 h§ cnlce C! ne~h§:sic a ccrno d,e·s;c~i 1'0 on1ierfonT! ente, octcncc-se per umc con c:entraQco de ICne:sh~s[co local rn Qli's eteviCda em volu me suf cier'fr,~ poro (:I 0 r!le~h~'§~o compleh:l do perin.eo: 12 - ] 5 ml de bUp1V1CJc·a1'nc c Oj25~ 'co m adrenclino 1: 200.000 eu rop~v'C! co rna ell 0,2% em 19 ual volt! me.

E' 0 deq~C!~dc no finol do primelre est¢glo e dUFClI~TI:e' Or pedode e·xpulcSivo. E: eiellva qu once se pr,e'i',ende ler u m born relcxcme nhJ perinec I ~',oprlco~ao de Forcfp e ~ 'tendo 0 opre~er'!ftO(:a 0 'h;!i'I'O I jo Tn letedo a progre:ySioo d a ntro do can Clil de porte, Pade sar indica de tom be m poro - m LliniplJh:]~oQ e revi\S{lo, dOl co ncl de porte e utero. I neonveelentes; '1) rli'v,eis; eltos de bloqiJeio com perdo do p~eril~o Clbd 0 mTnal1 !eg'lJi'da de dt"ficulda de nOI pmgne'ssao, '(,elal e rete rdo ee perfodo e)tl'pIJ~si\l.'o- 2) cefol'eiLi p6s~pun.c::o,o_ .

A P Uf'I(:C:lO pode ser rearlzQ do corn !U mulher serrl·,a.da QIJI e m cecublto 10 tero I. no linhOI me dirJrt"ilo, otr'O'll,es des iri'h:~re$po~o$ t3~l4 ou l4=L5. corn agulhos descartcve'i:~ de '25 c::n G e por'C urgencios e 22 G." 0 ni-v,e~ sensitlvo noo deve IUIltrapo;ssor- os uU'imoo de.rm61omoo. tm.oclcos. emprego ndo-se pore lsso 0 lidoe or no 0 5% h[pe:noorlco ·4.0 .~ 50 mg ~O,8 ._., ml~ au bupivocafna O.:S~ hiperb6rico 5 ~ 7,5 mg t ~ ~ 1,5 rnl],

A tll".iolmente, este t·ecnic;ol vern ganhClF:ldo· rnels e mt']r~ a dep~ru., Boslcamen1e. OO!1sj5iI'·~ no' combrl1o~6:o oos duos h~cnioo~ onil',erio~,e$. A ttCl'ves do d@pmiC;co de um opi6id a· ossecleco au ncO a AL ne il3\s;pa~· subcmcnoiceo, obh§m-:se clliolgesl'o srrlis:fo'l'6rio par 'Le~G(l1 de dVClli: noms, sem comerc m~·1imento r'noh::lr_ A medrcol que (J~' c-o.r1~r(:l-c;:oe\§: doloresos retomern, e passivel comple'mentar C! unalges:ia. alrov e:s, eo injieQoo de umo solu'9co djluldo de' AL. no eSDCi~o peliicluml.

As iecrdcas e presentodcs (Jl1feriormenh~' devarn ser executcecs p or CI ne~h&siologj$l'O$, e quando realizocl os odeq ucdo mente. proporcloncrn urn clivio SiClrHsfc16rio de dor rnotemc e· co mssrno iernpo olerecern cotlldic6es 'f·eC'.!'lico\S, para 0 II"eCDli'l'O'<;QO cia mOi'onic do!!: prcceelrnentcs cb:sh31rlC05. Pore S~· olccoco r c re~IJI!'odo esperodo. e impreSicindfvel sc:dienlar a im porl'tlnda de urn 0 ctu O~aQ C o.njunfu d 0$ equlpe~ de o:bs:t·elri'ciCiJ neonatorogic e oru:!:shE!!StO e su a infem~ao com 0 mulner II:! seu ccomp.anhanle.

A crrencoo 00 POTto normc~" ern seu s:entido estnito. deve cbmnger a a ssistenclo CliOI petio do. e~p'Ul~l"1o. C de~ujto(:ao e (] 0, P cs-cortc imedfofci au 4° periodo. IEntreto nto, d~v8-Sla conslderor que e mlJlil'o, duficil sepcror a aSsl!d@nc:io co porte pro'pri-omente- dilio dIE] pres tcdo 00 p eriodo d e diklta~ao.

o perfodo expulsive. ou .sejo, 0 se glJndo pe-.ri'Li do do po rio. inicia-5.e com a d~o 10\:00 lc 1'01 do cervice e 'Iermi IiO com o exp ul~oo do tete, Corncterizn-s e per estorces exp\.!ls.ivo:5 motemos rpuxo;§;j e sensccec de preencbirnento relol com deseie de 12'Y'cClJar, decorrente de press:oo do opres.e.flfa~ao re'tol sobre o rete $ m(jsc uios do ,asso alhlo ;pelvJ'c'(:!I_ E o lose de mudonccs no comportcmenjc rnoternc = a moe 'tor no-sa vulr] erovel e depei1lden te doquel e que 0 os-sis·re, E tcmbsrn Q penod'o de, oumento dos risces iei(fis:,- 0 COmPFe~~aQ do polo cefellcc no po'Sscrgem pe 10 C onel de porto, osseeio d Q a dfminu Ie; 00 do drcutcc;oQ ut'ero-]p!acentorio. pelcs comrccces ute rinos rnols in rensoSi e rrequerrfes:. iovor,ece a hTp Dxio e c ccldose fe I c I. lrnpoe-se I porian I 0, o rnonlterlzccoo ere-tiv!,'] do be m-aster te I 0 I.

II

A corocler~lO~aO d6~1'e- ~eriodo LI pOi"Hr do dilal'ac;;,oo cei"\i'Jcal completo ,~, onotomk'O e pede au nco colncidir com e faS!3' d e' e.xp~ISlao feh~J I, As vezes, (:J dilotolC;oO Bst6 campler,C] eo so or,guns mi!l~,.I'!O$ rnels tarde e, que !le' infciom 0$' esrorcos e'XPIJ55j"l0!l, Em, OIi,,!!'lfOS. 0$ P IJXOs. rno temos ocorrernnntes del campi alaae a dilata~a o, Segundo Frie dmo n ~ 19'78l. 0- P erio do pel\l'i co. que C'oo$$ponde co perfodo lexpulsivo cl6~k;:o, inrck,,~-se' com 0' desddc do C! pr~·s~nh~!Cac e, a P Cilrllr dOu .. com plem,entom......se 100 'fen 0 rnenos m e(;o nrcos do porto: rotlUCClO lnteii'"tlo. d'e5preltdimenfc cefclico. ro h]c;: 00 extemc e de1lpren cfime nto do ov6I'd~' cennlce (fig. l].

9

• •. ---"1"-"1"----. ---------- .. , .••••••

No verOod e, no prirlic,o dirnio. 0 periodo ¢Jol;pulSi\l'O deve ser identr~cado pelc djlol(n;O 0 cervlccl 1'OtClI, pelos P UXO$ mclemos e. ge:J(:Ilme!1te, pede rol'ufC e.s:pontcneo d 0.$ rne more nos. omnj6!'icas. Detsmlinc::ujo$ pr'6tico!i essstenciols desle penTodo. iBfnboro COI"II$ogrCido~ p elo uso, scm paSlSivei's de dt$cij~~CQ", Algumcs deles j 6 Jo~am obj;eto de eshJ dO's omplos", com re~lUnados.. bcseo dO's em ,ev&d'§ncios cient~ficas:.

'H15iologi'ccmen!'e, ecorre m PLiXO!§; i nvolunt6rio~ Quando a IiJPJe~nt,O!r; co

fetell fm pressoo :sabre 10 rete e rnusculos do csseelhe pelvico, _""

podend 0, cccnte cer em li rn momenlo mols lmdio., d ez .0 vi'!lte 'mil"!ul'o~

a pas I'JI d~!i:,rl'al~'ao cerviccl e,~i CH complete. E'ntrel,anlo" a pn:.ticol de

se es iimu lor os PU:ii:Os. vcrunfoifio.s: e precoc ~S. cotes de complete del a dikritl,~aO ceMcol. e u milO,de em rm..Jita~ prorocolcs gs.sjstendo is de perlodo expu&5.ivo.

NoCi! exidem esfudos con1rLl!odo.s compcrcndo puxes precoces '€i terdioSo no trabclho' de porto nerrnol, me s 'Forom ,eol'iz..odo-s olgurn, estuecs I~m porttJ rientes slJbmetidas; !lJ C:H1C1lgels.~c p~ riduml. com ~lJpre~sao do r,e,n exO de P'lJ)iiO- Forom 010 mpamdo~ PIJXOS; terelos ~ v"ertiC e \lj~i",el no [ntr6Ho vcgina I) com PU;t05 precoces, ou seJo, oSl)lm

ASS_STENeIA A MU WHER NO PARTO NORMAL

,

... -_ .. -_ .. "1'''1' r _ __ .. __ .. -_ .. ~-"I''''

que se dlog nosttceu o difctcu;ao toto 1. 0 retordc des plJ:<O~ nco de~'eFmfnolJ Qual quer 9'reito nocivo 5<0 bre 0 fefo ou recem-ncscldcc no grupo com puxo,,$ precoces observeu-se numero signlfico ivemente mOtor' de o plic,c~aa de f6rcjpe. f: moore os re~lJlt(]dcs 'fa nho m ~ido oblid os ern pan una ntes com On alg esio, es.fao de' ccorce co rn CI expe'i~nc io ennice de qu e se deve re"'ort:ior 0 PUXO CIte 0 cpcreclmento do reo' axe [e~pon'taneo. Es, 01 pratic::Cl e rnois focil pare e mul her e tende 0 encu rl'iOiF 0 fes:et e~au:sfi\lCII dos esFon;:os: me fe mos.

a utros estu dos com pnrornm (:I pro flee fisioI6gh::(;1' d os p uxos i'nvolunt'orios, curl'Os. e escentcneos, com (:I podrloo volun~'a~io cle PUXO$ langos e dfrigiclos. (mancbro de VoJsofrvol, seguidos de opne,jo fon;oda tpuxos duronte 0 expiro~aQ I. IE:;te U Ilimo mete do msultou e m CJb~e\l10 CO 0 do segu nee estoglo do porto. mas. com nscc de cUe:ra,~o8s no freqOencio respirorhJric e no volume de ejst;lco. ccusedcs palo tipo de respiro<;ec moteme. Co m 0$ puxes protongodos e de'c ubi1'o horaontc II per' compresseD do eortc e dimln urea 0 do 'OUXOI uh::ro-plocent6rto, observou-sa quedc no pH medJo de arteria umbilic'ClI e I'end@lncio 0 rneneres indices. de Apgor do recem-nesejoo. As evid e nclc S; S 00 pClUC::O~. mos. delos emerge Il.J m po drco on de os puxocS p clonga des e' oreeoces resu Ito m ern dimlniJi~ao mod as l'O eo dljro~ijo do segu nco perio-do. qu e' nao poreca trozer 'be neffciO olgi!Jrn, com corrjprornefirnentc cos tro cos malerno~fJet-o ls, 0 puxo esponfoneo rnols corte porece ser superior.

