Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Leia um pouco mais so$re o mo&imento mundial dos Esperantistas, e*presso no +anifesto de Praga de !,,-.
E o in#l$s"
O ingl.s uma lngua e*tremamente /til na atualidade, pois considerado ho%e uma lngua franca ou au*iliar. +as, uma lngua nacional e com isso traz pro$lemas de nacionalismos. Ele sempre trar pro$lemas de relacionamentos do tipo superior0inferior e isso n'o democracia1 O grego, o latim e o franc.s, % foram como o ingl.s. 2 3ist4ria lem$ra0nos 5ue tais lnguas s4 foram dominantes, ap4s os seus po&os terem dominado o mundo. 3o%e o modelo dos E62 predomina, mas se algum dia o 7ap'o &ier a dominar o mundo economicamente, teramos 5ue aprender o %apon.s8 9laro 5ue n'o de&eramos1 :a E9O0,;, no <io, &imos o caos lingustico 5ue se gerou, 5uando os tradutores cruzaram os $ra os por falta de pagamento. 2s reuni=es do >orum ?lo$al praticamente n'o mais aconteceram1 @e o ingl.s fosse realmente uma lngua internacional, isso n'o poderia ocorrer. Portanto, o Esperanto a solu 'o presente e futura para o idioma internacional. Por outro lado, a utiliza 'o do Esperanto por pessoas de diferentes nacionalidades est criando uma cultura com identidade pr4pria e de carter transnacional. Este fenmeno est ocorrendo 5uando a humanidade atinge uma consci.ncia uni&ersalista e come a a $uscar um unidade mundial.
Como ! o Esperanto"
Este idioma foi composto $aseando0se nas lnguas modernas. O Esperanto, comparado As outras lnguas, mais fcil de se aprender, por sua gramtica mais regular e plane%ada, de apenas !- regras $sicas, alm da pron/ncia essencialmente fontica Bcada letra tem um /nico som e cada som representado por uma /nica letraC. 2 2cademia >rancesa de 9i.ncias o 5ualificou como )uma o$ra prima de l4gica e simplicidade). 2 sua gramtica e*tremamente simples, n'o h irregularidades, nem e*ce =es. :'o h complica =es ortogrficas, a cada letra corresponde um som e &ice0&ersa. O &oca$ulrio corresponde a um n/mero limitado de radicais, 5ue s'o $asicamente internacionais. Os sufi*os e prefi*os geram um grande n/mero de no&os &oc$ulos e &ariantes. 2 lngua portanto muito rica e e*cepcionalmente fle*&el.
E os li(ros em Esperanto"
9om pouco mais de !GG anos, o 5ue para a cida de uma lngua n'o significa muita coisa, o Esperanto tem compro&adamente &asta aplica 'o na cultura e na ci.ncia. 3 mais de HGGGG ttulos escritos na lngua internacional, de carter cientfico e literrio. Praticamente, todas as grandes o$ras literrias % foram traduzidas para o Esperanto. Desde a I$lia, o 2lcor'o at as o$ras como as de @haKespeare, ?oethe, ?arcia Lorca e 7orge 2mado. 3 muitos tra$alhos originais em Esperanto tam$m. 2lgumas o$ras escritas originalmente nesse idioma se tornaram t'o importantes 5ue foram traduzidas para &rios outros idiomas. @er esperantista ser pri&ilegiado culturalmente, pois pode0se ler sempre uma $oa o$ra no idioma internacional. Os assuntos s'o muito mais internacionais. L.em0se muito mais temas so$re a 3ungria, a 9hina, a @ucia, entre outras na =es, do 5ue leramos em Portugu.s. O 5ue se l. em Esperanto normalmente muito $om, pois todos os esperantistas trazem o melhor de sua cultura para o idioma internacional1
:o <io( 9ooperati&a 9ultural dos Esperantistas 2&.!F de +aio,L# sl.;G" 0 9EP ;GGF! 0 <io de 7aneiro 0<7 tel.BG;!C ;;G0#L"2socio Esperantista de <io de 7aneiro <ua @enador Dantas, !!# sl.;;F 9EP ;GGG! <io 0 <7 tel.BG;!C ;LG0-!!, @'o Paulo 2ssocia 'o Paulista de Esperanto <ua >ustolo !;L 0 Lapa 0 GHGL! 0@'o Paulo 0@P tel.BG!!CF"-;0!!"F
As Consoantes
$, d, f, K, l, m, n, p, t, &, z s'o pronunciadas como no portugu.s. c 0 pronuncia0se como o )ts) de )tsar)T % 0 tem um som de )i) $re&e como em )pai, lei). g 0 sempre gutural como em )gato), nunca pronunciado como )%) mesmo na frente de )e) ou )i). h 0 sempre aspirado como na pala&ra inglesa )house). r 0 tem um som fraco com em )caro)T nunca gutural como em )carro) ou )<ita). s 0 sempre forte e si$ilante como em )sapo, assim).
, , , , , .
U 0 pronuncia0se )tch), como em )atchim)T
V 0 pronuncia0se )d%), como em )ad%eti&o, ad%unto)T W 0 fortemente aspirado como em )mu%er) do espanholT X 0 como o nosso )%) de )%anela)T Y 0 tem o som de )ch), como em )ch)T Z 0 tem o som de )u) $re&e como em )pau, mau).
A+C2DE345%6I789-,N OP RS:TU;1<
Nasali=a.o e 3on!ti'a
Em Esperanto, n'o h sons nasalizados. Portanto, muito cuidado para n'o pronunciar o )a) como em elefante[elef'te, logo a pala&ra )elefanto) em Esperanto, pronuncia0se )elef0nn0to). 2 cada letra corresponde um /nico som e &ice0&ersa, por isso o Esperanto uma lngua a$solutamente fontica. 9omo e*emplo, temos pala&ras em Esperanto iguais ao do portugu.s, mas escritas foneticamente( )Kara, fiKsa, Ke) 5ue significam )cara, fi*a, 5ue). Em Esperanto, n'o h letras mudas, nem encontros consonantais. \uando aparecem, letras iguais s'o pronunciadas distintamente( ]Ou a^ > Bd%/0uC, dommastroBdom0ms0troC, mallon#aBmal0 longaC, dissemiBdis0s.miC, pa'*oroBpats0horoC, last*oreBlast0hreC, mal*ela Bmal0h.laC, sen*altaBsenn0 hltaC.
Bd%enn0t0laC, *elpi Bhl0piC, e@o B.0hrroC, pa)loBpi0loC, A rnaloB%ur0n_0loC, loBoBl0KoC, ri(eroBri0&.0roC, sesa Bs.0saC, CipoBch0poC, fraDlo Bfru0loC :ote 5ue em )geologio), as &ogais apostas formam sla$as aparte e portanto o acento, 5ue paro*tono, recai no )gi). 9omo &imos anteriormente n'o h encontros &oclicos BditongosC em Esperanto, mas a n&el fontico sim( a% 0 )i) como em )pai)T e% 0 ).i) como em )lei)T o% 0 )i) como em )$oi)T u% 0 )/i) como em )fui)T %a 0 )i) como em )iai)T %o 0 )i) como em )ioi)T %u 0 pronuncia0se )i/) T aZ0 )u) como em )pau)T eZ0 ).u) como em )europa)T
Al# ns eEemplosF
]Ou a^ Sin)oro Bsi0ni00roCT 'aroBts0roCT Cer'iB ch.r0tsiCT pensiBp.0nn0siCT man>iBm0nn0d%iCT monto Bm0nn0toCT >o)oBd%0ioCT n n Bn/0nnCT min Bm0nnC, Banti BK0nn0 tiCT ?armaBtchr0maCT Bisi BK0ssiCT Brei BKr.0iCT patro) Bp0troiCT balaiB$a0l0iCT bala) B$0laiCT mor#aD Bmr0 gauC. :ote um detalhe( 3 tantas sla$as em esperanto, 5uanto as &ogais e*istentes em cada pala&ra. 2tente para o fato 5ue o )%) e o )Z) s'o consoantes.
EEer'G'ios de Pron0n'ia
2lguns E*erccios a mais, para &oc. ler em &oz alta( ]Ou a^ CiaH ?iaH re#iH re>iH i H ) H pr )noH mal) naH ses*oraH *eroinoH pesiloH pe=iloH antaDH (estoH (eCtoH pra loH fraDloH nenioH adiaDH re=er(iH Bra)onoH feinoH ?ielH Can'eliI ]Ou a^ ,alple)H d deBH ti )H B iriH aliaH daDri#iH diman?oH sin)oroH a)nH a#oH a>oH ?asaAoH pe?)oH man)oH eBs'esoH farma'iaH fl idaH foiroH #eolo#ioH infanoH b l)onoI
BJsa, tcha, r.gui, r.d%i, u, i/, pr/ino, mali/na, s.sshra, herono, pesslo, pezlo, nn0tau, &.ssto, &.chto, pra/lo, frulo, neno, adau, ress.r&i, craono, feno, tchel, dimnn0tcho, inn, go, d%o, tschass%o, p.tchio, mnio, eKss0tsesso, farmatsia, fluda, foro, gueologuo, inn0fnno, $ulino.C
Todo o AlfabetoIII
2s ;" letras e seus nomes s'o... ]Ou a^ 2 a 3 ho O o I $o b Wo P po 9 co D i < ro ` Uo 7 %o @ so D do c Xo d Yo E e S Ko J to > fo L lo 6 u ? go + mo e Zo a Vo : no M &o . . Z zo
9omo se pode notar n'o h em Esperanto as letras )*) BiKsoC, )N)BipsilonoC, RBduo$la &oC 5ue s'o usados
apenas como sm$olos matemticos, assim como em portugu.s usamos o alfa$eto grego.
Ad)eti(os
-a -a) 2s pala&ras 5ue esprimem 5ualidade das coisas s'o os ad%eti&os. Em Esperanto, os ad%eti&os terminam em )0a) no singular e )0a%) no plural, concordando com o n/mero do su$stanti&o. Eis alguns e*emplos( granda (grande), forta (forte), utila (til), fortaj evaloj (cavalos fortes), alta do o (casa alta), riaj viroj (ho ens ricos).