Em ei'lg uns hc..§pi'~c IS. a porto e. etendido em solo. especl 01. equjpo do corn IUle5 Forl'es e brilh on1'es. [I'utrurnenkd.s e meso' cU"U rg'ico com pemeims ou ho~te~ rn ~toil" cos. A pes.ar de mols ode que do ClO pmflssionol oue O:SS~~tB' c pcrtunente, pelo fodlidcde de interv.,enc;;:Oo

t ~ . ,. .' .. . t • r ... It' " d

op Bt"O '000 S8 necessono, pore e me e IS".IO IE!!! '0 ro me n e LflComO· c,

Quo ndo a evolu C;O 0 do porto e normal. no 0.' he Indi co 1:;010. de fl'ansJerencio de p orturien te.! do pre- porto perc 0 sole de porto no pe~iodo ~xpulsl'11o. 0 pre-porro e porte podern ser eteneldos no mesmc solci-

l~

A humOinizo~60 do porto ccnternplc a criOoi;ao des $.1';JiO:5 de eerto, onde os porlur.entes permo ecem durante 0 robalho de po to ,rose de di atacaa cervicoll, porto ~ej(pubae raial e dequlto(:ao plccentcrle] e puerpe.rio imedloto cern seu ccornpcnhonre, Em po rugue5 01 deflominor;oo alkial para esre concerto (0 exernplo do labor ond delivery mom - l D R d a linguo ingtesa}, 1 em sido o d e I~~~ I'll PIPP I; I ou 'Sieja. de pre.l;lorio. perto e pU€lrp,erl0 i rnec lo to. Esse estroegio tem se mostrcdo efe iva no I,umonizoc;:oo do porto e no incenuvo co porte normcl. com cOr.isequente Jedu~ao nos 'ndiceSi de cescrec,

Vonos s;.oo as proposic;:oes de ~lte;ratum sobra 0 me1nor POS!<;c'o rna 'emo dmon e 0 ~roboUi1o dec perte e porto. Depe.ndendo do capo c!do-de Ie do e'xperiencfol do prO,fissfo 1101 com d 9'1',erminodo pOSii.;;oo, clem des ir'l'formo~ces do propria mulher. es resoltcdos pedem ter vori090El'$ multo Qmndes.. ~ndepend'enteme.nte des Ii nos

... • '1----- ---- ---- ...

....... I .

de penserne ntc ~elo ctono des 0 pr6't~cJo do: as:;l~tfmci(1 CD aerte, Ie corsenso ge rcl qu 9' e posiC;{io horizontol deve ~e,r ev,j'ioldo pOlO prevenir es efeilcs do d[~cll.ldQde de treees moterne-Ietels,

Alguns r'e$,IJllo dos de- lrcbalhrn, dantrficos OfpontO!ill vo !1tog ens do pasi~,ao 'vsrticollzo do 01; do r ncJI~no~ao lcteml :!lobr~ a POS<1CCO dorsel {dec~b1'to hmll'Oliih.l1 l, enirs elcs: rnener descon'f'crto '8 diiieuidade de puxos, dcr,:erS: rnencs intenscs 'e rnener risco de, trcumos ''VOiginoil!ii ou If) erineois it!! de i rlf,ec~oe.s, n!O ~licr:sa 0,. a bservou-sa tamoem men or d~r'O~60 do perlodo e'Xf)UIs.lVQ e mslh ores; r'esu~tod,o:s neOfilO'h:l is _ menor PtopO~co de iind1ca$, de Apg~r a, Outrcs estudcs 'otnbu from CD PO$I~ClO veJ1icalizedol meter nu me'fO' de loe erc~ch~5l des labioo \i,og[I1CIQ. de tercei:r:o gmu, emeem cam numems: pe quenes pore ymo analise COnCJ'S'ta. _~pe,sor ce retcctonorem m olor pcn:entagem de hemow)gtOS; pful-p orto, nao houve d~F:erenco ,s;lgnlfiC'otivo nos. nivei5 de h ernog Icbino no q uorro die de, puerperia, A racilida de de se ,opuJor' 0

....... _.' " . ..!:..... - '.~ ., I

pel urLl so nQulnea e c mO!Of pressoe SOl,;!re cs 'VeICl~, pe:iVIC~S: e VILI vores

no p'l:!!i[~oc vernee I po dern ter cQrrln'butdo perc ~SSC im p'!es~o-

A OMS j 1 996], FlO seu 9 ul a pratte 0 de As.s!~ tendo 00 IF' 0 rl LI Normal, recemenoc que. lcnto no primeiro quanta no segundo pericdo, []~ rnolheres devorn cdcter c pos:i~ao que rnemor lhes cgmdm. desde que Bvitem long os periodo5. ern decubito dorset Dente-se e;;Hmulo- 105 a ex_p ertrnentc r OQ uil0 q ue fo~ mai s c 0 ntertoval 13. perc isso. cs profLs'SionCilS: necessitorn ser irejnodos. no manejo do porto em outrcs pOs.i~oeSi olern de ~upino.

A les.ao de- perineo e urn dos hourTlctiS;!110S mols freqOerl'tes. durcmte a porto, miZ:cS:mo em pertes e tr.abalhos de porto com ~'v'OliJ9aO normot V,aric;5, h~!'c nlc cs e pro Hcos '~l:iom r,edu:tir es d ones OIJ oltere-les c urn, greu m tlnejove I.

,E dTvu!gClda CJ hSN:; nice d e prote.;co do penneo dlfran1'e a expuls,Q,o do polo cef'a~co ,~ os ded 00, de umc des moos (ge~o~merl'le 0 dl'reilal opoi'olm 0 p~:rir;eo, en tJuo nto ,0 eutre mao fel leve pres.si! 0 sobre 01 cobet;;a pam contrcler 0 ve~gcidode de coroolmenh), fr9.l1tando ,e\i'j~'ar cu ~edu'Zlr' 05: do n05 eos tecldos perin-eclis. [$$0 'jeer; teo Ie oCo'nnecidCl como Me nebsc de R ilg:e,n ,_ !figura 2l.,

eo



.. _ __ .. _ " ~ ~ _w _ __ .. __ ..

~ pO$$.lvel cue, com esso monoerc, sa a·vite a la;cem(::Qo do plilri'r'!eo, rnos e dTscl.J'lkllQ sa 0 pres$co sobre a cobeco h~'lol noo pOS~O' rmpedir o seu mOVrmer,.~o de ex:l'ensCilo e of os tor 0 orca pubico. em dir,e'CClO 00 perlneo, eumentendo ossim 0 risco de i'e-sCic' per~ne(J1... Nco foi 'feUo nenhurn estl,Jdo tcrmel pam responder 0 ¢$.$O duv~dol, portorno n,oo sa coce conelul so bre a melhor estJl'oh§gia. Ccnvem ressol tor que 'e'.5SCI rnoneero e mo'l's focilmenh1!!' opl1cad Oi coo ill 0 pcriurienf,e no posif;OO do~s:ol' e, sa elo estlver numo po.sic;oo verti'coJtz:acio, 0 proftssiOI1C1I pede fOHn 0 s~porhil' do perineo as eegC:l. oy entoo nern prcrncC11" tol ·e:s.Iil"ClI'~gra.

A ocorrenda de Icn:ero~Oes perineats, e tr,eqGenh'Si'. especlclmerue em primiporos. tccerccees de pnmelre grOIJ cs vezes nco. neeessttcrn su tUlrOl es de seg undo 9 FO.U em ge~cl podem ser su l'm'Odo~ corn 'fcdridade rob onoJgesio local e. em regro gerol. ck:atrizem sam compli co r;oo~, As lc::lcera~5e.5 de tercelro greu podem fer COIl'Sequendas mcls seFilos e sern pre del/em ser su turod cs pore prevenir pmblemos de Us. lJl'a au fnconlinenc io fe col.

Um ensolo clinico (l~eo'l'o(lZodo. comporondo os ef'eft,os d s dok~ tipas de suturos perc repute de teeerocees perineais ~ intraderm]co conti'r.:IIJ'O Eli ponfo~ seporodos = 'LlvoliOIJ 1 .86-4 m ul heres ,. A SU turc intNJdermica corl'Hn Uo (;I sscetcu-se a me nor In ta I1sid ode de dar ate Q 10111 diOI de puerperiQr e manor necessldode de remo~aC! do suture. N 150. se '0 bservou difsrenc;o no neeessldcde de cnalg esio, de resscturc de pore de ou n 01 q uef:x,o de. dFspar;eunia -apos 'Ir&s rnsses do porte.

Apesot de e. pi'siotomio ser hfl'cnic.a reclizada LO m 'F~eH':IOenc lc, SU{JI incidenciLl e von16vel. Nos Estcdos Un~do~, 50 0 90~ do s pri'mfporas; soo SI"J bmetido'S c eplsiotomia. 0 Clue h:miol esse teen icc 0 CI to crrurgicc rnols rreqOei'il'fJe doquele. pCl[~j." Muitos. cenlrcs sao rnols

. .

censervccores Quonlo c 0 use do e pIs 10 'I"CH"!Il fOI. Nos; Peise'.s, Bobcos. Cl;~

obstetrizes weo'lizam epMiiofomio em 2~. 5% cos pClrtulie nres. D'es'h:J$,. 0 lrnense molorio e m~dio·rot€ral e a minona mediono, A.S epi~io.~·omio5. meclonos $a() SIU urcdos com rncis fociJfdode e '1'13 m c ve ntog am de melhor CtCotril'Oc;,,(iO. entretonto. cs mediu·kl'temis 50.0. melhotes no protec;oo do esrfnc ter 00011 e rete,

IJ me rre.visC:Q sidem6t~COI do 'Bibl lotecc Co cnrone sobre .0 pro,lico e os ,e·Feitos: do epi§liotom,ic. ccmncrcnee 0 uso de. (o,Hna com 0 restrltc, ,opon tou W' s'eg uintes resuli'ada,s.:

i,

o} 0 epJ.srofomra foj ,apRcode de fO/inO em 7.2.7'% e. quando de' wo restrilo. ;§1m ::n_6% des: mY'hern~ oval/ados (1,.2r09,nc p/i'meIro grupo JE" .2.4~ J' no .segvndo):

b, a @,plslotomro de WID r'€'a~ito ClSroCJ'o.u-se' e meillor mco dB' troumo de perfneo poslenar, de flec@ssidode de SU1UlC' e de compliCOCO~:5 ,nc etee rllar;~O:

eJ (\'I usa rnMfij'o ,omoem Q'iSociou-w Cii mcrlot riED de lmumt:::l perineal cnleJiof-c; e·

dl n~o se observou diterel'l~o lfgnifTColivo no risco de 'rlourncs vagInars

au perineo~.5 d,e gmile rnreNidode @ no s@ma!;ao de disporeun[o e de dores in fensas"

tEm conclusco, CJ prctico do usa resjrito de epiSJio ernie pcrece ter b I3i [laHe! 0:5 QUo nee compere de 6 e pisiol amf n de rofino. H 6 me nor risco de troume ue perinea posterior. de necessldcce de slJturo e de cornpjcocoes de clcctnzccco, ernoorc ;e observe risco ournenlcdo de trcu me perln a 0 I on erior,

A OMS ~'1996l Qvdlia QU~ de'fermlnodCi~ sih..:lo:c;:ces. como s1nois de ~(rrrimel'i'to fel'at progre~s.ao insufic.iente do P(Jl1o e ornecce de tecerecoo de tercelro grou [incluindo raceroyao de ferceiro grOLJ em ncrto oln'teriorJ poeern ser bons. monvos porc .01 tndfcoc;;;:aa de epi:siotomic nl.l m porto I olh~!' e ntco de evolu C;IOJO nerrnet Solre!"li (:I que, 0, prOfls.~ioi101 deve. ser he bil11'odo pore sui umr 10 cerccoes e e pislotomtes de modo odequooo deven do mea be r trelnornenro p-om lsse r

E cornu m 0 prdtic a de recltz·or ~reisa 0 no rund 0 do utero dum nte a perrodo expu slvo, com CD int'erlC;Eio de oc~leror ;0 noscimento, E pml leo do pouce or'i'~es do cespren dTme nte, OIJ rnesmc no inic'ia do expul:!i60. Apes;or de rncnobro consaqrodn 9 de'fII:~ fldidc p or rnultcs cbstetros, provoco mclor descontertc mcterno e suspeilo~se que posse ser perigo$c po rc 0 ute 0 i 0 IP erineo e 0 tete. emaoro 1'1100 exisiom dodos de peseolse sobre esse cssuoto, De qua!qlJer r orrno, cl S9 melhc:m(:o do 'tn::uroo confrolcdo do cord co umbilico I. es to prcficc deve ser encorcdo com C:Quh~la e evitodo por prOllSSionClis, ine'xperien"es, A OMS! 1996] closS:ilicCl CIJ pres.s.ao no r'Undo uterine no periodo e>:.pul~lvo como "'pro rca em reloc;oo 6 qual 1"100 exis'tem ,e:wjderlcic:s su.ffdenJes p.oro Cilpojor uma recomenOlo",oo eloro e que oevern set' uWfrzados corn Co I."'era ol'e qll.Je' mars p-e:sqUf.sOS escIcre~om C Queslco (co fegolia Cj I. "

o

Ap6~ 101 ~ibercCao de pole cefolico, es ornbros ror;~h:lJm Int'emcme'nte. Nesse mcrnenlo ·e prcvidencicl que. se observem 0 ext,ensClo e a preseru;c de clrculores de cordoo, Sa necesserie. estor preoorcdo oorc reolkar a oleo de cord eo. o recucco de eventuois clrcuieres 01.,1 01 ligodurol cervic 01 do cord CIa IJmbilkct qucnco houver c lrcu 10 es multo openocc s, Cern 0 rctcceo com ple,tad a, us Q meres devern ser libero des, prevenin do 0 'fro urn 0 perineal. No POS~9'QO seml-drei todc, o ombro cnterier ~ 0, prlmelro 0 serllbercdc ~FiglJro 3j; 110$ pos1t;,oe,s, de co c mas ou de joefh os, 0 ornbro pos tenor de \Ie sa r lib erode Ort e s de c n'terior.