9omo se pode &er os ad%eti&os tendem a ficar na frente dos su$stanti&os, mas esta regra n'o fi*a. Podemos dizer( )Dio $ona Ka% po&a) BDeus $om e poderosoC. +as o estilo comum faz.0lo anteceder o su$stanti&o.
Ad(!rbios
-e @'o pala&ras in&ari&eis 5ue e*primem circunst_ncia de tempo, lugar, modo, 5ualidade, 5uantidade, afirma 'o, d/&ida, etc. Em Esperanto, os ad&r$ios deri&ados de su$stanti&os, ad%eti&os, &er$os, etc terminam em )0e) e s'o in&ari&eis em g.nero e n/mero. Por e*emplo( !one (!e )" rie(rica ente)" certe (certa ente), hej e (e casa), laste (ulti a ente). 3 tam$m ad&r$ios primiti&os e 5ue n'o necessariamente terminam em )0e), por e*emplo( hodia# (hoje)" jes (si )" ne (n$o)" pli ( ais)" nenia (nunca)" anka# (ta !% ).
1erbos
-as -is -os -i - - s Os &er$os ser&em para e*primir uma a 'o( &etro skri!as. ' ' ' ' ' &edro escreve. ou, ainda, uma rela 'o de estado ou 5ualidade( (akto estas !lanka.' ' ' ' ' (eite % !ranco. )stos ultaj ho oj.' *aver+ uitas pessoas. ou, ainda, para e*pressar um fato( ,ondris! ' ,rovejou! Os sufi*os &er$ais, em Esperanto, s'o(
presente )0as), passado )0is), futuro )0os), infiniti&o )0 i), imperati&o )0u), condicional )0us).
9uando vi , falei co ela e fo os : piscina.(;ia venis, i parolis al i kaj ni iris al la na/ejo) :o entanto, h &er$os impessoais como( 6hoveu (&luvis), 0e/os (0evar+).
O &er$o )ha&er) no sentido de e*istir, traduz0se para o Esperanto sempre como )E@JD) Bser,estarC( 4 anh$ haver+ festa - 5orga# estos festo.
Arti#o
la 2 pala&ra )la) o artigo definido em Esperanto, significando )o, a, os, as). Por e*emplo( la patroj (os pais)" la granda leono (o grande le$o)" la ka poj (os ca pos). Em Esperanto, n'o h artigo indefinido. 2 indetermina 'o marcada simplesmente pela aus.ncia do artigo definido. Portanto( 7iro ortis. -' < ho e orreu.
RaG=es e Terminaes
sanPH bonPH mortPIIIQ oHaHeHiHasHIII 2 <aiz a parte in&ari&el da pala&ra. f importantssimo 5ue sai$amos reconhecer as razes em Esperanto, pois o forte desta lngua a deri&a 'o 5ue fazemos com as raizes e as termina =es( Moc. % conhece algumas termina =es( 0o,0a,0e,0i,0as,0 os,0is,0i,0u,0us san=o (sade), san=a (saud+vel), san=e (saudavel ente), san=i (estar co sade), etc. skri!=o ( (a)escrita), skri!=a (escrito), skri!=e (por escrito), skri!=i (escrever), i skri!=as (escrevo), vi skri!=os (escrever+s),li skri!=is (ele escreveu), skri!=u! (escreve!), se ni skri!=us (se escrev%sse os).
Interro#ati(os
2 III" 7esIINeM 9io" 9i " 9i )" Em Esperanto, 5uando se pergunta esperando0se )sim)B%esC ou )n'o)BneC como resposta, utiliza0se a partcula )Uu) , no nicio da frase interrogati&a( >u li an/as? ()le co e?) -' @es, li an/as (Si , ele co e) -' 0e, li ne an/as (0$o, ele n$o co e). 3 outros interrogati&os em Esperanto( ;io A 3 Bue? -' ;io estas sur la ta!lo? (i!roj 3 Bue est+ e ci a da esa? (ivros. ;ia A 8e Bue tipo, co o? -' ;ia estas la li!ro? Cona. (6o o % o livro? Co .) ;iaj estas la li!roj? Conaj (6o o s$o os livros? Cons) ;iu A 9ue ? -' ;iu alvenis? &etro.(9ue chegou? &edro.) ;iuj alvenis? &etro kaj 5aria. 9ue chegou ou ? &edro e 5aria.
Res mindo
Moc. aprendeu at a5ui os seguintes itens( > Substantivos teminados em ! o! no singular e ! oj! no plural" > #djetivos teminados em ! a! no singular e ! aj! no plural" > #dv$rbios derivados terminados em ! e!" > %erbos& no infinitivo ' i(, no presente ' as(, no passado ' is(, no futuro ' os(, no condicional ' us(, no imperativo ' u(" > )ronomes )essoais& 'mi, vi, li, *i, i, ni, ili(" > #rtigo +efinido& ! la !" o artigo indefinido n,o e-iste. > .aizes e deriva/0es"
O 3eminino
O sufi*o )0ino) em Esperanto indicati&o do feminino. @e aplica, sem e*ce 'o, a todos os su$stanti&os( 0g &iro BhomemC 0 &irino BmulherCT 0g Io&o B$oiC 0 $o&ino B&acaCT 0g $razilano B$rasileiroC 0 $razilanino B$rasileiraCT 0g amiKo BamigoC 0 amiKinoBamigaCT 0g edzo BmaridoC 0 edzino BesposaCT 0g hundo Bc'oC0 hundino BcadelaCT 0g frato Birm'oC 0 fratino Birm'CT 0g tigro BtigreC 0 tigrino BtigrezaCT f interessante 5ue 5uando se 5uer enfatizar o se*o masculino, utiliza0se a raiz ) &irh ) como prefi*o( 0g Ue&alo Bca&aloC 0 &irUe&alo Bgaranh'oCT 0g $o&o B$oiC 0 &ir$o&o BtouroCT 0g leono Ble'oC 0 &irleono Ble'o machoCT
@0ro Petro, @0ino Satarina, >0ino Jereza, D0ro Zamenhof, @anKta 7ozefo, @anKta +arta, @0ano 2ntono, @0anino +argareto.
4$nero
Em Esperanto, n'o temos os gen.ros gramaticais das pala&ras, 5ue um dos pontos mais difceis em todos os idiomas. 2penas na terceira pessoa do singular, faz0se distin 'o de g.nero ( )li) BeleC, )Yi) BelaC e Vi Bele ou elaC. Este /ltimo pronome pode, As &ezes, ser usado 5uando se referindo a crian a recm0nascida. +as, mesmo isso n'o tam$m muito usual. 0g Sio estas al la infano, Ke Vi ploras8 O 5ue h com a crian a, 5ue ela est chorando8 :a maioria das &ezes, o Vi usado somente se referindo a coisas e animais, 5ue n'o os de estima 'o( 0g La hirundo flugas en la aero, Vi estas $irdo $ela. 2 andorinha &oa no ar, ela um pssaro $onito.
T%omoT e TOniT
3O+O em Esperanto significa o homem na acep 'o de )ser humano)( 0g La homo estas mortema BO 3omem mortalC. Portanto, esta pala&ra pode e de&e sempre se referir a homens e mulheres. Da mesma forma 5ue 3O+O temos a pala&ra PE<@O:O BpessoaC, D:>2:O e ainda as de conota 'o espiritual( anVelo Ban%oC, dia$lo Bdia$oC, spirito BespritoC, Dio BDeusC. Jais pala&ras por raz=es 4$&ias normalmente n'o le&am o sufi*o do feminino )0ino). O pronome pessoal O:D se traduz pelo pronome )se) ou ainda por )a gente), por e*emplo( 0g Oni diras( )a gente diz) ou )diz0se) 0g Oni raKontas, Ke li al&enis hieraZ.
9onta0se 5ue ele chegou ontem. ou ainda( 9ontam 5ue ele chegou ontem.
Pronomes Possessi(os
Pronomes possessi&os, s'o todos os pronomes pessoais acrescidos da termina 'o ad%eti&a )0a), e comportam0se como 5ual5uer ad%eti&o( mi 0g )mia) Bmeu, minhaC no plural )mia%) &i 0g )&ia) Bteu, tua, &osso, &ossa, seu, suaC no plural )&ia%) li 0g )lia) Bseu, sua, )dele)C 0 no plural )lia%) Yi0g )Yia) Bseu, sua, )dela)C0 no plural )Yia%) Vi0g )Via) Bseu, sua, )deleQdela)pQcoisas e animaisC no plural( )Via%) ni 0g )nia) Bnosso, nossaC 0 no plural )nia%) ili 0g )ilia) Bseu, sua, )deles, delas)C 0 no plural( )ilia%)
AntUnimo
O antnimo em Esperanto sempre feito com o prefi*o )mal0) g no&a Bno&oC 0g malno&a B&elhoC g $ona B$omC 0g mal$ona BruimC g fermi BfecharC 0g malfermi BfecharC g suKceso BsucessoC 0g malsuKceso BinsucessoC g multa% BmuitosC 0g malmulta% BpoucosC g antaZ Bna frenteC0g malantaZ BatrsC g riUa BricoC 0g malriUa Bpo$reC +uito cuidado para :iO confundir o significado do prefi*o )mal0) com o sentido de )mau) ou )ruim) em portugu.s, ele s4 ser&e para e*pressar a idia de contrrio. Portanto, g )hela) BclaroC 0g )malhela) )escuro) e n'o pouco claro g )a&ara) Ba&arentoC 0g )mala&ara) )generoso) e n'o um a&arento ruim.
Res mo
Moc. aprendeu nessa li 'o( g O uso de :omes Pr4prios em EsperantoT g O >eminino )0in)T g 2s formas de tratamento()@0ro),)D0 ro),)@0ano),etc... g O ?.nero e o uso do )Vi) g O Emprego de )3omo) e )Oni) g Os pronomes possessi&os()mia),)&ia),)lia),)Yia),)Vi a), )nia),)ilia)
g O 2ntnimo )mal0)
2 m'e ama o filho. La patrino amas la filo: O $om aluno fez a li 'o grande. La $ona lernanto faris la granda: leciono: 2s grandes famlias tem casas amplas. La granda% familio% ha&as &asta%: domo%: Eu chamei &oc. e meus irm'os +i &oKis &i: Ka% mia%: frato%:
A' sati(o
Moc. de&e ter notado 5ue o receptor da a 'o Bo$%eto diretoC, em Esperanto, rece$e a termina 'o )0n) Bacusati&oC no su$stanti&o, no ad%eti&o, no plural e no singular e ainda nos pronomes pessoais e possessi&os. O Esperanto uma lngua 5ue permite uma grande fle*i$ilidade de posi 'o dos elementos da frase, in&ert.0los um dos recursos poticos e de .nfase 5ue praticamente n'o dispomos nos outros idiomas, mas a n&el rotineiro preferimos a ordem direta( La patro &oKis la filo: BO pai chamou o filhoC mas h pelo menos mais seis possi$ilidades 5ue n'o pre%udicam em a$soluto a compreens'o da frase( la patro la filon &oKis, la filon la patro &oKis, &oKis la patro la filon, la filon &oKis la patro,...
A ora.o predi'ati(a
9omo no portugu.s, h certos &er$os em Esperanto 5ue e*pressam simplesmente uma 5ualifica 'oBpredicati&oC do su%eito ou do o$%eto e, portanto, n'o transmitem 5ual5uer a 'o. Por e*emplo, os &er$os, ser, estar, parecer, permancer. 9omo esses &er$os n'o transmitem 5ual5uer a 'o, portanto n'o pedem o acusati&o. g La $irdo estas $ela B O pssaro $elo C g la maro Ya%nas tranK&ila B O mar parece tran5uilo C. g Li estas instruisto B Ele professor C Portanto, muito cuidado para n'o colocar o acusati&o depois do &er$o )E@JD), pois o predicati&o n'o pede acusati&o.
Me%a 5ue os interrogati&os em Esperanto 5ue perguntam por coisas BSDO[ o 5ue8C, por 5ualidade, espcie BSD2, SD278[ de 5ue tipo8C, e por indi&idualidade BSD6, SD67[ \uem, \uais8C rece$em o acusati&o se esti&erem perguntando pelo receptor da a 'o Bo$%eto diretoC.
domo 0 domego 0 dometo Bcasa 0 casar'o 0 casinhaC &arma 0 &armega 0 &armeta B5uente 0 ardente 0 mornoC ridi 0 ridegi 0 rideti Brir 0 gargalhar 0 sorrirC. 2lgumas pala&ras em Esperanto, com estes sufi*os, podem traduzir situa =es especficas e, portanto, n'o necessariamente maiores ou menores fisicamente( pordo 0 pordego Bporta0port'oCT Korto 0 Kortego Bptio 0 corte realCT nazo 0 nazego Bnariz 0 focinhoCT stelo 0 steleto Bestrela0asteriscoCT ruVa 0 rugeta B&ermelho 0 a&ermelhadoCT
Os N0meros em Esperanto
! unu ; du F tri L K&ar H K&in !H deK K&in - ses # sep " oK , naZ !G deK
!- deK !# deK !" deK !, deK ;G ses sep oK naZ dudeK ,G naZdeK
;! ;; ;F LG HG -G #G "G dudeK dudeK dudeK FG trideK K&ardeK K&indeK sesdeK sepdeK oKdeK unu du tri !GG cent
;GG FGG LGG HGG -GG #GG "GG ,GG !GGG ducent tricent K&arcent K&incent sescent sepcent oKcent naZcent mil
2lguns outros e*emplos de n/meros( !G!g cent unu .. !;"g cent dudeK oK .. ;H-g ducent K&indeK ses.. .. "G!g oKcent unu ... ,,,g naZcent naZdeK naZ !;GGg mil ducent.. !#",g mil sepcent oKdeK naZ.. ;GGGg du mil .. LFH-g K&ar mil tricent K&indeK ses.. ... F#H-#"g tricent sepdeK K&in mil sescent sepdeK oK
Res mo
:esta li 'o &oc. aprendeu os seguintes assuntos( g 2 ora 'o transiti&a e o acusati&o. g 2s ora =es n'o transiti&as. g 2 ora 'o predicati&a g Sio:, Siu:, Sia: g Por 5ue se diz ) Iona: Jago: )8 g O pronome )si) e )sia) g O aumentati&o Bsufi*o 0E?0C g O diminuti&o Bsufi*o 0EJ0C g Os n/meros( unu, du, tri, K&ar, K&in, ses, sep, oK, naZ,deK
Os , ltipli'ati(os e os 3ra'ion&rios
f e*tremamente simples a deri&a 'o desses tipos de numerais, pois os multiplicati&os tem o sufi*o B0OIL0C e os fracionrios tem o sufi*o B0 O:0C( duOILo 0 o do$ro duO:o 0 a metade trio$lo 0 o triplo triono 0 um ter o ... deKo$lo 0 !G &ezes deKono 0 um dcimo ... cento$lo 0 c.ntuplo centono 0 um centsimo L * H [ ;G 0 S&aro$le K&in estas dudeK
" LQH de !G 0 OK estas K&ar K&inono% de deK. mas, !GQ; [ H 0 DeK di&idita de du estas K&in. 2prenda agora a somar e su$trair( " j # [ !H 0 oK PL6@ sep estas deK K&inT !# 0 F [ !L 0 deK sep +D:6@ tri estas deK K&ar.
Coleti(os
Os coleti&os s'o e*press=es deri&adas dos n/meros 5ue significam )em grupos de)( Em Esperanto, os coleti&os se formam com o sufi*o )0OP0)( DuOPo 0 dupla, ou se%a, em grupo de doisT triopo 0 trio, um grupo de tr.sT K&aropo 0 5uarteto K&inopo 0 5uinteto....etcT Mi prezentos &in, sed unuope. BMoc.s se apresentar'o, mas um a um.C Jiu% du amiKo% promenas Uiam duope. BEsses dois amigos passeiam sempre em duplaC. Mi studu K&arope. B Estudem em grupos de 5uatroC.
+erKredo, 7aZdo, Mendredo, @a$ato, DimanUo B@egunda, ter a, 5uarta, 5uinta, se*ta, s$ado, domingoC. :ote 5ue )+ardo) )Jer a) e )+arto) )+ar o).
5uilmetros &oc. marchou8 +archei mais de ;G KmC. Siom da suKero &i &olas8 +i &olas du Kilogramo%n da suKero. B\uanto de a /car &oc. 5uer8 \uero dois 5uilos de a /carC. Para horas se pergunta( Siom2 horo estas8 Estas la K&ara B\uantas horas s'o8 @'o L. C
Res mo
:essa li 'o, nos &imos os seguintes elementos( g Os n/meros e suas deri&a =es( ordinais Bterminados em 0aCT os multiplicati&os B0o$l0CT os fracionrios B0on0CT os coleti&os B0op0CT g 2 preposi 'o )po) B A raz'o deC e )da) Bde 0g 5uantidadeCT g Esta =es, 2no, meses, dias, horas g Os interrogati&os( Siam B\uando8C, Siom BdaC 8 B\uantoC, Sioma horo ..8 B\uantas horas..8CT g Os prefi*os( IO0 Bparentesco por casamentoCT ?E0 Breuni'o de de am$os os se*osCT DD@0Bdispers'oCT ES0Ba 'o no incioCT <E0 Brepeti 'oC. +as antes de ir A frente diga em &oz alta( as esta =es, os meses, os dias da semana, !GhLHmFLs, !QL, F*H, ;FjL[;#, HL0;F[F!, o 5uinteto, sogra, os pais, disseminar, sair andando, refazer.
-i.o X - Correlati(os
Os Correlati(os
Em Esperanto, h uma srie de pala&ras formadas logicamente 5ue s'o os correlati&os.
@'o as pala&ras mais usuais em 5ual5uer idioma, pois ser&em para se relacionar aos di&ersos elementos dentro das ora =es( ora como pronomes, ora como ad&r$ios com fun =es de serem interrogati&os, determinati&os, indefinidos, coleti&os ou ainda negati&os. @'o pala&ras tais como( 1 2ue3" 4sso" 5uando3" 6a2uela $poca" )or 2ue3" +esta forma" 6unca" l7, 8udo" +e algum tipo, etc...
Os Correlati(os Pronominais
9omo a sua pr4pria denomina 'o indica, eles s'o correlati&os 5ue s'o pronomes, isto 5ue )a5ueles 5ue su$stituem os nomesB[su$stanti&osC e os seus 5ualificati&osB[ad%eti&osC). Portanto, est'o geralmente dentro do su%eito ou do o$%eto. Radi'ais Terminaes Pronominais l Si0 Ji0 0o
coisa
0a
5ualidade
0u
indi&idualide
0es
posse
Sio
O 5ue8
Sia
\ual8
Siu
\uem8
Sies
De 5uem8
Jio
25uilo
Jia
Desse Jipo
Jiu
25uele
Jies
Dessa pessoa
`i0 D0 :eni0
`io
Judo
`ia Da :enia
de nenhum tipo
`iu Du :eniu
:ingum
`ies
De todos
Do
2lgo
Des
De algum
:enio
:ada
:enies
De ningum
Os Ad(!rbios Correlati(os
E*istem cinco termina =es poss&eis( Radi'ais Terminaes Ad(erbiais l Si0 Ji0 `i0 0e
lugar
0el
maneira
0al
raz'o
0am
tempo
0om
5uantidade
Sie
Onde8
Siel
9omo8
Sial
Por5ue8
Siam
\uando8
Siom
\uanto8
Jie
L
Jiel
Desta forma
Jial
Por isso
Jiam
:a5uele tempo
Jiom
Janto
`ie
`iel
`ial
`iam
`iom
Em todo lugar
De todas as maneiras
@empre
Em toda 5uantidade
D0 :eni0
De
Em algum lugar
Del
De alguma maneira
Dal
Por alguma raz'o
Dam
Em algum tempo
Dom
Em alguma 5uantidade
:enie
Em lugar nenhum
:eniel
De forma alguma
:enial
:eniam
:eniom
Em nenhuma 5uantidade
#jn [ )5ual5uer, se%a l 5ual for) 0 Esta partcula pode ser usada com todos correlati&os, e*ceto com os demonstrati&os BJi0C. p.e*.( iu a%n pano [ algum p'o, 5ual5uer 5ue se%a ele. ;i [ ser&e para tornar as coisas mais pr4*imas da pessoa 5ue fala, p.e*.( tie Ui[a5uiT tio Ui[istoT tiu Ui[ este, etc... Du a%n Kna$o scias tion Ui B\ual5uer menino, se%a l 5ual for, sa$e istoC. Sie &i pensas studi8 Jie Ui aZ ie a%n. BOnde &oc. pensa estudar8 25ui ou em 5ual5uer lugar 5ue se%a.