-

,-

I

----- -"1"--'1 ~ ...

Flg'Wln:a :I - Uber,Cil t;IOO d 01 ombro~ - an~e;ri!cr '~A) e PQs1.I~ef (B,l (CIWlnn~'lil,glham at clll •• ~lt"J

A dlficulda de no [j be' 0 ~60 des crnbsos e rem I mas deve s;er previstc ou susp.eifodo qucndc. c polpac;cc abdominal. evidencicr-se urn Ielo gronee. No.5, CC50:5 de dls.'t6.cfa de 10m bros, clg ume s man 0 bros podern ser aplicados; obduc;:co ornplo des: pemc.s e Ilexco compleh:a sebre a coxa e 0 obcc me m aterne; rotcn;Cio maiivol do om bra posterior do feto perc anterior e, se necesscrlo. pres;sao s\Jpra-pubtcCl prcncccc por um oiiJxilior d Irei om e nfe sobre a .5infise pubic a m otemc.

NCO est6 clOJO se essos rn On 0 bros; soo Slemp e nee e,s s6 rlcs e SEll sao odequodos. Noo exisfem pesquisos sabre 0 0,551;11"11"0'. En'tretcnto, e sta sendo reanzodc om estu de ccntrolcdo e random irodo, q ue de.ve.ra cferecer dodos s'obre 0 e.feifo de direrente5i rnetodos de de:;;prendi menlo de co cec;c e dos om bros do fe'to sabre a pe rin e o,

A ligudufCi do cordClo umbiticcl ~clampeomenl'ol pode ser reclilada de rmediofo 10 U rnornen los cpos 0 n 0 sclrnen to. Esse q ues~'ao ]0 e:dgiu ern; dos co n' rolcdos score es efB ltos do m 0 men fa do ligodurc do cordoo no moe e no reeem-Mas<ciao, Nco se verlftccrern lndicles de elel tcs signitlcatlvos sabre 0 [ncide nc lc de nemonagio pos-ccrlo OU sobre a tram h..J.§cl'o fe'to--mo ham c. Enrtreto nto, sobre 0 recern-ncscl do, V6rf01S observecces terern reloltados;:

oJ es bebes eern clompeomen ~o rmBdio to ae ccreeo Il!m "'o/Ores ma~s bab:o.5 de " emol6cnlc e hemoglobh'lO:

".

--"1'----- . ., __ "1''1 ..

b" :se. depor;!: do no.sdmenf10, 0 rlS cem-m;r5Ctc'O' ror co,h:Jcado 00 nf'l,er do vufv'o OiJ aborxo ,dere pcr Ire.s mi!liulos. oil'l'r~~ dOl dompeorneflto do cordao, Ile ~fom re~fI do de cprQ):'imaoomenl'!!!' ,ISO mj d~ ;5C1fJ:g'ue dO pj\[]C:€l"f1 kII pom a r,ecEl!m-nrucldo. Os, eritrocHos Iile~e volume dis S{]hI1l9U~ lOgO ,s@rUo hernQ.rrSodo5~ rnes isso fomece eeree de 50 mg de.' ferrQ POfC' cs rE!'5el'VQ1li dQ n eOl'1crh~!I eo red'rLiz' a ftieC;I'6i~ncjQ de' onemlo' r'ewcprfvo' no pdmeiro ano Of!!' vIda. r;g'oricor.r.lil:~rr'e'. pode cousor hipervoJemfa, p.cIlcit,emlo e hfpei'VrSCQ.sktod~, G~m d~ ,hipewllifWbjl'l emit;!. Itr"JItil"e"o'nro,. n ~o ('Orom observodas dJferenca.s crinicom~nle relevantd's eo nE'nnumo djferei!i!Co em retoc;;ao 6 morbidade neo.,notet QI,lGllldo 18'8 cumpararam CI~ dois' mOl'''H~~'f1 jm de clcmpeamen. rIO' do cOfdao ; e-

c] no que' se retete' 0 disjurclos resprroj'Ori'os .neono l'Ojs~ IfllcrO lloL!''1e dii$'f~li!l;:a ~;gnrticCl'iJYcl' entr-e CM: dues condu rO$.

o clam peornente tordlo ~ au cusenclc de clom pe omen 1 o] e C! mod 0 nSialogico de lrctor .0 corceo, e 0 precoce €I lnterverrcco que ceve i I3!f ind lcceoes prec lsos, A ~Il rcnsrusco" de sa ngu IS! do IP locentc pc ro o recem-noscido. nos COSQ!, de clcmpecrnento tardio de cordco, e· fi~ioI6gic.o e orovevelmente noo tern eleitos CdVer50:5, pelc rnenos ern cos os de bof-xo risco .

. d' ~ d ~ . t ..J .... ,-' "',

As Iii· icceees c e c'lompeome!:il 10 p~'e'C}o ce uE!! cereoo :s.e. m.aclonam

a gash] c;O€s e pi(Jrt~s; de rsco, como per e:(~mplo. 0 sensibUizoc;:oo, ~ h. o pori'O pre'i"noh.Jro~ a :S{l'frfmento f'efo1 com depre~s:ao n so nolo I grove. a parte ge.melcr' e 10 de mu.ltu~r HI"+, Nhe$'~es CO!510J]." 0 clamp eo menlo toro,lo pode eousnr compl1co~oes; e de<ve '~er evito do.

1m ediut,amente IOPOS '0 ncsclm e nto, dsve-se veri~ cor es condlc;oe!) do recem~rtos;L,idQ.. I sse e. pC1rte 'integr'cmi'e a'a css;isten cio 00 po rh=~ illormol e o OMS er!'rcrl;i~OI 01 1m porhi]ncia de u mel eiborda~em unifioacc O~ a.!J,'£i!i:h~l!flC~a rnctemo e n-e:o,notoL. Este cssunto e~t6 con't,e'mplado no Co pfh)kii 1.5.

,IS:SmS,T!INC:IIA, ,A IDEQ,UniA,clo

n

n

N esse esh'lgio oc,O'Jre a !lepam,co,g e ell;lfJut-sii 0 do p'IOCE=liil"o {deqUlit,c~ao l, O~ pfincipOl$ rtscos me lemos sa D 01 hemorragia dure! nte ou apes esse ~elP(]NJC;aO e' a U'el~n~e.o de restos p~ocer:!'~tJ nos,

A Ih em@ITO'81'rl pQ5 -par:lla e urne d!'iJ s pnTrLcTp Ci 1'5 ce usos de 1M ol1lalldade materna e lei rnelerle de~ ~e,!I ca!Sc~ oc,orte em, parsles, em dl@>!i!@nvohi[men~o_ A incidencia de hernorroqlo pes-porto e ere re le m;oo de restos plccent 0 rios o umeni om Ire nte a o Igu m, Iotores oreds ponen I e s, rats como ge~ tccco mvl tlplo, pc ILdr6m nio, lro bol ho de porto ccrnollccco tdi$t6ciLl~J ou porto vog~nQl operotcrio, Icmbern o risco e c umenl od 0 qu end 0 0 port urlen I Ie tem onte c e de n res prevlos d essos intetcorrencios. Em bo ro sale p05.-5lvel seleclc nor os m ul hems de ris co, me s rn 0 em geSi1o.;6es; de be lxo risco e IP o rto 5, de' evolucdo normal. po a ern-se observer hernofrcgios severcs e reh3n~oo pic centcrlc, Em viS-Ie di SSO, "Inri LIS m edi'd as. preven llvns IOJl:Jm Ie st CI des em estudos ctaotorlzcdcs e sereo dr~culidCl,$: 0 segurr~

n

Ti

-

....... --------"-----------.,-"1'''1'''''

A cd mrnl~tra~;ao pron la1icCI de ocltcc! no e 'u$odo em vcrio$ momentos cu ro nte 0 h~~"CeJr,'O pernodo do porto. MClis (requ entemente e o plicodo po~ vfa fntr,cmu£culclF. no dose de ~ eu I, [m~dr(J I'omerrh~' ap.6s 0 desprenaimen'l'o dQ omcro C !1l'e~lor, O'IJ (I pos; 0 ncselmente do cnenco, As dr,ogo$ rnols ,e;mpr'!!iI'g;occ:5, sao a ocitocino e' denvodo$ de ergiot. como 01 ergotomTna. OIJ umo combJno r;:O 00 de om 005,. C! s;i'rIIiometrino. TCDnto a t(.'I;Citocln(l1 comQ 10$ ,derlvQldoSi do ergot drmin uern 0 cerdc s:or'lgu r.,'Eio: p6's,.p-o rto, meso 0 efeTtn do eTg(d - pOlece ser urn pcuco rnener, NOD eiS16 bem ,c;h:lrn (:II o~oo d~:S$O~ d~ogcs sabre e re'tan~ao dos resros p10ceifl ~6 nos, emeero (Jig IJrIS resultados; ,:;ugfrcm qU'~' o odm3ni~trCl'Ca 0 rotinelro de ocitoc:ln a PO~$O OlJmerrl'(l r lS s;se nsco.

N6 use CJ~. vornll 1:1 s e I: i3 lc leia soc relcciono das rno ls tre qu e ntern e nte cos derived os- do erg 01 e, em men or e S co 10 . .0 ccltccmo. A ocorrencia de Iliperjen~oo arterial pes-porto eo urn eteito cololerol prtli'ticomente exclusive des derl v cdos do ergot tcrnbem cccern cccrrer problemas reros .. porern ~erios;, Ollibu[dm. sec.undoriornento C hiperterrs'C1o crtarlol pelo uso de erg'omehirJo in i ro-pcrto - peroo o cordiocc e h B rncrrcqlo inim·crO!'liaf'!O. lntcrto do rmccordlc, ec:16mpsio puerpercl e edemc agu do de pulm 00. A oesor do di fi c ul dod e em avo I[or tcl~ ere" ros, pelo rcrldcce com cue ccorrern, os [ndicios dlspon.fveis. 5(Jg~r~m que c ccuocino e (J rneihor escolhc. olern de S9r rncls esto v el que La ergcdomrno em poises. de cllrno troplcol. !POi lsso, 0 uso do:; derlvodos do 'I8'rgol para asto s.iluo~ao e' 1;::1oss~flc:odo come jfll'c:mtencfio prenJdiC;iO'1 OLJ [nefico2: que: dE:V8 ssr abondonodo.