Os Pronomes Relati(os
Esperanto estas ling&o, SD6 estas internacia. BO Esperanto uma lngua 5ue internacional.C Midu la Uemizo%n, SD67: mi aUetis. BMe%a as camisas 5ue eu compreiC. La &iro, SD6: ni de&as helpi, estas tre malforta. BO homem, o 5ual de&emos a%udar, est muito fracoC La &esto%, SD27: &i &olis, mi ne suKcesis tro&i B2s roupas, as 5uais &oc. 5ueria, n'o consegui encontrar. 7en io, SDO: mi atendis. BEis algo, 5ue eu espera&aC Menis iu homo, SDE@ ling&on mi ne Komprenis. B9hegou uma pessoa, cu%a lngua eu n'o compreendiC :ote, portanto, 5ue os pronomes relati&os s'o os mesmos correlati&os pronominais interrogati&os(SDO, SD2, SD6, SDE@. SD2 e SD6 concordam em n/mero com o su$stanti&o a 5ue se referem. SDO, SD6 e SD2, caso representem o o$%eto direto dentro da sua ora 'o, rece$em o acusati&o.
Oraes Ad(erbiais
@'o ora =es 5ue complementam os &er$os das ora =es. 2s con%un =es ad&er$iais s'o os pr4prios interrogati&os SDE Bde localiza 'oC, SDEL Bde modoC, SDO+ Bde 5uantidadeC, SD2+ BtemporalC, SD2L Be*plicati&aC. Diru al mi, SDE &i nasKiVis. BDiga0me, onde &oc. nasce.C Li indiKis al ni, SDEL ni po&os atingi la ur$ocentron.
BEle mostrou a n4s, como poderamos atingir o centro da cidade.C Diru al li, SDO+ Kostis la &eston. BDiga a ele, 5uanto custou a roupaC. @tudu, SD2+ &i &olus KresKi. BEstude, 5uando 5uizer crescerC Mi ne Klarigis al mi, SD2L &i &enis. BE*plicati&aC BMoc. n'o me esclareceu, por 5ue Bpor 5ual moti&oC &oc. n'o &eioC ...compare com `2< BcausalC +i ne Klarigis, `2< ni ne &olis. B:'o esclareci, por5ue n'o 5uis.C
\uando a 5ualidade ultrapassa a no 'o comum 5ue se tem dela, diz0se 5ue o ad%eti&o est no ?<26 @6PE<L2JDMO 2I@OL6JO. Eis alguns e*emplos de como se e*pressar isso em Esperanto( Li estas J<E riUa 0 Ele muito rico. Dio estas senfine $ona 0 Deus infinitamente $om.
O Comparati(o
O 9omparati&o de Dgualdade( Esperanto estas JDEL $ela, SDEL utila. BO Esperanto t'o $elo, 5uanto /tilC. O 9omparati&o de @uperiorioridade( Jiu &o%aVo estis PLD enuiga, OL instrua. BEsta &iagem foi mais a$orrecida do 5ue instruti&aC O 9omparati&o de Dnferioridade( Li estas +2LPLD inteligenta, OL ruza. BEle menos inteligente do 5ue espertoC.
O S perlati(o Relati(o
9aso, num processo de compara 'o, &enhamos a e*primir 5ue um dos elementos mais ou menos 5ualificado do 5ue os demais, estaremos utilizando o @6PE<L2JDMO <EL2JDMO( El Uiu% el mia% infano% Ernesto estas L2 PLE7 %una. BDe todos os meus filhos o Ernesto o mais %o&em.C El Uiu% el mia% frato% 2ntono estas L2 +2LPLE7 saVa. BDe todos meus irm'os 2ntnio o menos sensato.C mas se a compara 'o @OhE:J<E DOD@( El inter Satarina Ka% +aria, Ui tiu estas L2 PLD diligenta. BDentre 9atarina e +aria, esta a mais aplicada.C ou ainda entre dois grupos( La PLD aVa% helpu la +2LPLD aVa% BOs mais &elhos a%udam os menos &elhosC
Em Esperanto 5uando se 5uer e*pressar )e*cesso, em demasia) usamos ao in&s de )tre) a e*press'o )J<O)( +i patro estis tre se&era, sed ne J<O se&era. B+eu pai era muito se&era, mas n'o demasiadamente se&ero.C La ofico estas tre honoriga, sed J<O Yarga por mi BO cargo era muito honroso, mas e*cessi&amente pesado para mim.C
O S fiEo (erbal -AD02D0 g faz com 5ue a a 'o &er$al fi5ue mais prolongada, mais repetida, mais ha$itual( marteli BmartelarC 0g marteladi Bficar dando marteladasC paroli BfalarC 0g paroladi Bfazer discursosC Last%are li aperis tie Ui dufo%e, sed nun li aperadas Uiutage. B:o ano passado ele apareceu a5ui duas &ezes, mas agora est aparecendo todo diaC. ms &ezes para distinguir, no passado, uma a 'o % encerrada Bpretrito perfeitoC de uma a 'o ha$itual, prolongada e repetida, Bpretrito imperfeitoC usamos este sufi*o( +i Uiam &en2Dis laca, sed hieraZ mi &enis &igla. B Eu sempre &inha cansado, mas ontem eu &im dispostoC
O S fiEo T-I5-T
Ele significa )fazer0se, tornar0se)( ruVa B&ermelhoC g ruViVi Bru$orizar0se, a&ermelhar0seCT pala BplidoC g paliVi Bempalidecer0seCT edzo BmaridoC g edziVi Bcasar0se, tornar0se casado s4 para o homem, pois para mulher seria )edziniViC. alia BoutroC g aliiVi Btransformar0seC stari Bestar de pC g stariVi Bficar de pC
nasKi Bdar a luzC g nasKiVi BnascerC el Bpara foraC g eliVi BescaparC Sulturo KomenciVas en la $azo de la familio. B 2 9ultura come a na $ase da famlia.C Da mesma forma 5ue o D?D, o &er$o DaD e*iste no sentido de )tornar0se, fazer0se)( La suno iVis ruga %e la &esperiVo. BO sol se tornou &ermelho ao entardecer.C
Pala(ras In(ari&(eisF
2P6D Bpro*imidade, contiguidadeC g resti apud sia patro Bficar ao lado paiT lago apud Paris Blago nas &izinhan as de ParisCT DE Bposse, origem, agente da passi&aC g li$ro de Petro Bli&ro de PedroCT +i &enas de Londono B&enho de LondresCT Domo luita de +arKo B9asa alugada por +arcosCT ES@JE< Bfora, e*cetoC g eKster la domo Bfora de casaCT eKster tia% oKazo% Be*ceto em tais ocasi=esCT E: Bdentro, emC g en la poYo Bno $olsoCT en la mateno Bde manh'CT en li$ereco Bem li$erdadeCT @6I Bso$, de$ai*oC g su$ stelplena UieloB so$ um cu estreladoCT su$ la piedo Bso$ os psCT @6PE< Bacima deCg flugo super la nu$o% B&o acima das nu&ensCT ma%oro estas super Kapitano Bma%or est acima de capit'oCT @6< Bem cima deCg Ytono sur la &o%o Bpedra so$re o caminhoCT Uapelo sur la Kapo Bchapu so$re a ca$e aCT @E: Bsem, e*clus'oCg sen mono Bsem dinheiroCT
AfiEosF
0:70 Bdiminuti&o de carcia0femininoC g +aria(+arin%oB+ariazinhaC patrinoBm'eC( pan%o Bmam'eCT 0`70 Bdiminuti&o de carcia0masculinoC g +arKo(+arU%oB+ar5uinhoC patroBpaiC( paU%o BpapaiCT 0DD0 Bdescendente, filhoteCg Dzraelido Bfilho de DsraelCT $o&DDo Bfilhote de $oi, $ezerroCT plantido Bmuda de plantaCT
0E<0 Belemento componenteCg UenoBcorrenteC(UeneroBeloCT fa%roBfogoC(fa%reroBfagulhaCT 06L0 Bcaracteriza 'oCg Vi$oBcorcundaC(Vi$uloBo corcundaCT %unaB%o&emBad%.C(%unulo Bo %o&emCT 02:0 Badepto, mem$ro, ha$itanteC( Irazilo($razilanoB$rasileiroCT respu$liKoBrep/$licaC(respu$liKanoBrepu$licanoCT 0E@J<0Bchefe principalCg sKoltoBescoteiroC(sKoltestroBchefe escoteiroCT ur$oBcidadeC(ur$estroBprefeitoT 0D@J0 Bprofiss'o, ocupa 'oCg dentoBdenteC(dentistoBdentistaCT YteliBfurtarC(YtelistoBladr'oC.