A 'ilrucoO cC)rl'irolod'o do eere Ci 0, envelve a 'fro c;oo do cor'doc. c,o'mbi'nodo com coruro p:resscm ~obrH C e orpo uterino no dlr,e~ao cef6.flco; Ieil"(J pelc mao oposta coh~codollogo ocimo de ,~lnfi~@ pUb~Cieil. E!5'tuaos compere 1~IiI05 ,eJ1~'re ~'Iro i¥oo' ccntrolcde '61 ~bon:h:lgen:s mo~ le')!~::u~u~toohi:$~ 05 vezes ,e nvclvendo pre~ao h;nd ic o, demoi'iQtrO!F,om rnsnor pereo :san-gIOfne,a i1'iU§·drClI e' encurtorn enl',O do l,ercs;lro e~ta9io no IfCH;OO ,conl\i":o!Oldo., Entr~h~] nto, d$\I'e~~Ii1:I' at-entar pmo 0 rlsco de invetsoo uterino 'fodlrtadc per e~5?O rncnebrc. Ape$or de, rerc, ,i' 'oconrenda

. - I t I . d·.1 I_,...· I' A ..... ~ •

bas 'an :~ gNllle. re a Ciano, ·0 Il.J nexpe ne nc 10 e l"I!6ig Ige! nc~a iUO Pori elr'o

em pl(l'IiC(J.r to I Ei·s:lrcri€gto. Segundo o OMS (1996l, e clctS~flcodo come i iproil'lca ,em relac(}o a quol fl.aoeJd$~m ev~nciw 'sliJficient'B:!l palO opoiar umo' recom,endcu;ao CrtifO e que d'ev,em ser IjJiJJ~.'O'ch:]$ Icom cCu..r~~o oh~ que mcis, pe~qui!ilOS escJ-or~CQm 0 g~es:j'd,o, lccrfe,goo'o C) ii •

. -

Os efeltos cQmb~r"ICi dos do usc de eciteeleee e 'irocoo cOr'! Ir-otodo do cordeo SlI5:o con dsnscdos, alglJlm{:I!; "Ie:ze$~ no 'Iie:rmo "mcnejo envo do 'tercerm estogTo"', 'em CO!l"r~J'o$te Com '0 mcnelo expectant'a ou Wj~ior6g1co. EntF,ei',on'i'o. eI'.s.se termo lombem pode' ~ndiOOF 'combino¥Oe:s de dif:arentes 'il1twvem;oes com dlf'ene ntes il'es~ltodos. Dai' c (;] i1kUl~dar:le de sa ovolim '05: vorrO$ resoltcccs e de'llnir 0 melhor es;lm M~glo entre rno nelo otivo e conduto censerveoorc no deql!l'to~ao pic ceotcrie.

85

NO 111'ef'{J,j urn em 9 erol, 01 me nejo ClI;'IlQ te rn mel heres resurtcee qua nco se o,l,Ioli'o rn intensido de de hemormQlo p6:~p nrto e niv,ei5 eh nemoglobin-a no puerperia. M!d5. 5.C:Q m cis comuns vomito5. ncuseos I hipe rtensoo. prcvcvelm ent'e' coosodos pelo usc de ergolaminc. Exi!'ter funcramerr~Qs pore $~rlO1~ duvidos sobre 0 usc profllotlco de' ergometri ru OIJ de umc combino.-;60 de ccltocmo e ergometrine Isintome'trinc como procec lmentes de' rc tin~ ,no o:$slstencfo CD d equffCl ~ao.

n

Como concilJsoo.. 0 od mInis tm>t;oo de ocitcclnc no ossls:ten de r dec ldta!;ijc e o trO!;oo cor'! trolodo do corda 0 podern oprese'ntc vantogen~ e m indic(j~aes. precisos - mu Ih eres corn risco pen he mcrro,gi 0: 10 6$- porto Eli O,QIJ ales, oortccoms de e nemie severe A de!lpeflo 00:5 rnien'h:lC; 0 a'S onteriores de OMS {'I}) 90 e , 994 ~. r recomen dc~6 0 do monejo nfivo do. terceiro p enode • como pro I'iel de rotlno no perro de bclsc risco. pcrece se r pre rnomrn e de peru:j. d e' e~tudo!) mols esp ecii1.cos [OMS. I ~1iI6 J.

n

o sxo me do plccen I c, ccrdcc u mbl lcol e mem oro nos, ime din fomen~· opDs. 0 e:.::putsoo. e prance indispen.so v ol, princlpolrnente pore ..... etlrn:::c. o injegridclL':fe. cerllficondo-se de que nee imam dalxcocs restc ptocentcncs ou de mernbrcno no covldccle uterino.

.......... ,

S S 0 i ntegri dod e do p locen to e me rnbronos for du vidcso. 0 rHvi~Q' com expJom~ao de] covidcde uterine dev'e ser i:nlciOdo_ a exorn do pic ce ntc e cnexos eresto-se. tom bem, perc 0, di'c gn6sHc 01 d eventuois cnorrnclldcces: infortoSJ heme tomes, lmerc;oo CI normal d cord 00 e crferfo u mbilic: o[ unica. retcclc ned 0 o rnol rOnin cc oe s fe,I'o~

Ern a Igu ns polses ~, prorleo de reline' CI e)(ploro~ 00 do oovld ocj L.derrno no posl"",parto fmediato. Noo e:x.s.te 0 manor iodido de que ess coneutc seic util, co contrarioJ pede causer infec<;ao, froumetlsrne e ah~ m6£FnO choq us. ~'iSl co mend c-se, en rre ton 10. (0 re v r:sco do Lone de porto pCrc:l 0 dlog nesnce de pasftivel-s lacercu;6es de trcletc.

C:ON.s~ 'D E R AC 0 ES If'! NIA,I S

Em que pesa c ,experiencia de mlJ~~o:s 0 bstefros is!! Quiros profis..sronoi c que Ihes permil'e defender $UO$ co ndu to s e pm1jc ns no, tL'.Iss;lsh~ nt":~· 00 porto, e imDu lorern a eles um ccreter de\! "verdcde obsoluto" .. Ob~t,e Itt'!;;:io (:I tucl ve m procurcndo C odc vez mc:!i:; diinf sues normc cam bOSH em evid'enclC5i ci'enl"!ficos. In'Felizmen'te. os resultados d e:ltudo~ conlfotQdo.s. e oleotorizcdos elnco nco conseguU'cm responde lad OS CIS questo~ s relac lone d as; 6 pr6 tic-a do os,:§is iencio ao porto .. exceccc de ~lg1Jma:;; delos. destcccdcs no Ccpilulo 21. muitCl5 outre c:ontlnu 101m sem de n ni.;:60 quo nto co nsce-eenetic'o para C' mae o concepto. Dei 0 drnculdcde em se pcdronlzor 0 o!;~fs'h~nc:io nest rnomento '100. importlBlnfe do vida diU mul her. Entre 10 nte, e cerro ofuTn' que 05 be'nericios. e, em dec:otrP§ nC:::'io. 0:; rnethores re-sul ~Od05, rneternc IE! perinaiC! ls relcclencrn-se direi'cmenle .0 o$$l$h~'i'lC lo hlUmonilo de respelto nco os direil'os do pertunente, resgolondo 0 seu pape~ corn prologonistc ~ if] canlive! nde 0 cerro no hJ ro 1.

'F""Il I

~,

,..........

r

A cesore 01 s· urn proceclmento druFgico que, q uon do bem lndleueo, tern popel rundom enlol no Ob:detricia rnodemn como redu lor do mClrbidode e mo,.tolido'de perinoJol e materna.

No erl'to nto, nao se pod ~ cceltcr urn eurnenlc de cesereos sam indicac;co precis 0, POlS e scbido que e~te procecimen to c rrurgico. cornpcrorlvo mente 00 porto nermo I. osscclc-se corn maim morbid ode s mcrtellco de materna e neenc tol. A operoc;oo ceso rian 0 (J presento u mo heQiJ encio rneltc e!e vo de no lkosi!. ISSO tern S-'ido respons,6vel pOl umo be nenzo Cao do pmc)e dTm e nto, come se Josse ~im pies e is'e ntc de posifveis comp1k::uc;oes.

a porto par cescreo e umo loporotoml0 qU'e exige urno seri's de culdodcs ctlnlcos, h§cnico:§' e cnesteslc 0.5 e q LJE! Sie Q'5S0Ci 0 to mb e m 0 afgum as Co mp!ico 9665 que d evern sernpre ser pe ndernd 05 on tes de lndicaco o. Deve. porton I'D. ser dec i did 0 per crile:rios. estrttcrnente clinlcos e cbstetriccs.

Co·nsfde~CI··.~e· ideo I 0 tcxc de ceserec em tom 00 de , 5 01 20% perc 0 Iota Ide papul eu:;j5 0,. No enton to. de'lle-l!:e lever ,e m COJ'is;fdercu;:a 01 0 COm pi exld ode do cssistencto tomecldc palo 11l5~iluic.ao. quondo se cnali.sam toxes im,tituciio.no]s seporodcrnente.

ccee cqut entctiaor que 10 porto por cesoreo, quando bern Inr:llcodo e reolizodo. l'cmbem e um porto hum elll i~do no rn edido em que 0 In dtcac.ao

,_ vise mfnimi:zar agrQllos. 0 mae e 00 feto. 0 ores e nte co pfi ule flOO Ie m ,0 obj e I'ivo d~ ens1n or 01 'is C nice Cii'Ur,gfC 0 P ere 0 proiifj~'ioncl do creo de obstetrlc lc, mas; tfQfZer. 0 luz d 00 co I1h e Lim e nto ci e nWlC-O otu 01. olguns pootos de imporhjncio t6Hcoi e. l!§c:nk:o no re olizo~ cO deste pmcedim e nto.

A nec,!Z:sstdcdf;l' do use de enestesio em proc e dfmeniru, cbsteh'fco~. pto llco do per pmfjs,.'Siano IS especioHs tcs c·OPO cltcdes. ccnstlrul urn C onsenso (:I !'Ilvel no dono I. e'mbom rnuitos lugare~ e'

10

if'l~tUlJi~'oe~ nac d lspenhorn o.ln do de todes (]S JacifldOJdes pCFo lsso, ~ nec:eis6 no, contudo. que os pro'nssionov.s; que~ pre:§'~'Ci m assl~h1!nci(] a mlJlher du ro nte c gr'ovTdez e pertc, conhecc m clgumos; corccterstlcos e parttculoridodss sebre 10 (:I !'i1olges.lc e c fiues;tes.ic 01 serem u1'i]~cujC!;s' nestes p-~'OLle dime ntes, Perc 'fo'o nte, es IC(llpfhJ!IOs, 8 'e' 12 CI bordem esta essuntc de Ion1!.C!I mars; detolnc de.

A cescrec 'e' re ol120do com o mulher IS m d ecubn'o dorsol ho:moi"!'I'ol. Pe!C] PQlis.~bilidcd~' de' hlpcri'ens.6o materno ~ devido Cl compres~oo dOl v'eia COVQ inferim' e' dlmiolJ~~a 0 oo Irerlorno venoso COl corcco 0 i e c.ormequ ente redu~a o no perfusao placerrt6r1a e no o:(lg~n09·co 'f'efct a!glJns estudos li¥J'm comporooc esto IP o~i~'ao eom CD reali\lo~ao d ~'S I~' procedlmento c::lmrgieo com a mu Ih er em eec ubi~'o IOrl'eroll i 1 (] au 15 ,grcuJs,). lNo entcoto, revisoo si~I'e ma1k:a sabre c lemc conc~uiu

;;I:, ., i ~ • ~·d ~ . . .'fl 11 - i

que !"iJt,;IO, e)(l'S'~'e" 0'1 e 0 memento. eVt· enc&o~ (:1&.1"11'1'1 cos SU ~lCiefl''h'eS pmo

avollar quo! me,'lh 0( pO$T~60 do muili er ne ceserec, .