Res mo
:esta li 'o &oc. aprendeu( g O comparati&o Bpli..olT malpli..olT tiel...,KielCT g O superlati&o a$soluto B tre... C g O superlati&o relati&o B la ple% ... el, la palple% .. elCT ou ainda entre dois B la pli.. el, la malpli ... elCT g Os sufi*os &er$ais 0ad0Bprolonga 'o, a 'o ha$itualCT 0ig0Bfazer, tornarCT 0iV0Bfazer0se, tornar0seCT g Pala&ras in&ari&eis( apud, de, eKster, en, su$, super, sur, sen g 2fi*os( 0n%0, 0U%0, 0id0, 0er0, 0ul0, 0an0, 0estr0, 0ist0. 2ntes de passar aos e*erccios, diga de ca$e a( a mais bonita das irm,s" t,o bonita, 2uanto gentil 'entila(" filhote de gato'kat=o(" embelezar" embelezar se" fazer discurso" fagulha" a jovem" crist,o '9rist=o(" capit,o de navio'*ip=o(.
Ele esta&a amando Bger/ndio( indica em portugu.s um aspecto inaca$ado ainda por concluirC O Esperanto tem essas idias fundamentais muito mais $em definidas do no Portugu.s, por isso teremos 5ue aprender toda uma se5E.ncia no&a de informa =es para podermos utilizar a ri5ueza do Esperanto.
Os Parti'Gpios em Esperanto
Os Particpios em Esperanto t.m uma idia muito mais ampla, pois englo$am n'o s4 o uso do ger/ndio e do particpio em Portugu.s, como ainda acrescentam idias de tempo presente, passado e futuro, $em como, as idias de passi&idade e ati&idade A a 'o &er$al. :a &erdade as lnguas modernas perderam essa ri5ueza do Latim e o Esperanto a resgatou, tornando0se ho%e uma das lnguas 5ue mais precisamente transmite as idias &er$ais com nuances de tempo e de ati&idade. 3 res5ucios de temporalidade nos ger/ndios portugueses Bparticpios ati&os em EsperantoC( ' Sol levante" (ua inguante" ho e agonizante" pessoa crente" (,raduze id%ias presentesD Bue se levanta, Bue ingua, ...) ' 4no seguinte" pessoas so!reviventes" enor delinBEente" (,raduze id%ias pret%ritasD Bue se seguiu, Bue se delinBEiu,.)" :o entanto, p.e*.)&ia%ante), pode ser presente, passado ou futuro.
a5uele 5ue % tinha se consultado [ SO:@6LJD:J2T a5uele 5ue iria se consultar [ SO:@6LJO:J2T a5uele 5ue esta&a se consultando [ SO:@6LJ2:JO( g 3odiaZ est2@ tri persono% en la Konsulte%o de la doKtoro( &iro est2@ KonsultD:Ja, &irino est2@ KonsultO:Ja Ka% infano est2@ Konsult2:Ja. B3o%e h tr.s pessoas no consult4rio( um homem 5ue % se consultou, uma mulher 5ue se consultar, e uma crian a 5ue est se consultandoC
O Parti'Gpio no Passado e no 3 t ro
@e &oc. esti&esse descre&endo a cena do consult4rio O:JE+... g 3ieraZ estD@ tri persono% en la Konsulte%o de la doKtoro( &iro estD@ KonsultD:Ja, &irino estD@ KonsultO:Ja Ka% infano estD@ Konsult2:Ja. BOntem ha&ia tr.s pessoas no consult4rio do doutor( um homem 5ue % ha&ia se consultado, uma mulher 5ue esta&a por se consultar e uma crian a 5ue esta&a se consultandoC. @upondo0se 5ue esta mesma cena se repita 2+2:3i, teremos( g +orgaZ estO@ tri persono% en la Konsulte%o de la doKtoro( &iro estO@ KonsultD:Ja, &irino estO@ KonsultO:Ja Ka% infano estO@ Konsult2:Ja. B2manh' ha&er tr.s pessoas no consult4rio do doutor( um homem 5ue % ter se consultado, uma mulher 5ue estar por se consultar, e uma crian a 5ue estar se consultandoC.
Uma PoesiaIII
7aro% pasinta% 0 for de lh memorh, Jago% fluanta% 0 nin ne Katenas, Jempo%n &enonta%n 0 ni ne di&enas 7en nia &i&o, horo post horh. 2nos Passados 0 longe da mem4ria, Dias correntes 0 nos aprisionam,
Jempos &indouros 0 n'o adi&inhamos Eis nossa &ida, hora ap4s hora. 2penas uma o$ser&a 'o 5uanto ao lh [ la. Em poesia ou prosa estilstica, normalmente se permite a elis'o acima, $em como, a elis'o do )0o) de su$stanti&os. Pala&ras Dn&ari&eis `E B9oincid.ncia de lugar ou tempoC( sidi Ue la ta$lo Bestar sentado A mesaCT tiri iun Ue la haro% Bpu*ar algum pelos ca$elosCT Ue la noKtiVo Bao anoitecerC aD@ Bat, limite de tempo ou espa oC( Vis tagmezo Bat o meio diaCT Vis la placo Bat a pra aC. D:JE< BentreC( inter du amiKo% Bentre dois amigosCT inter lupo% Bentre lo$osCT 72 Breafirma 'oC( &i %a po&as B&oc. pode simCT li %a Konfirmis Bele confirmou mesmoCT 7E: Beis, a5ui estC( %en &ia mono Ba5ui est o seu dinheiroCT %en Kio oKazis Beis o 5ue aconteceuCT P<EJE< Bpor [ ultrapassarC( pasi preter iu sur la strato Bpassar por algum na ruaCT mi ne iros preter la apoteKo Bn'o passarei pela farmciaC J<2 Batra&s, ao longoC( tra la fenetro Bpela %anelaCT &agi tra la strato% B&agar pelas ruasCT J<2:@ Bdo outro ladoC( trans tiu% monto% Balm da5ueles montesCT
AfiEos
02`0 Bpe%orati&oC( domo0g domaUo Bcasa0g case$reCT Ue&alo0g Ue&alaUo Bca&alo0g pangarCT 02c0 Bresultado concretoC( pentri 0g pentraXo Bpintar0g pinturaCT no&a0g no&aXo Bno&idadeCT manVi0g manVaXo Bcomer0g comidaCT 0E90 B5ualidadeC( $ela0g $eleco B$elezaCT $ona0g $oneco B$ondadeCT alta0 g alteco BalturaCT sKla&o0g sKla&eco Bescra&o0g escra&id'oC ES@0 Be*0,anteriorC( eKzedzo Be*0maridoCT eKsoficiro Be*0oficialCT +D@0 Bde modo erradoC(misfariBfazer erradoCTmislegiBler erradoCT misagi Bagir malCT misKompreni Bentender erradoCT P<20 Bafastamento no parentesco ou no tempo passado ou futuroC( pranepo B$isnetoCT praa&o B$isa&CTprahistorio Bpr0hist4riaCT pratempo Btempo muito passado ou muito futuroCT
0E+0 Btend.ncia, h$itoC( dormi0g dormemaBdormir0g dorminhocoCT la$ori0g la$oremaBtra$alhar0g tra$alhadorCT 0E:D0 Bo$riga 'oC( pagi0g pagenda Bpagar0g 5ue de&e ser pagoCT fari0g farendaBfazer0g 5ue de&e ser feitoCT
Res mindo
:esta li 'o &oc. aprendeu( g Os particpios ati&os em Esperanto( 02:J0 BpresenteCT 0D:J0 BpassadoCT 0O:J0 BfuturoCT g Pala&ras Dn&ari&eis( `e, ais, Dnter, 7a, 7en, Preter, Jra, Jrans g @ufi*os e Prefi*os( 0aU0, 0aX0,0ec0, eKz0, mis0, pra0 0em0, 0end0 Jraduza( +ancante" %enkinto" Edzionta viro" e la tablo" is la placo" pagenda" mallaborema" praavo" pasi preter li" inter lupoj" tra la fenestro" trans la strato" mi ja povas" misfari" domao" alteco"
+ia domo anKoraZ estas Konstruata. B+inha casa ainda est sendo construda.C La ringo% estas normale farata% el oro. BOs anis s'o normalmente feitos de ouro.C `iutage Yi estas in&itata al $alo%. B Jodos os dias ela con&idada para $ailes.C Est2@ ...0DJa( e*prime a 'o 5ue no momento presente Best2@C 5ue est completa ou aca$ada. +ia domo %am estas Konstruita.B+inha casa % est construda.C Est2@s ...0OJa( e*prime 5ue no momento presente a a 'o ainda est por realizar. +ia domo estas anKoraZ Konstruota. B+inha casa est ainda para ser construda.C
Usos no Passado
... EstD@ ...02Ja( e*prime uma a 'o no passado 5ue ainda esta&a em curso ou era contnua ou ha$itualT +ia domo estis anKoraZ Konstruata. B+inha casa esta&a ainda sendo construdaC. Dum la tuta noKto estis aZdata% la tondro%. BDurante toda noite era foi ou&ido os tro&=esC. EstD@ ...0DJa( e*prime uma a 'o 5ue no passado se acha&a completa. Jiam, mia domo estis %am Konstruita. B:a5uele tempo, minha casa % tinha sido construdaC EstD@ ...0OJa( e*prime uma a 'o no passado 5ue ainda esta&a por ocorrer( Jiam, mia domo estis anKoraZKonstruota. B:a5uele tempo, a minha casa esta&a ainda por ser construda.C
Usos no 3 t roIII
EstO@ ... 02Ja( e*prime uma a 'o futura 5ue estar em curso, ou ser continuada ou ha$itual. +ia domo estos tiam Konstruata. B+inha casa estar na5uela poca sendo construda.C Jiu propono estos longe disKutata. BEssa proposta ser discutida por muito tempo.C EstO@ ... 0DJa( e*prime uma a 'o 5ue no momento futuro estar completa( +orgaZ li estos aKceptita de la prezidanto B2manh' ele ser rece$ido pelo presidente.C IaldaZ nia domo estos %am Konstruita. BEm $re&e nossa casa % ter sido construda.C EstO@ ... 0OJa( e*prime uma a 'o futura ainda por ser concluda( En la &enonta monato, mia domo estos anKoraZ Konstruota. B:o m.s 5ue &em, minha casa ainda estar por ser construda.C