-

A degejmo~co do pele do cbcornen rnotemo corn solucoes

de sebec neurrc prevlomente a onH5-mps.ia e fundomen'tol. 0$

(:I n ti~s.e p rices etuo lm IE!! n1'13 e rnpreqc dos $00 ~olu~6e:5 de iod o, f'l00

rnols se justlficondo 0 us-a de Quiros solu~6es, A cidohexldlno

p ode se r to m bern u I ilfzcd 0 ern essocl 0<;00 com C! So sclu'C6e~ lodoco s, Alem d i] rn u Iher. el nee e !ii:Si6~lo lernbra ~ qUle a In ~glen~'!';lI~ijo n das m,cmcs de equ~'IllIe.' Iprefll!rs:long~ que ateru::h:l~,ra 0 PClitCI cOlrumui

'e~ e. manto fUlfil C,C m e iiiI t,CiI ~ para evl f,c r Cli eente minoa ee,C! el rYr'Q~ co e' CiS

ICO mpliea'\';6e~, i'n!1'et: ~ los ~ S piHi; ~ 0 IC e.rCltorl Ci 5" -

NO IB~O$n. o'iuo~merr~'IH" ne qUClse oosol uto toto~[dode des eescreos, a prefere'r1Jdo e dodo 6 ir":1clso 0 ~T(]f'lSVe;r,lla. suprc .. pubicc. coororme 'l'ecr'!ica de Pfan neri:ifiel. A. inc i'sco [nfra-umbm'Col medl~na l'ie!rlrlnge~5e e cOSoS em q ue 10 risco de 'rongm mente s motor ~ como no sfndrome H ELLJP l, OIJ qUlo nco he ,exirem ada necessidode d~ ~e:lirado' ropido do rete, como no .sofrimenlo feto! ogu de grove. no ceserec pes ~-mOlt,em e outrcs sihJlo,~aes.

'Er!ire"t,on to, lJ't1Hz.an do-se e ~'eC::flicc de fifo nl'i e !1stiet deV,eH!l!e ester otenlo Ii:! 'ctgIIJFhS; 1 !1corJven lenlhas:. fo cjlmenl~ eentomevets; mofrOr so I"IIgm menlo. campo opera I'orio red lJ~dc, matOf tern po drurgi co que 0 inci'sO 0 m~dEana e meier Iri:)C"O de heme rome. rN 00 e~$tem ate Q mcrnsruc ccmocrc t;:!13 as bern fee lila d~s iEI'nTire os do-is. liP OS de Inc i'soo' Clule perrnltcrn Jus.ti fico r e preferencio definl'tivC1 por qUCllquer urno delc5;.

-

,r. L"'" p ..• en .... ~,om,~'1]

~lll ~ .~_II~~l_ .. _ .. __

A obert~ro do Ecv'fdade abdomi na~. deve ser considerado 'bi po'S.sibi1idcde de lesoe·~ do bexigo OIJ de C!I~~$ h"!'I~stir"iiOi~, p.rijncipalmenh~1 em ccses de cirurgiCi!; prevics, ou if'lexp~iH'ienck]



........ r ••••• "1' ... - r'l'-"I''I'.---'II-------

do drurgibo. ~ 'Fundo rnento! enlreto nto, qu~' 00 dlog 110$;1'fco de Tntereorr@!'i91da :li'e]a feTIo imedlalamenle' 'S" de mssrnc IOITfl a, sel:J t'iSI,poro. recorr,endo·se 0 e~;pec ioiflS los se csstm tor necessorlo.

De todcs o~ vmf,tu'"I't,e':5, propostos pam a eberturn do ccvldo de uterfne t'5eg mentor IOnlgltudino II SieglT!e\llto·co~por~1. corporal e segm e ntor tmn.~v.en:a I. a s.egm enter fra nsverse r orcltcrme, de' ccncovldcc ~ 's:up erior e 0 de ,escoltu.':JI_ Ex~,h~ m jus'lifjeo'~ivas pom este prefer@'nda. Em p.rim 81m lug or, res p8i I'I:J~$e CI di$posct;oo Ilf'OlnsverSO I e tP oror.elo des fibres mfometmis. e do vnsculcture, 0 risco de lesoes: dos onerios u tennos - prri'ncTpol rru::oV!~H'lier'"rie dlil hl$.te ro I'omio seg mente r fronwefSo ,_ pode ssr minim~ado per seu co rater erciicrm e d 1!3' concevc ode ,$U pe rior, Ah§;m di!)'tlo, per flOC mmper fIIbms e sirn d~vulsioncHo;s., g orente-se mel her opr¢~Lmo~aO cos borcos do f ncfs6:o uter;lno e, cOMeqOenfemente. maior fadl1dade pam CJ ~uhJro (l!! m elhor cico tFI~'09aO.

-

A obertum do: covldcd e uterine e' fei~a protlco nee-sa pe quenn incise:o a bi:sh.Frn, q ue :s.~ cemoletc o e~icc:dome note corn pinQo "ripo K,elly eu Peen. ,ate atirllgir'"'!i~ C c;::c"Iidada ulerinc" A ,~eguir" com 05 d 000$ irtdlccd ores lntro duzidQS neste pequHillCi botoero, completrC-!ie e c berture Iclerclmen'f,S'. A inclsoo de zone $egmentor com tesooro de'Ye se r res.lnto 0' CClSOS com 0 presence de leddo m:!r6ilco eSJJe~CI sobr€! etco hij:z: (J,rne~f Dr e CJ cesoreos ontes do e!it,obel~c;~menh:l' do Irobcllha d~ porto, quondo 0 segment'C infl5ilrior do, Ul't3fO oincol nco ,es,ta comp1etCl mente adelga~odQ.

r:

Ex.cepcional me nte, nes cases de se·gmen 1'0' Inferior elf! do nco forrncdc OIJ mOll de~errvolvTd.o. pode ser neeessene a utm:l,acaa d a fnci:5ClO s,'eg rnentc-ccrpcrcl, to I deci,$o 01, ,e,ntrel'on!'o. exige experiene lc de obstetr'Q Eli urn a avo lio~ao rreitc com 0 'V<$ ntre lOb ertc.

r

DSY,e'""5e' preceder em O$p'iro~o 0, c urdod OSOI do Hqubdo omniot&c: 0 pre:iei'l~e, au peFmuHr 0 seu escoo mente protegido per cemeresscs c:i'rU.rg'iCCJ$,~ evi I'on do 10 enchorco menlo des CCl mpo~, preteteres e fcdlitc nee e retirodO dO feto. por dlmiouir suo' rnobil&dode _

r

1 em po c Irurg1c 0 multo f mportoni e nO cesoren, eXLgi ndo tron nOilida d e do cir1Jrgi6 D, com objetivo de evi tor despre Ildimento~ fel'ois brus cos. com posslveis consequencios pennetcs, Nesle memento e ru nco me 1'110 I te rncror qu e u mo C rio li.9 []I ES1tJ' noscendo: 0 Sool o c:irurgicQ deve ester oquecida jearn or condlcloncdc desligado) e o ornblente silencloso_ 0 obsletm oeve ol"!lunclm pOf'CiI 0 rnulrter a noselrnento e 0 neoncrclcqistc deverc tevcr 0 recem-nescldc para a moe. ossirn qti e' f or pOS~rye[.

r

A Ir,e1kadCl do, felo pede ser feihl mCJluctmenle 0 U com 01 utili:z:oc;:.oo de iilistn"Jmetift'ljS Lei rna ~6rcipe,s. e elovonces Mas, aDr~se'flltnc6e~

CEl'F61rco s rncls pro'Fv!""Idc1merlfe cjustodas. a :9xlroc;:o 0 mornu 01 e de escclho: lntroduz-s e 0 mao en Ire o Lilpre§'entocoo' e 11;1' pereda lJ'terino onh~fior, corn delicodetC! pore eviter 0 prQ1ongamenl'o do hfs"lerotomlc:l1, a!'~iFlge-::ie 0 ccclplclo, etevo ndo-o e m dire<;;ao, (] fend I:) uterirtn, Par menebre de de~exoo de polo cef61ico e ceio compfessoo ou/(mor exerc idOl no lu ndo IJ,J rerine, censequ eHSB, g erclsnente de modo ·ro c;:il! IJ despre·ndimenl·o do i,e-I'o.

NO entento, ern 'cpreS:l!:;!nta<;oe~ ce-r6IicoiJ, altos e moves, como 'fre~u e ntes ·eHTI premc i'uros: e' ges.la~·6es com polidl'om nio .. 0 u !'ilizoil;ao de' i rulfIJmef"!Jo.s co mo o 0 love ric 0 de· oS s'lh'eim, fodlLla sebrerneeo :0 retiradc do ['elo. Me srn Q osslm, por vezes, 0 e;dro~oo terno-se dfl feil com 0, par exemplo. nos; cef61fcos defleHdcs. c demcncter conduto mols c.·live como c aplicC!<;oo de f6rclpe, culo 'f<'ecnica obedece 00$ mesrnos tempos. que pom portos vClglnclis. Ambo.s proc'~dimentoSi imjjoem n ecessorlo mente 0 hobilidadel' F! 0 seu rnoneio,

No:s o pre senh:u;oe$ pelvtc:a$, i g uolmen re. 0 retirodc do f~·hJ obadece rfgO'fO$O mente 0105 rnesrncs tempo'S e h~'cn~cos: P ro postos Pel re 0 porto vagina I, 0 obs tetra deve ester etenre pam to co~don um'bllicol do, 're·tol pro llco ndo 0 chcrnoec "(lI~O de cordoo" 'O!lh3'S do cesprendimenfo do cinhJHJ esccpulcr e verlficm 00 exisotencio de circulcres cervlcols. 0 a uil<ili'ar desempennCl pe pe I 1m porh]rl'l,e icon dul1r'i do 0 polo cef'oliC)o externcrnente. ccnservcncc-c dsvldcrnsnte fletido. ate. que entre em conlc to com a a'b ertu ro u lennc. 0 obs.'teh"a nco dev,e' traclonol' Q fe' Q. pois he. $e rnpre 0 rilsco de defle:(co do p6to cefclLco! 0 que' dHk:ulk~; em multo, c eXI1l'CH;OO 'fe'tell.

n

n

Nos :sih..iCl'l;';c es l1fons.ve~os. 0 obsle'lro eeve 'ter e)(penendc s,uficj'enh~' perc executor mcnobrcs de \llSrsOO In'i'E'NIneJ e e:xlmc;::ao podalica.

9. lC:l~!IliIiTIli"iieaf'll\'!lleJi\illtD do ........ r,~~.' .... ~ C-,hil··..:iI ... .o!II .... ;:;' 1-'m-:-:-;g;. ... I'nt"":ti:!' ~"""'m-I~ I ~N··

_ ~ .. _ -Ifr!" - _!!I@II! - Irl~ __ . __ ~~'"- yy~~' iii!'! Yi~y¥;;ji!j ._-u 'lid 'W!~ "iIIr.'V n. ..