A#ente da Passi(a
Petro malfermis la pordon. BMoz ati&aC BPedro a$riu a portaC mas na &oz passi&a temos( La pordo estis malfermita de Petro. BMoz Passi&aC B2 porta foi a$erta pelo PedroC. Petro o )agente da B&ozC passi&a). Em Esperanto, o agente da passi&a sempre precedido da preposi 'o )DE). La li$ro estos legita DE mi. BO li&ro ser lido por mimC +i estis Xus &eKita DE mia patrino.B2ca$ei de ser acordado pela minha m'e.C La &azo estas &endata de la Ytelisto. BO &aso est sendo &endido pelo ladr'o.C
Parte de ma PoesiaIII
:i semas Ka% semas, neniam laciVas, pri lh tempo% estonta% pensante. 9ent semo% perdiVas, mil semo% perdiVas, ni semas Ka% semas Konstante. @e longa seKeco aZ &ento% su$ita% &elKanta%n folio%n deYiras, ni danKas la &ento%n, Ka%, repurigita%, ni forton pli freYan aKiras. @emeamos e semeamos, nunca nos cansamos, pensando nos tempos futuros. 9em sementes se perdem, mil sementes se perdem, semeamos e semeamos constantemente. @e longa seca ou &entos repentinos arrancam folhas 5ue se murcham. agradecemos aos &entos e repurificados, ad5uirimos for a mais fresca. BZamenhofC
Pala(ras In(ari&(eis
2:J2e BDiante, antes, h...C( antaZ la domo Bdiante da casaCT re&enu antaZ la noKto B&olte antes da noiteCT mia Kato malaperis antaZ tri tago% Bmeu gato sumiu h tr.s diasC `D<S2e Bao redor de, apro*imadamenteC( la Jero rondiras cirKaZ la @uno Ba Jerra roda ao redor do @olCT cirKaZ mil persono% Bcerca de mil pessoasC. EL Bde dentro, de algoC( el la Klu$oBdo clu$eCT el oro Bde ouroCT >O< Bpara foraC( iri for de la danVero Bsair do perigoCT for de la oKulo% Blonge dos olhosCT SO:J<2e Bcontra, em frenteC( luKti KontraZ la sorto B lutar contra a sorteCT la poYto staras KontraZ la ur$domo Bo correio est defronte A prefeituraC. S<O+ Bcom e*ce 'o, almC( nenion diru Krom la &ero Bn'o diga nada e*ceto a &erdadeCT Krom la mono, mi perdis amiKon Balm do dinheiro perdi um amigoC. L2e BconformeC( agi laZ sia Kapo Bagir conforme sua ca$e aCT S6: BcompanhiaC( iri Kun li Bir com eleCT Kun Kolero Bcom rai&aCT
AfiEos
0EIL0 Baptid'o, possi$ilidadeC( la&i0la&e$la Bla&ar0la&a&elCT &idi0 &ide$laB&er0&is&elCT 0E70 Blugar, prdio, cmodoC ( preVi0preVe%o Brezar0igre%aCT $ani0 $ane%oB$anhar0$anheiroCT pano0pane%oBp'o0padariaCT 0DL0 BinstrumentoC( Kudri0Kudrilo Bcosturar0agulhaCT flugi0flugiloB&oar0 asaCT Kuraci0Kuracilo Bcurar0remdioCT 0D:D0 Bdigno de..C( laZdi0laZdindaBlou&ar0lou&&elCT preferi0 preferindaBpreferir0prefer&elCT 0D@+0 Bdoutrina, sistemaC( +arKso0+arKsismo B+ar*0mar*ismoCT magneto0magnetismo Bim'0magnetismoCT angla0anglismoBanglicismoC 0670 Brecipiente, r&ore, pasC( salo0salu%o Bsal0saleiroCT pomo0pomu%o Bma '0macieiraCT anglo02nglu%oBingl.s0DnglaterraC. 4ten2$oD u a das evolu2Fes do )speranto te sido no sentido su!stituir este sufiGo para +rvores e pa1ses por H-ar!oH (po ar!o) e H-ioH (4nglio). 06+0 Bsem sentido definidoC( Kolo0KolumoBpesco o0colarinhoCT sapo0 sapumi Bsa$'o0ensa$oarCT
Res mindoIII
:esta li 'o &oc. aprendeu( g O particpio passi&o em Esperanto( 02J0 BpresenteCT 0DJ0 BpassadoCT 0OJ0 BfuturoCT g 2s pala&ras in&ari&eis( antaZ, UirKaZ, el, for, KontraZ, Krom, laZ, Kun. g Os sufi*os( 0e$l0, 0e%0, 0il0, 0ind0, 0ism0, 0u%0, 0um0. Jraduza para o portugu.s( :a libro estos legita de mi" la vazo estos vendota" >iera li estis mortigita" anta la domo" la lia kapo" krom mia mono" irka mil personoj" el oro" kun mia patrino" anta tri tagoj" kolumo" pomarbo" trinkebla" #nglio" dormejo" flugilo.
A 7 staposi.o
2 %ustaposi 'o uma das maiores ri5uezas do Esperanto, pois permite com dois ou mais radicais se criarem pala&ras no&as e 5ue permitem desen&ol&er nuances de e*press'o 5ue mal podemos nos aperce$er nos idiomas nacionais. f importante 5ue se note 5ue o radical principal o /ltimo da se5u.ncia, note a diferen a( suKerKano Bcana de a /carC e KansuKero Ba /car de canaC fer&o%stacidomo [ casa da esta 'o da estrada de ferro :ote 5ue o /ltimo elemento o 5ue define o sentido da pala&ra. :a maioria das &ezes, mantemos somente o radical da pala&ra 5ue 5ualifica a
pala&ra principal. +as em outros casos de&e0se coloc0lo simplesmente por um pro$lema de eufonia( )dentodoloro) Bdor de denteC seria difcil de ser pronunciado como )dentdoloro), mas 5ue tam$m n'o estaria errado.
Pala(ras Interna'ionais
E*istem muitas pala&ras 5ue s'o % por si s4 internacionais, pois % est'o nos di&ersos idiomas com formas $em semelhantes( teatro" geografio" telegrafo" loko otivo" redakcio" te peraturo" centro" pu!liko" !otaniko" vagono" ko edio" diplo ato" doktoro" advokato" ato o" !o !o" sputiniko" satelito" etc... Me%a 5ue elas tam$m est'o dentro do Esperanto, mas com a grafia e fontica da lngua internacional. Portanto, a tcnica e a ci.ncia, $em como o mundo moderno poder'o gerar 5uantas pala&ras se 5uizer, pois elas % ter'o suas correspondentes em Esperanto automaticamente, mas s4 5ue com as &estimentas dele. 9onclus'o( 1 Esperanto sempre acompanhar7 o desenvolvimento da humanidade?
La muso estas en la Uam$ro. BO rato est no 5uartoC La Kato eniras en la Uam$ro:. BO gato entra para dentrodo 5uartoC. :'o se usa( )al) en la Uam$ro... mas, )en la Uam$ro:).
As Oraes Inte#rantes
\uando em uma ora 'o, o su%eito ou o o$%eto tam$m uma ora 'o, dizemos 5ue a ora 'o integrante, isto , s'o ora =es su$ordinadas su$stanti&as, dos seguintes tipos( Pedro disse k5ue ele era professorg . Petro diris, SE li estas instruisto. 2ntes de ontem ela prometeu k5ue &iria amanh'g . 2ntaZhieraZ &i promesis, SE &i &enos morgaZ. De&e0se notar alguns detalhes( 0 O )SE) s4 ser&e para con%un 'o integrante. 6m erro comum entre os $rasileiros 5ue falam Esperanto utilizar o )Ke) como pronome relati&o( +aria, Kiu estas lernantino, parolas la anglan 2o in&s de se usar o kKiug , utilizam erroneamente o kKeg . O tempo &er$al da ora 'o su$ordinada est da mesma forma como ele foi e*pressado na poca indicada pela ora 'o principal( ..Ke li est2@ instruisto Bno presente, pois ele disse assim1C.
2e Bou, sen'oC( +i de&as sa&i min, 2e mi estos arestita. BDe&o me por a sal&o, ou serei preso.C DO Bpois, portanto, ent'o, logoC( +i pensas, DO mi eKzistas. BPenso, logo e*isto.C S27 BeC( En la tago mi &idas la helan sunon, S27 en la noKto la palan lunon. BDe dia &e%o o sol claro, e A noite a lua plidaC. SM2:S2+ Bem$oraC( +i Komprenis nenion, SM2:S2+ li multe paroladis B:'o compreendi nada, em$ora ele hou&esse falado muitoC :ES BnemC( +i ne renKontis lin, :ES lian fraton. B:'o encontrei a ele, nem ao irm'oC. OL Bdo 5ueC( Li preferis morti, OL perfidi sia%n amiKo%n. BEle preferiu morrer do 5ue trair seus amigos.C @ED Bmas, pormC( La pomo ne estas tie, @ED ie a%n. B2 ma ' n'o est l, mas em 5ual5uer outro lugar.C J2+E: Btoda&ia, entretantoC( Li &i&as malriUe, tamen feliUe. BEle &i&e po$remente, toda&ia com felicidade.C
2:J2e OL Bantes 5ueCT `D2+ SD2+ Bsempre 5uandoCT DE SD2+ Bdesde 5uandoCT SDEL 2:S2e Bcomo tam$mCT SO:DD`E SE Bcom a condi 'o 5ueCT PO< SE Bpara 5ueCT PO@J SD2+ Bdepois 5ueC...
Res mindoIII
:esta li 'o &oc. aprendeu( g 2 forma 'o de pala&ras em Esperanto( Deri&a 'o. 7ustaposi 'o. g Pala&ras Dnternacionais. g 2cusati&o de Dire 'o. BLa Kato eniris la Uam$ro:C. g Ora =es Dntegrantes.B..., Ke...C. g D/&idas BUu...C e condi =es Bse...C. g 2s con%un =es( aZ, do, Ka%, K&anKam, neK, ol, sed, apenaZ, dum, K&azaZ, por Ke, KondiUe Ke, Kiel anKaZ... Jraduza( legolibro" vivokondioj" tranokti" ejo" praa" ulo" #nt@nio disse 2ue ele era professor" 6,o sei se ele vir7" Se ele vier, eu falarei com ele" Ela preferiu morrer do 2ue trair os amigos" ele vive pobremente, todavia com felicidade" Ele fala como um papagaio 'papago(.