A I~gadum do cordco umbilical !c!ompeomen'l'o} pode ser reclizad(]1 de imedioto ou m 0 me ntcs opos a extrc t;6 0 r e !,(J L 9'.(0 tomen Ie do. masmc rnoneiro que no porto ctendldo per vto voginnL conlorrne trcto 0 Copitulo '9 desle mcmuol, IBsa ques.1'iJo i6 exigiu esruces cornrotcdos scbre cs ereiim do memento do figodum do eercco n a mae e no rece rn-no sci do, Nco se verlticornrn ind lc los de eJ B Has; si'glii'flcorivCl:!: sobre LI lncidericio de hemorrogio pes-porto au sobre a ncnsfuscc 'e10- rnctsrnc,

-

En1'relo ntc, sobre 0 re cern-nascldo. vcrlas '0 bsell"Yoc"o es [oram retete dCJs:

oJ os bE'tH~'-S com crampeam€'nlo lmed1t:ll/o de, comoo. fem valores malsDaixQs df!! 1'1 emotOcrifc 19 h~mog/obino:

oj 5@ d'apais do nas'CIm~Il"'O, 0 recem-n0.5cido' fOi eetceeee 0 Orr""Q do VI.J~VCl 101) oooi](o pOT' jr.e~ minU'I'O'5.. aF'! res do cJampeomento do ocrdoo, flO rrons'fef-enciO' de. OproxJmoaom en~e 8:0 mr de ~onglJe do plccen '0 para 0 I"iecerrt-nascido. ,Os erij\l'ocij'm nesse voJume de sCllfilgue Jogo s em c hemOlisooos, mo.!: issil 'o.rnece cerco de' S(J mg de tea-a pam OS re:tervQS do nee nato e r:ed6lz' 0 freq'LJeneflJl ~j'e anemlu 'enoQrivo no ,Pl'imelro ono de' vjdtJ. Teooccmen f€', pad~ ccu1ml' nipervo.lemilo, polIcr~em;o e' hlpeMscmidnae. clem de hfp@r,biHrrubifll~ml(l. !·f11Ir,et-anto.,

........

n6c 'cram ot;Js:M'odas dflereru;oli: c.rinrcomen j'e' ~er~,.,.,CI{] res e nerJru.wna dileren(:{]1 em re.JacGo Q I!i1wbidcdiS' ne Orl'arcrJ, Quondo. SiS' comparamm os dOls mementos d€l' damp'lS! ameFJIj'o do cordoo; e

c} no que se rnl'are (] 6islumlo~' res plro I tiff 05 neonol'Cit. nero howe drt:~fellca §iglliJ\icQfj .... o i!:!'ntre c,s duo:!> condlJlm

o crcmpacmenro tardio tau ousenclo de clompeornenlc] e 0 modo fis.lorogicc de trclcr 0 cordOQ, eo preecce e Inlervem;ao que deve ter lnclcccces preciscs, A "'tram.i'u:;oo" de :longue de plccentc core o rec e rn-n else ido. nos cosos de clorn peorn ento to rd lo de cerdco. e fls:iologfco e provcvelrnente noo i'em afe-il'os ndversos, pelo msncs em ccsos de bQi);.o rlsco.

......

AS ind[cac;oe·s. de clcmpacrnente precoce de' cordoo relccloncrn-se (J' ge§,h'lc;;oe§< e pnrtos de, rt$CD" como POF exernplo, 00 s~ns.lbmro'Cao ~h, (:I porto creme i uro, 0 so(rlmen to re'fal com depr:es:so 0. neono !'roll gtO ve, a ~grf'o gemelCllf H 0 do rnulher HIVT,. Nes~~s, ccsos. 0 clornpeomento IOl1dlo ecce cousor C omplictH;Oes ,8 deve ser evl'f'o do.

ApolS a refradc f,etal. e nqu ooh, 0 eql,,!lipe ci!'lirg reo ilid~yidu ellze 03 bcrccs do hlsterotomlc. 0 d6'quitcIC;co, no molorio des vezes, ccorre de forma e5pon tanea. i:5'te I'empo pode ~e:r dimii"'lu lee, uti liIlcm da-se' ocf,~6c::lco$_ Pelo vig erose con1n::!<t;cl'o uterine que' se obtern, c pi ecento II§. e'xplUls;o ssrn gr<Jl1des di~ culdades. Pore; Limo di~cu~$a 0 rnols detclhedo sobre 0 ossun to. vel" Co pllul 0 9'.

Os estudcs con;irolod os qli,;le comporo m c dequllm;cm esponlaneo com 10 remo~a,o mer'! ucl de p!l!JcerrfCl tem rnoslrnoo que esto u I timCi e mots denoso, ossocirmdo-se 00 'incremento do perdu sO!l!1guil"lea rnoterne e do risco de infec'9~o, 'i$l:si,oltlcSliconl'eote 's.igniflcafivo. A~5im. o re'l'irco em me!'1!1U 01 do ploc ento d eve fJcar re~hita oes C o!).os, em q oe, es:ponlonea mente r nco S'e deu CJ d eql.Jil'oc;:~cl, em p ~riOdo rClZocvel de tempe porn 0 procedlm-e ntc dn)F'gicQ,.

r.

1 ~ ,. Reivl~56lo dew iph]:~'eilnh;;l e do IC"CJVJ]dade IJIit,eJina

E tempo obrigcI't6ruo pora 0 idej"iJtmco~oo de f'rogmentos plccentenes rencos CLI de ~S0e5 des pC!n~de'S u terines, pnncipalmen'te quondo do I)~ de insfrumentacao para (]I tre'ttr:ado do letc, R',ecomendcl'-se 0 curcgem do co ~~dLide u I'erino com com presso perc este!l' p~oco!;!d~menta.

Comritul PCSs.o lecnicQ de grande relevcnclo. POlO 0 Idenlifico~oo de cnornofns ~inror1'o~. lrombcses, lurncres, elc.] e inlegridode do rnossc plccenlcric e des rnernbrcncs, e de cnornolios do cordon {ntis verdco e irm" e r 01 sos, nu rnero d e vos os. etc .j.

Embmol a suture centlnuc olilcomdo s'ejo pr6lico frequeille' 110 Brc.sil. ,0 fe,chome!'1to do covidode l,llennCl cern pontes seporcdes, ern CoO modo uoico, ®' 0 q ua tomsee rnelnores resultados q uon to 6 dcalmccao. Nos CC5;OS; eSDecic[~ de ir"!cfs61:1 seqrne nie-coreercl,

o recho merriQ 'e' r1ed'l'o em CbJOiS OU ~re:; cernodes, com pontes sepered 05,. :Dev8-,s;e fer. culdcdc especroL el<clu indo 01 d~cichJO do $ill! lura muscular e pratlc:ando revlsoc C(I hemestcslc, PC! rc ,S'.s:I',@ h1!mpo cirurgico. 0$ fi'OS indlcodo,s, SaO 0$ de ,obson;oo 'Ien'ta ~cClI'gu I' emma do n° OJ au vicryl n° O~ au de;<on ntl' OJ.

Pelo eoehsclmento disponivel ote 0 momento, esre rechcmentc do Covtd~de u terino d eve ser reo lizado com 0 utero ern seu soino he bHuol. Alguns esl odes tern propos,lo que es.l,o su IlJro seja reallmda ap6~, e e)(terioma~ao do utero. NO entente, r~:l!i~Oo 'sisl'em61 leo score 0

I t [ - h . "ct""" "' n - I d

'. -. II .• _", -. - - •. "_ -I .- . . . I - . I, .- '.' "I', '. " 1 ',. -, ' •..•.. ,. -"'.

o~~u n 0 cone U 1J qu e nco e eVI e neic :SU 1C:~efl e para recornen .. a r CI

U50' rotinBJrO d 0 e~te~iori-,0900 lJ'terrTlnc poro 110, re.pmo do ihTsterorlfofiCt

A. suh,J!'lO co !lHr1!!U(l1 com no ~ no CI bs.crv[vel. como a cat'g ut sim(jles: ~l'lQ 2--0, e prec:onizadcr como' o de escolno perc 10 ~'€:chomento do. ptilntOnio visceral e pmfe'l'ol ern chuneio simples.

A.!gll ns eutores '~uger'6 m que. no perrton"",,;;co vlscercl, 0 aUi(ilior Ito clone (:I 60 com lorcc su fI ciente 0 penes pore apmxlmare'm-:§;e 0.5 bordes, 'sem produlrr '0. pregu eornen 1'10 cc $!J'lur,o. 0< que pode ccndlctonor rnueo f1CilJ:S no IP ooiC;f.io de bexigc ell de urodklomica vestee I. 0 '~echomeol',o do covlcode Ci bdominol (SMtU FCiI dQ peri1'6nlo pari elall lambe'm d e'VeSisr Jeito Cern chute~o eentlnuc, com flo Ob$ONUV,el e fino [co I'gu'i' rig 2-0}.

Enl Fe estes dais tIE! ropes do peri 1'0 nizoc;.Oo. pro c e d e-se (] reVl5.00 do covlccde obdornlncl. noo somente pam a ret"rade de 'S{Hligue e 1:06 gulos 0 c urrnrlo cos, como to rncern P LI ro c ovollo t;aO des ovtJ rlos e tu bas u1 erill as'.

Emcios clink;:05 controlcdos h~m ccmporedc o periitoni2;0900 com ,0 noo, peritonlrnc;oo Vi!icCeFal ,e/oo pcrielc1. Os, N~li~nados pri'n dpoi's rnosnom que 0 0'00 f~chomento do petUOrtl0 diminui e temDO ope.roJ,ooo, sem dif~renC{l signi1iicolivo qucnto 6 mOfbrdode p6s-O'pe~,ot,6ifol, ne ce~rdo:de de ono'lgesiC:os e tempo de Derm(lnenck~ hoopitalar.

Deve ser feno cam eentos seporod05 ern Ij U!!" com flo de 0 b~O'f900 r6pid'o ('t:ipo co ~g ut ;lmpl.e~ f'i~ Ol ' 05 pontes fJ.clO devern ser 0 pertoeos, pols podern provecor lsque roio, cc mU$C IJl:olhrlfO",

Apo:S r'evisOo cuidod'osCi do plano iT! iJ~UICir e do pmede pO!li1enor do (llponeUros9' a IPfOcura (fa' pontes de so ngroment,o t'que cevem ser s~s.'I'emo1'rco mente hemosh:::lsiadOG;]. prccede-se (JO f,echamento de's:~'c cc rncdo, L1ti[il.o rn-se pontes S~ porcccs. corn rEO de obsor~;f]Q ,len to' (vicryl n\l O. ou d s:(on n° OJ OIJ (linda NOS ~ncbscrvi\{l~i$.

A colec acoo de erenc ce f!~ri:ro:se no esocco sL,;Itu::apone ur,6Hco nOlO de'Ve~ ser pmce.dimento de' mtinQ, mcs e$'h5 reccrnenccdc qucndc

-

r:

I ,

~is..tlr ri5CO eumentee 0 de' torrno r; a 0 d~ heme tomes au Tnf.e ccao: oltercu;;Qo do coo 9iJ1loc;co SCI ngmrH~al. olt'emc;6es Ihem odi:n6micos rneterncs n 0' d~ correr do drurgia e dine ul dod~· de h e mostcsle do plan Q m U!lc.yr.o-opone ur6trco.

~ lm pertcnte I embmr que a mulher g~6vrdo estO ern u rna :!ii~'uact:io fii)To~ogTcCl' de hipere=oogu 110 bi!idode·., 0 que f(Jcilita a hemosto sio do oorece CI bdorn inal nos: proceolrne ntes clrorgicosJ' co 1110 's' 0 eel-50 do eesereo, A3li1111,. (] hemo-s'h::lS'lo rneccolcc e cuose sernpra :!!:uficierl'i·e. no 0 hCl,Y~·ndQ ge~olme nte neces&ldade de ere'l ro COU te rn~o:c cO. ·QuondO etc 'for U'fili'mdo. e preclso lim clJldodo ·e:5pedal com Q plocc pam evlto r ~ueimoduro$. mO~$ 'FraqOe ntes neste Ploced~mento oelo molor probe bflidcde de os cem pos drutglco$ estorem molhodos.

D-esn e ce:s~6r~o por-a ·Olg uns, e f9ih~1 u!'iJizando-s e pontes sepOf'CI des de oprox1m'a~ao com ·~·o de Cb~Cif~aO ropi'do .. Oufdodo\S 'Jimrlares devern ser tomodos cern re~09aO 6 hernestcslc desl··(J d reo.