;a.<egra 0 Os @6I@J2:JDMO@ t.m a desin.ncia 0O. Para forma 'o do plural, acrescenta0se a desin.ncia 07. @4 h dois casos( nominati&o e acusati&oT forma0se o segundo pelo acrscimo da desin.ncia 0: ao nominati&o. Os outros casos s'o e*pressos por meio da preposi 'o( o geniti&o, por DET o dati&o, por 2L Ba,paraCT o a$lati&o, por PE< Bpor meio deC ou preposi =es di&ersas, conforme o sentido. Fa.<egra 0 O 2D7EJDMO termina em 0a. 9asos e n/meros como no su$stanti&o. O comparati&o formado com a pala&ra PLD BmaisC, o superlati&o relati&o com PLE7 Bo maisCT com o comparati&o usa0se a preposi 'o OL Bdo 5ueC. La.<egra 0 Os :6+E<2D@ $sicos s'o( 6:6, D6, J<D, SM2<, SMD:, @E@, @EP, OS, :2e, DES, +DL. >ormam0se as dezenas e as centenas pela simples %un 'o dos numerais. Para assinalar os numerais ordinais, acrescenta0se a desin.ncia do ad%eti&oT para os multiplicati&os 0 o sufi*o 0OIL0, para os fracionrios 0O:0T para os coleti&os 0OP0T para os distri$uti&os 0 a pala&ra PO. 2lm disso, pode0se usar os numerais como su$stanti&os e ad&r$ios. Ha.<egra 0 P<O:O+E@ pessoais( +D BeuC, 9D BtuC, LD BeleC, dDBelaC, aD Bele ou ela para o$%eto ou animalC, @D Bsi 0 refle*i&oC, :D Bn4sC, MD B&4s, &oc., &oc.s, o senhor, a senhoraC, DLD Beles, elasC, O:D B)se, a gente)T ndice de indetermina 'o do su%eitoCT formam0se os pronomes possessi&os pelo acrscimo da desin.ncia do ad%eti&o. 2 declina 'o como a dos su$stanti&os. -a.<egra 0 :'o se modifica o ME<IO para indicar pessoas e n/meros. >ormas do &er$o( o presente rece$e a desin.ncia 02@T o pretrito 0D@T o futuro 0O@T o condicional Bfuturo do pretritoC 06@T o imperati&o 06T o infiniti&o 0D. Particpios Bcom setindo de ad%eti&o ou ad&r$ioC( ati&o presente 02:J0T ati&o pretrito 0D:J0T ati&o futuro 0O:J0T passi&o presente 02J0T passi&o pretrito 0DJ0T passi&o futuro 0OJ0. O$t.m0se todas as formas da &oz passi&a por meio da forma correspondente do &er$o E@JD BserC e o particpio passi&o do &er$o necessrioT a preposi 'o da &oz passi&a DE. #a.<egra 0 Os 2DMf<IDO@ deri&ados terminam em 0ET graus de compara 'o como nos ad%eti&os. "a.<egra 0 Jodas as P<EPO@DnoE@ regem, por si mesmas,o nominati&o. ,a.<egra 0 L.0se cada pala&ra conforme est escrita. !Ga.<egra0 O acento tnico est sempre na pen/ltima sla$a. !!a.<egra0 >ormam0se compostos pela simples %un 'o das pala&ras Ba pala&ra principal fica no fimCT as desin.ncias gramaticais s'o consideradas tam$m como pala&ras independentes. !;a.<egra0 7unto de outra pala&ra negati&a omite0se o &oc$ulo :E Bn'oC. OI@( +uito cuidado para n'o fazer a nega 'o dupla em Esperanto()Eu :iO tenho :2D2) 0g ) +i ha&as :E:DO:) !Fa.<egra 0 Para mostrar DD<EniO Bal&o de mo&imentoC, as pala&ras
rece$em a desin.ncia do acusati&o. !La.<egra 0 9ada preposi 'o tem sentido determinado e constanteT mas se de&emos usar alguma preposi 'o e o sentido n'o nos indica 5ual delas de&emos empregar, ent'o usamos a preposi 'o 7E, 5ue n'o tem sentido pr4prio. Em lugar da preposi 'o 7E pode0se usar tam$m o acusati&o sem preposi 'o. !Ha.<egra 0 Os chamados E@J<2:?ED<D@+O@, isto os &oc$ulos 5ue a maioria das lnguas tomou de uma s4 fonte, s'o usados no Esperanto, sem altera 'o, rece$endo apenas a ortografia desta lnguaT mas com di&ersas pala&ras deri&adas de uma s4 raiz melhor usar apenas o &oc$ulo fundamental e formar os outros a partir do /ltimo, conforme as regras do Esperanto. !-a.<egra0 2 &ogal final do su$stanti&o e artigo podem ser elididas e su$stituda por ap4strofe.
O uso do Esperanto &ai lhe mostrar naturalmente o %eito de se empregar os tempos e modos &er$ais... 2 rigor o Esperanto n'o possui modos &er$ais Bindicati&o, imperati&o e su$%unti&oC. :a &erdade, s4 e*istem os tempos e eles podem ser usados nos diferentes modos, pois a frase 5ue esclarece o modo &er$al. 2 termina 'o 06 ser&e para formar n'o s4 o imperati&o, mas tam$m o presente e o pretrito do su$%unti&o do portugu.s, pois ela indica um >D+ 2 2JD:?D<( Mi&u la &i&on1 B\ueC Mi&a a &ida1 +i ordonis, Ke li &en6. BOrdenei 5ue ele &iesse.C 2 termina 'o 0O@ tam$m ser&e para traduzir o futuro do su$%unti&o pois a idia ligada A ela s4 de >6J6<O e n'o do modo( +i &enos, Kiam &i finO@ BMirei, 5uando &oc. terminar1C. Da mesma forma temos 5ue raciocinar com as dessin.ncias( 02@BpresenteC, 0D@BpassadoC, 06@Bcondi 'o ou hip4teseC.
Res mindo
:esta li 'o, &imos um resumo gramatical atra&s !- regras fundamentais do Esperanto, mas tam$m aprendemos algumas situa =es no&as tais como( g 2s pala&ras in&ari&eis( almenaZ, anKoraZ, anstataZ, $aldaZ,%u..des, eU, Xus, malgraZ,nun, nur, per, plu, por, post, pri, pro, tu%. g Os tempos e os modos &er$ais em EsperantoT g O predicati&o do o$%eto e o apostoT Jraduza( somenteT agoraT com B[por meio deCT com B[companhiaCT $re&eT aindaT em &ez deT apesarT n'o tenho mais tempoT 5uanto mais 5uero, tanto menos tenhoT pelo menosT depoisT a respeito deT por causaT tio ... oKazis Baca$ou de acontecerCT tio estas .... li BDsso para eleC.
O poema )3o, +ia Sorh) foi feito por Zamenhof em um momento crucial para a &ida do Esperanto, pois em !""#, a Polnia &i&ia so$ o regime pesado do czarismo e 5ual5uer o$ra para ser pu$licada dependia da censura do regime. O Esperanto era, como ainda o , uma agress'o aos regimes totalitrios e dspotas. E*atamente 5uando o seu primeiro manual esta&a para ser lan ado, ele, com receio 5ue n'o fosse permitido, fez este poema. Dsto caracteriza o seu en&ol&imento sentimental com o idioma. +uitos anos da sua &ida dele Bno mnimo desde os seus !H anos e ele % esta&a com ;" anosC ha&iam se passado em 5ue somente ele ti&era contato com sua cria 'o. 6m homem 5ue fez %us a sua o$ra, pois uma &ez lan ado o Esperanto, ele %amais interferiu na sua di&ulga 'o e e&olu 'o.2 partir de ent'o ele se denominou )iniciador da lngua) e nunca o seu criador.Ele era consciente 5ue o Esperanto era para a humanidade, n'o para ele e sua gl4ria pessoal.
-a Espero N<amen*ofO
En la mondon (enis no(a sentoH Tra la mondo iras forta (oBoM Per fl #ilo) de fa'ila (ento N n de loBo fl # >i al loBo Ne al #la(o san#on soifanta 5i la *oman tiras familionF Al la mondo eterne militanta 5i promesas sanBtan *armonionI S b la sanBta si#no de lPespero 9oleBti>as pa'a) batalanto)H 9a) rapide BresBas la afero Per laboro de la esperanto)I 3orte staras m ro) de mil)aro) Inter la popolo) di(idita)M Sed dissaltos la obstina) baro) Per la sanBta amo disbatita)I S r neDtrala lin#(a f ndamento 9onprenante n la alianH -a popolo) faros en Bonsento Un #randan rondon familianI Nia dili#enta Bole#aro En laboro pa'a ne la'i>osH 5is la bela son>o de lP *omaro Por eterna benP efeBti(i>osI
A Esperana
2o mundo chegou um sentimento no&o, atra&s do mundo passa um forte apeloT nas asas de &ento propcio &oe ele agora de lugar em lugar. :'o A espada sedenta de sangue ele arrasta a familia humana( ao mundo eternamente em guerra, promete ele santa harmonia. @o$ o sagrado signo da Esperan a se reunem pacficos $atalhadores e rapidamente cresce a causa mediante ao tra$alho dos 5ue t.m esperan a. >ortemente se erguem muros de mil.nios entre os po&os di&ididosT mas saltar'o para todos os lados as o$stinadas $arreiras, arrasadas pelo santo amor. @o$re fundamento lingustico neutro, compreendendo0se uns aos outros, os po&os far'o em acordo, um grande crculo familiar. O nosso diligente grupo de colegas n'o se cansar no tra$alho pacfico, at 5ue o $elo sonho da humanidade se realize para eterna $en 'o. f interessante 5ue se note dentro deste poema 5ue tam$m o hino do mo&imento esperantista, o estilo 5ue ele deu a lngua( 5ue fosse mais do 5ue um idioma, 5ue fosse um sm$olo de esperan a.