Rlecomendo-s.e que se] a lei ~c com flo ln ob50rvTvei 'fino 'fnylor'l n° 3-0 OIJ 4-0J com PCH'i1'O$ sim.ole~ IOU iipo iDof;)oHi.

l18' ..... - :H'

i -. ,. ~Uili·g nVO

NcO mois. 50S' j'usti'fica m os cu ronves extensos Ie' tecnocos usccos no pcssodo. Atua 1m e nte tern-se de·mons Ir-odo que curotlve '5JmpJes. nos prime Ims horos e mo nter 0 in d500 d escob ertc, soc prCle:edTm e ntos ocecucoos, t s!:.J'ficien~'e tover lei lnLl~fio com 6gvo e WbClO. rnonten 00-0 saco,

A cesorec e tidiU como cirurgf'O' potenclclmerr ·e· inf~dcda.,. Nos g·e.stOr'll'les sub metfdos 0 c e screo ele·'!tva OILI em 'fmbol no de porto. hid~ pet:!d e: ntern i3 nte dg lnle g-rh:jade des. me'mbronos. recorn encc-se ol"ilfibto'iicolem pia profll6 i lee _- Revis 6 es !i!i~'lemaUc as tern dem 0 Ii'Lstji'·ado it: I CIg mente CI'u e 00 Hn~ibi6tr coo p:r·ofUc tT co, ern il pen C 5 ilJima d o$olgem, ~mediatC!meriite apo.s CI cl~mpeCimentg do co"rdCo. e preeeelmente efel [VQ In a p ~e·veil!i r;:a Q de m.@rbl d ~ d e i n'lec CTi!lSCI, pue'perc ~ mat,elino ,. Multo'S esq it! if: mas d e ~ nt~bl6tkos Ts:C!,~Ci de 5; au ,eml CI:5:8@ elg.c;:Ho ~e'm ~rd!O e..:dU'dados~ sern urn CI c lara de monS'lra~ao d ~ 51!.l'plfe mac ie de. qua1 q uer urn del es, IRec: 0 mendel ~S e. porta nte, a U:!H:lI de IU rna e !elr:alo$lP orin rl ae· prim·eira ge~c~,i5!10 (cefaZJo~lPiii:ii au c:ef'CIiD'HDlICII. :2 Ig endovenoso) cu C!I mplc IIIna (2 g en d cveno:s C] ) •.

A C! i:l~ibioti'colem pTo curc:l'H"Io r§ fndicodOI ope-nos nos C(t5.0S com U In diagn&~tlco confirmodo eu cllnicClment~ suspeito de inleCCao~

H:oje e co~tume'disseminod.olenlre O,S; medic: 01; 10 usa de CIlfl'li-innamal'orlos. lnd icado!!: como analgesicos:. To I medidc nco ,se jlJ~I'ifico 6 luz do rtsi01ogfo, p.oiSi CD Tn no mo~:oo e orocesse noturul de def'E!!sc do o~goJlis:mo Eli os an 1i-'ihncrmo"t6rios< cccem opr,€~en ~CJr Ci'lgu tis, efeitO'll cokrterols grCllyes como e fn5uflc:1eneic ~enol Agude. POt lsso. .0 nc~geS!CO$ com ens

devern ser de- e5colh O. 0 oe nos qU oneo ne cesserios. n

,3\. Scndagem v'e:si'cigi co:~dil'ilil.ll g

ACOrisel ho-se 0, drenagem vesical em ~i[!r~'e rna fechadol par plSriodo d,e apm)l:'imcdo men i'e S~i$ ncros, do dos CIS 6 bvlos diflculda des de deombuloCao e a dlsten:SQo vesicol per demorc no restcbeJecirnel'il'to do rnlcccc &.sPO[1't(l nee, Nl60 5e lu~'tifl COl e eon ijn ui doce de sond cgem opas. este pa rleco de '~'emp c, 0 me nos q ue, por QI:.iOllqiJer mol iVQ. CJ mulher devo perrnenecer em repeuso no ~efl'o par tempo tcmeern rnols proloru;;trodo, 01..1 no ev~ r'll'tuol1do:de de que 0 Igu me camp~cac;ao Ie nho eeorrtde.

Em candi~oes de non'nCl'lidode do cto cirurgico. poce ser perrnllldc 101 Olllmenh:u::60 do puerpera em tempe prscoce, utilizondo-se Inidcllmenle dielos preferenha'menl'e liqllTdo5. Decorrldo perlodc de oproxi mad amente :8 0 '12 hOTO.s;, Ii berc -se C! die,h!J~

o levcrncr e COm 11"1 hor prec oc es sao rs CO mendeces. A.. reSITilt;,oo 00 fe ito J 01 em de cesconlcrtcvel. lcvore ce (:I (:I po~ec 1m e nto de fenome nos Iromboemlb61r C:O\!i,

A cmemantecno deve sere~tlmulodc e lnlciodc 0 mais. pracccemente pos::;i'¥'el. O~er,ec:e inumercs vCfll'a~ens:. enllFe cs qucis, to estobe1ledmento do in'tegro(;oo psioulco moe-'fiIho iver Capiluro -161.

A cescrec e' procecUmento c:irurg'ico I'ni,iloswa de cov.idade .abdominal, sujeHo a compticccoeo-s, rn1ro ~opercrI6ri(l s qu e obrigo m 0 Llll'en~ 00 pos;·operrrt6rl0. Asslm, recornendc-se espemr pe-Io rnenos 0' If>e!'tabeledme nto porciol do run Q6c ~nt~linol opes e ceseree. e dar 0110 hcsp~folar 00 'nna~ de 48 heres,

o fa chorne nto de pl:Jle com 'no Ilpo nylotl lm plic'o em refire do d os pc ntos en~ re 0 ~etimo ,9' aedma d ie p6s;~operctQrio.

'8.~

A cescrs a €I umo lcpcrotornlc coe, q UCU'10 0 bern jndica do, tern seu pc pe·1 n 0 d,minvi~ao de merbleoce e ffiortofldode. motemc e penn o i'eJ I ,

Quondo se indica urnn eeseree, elt] deve ser reoli ado com 0 tec:nk:a ode que de, levClndo em considercc 00 OS me is recentes evidencioSi den~'i~CCtS'r poro minlmiw{ 0 pOS!!jbmdcde de complicocoeSi lnerentes 00 procedi mente ..

No ,entento. como rOI discutido no C.apitulo ,4, 0 ~eonz'cu;o'o de' cescrecs desnacessencs e potenciotmenle ocnoso, considerondo que os ~i:scos: de' mOfbido'de e monoltdade metern (] e perlnotol '$000 rnolores neste prccedimento do que no porto vo ginol.

11

n

USIST1ENC:llA A IMUlHEIIN D IPA:R.lO ,f~IIflCIIIPE

r

O f·'· t"I"· d ' t- h ,fi. ~ - .....A

'O'rclpe. iJJ _I_I~O •. (:I f"!IO pro ILa Ch.J~ I;emc::a ueSide 01

Anfig utdadB,r contlnu a tendo I,ugor de deslcq ue no obste'lriCto modem o, Q uende bern urtili'zodo e instrume ntc voltoSo., C 0'10 borclllnd 00 de forma 'Hleliva e 'Importanl'e n a r~ali1)o\';ao do porto 'vO,gf'nol. ~nf'lelf:z;menhe. 0 e!iitrgmo negative ~ue lhe "oi imputodo pelos anl'lgc.s pr6Hco,~ obSih:M'rlcos p,ersiste ,e: ntre' cs Ie igos e e r'!1'~re a quele-s que' nEro forom {ldeQIJadomente' tref nod o,~, core seu U10.

r

11 oj 6' , enconfro rn-se C]ircnh]d 03; de pnJtic(1ocstetricC! es opl]c,c:n,;oes; de f6rcipe em cob eccs oU'a~ ou eru::mvodos no esllf"eilo media do concl do p orto (C'O:Ii!IIWa ·h'!!dh:;'~'~I~'o, (lJlbsQlul-a)., 0 r&rcipe baixo. no entonto, ,e' rnels r,eque~rdo cfuclmente Qlie hOi 40 o nos. dIo nte do comproveuo .eJ~c6cTCl em 'e!J:vitcll" o hipomo :reto I, c~revrond 0 0 peliodo ,eMpulMVQ e m'inlmiz.'Q ndo O~ risees de 58queic$ n~'uroI6g1cO$_,

n

-

Em esludo de rnetcncuse. cornccrcndo 00 rorcipe 00 v6ctJ 0 -e :.::110 tor. ev id e ncl 0 u-sa qu e e s te as to cssoclcdo o rnencr rnorbidcde moterno, reduzjl'ldo I"mu mas. dar peri neot 0 usc de on estesro geml e reg ion o I e 05 pnd ices. de c esc reo. a fore lee en iTi~ ron to, es t ~ ve men os ossoc lc do CI celetehernotcmcs S! nemorragto$. feiiniono~ nos neonclos. Vole destocor. no entente. que 0$ recernnoscld os [100 op resen I orom d enos ~e nos com ne nlium dos ~rr5tJ\J me nt .05.

,-

Ne~l'e cap ltu 10 ~,e..o 0 0 bordo des as; pnncipcfi!l Fu nc;:oe-s: e eamcteri~:lkas des I6rc:i.P~~r os rnodelos coste merr"CI mente ulm~{j:dos.. ILlS indic,oli;oes de seu uso H as, cOf1di<;oe~ rdJecF.s de oipncob'i~dode do nns'!rumen to. As, 'h~cf"liC::05 de' cplic'o(:co sereo enconfrcdcs em Urvros lextos !LId equadioSi. 0 opten dizado protico dev€'Fb ser eletuCi do em i'fl$li hJj'~oe$ de so ude preporo des p!Jm' !leu ensino. cam fns;trutcres: dev.4do merl'he' lreino dos it!! experien,I'e's,. Ape S!O r d a recente d ivulgo.;;co do v,acuo~';dro t,Of no E!JI!"O~il. ,e:sh;~' in~trumenta nCio :sere. eberdeee. Em lenl'lo$ prcm'~ic,o~, soo U i1Iizl'H:;:OO e mUffl'o re~~rTto n.o terrilcrio nacloncl, hevsndo urn numerc muito pequefi'O de p'ron~Sr\OnCji-5 tre'i'na'cos.

r

r:

r

-

r

T em como p~in c:ipois f(J riC; a es 0 0 pr,e~rua o, tlf'{H;a'O~ ccosionclrnen I',e rotcu;:ao do polo cef61ico lelal e 60 rreC(Jo de cS!iTn em lsmcs, Voric ccn$~dlerClVleimef'l h:l!. em forma e i'CI mon ho, (nos; basic omerrle 'e' constituido de dols :!'Olmos q ue se crticu lern o pos serern il"'l1roduzrdos: $equenciolmenh~ no vogina, de eeerde com 0 po~i~ao do para cei6lico. Cad ammo ,e consnfu ido p or cejher. cobo. nCltSle 'e orticulo 96 0 e tam duos curveluros; a cef6licQ que c brigarO 0 cobecc fetel, ,~ c pelvicCl eu H se relacionlll cern c co 1101 ee porro.

Nos F6r,c ip es eruzo dOS!, qu'e a po:; orllclJllados lie om em forma de X. e meo' direifa segu[(l(Q 0 romo dfreU'o qu ~' .. opos oplicodo~ ocu para o qu adrorl'!Ii:i! dl'rei 1'(1 de bo de rnoternc. POT outre ,had D, a m 50 e sQuerdo ernpu nhc r6 emma esqu erd C), que se ioc.or6 InlO q ocerc nte eseuerdo de beele m al'erno,

At concovkja.de do col her de CO do rome sa deft,o nte e ss op6e. sen do qu e sues e):;tre midodes jamais se e ncontrom, amen[:z'Ol1do c compressco ,el'xercki'c sotwe. 0 cobecc fe,tol,

, _ Fe rclpe de Si meson- Brou n

Coroclerics1iccs: Ar~k U[CiIi:;:OO '~XCi per encoee Acenlh_n~do cUif1Jeiurol p elvlca

UtEli~.r;60·! Nos 'etos; cern sut!!J.m sog if'CIl no dlcmetro (5 nterc-ccsterier cu nos veriedc des de po.sicoo onterior ,e· pos·f-erlor .. sern eesse importarl'te.