eKzemplo% estas nia idealo pri paco Ka% frateco, Kiu% anKoraZatendas sian realiVon. Esperanto estas io $ona Ka% gra&a. Jial oni $ezonas atendi Vian oficialigon. Jamem, eU se la registaro% tion dezirus, ili ne po&us oficialigi Esperanton en unu sola tago. Oni ne po&as decidi tu% instrui Esperanton en Uiu% elementa% lerne%o%, Uar manKas instruisto% por tio. 6nue de&as esti preparita% $ona% elementa% instruisto%, Ka% tiu preparado estas tasKo de supera lerne%o%. Sa% antaZe oni $ezonas rapide prepari instruisto%n por instrui en supera% lerne%o% Sa% tiu% instruisto% $ezonas ne nur Koni la ling&on, sed anKaZ esti lerninta% en supera% lerne%o%. :ur post la preparo de plura% tia% instruisto% oni po&os zorgi pri la amasa instruado en elementa% Ka% meza% lerne%o%, Ka% pri la posta oficialigo de Esperanto.
sesaQ YipoQ fraZloQ sin%oroQ caroQ YerciQ pensiQ manViQ montoQ Vo%oQ minQ KantiQ UarmaQ KisiQ KreiQ patro%Q $alaiQ $ala%Q 9iaQ UiaQ regiQ reViQ iuQ %uQ pru%noQ mal%unaQ seshoraQ heroinoQ pesiloQ peziloQ antaZQ &estoQ &eYtoQ prauloQ fraZloQ morgaZQ nenioQ adiaZQ rezer&iQ Kra%onoQ feinoQ UielQ YanceliQ malple%Q dudeKQ tiu%Q KuiriQ aliaQ daZrigiQ dimanUoQ sin%oroQ a%nQ agoQ aVoQ UasaXoQ peU%oQ man%oQ eKscesoQ farmaciaQ fluidaQ foiroQ geologioQ infanoQ $ul%onoQ
A a
+ b
C 'o
2 ?o
D do
E e
3 fo
4 #o
5 >o I
% *o O o
6 @o P po
I i R ro
7 )o S so
8 Ao : Co
9 Bo T to
lo U
, mo ; Do
N no 1 (o I < =o
Corre.o
Pron0n'ia sim ladaH para o port # $s
mal0h.laQ senn0hltaQ le0tsi00noQ tche0&0loQ $.0toQ ge0o0l0goQ gue0o0lo0gu0oQ
$a0l0iQ $0laiQ JsaQ tchaQ r.guiQ r.d%iQ uQ i/Q pr/inoQ mali/naQ s.sshraQ
Intona.o
@m0pla, fle0Ks.0$la, $el0s0na, &.0re in0ter0na0ts0a en s0ai e0le0m.n0toi, la ln0g&o Es0pe0rn0to pre0z.n0tas al la mn0do tsi0&i0li0z0ta la s0le &.0ran sl0&on de la pro0$l.0mon de ln0g&o neu0tr0 la, tchr tr. fa0ts0la por h0mo% n.m/l0te ins0tru00tai, d%i .ss0tas Kom0pre0n0ta s.n p.0no de la per0s0noi $0ne e0du0Ki0tai.
EEer'G'ios J
Onde est.o os s bstanti(osH ad)eti(osH ad(!rbios e (erbos"
@impla, fleKse$la, $elsona, &ere internacia en sia% elemento%, la ling&o Esperanto prezentas al la mondo ci&ilizita la sole &eran sol&on de la pro$lemo de ling&o neZtrala Uar tre facila por homo% nemulte instruita%, Vi estas Komprenata sen peno de la persono% $one eduKita%. 2lguns su$stanti&os e ad%eti&os aparecem com um )0n) no final. ..... :po se preocupe agora, e*plicaremos isso mais a frente.
La Kna$o sKri$as. `u &i ne sKri$as8 Sio estas tio8 Jio estas ta$lo. Siu estas &i8 +i estas 2ntono. +i estas lernanto de Esperanto. Sa% &i8 Kiu &i estas8 +i estas >ilipo. +i estas instruisto.
Primeiro Di&lo#oF
2ntono estas no&a lernanto de Esperanto. >ilipo estas instruisto de Esperanto. Dli parolas. 2g Ionan Jagon1 Siel &i fartas8 >g Ione1 DanKon1 Sa% &i8 2g +i nomiVas 2ntono. Sa% Kiel &i nomiVas8 >g +i nomiVas >ilipo. +i estas instruisto. Plezuron1 2g Ione...:un mi de&as foriri...ais re&ido1 Iem... 2gora preciso ir em$ora...2t a &ista1
Trad =aIII
+i legasT &i sKri$as. La patro &olas sKri$i. La muro% estas alta%. +aria Kantis $ele. +arta, ne Kuru1 Esperanto estas ling&o tre facila Ka% regula. Sie ni po&us paroli8 Estu ni $ona% amiKo%. `u ni iru8 +i &endis Ka% &i aUetisT nun &i pagu1 9erte mi pagos.
Trad =aIII
La infano falis Ka% ploris. `u &i parolas en Esperanto8 :e, anKoraZ mi lernas. Siu &endis8 Siu aUetis8 `u &i pagos8 Sio $rilas sur la Uielo8 La suno forte $rilas. Marma% tago% estas agra$la%. `u plu&os morgaZ8 Dio ne &olu, Ke morgaZ plu&u. Sie ni estus feliUa%8 `u &i $one dormis8
2g Eu me chamo 2ntnio. E como &oc. se chama8 >g Eu me chamo >elipe. @ou professor. Prazer1 2g Iem... 2gora preciso ir em$ora...2t a &ista1
Trad =aIII
Eu leioT &oc. escre&e. O pai 5uer escre&er. Os muros spo altos. +aria cantou $elamente. +arta, npo corra1 Esperanto uma lngua muito fcil e regular. Onde poderamos falar8 @e%amos $ons amigos. Mamos1 Eu &endi e &oc. comprouT agora pague1 9om certeza, pagarei.
Primeiro Di&lo#oF
2ntono estas no&a lernanto de Esperanto. 2ntonio um no&o aluno de Esperanto. >ilipo estas instruisto de Esperanto. Dli parolas. >elipe professor de Esperanto. Eles falam( 2g Ionan Jagon1 Siel &i fartas8 Iom dia1 9omo &ai &oc.8 >g Ione1 DanKon1 Sa% &i8 Iem o$rigado1 e &oc.8 2g +i nomiVas 2ntono. Sa% Kiel &i nomiVas8 Eu me chamo 2ntnio. E como &oc. se chama8 >g +i nomiVas >ilipo. +i estas instruisto. Plezuron1 Eu me chamo >elipe. @ou professor. Prazer1 2g Ione...:un mi de&as foriri...ais re&ido1 Iem... 2gora preciso ir em$ora...2t a &ista1
Trad =aIII
+i legasT &i sKri$as. La patro &olas sKri$i. Eu leioT &oc. escre&e. O pai 5uer escre&er. La muro% estas alta%. +aria Kantis $ele. +arta, ne Kuru1 Os muros spo altos. +aria cantou $elamente. +arta, npo corra1 Esperanto estas ling&o tre facila Ka% regula. Esperanto uma lngua muito fcil e regular. Sie ni po&us paroli8 Estu ni $ona% amiKo%. `u ni iru8 Onde poderamos falar8 @e%amos $ons amigos. Mamos1 +i &endis Ka% &i aUetisT nun &i pagu1 9erte mi pagos. Eu &endi e &oc. comprouT agora pague1 9om certeza, pagarei.
Trad =aIII
La infano falis Ka% ploris. 2 crian a caiu e chorou.
`u &i parolas en Esperanto8 :e, anKoraZ mi lernas. Moc. fala en Esperanto8 :po, ainda estou aprendendo. Siu &endis8 Siu aUetis8 `u &i pagos8 \uem &endeu8 \uem comprou8 Moc. &ai pagar8 Sio $rilas sur la Uielo8 La suno forte $rilas. O 5ue $rilha no cu8 O sol $rilha fortemente. Marma% tago% estas agra$la%. Dias 5uentes spo agrad&eis. `u plu&os morgaZ8 Dio ne &olu, Ke morgaZ plu&u. 9ho&er amanhp8 Deus npo 5ueira 5ue amanhp cho&a. Sie ni estus feliUa%8 `u &i $one dormis8 Onde seramos felizes8 Dormste $em8
Primeiro Di&lo#oF
2ntonio um no&o aluno de Esperanto. 2ntono estas no&a lernanto de Esperanto. >elipe professor de Esperanto. Eles falam( >ilipo estas instruisto de Esperanto. Dli parolas. 2g Iom dia1 9omo &ai &oc.8 Ionan Jagon1 Siel &i fartas8 >g Iem o$rigado1 e &oc.8 Ione1 DanKon1 Sa% &i8 2g Eu me chamo 2ntnio. E como &oc. se chama8 +i nomiVas 2ntono. Sa% Kiel &i nomiVas8 >g Eu me chamo >elipe. @ou professor. Prazer1 +i nomiVas >ilipo. +i estas instruisto. Plezuron1 2g Iem... 2gora preciso ir em$ora...2t a &ista1 Ione...:un mi de&as foriri...ais re&ido1
Trad =aIII
Eu leioT &oc. escre&e. O pai 5uer escre&er. +i legasT &i sKri$as. La patro &olas sKri$i. Os muros spo altos. +aria cantou $elamente. +arta, npo corra1 La muro% estas alta%. +aria Kantis $ele. +arta, ne Kuru1
Esperanto uma lngua muito fcil e regular. Esperanto estas ling&o tre facila Ka% regula. Onde poderamos falar8 @e%amos $ons amigos. Mamos1 Sie ni po&us paroli8 Estu ni $ona% amiKo%. `u ni iru8 Eu &endi e &oc. comprouT agora pague1 9om certeza, pagarei. +i &endis Ka% &i aUetisT nun &i pagu1 9erte mi pagos.