2. F6rcipe de Klellcnd

C:aracterisncrn.: Ar.l'icul0t;60 rnovel. com de~IKze' do rome d1mllo sobre o ~$que(d'o

GuwClhJra De~ViL'-a d lsc i"e'IQI

umi~ac;;:ao: Pode' Sier o.plicodo em '~odos as condi90S:\l. fV(lriedCide,~ obllquo~. dtre'h::)$ au lrcnsver-scnl .. ~ 0 pleferivel pcro ser oplicodo I"Ic:!S P-QSiC;09S fronsversos e nos oii"!'ieriof'eS OIJ rpo.s:teriores com bosse ~-ero!iofl'9 orneo $ignific:o'tiv(:J. umc V,e'l que Dermite u ma pego que pOSisibilife a corre<;oo do a~incnfismo ~,orl:iCN.Jlo~oO mO\leIJ. fela quoc5e ~n exl!)f,e nclo de eli rYctoro pel~cc, , rns-trumorrfo retcder per e~ce~~ nelo.

3. forcipe de Pi ps r

Corocteri:dTcos: ArHeu'lc~ao 'fixe pat 'enca'il-vu CUNo'turo perineo~ ace ntucda

Curvatures' C Ei!-lolico e peMco pouco pmi'!lurtdada~, prcrnovertdo dii.sc[s·~·a s;olidf:c'Vco, do os.s.oolho penneoll I!i!O rnornento do. traQao

U Imm<;co: No porto !~H~hico co m dir&cu'ldo d~' de de~p'endimef."ijto do polo c~l6lico derrocierm. A cobecn precsc, obri"gOitaIiamerrh~. ester InsimJodc:t. No indf,sponibmdode oeste i'rulr!.Jmenl'o. 0' ro~cipe de KTellClf'ld OU de Simps;o m poderil 0 :!iub.!l:iirui-IQj d'ep,endendo do. preferencio e tr9~nClme nto do por1'~ir,o-

n

1., fore [p B de cliVli'o

II!' C.obe~·o ~1"Iel rJO ~nf[6fl'O v,agi'rlloJ, sern n~c~'$~d(]ld'~ d~ .seporocco manu('JIr eos ,gtc iI'iI des· i6bJos.

'I Cabel\;o rectJo·~Q.ndo '0 Ciuoofl'lo pelvico" _

ii SUh.!'lO' .$iC'gj;oJ no dU5meifO (liI"ii;e!G1~po:detfo!' f.occJp,i10 pubfco IOU

oc'cJpito 50ctQ)' OU nos v.oriedades de pOsiC'Oo OCCfptc' direUo OU n e~qi(Jetdc! cr.J"eriore.s {O,ClA au OEN.

• r<l',o r'~~ao dQ' eebece ',eJa/ noo. >t$,l(ceaffi' 4jtl.

1. for-cipe, b el~o

Cabeco fe·jol pera rnenos no plano +2 de De ,~~'e I el'1Jr,~ m e JV de Hodge :!lem, IilO efl'tarrta" alcan~a[ 0 (Is-soa/ho peJvlcQ" com:

;0 ~j(1t;ao s c4~ (voriedooo d'~ pruiCCio occrpita esqIJeldc OIJ d'f~j'a onlerior rodondo pam occipJto ptJbic,o OLl varleoode de. posi(;OO oCCiprlp e~~'uetdo ou dfrelt'C· p05 r:elfior redondo Dorc o-cciplto WC'fO). ~ RotcrC(Jo fflQjor que 4SIJ (,voriedcde d~· podt;:oo or::dpij'o ~fOns;y.er.sa. C1ccfpita ,e.sQlJerdol ou dire-Un posJerlor' mdtl'ndo pcr,a occlpito pubJ'CQJ.

:3. Fort;'! rP e m edlo

~ Quando a oplic0C'Q'o do f6rc¢te foz:-.se em cooecc C[1jOo verl~c'e es16 ocrmo do pIano +2 de ,De L~e I m de Hodge. com polo ce'fcl~eo rnsjfJlUoco. t COfl'l;'\~nii!l'I'1Ie.' e ideol ,0, porecel de '0 iJ'rn 0 b:ll'e.:'~ d'~;i.1do 005 ris-cos ine.reni,ies ,r1 wo op[I'C!1~ao. Na pn:Hfca obsielrk;o Itlluol ~ pmc:eolfmel1 ~o de ,e,:«:eCao.

I nd!C::,Q,<;'oes

A u'l'lnzQ c;c 0 do 'Forcipe tomo-se jU:$,liflc,ov,el em cosos que- ameace m 01 bern-ester rnoterno 'elou -r!'3't'a~ e qu~' pl',)s~om ser re"lerlicilos; ou m}~lho~,cdo$ pe.lc US)Ij' odequC]do e !legum do if'!:tflllJmerlil'i:J.

n

Algu mas Indlcaeo iBi$ mcdeflna'5 inclue m Q doenco cClirdfo COl; do enco

- -

pulmoncr grove. infec<;oo' lnfro-porto, cer os condJ~5es ne.uJOlogicCls ..

,ec.lampsia e. :sindrom'9 HELLP ~ 'IndfC(:I'.Ise, tombe.m, nc perJodo expi:J.l~vo prolo.l"1Igodo. seJ,o per e.xcu.J:s.roo meteme. per inarcio ou hipoatMdode ute-rine OUl, crnda I' per incap OIcldo de de u~nizC!r adequada men~ 01 prensc abdominal. como p ode oconee o pos. en ClllgeslCli p e.rirhJrol au quando 0 moe, e portcdorc de umo grande h ernio obdom·inal ..

Nas. pertodero s de cleo lriles. IJferinos: pn~tvics. '9specio Imente· ceserees, em virilUde' do risco imrnen1e die n::r!UI'CII dO' u rero, cesterno-se c'b'rev[ar e per" 0 do expu Isivo com 0 U5,O profilolico do forcipe.

As IncUccu;.!S.e·$ fetal's incluam 0, prolo pso de. cord aD U mbilic 01, 0 .rn.frlmenTo fe'tor agudo e CD c:abe~(J derrodeTm Insii"ll,lodO no porto pelvtCO',

Para minlmJlOr os sup OcS los riscos de I.f~ilizD~a 0 do f6rcipe. tome-se imprescindivel que atglJlis pr,e-.requisitos S:i:ljom obrigcl~'orualmente !ie-guidos. Q' fiIiiI.a'Rs Impo.rt~ rute' dele.iI! e 19 boa qualiA t;a~ao d~D' ob$wh;'Q:. No indic OCoo ,e.. no reol~cu;;ao do procedimen,t,o. pore qu e. c cpcreHlo 56'jO cdequadGlmente cplicadOJ necessltc-se:

J. C once-ptc vtvo 01) com ,rnorie. fe<;e,n e 2. Anesle.s;o materna

J. Bexl~Ja voda

-=. Colo com dHotar;Ct,o compte·tO' 5. MembfOi'1IOs. ovulotes lOtOS,

Q. Diogno..stfco correIa .o'er variedade de P05rCOO rOp. a.EA. ODP. etc.}

7. PropOldonoNdoae cde g [Jade ,en. rre to lele e e petve me ,'efna

8. Apresen t'o~ao pe1a menos no plan 0 +2 de De Lee I ,en Ire III E" rv dtil Ho dge lpreferel"lciolmenle· no plonQ +3 de De Lee I IV de' Nodge. 110 cdlJorldade c grande lndica~do. de Clpljcrn;:oo do opcrrelh0)

9. Eprsrotomia (preferencia-lmefl ~e medio~I01teral)

IEmboro 0 bJoque:ic pvde.nd O! p~CI ser odeq lJod 0. perc 0 'orcipe. de clfvio, a enestesle reg[nnol. penldu rcl IOU r'cqLH2.. e IiJsualme nte mquerido nos r6rcfpe·s bolsos au m adios H quan do h6 di ~cu ldc de de ~n'l'erprefc ~aol do vcriedode de posh;:ao fetal. especialm-ente nOI presen~a de' bono 5erosongmnea volumosc, Em pcuccs oportunidodes • necesserio lJ'lirllCI a c rUl~~h~;sia gero I..

'99

Apcos de-disao dial apr~ed'iijQ dOl f-Q~(:'~p,e.·t e aln~e·,s. de seu llil!lSO, de.ve~:5e ese'h:m ~,ecer d m'll!Illhei~ D 'qj,U1e Sie.ra ;renc,~ tmll'i1;~ ~1~~~lr.'iI,~h).'·I~ ern ~e;I)i;H;ao CliO pr-o cedimerdo. Dev,e,··:s;e, ·de\!I1'IICH'l15~n:n '5,eguralliil ~a ,e. iJileai\lrmc r a nee: e!ssidade. em proi do c ~'i1I(:,eiP~o au O.a p,~·6;priig mae~ d Cl use dOl hl$fri-Y iiJ'IIe'ntJQ~

Resi,.imldolmen'l'e, us' ©Qndic;EH~;s.. neeessencs pc rOI o plic 0<;00 ,do 'f6rcipe pod-em ser en iJnciodCl.5 em cinco mgms bask:os., come referido pot fern~fI;do MagaW~ae$:

'1 .. Per,meobilidad'e ebsoluto = mgra do 11vre· tr'onsito :2 .. ACJ~~$ibili'd ode l6 eir = regrn do pronto 'apre e rnoa

3 .. Propon:::iorJcltdade e'xcfc - r'sgrol cc cccmcoccec perfeih::l 4,. Perce p~'ibi[ido de completa _. fegnJ do diagn6.s:lko tctol

5, Re~DCimlC:! biliCl ace ~n t,~gil"O~ - F€'9I"O' do: h~crnico corsciente

Apo.s, 0 de~ivr·omerrl(J1 r'lo~mot 'ele'~ua-~e !U revlsoo eritsriesn do cane! I de parte. em bU5CO de' locerat;ces', Em seguido, proceda-se 6 epiSr-Of~oHo _ ReoliFellr tooue r:et·al co 'finClI dQS pmcedi'me'ntos, com 0 intuifo de confrrner' 10 i('1fegrrdode des estru I oms ·e a aUiS9n de de trans¥ix·cu;:aQ do rnJo com portio'S de SlUlUNJ.

Os pertos ins nu me! n to ls DS<S 0 ciom-se 0 010 lor risco de he rnor, o.g io 5 no ooortc pe node e puerp eria _ E ebsel uterne nte n ecessorlc oten ~ao redcbrcdo a mulilsf Op05 0 porto. E 0 memento, lornbern, de demonshcr a puerperc que seu recern-nosclco e~hJ soudcvel e sern lesoes deccrrentes do utili~L)I:;:OO do lnslrurnenlo. A lFOnqu~izLlf'.;ao do mulher e seu ccornponnonts e hmdcrnenlcl,

IEmbma 5!e.~a lnstrumento vofioro. 0 L.1ftiJim t;:60 do 'forcipe e alnda multo irreguIOf .. A.~ pfllidpa'i~ causes seo. prevcvelments, '0 eSiligmo negotrvo q U®' Ihe e lnc deqlJodo mente· impulClda e a ina b'illd~de 'mcnLcc d cs pt'Ofi.!]''Si'Oncrls pm·a SfJU uso, Os $€fV.i~Q~; ee l~mino devern propcrcicnnr, oquel~$. que se inic icrn na orte ob~t~triGa. teecs os cOl"!dlOO es de aprelld1zodo pore q'.H~:~ cs profisskinofs ~Cllbam qUClndo e como ufmzc-Io

... it" ~ • . ~ ~ I

po.roo L!ene~ ICIG ccmurn da :scuds rnoternc e neonoy'o._

rw.

-

Você também pode gostar