Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Guerrero,
Maria del P. Hernandes
2. Centro de
domesticação
Late 1700s
4. Origem da maioria
das pragas e doenças
da mandioca Early 1600s
In Vitro
BANCO DE GERMOPLASMA DE
MANDIOCA
(1978 -2009)
(1978-2009)
Mandioca – Propagado
vegetativamente
(estacas/manivas)
3. COMERCIAL/AGRONEGÓCIOS
Para produção Industrial
PRAGAS
ENCONTRADAS EM MANDIOCA NO BRASIL
Acaros
Mosca branca
Norte Cochonilha/folhas
Percevejo de renda
Tripes
Mandarova
Broca do caule
Mandarova
Mosca branca
Sul Cochinilha /raizes
Cochonilla/folhas
Percevejo de renda
Primeiro ciclo
SEP OCT NOV DIC ENE FEB MAR ABR MAY JUN JUL AGO SEP
*
Plantio Colheita Rebrote
Poda
Segundo ciclo
SEP OCT NOV DIC ENE FEB MAR ABR MAY JUN JUL AGO SEP
Cochonilha
Percevejo de
renda
Perdas em potencial de rendimento da
mandioca devido às pragas
Praga % Redução
en
rendimento*
ACAROS 21 – 73
MOSCA BRANCA 33 – 79
COCHONILHA 34 - 88
MANDAROVA (1 ATAQUE) 18
PERCEVEJO DE RENDA 8 - 43
Manejo de Pragas
Controle biológico,
Resistência Varietal Explorações, Controle Cultural: Praguicidas:
Banco de Germoplasma Seleção Inimigos Naturais, Práticas agronômicas Tratamento de
Biopraguicidas estacas,
Período de
aplicação
MIP
•Capacitaç
Capacitação de técnicos e agricultores
•Transferência de tecnologia
•Colaboraç
Colaboração com organizaç
organizações nacionais e internacionais HPR-5-2005
Allonychus Oligonychus.gossypii
braziliensis O.yothersi
A.litoralis* Venezuela Petrobia uncata
A.reisi Tetranychus bastosi
Aponychus schultzi T.desertorum
Atrichoproctus Colombia T.escolasticae
uncinatus T.gloveri
Eutetranychus banksi* T.kanzawai*
Mononychellus Brasil T.lundeni
bondari T.mexicanus*
M.caribbeanae T-marianae
M.chemosetosus T.neocaledonicus
M.macgregori T.paschoali
M.planki T. urticae
M.progresivus T. yusti
M.tanajoa
Oligonychus coffeae
O.grypus * Não se encontram descritos no Brasil (5 sp.)
O-peruvianus*
Mononychellus
tanajoa
Acaro verde da
mandioca
Perdas em rendimento:
Américas 21 – 73%
África 13 – 80%
HPR-5-2005
RELAÇAO EM DURACAO DO ATAQUE DE
ACARO VERDE M. tanajoa, E PERDAS EM
RENDIMENTO
M. mcgregori
tanajoa
caribbeanae
M.tanajoa
macgregori
tanajoa y caribbeanae
M.caribeanae
tanajoa y macgregori
SUITABILITY CHANGE GREEN MITE
Centro Internac ional de Agric ultura Tropical
International Center for Tropic al Agriculture
ESTADIO DURAÇÃO
(dias)
OVO 4a5
LARVA 1a2
PROTONINFA 1a2
DEUTONINFA 1a2
OVO A ADULTO 7 - 11
ADULTO 35
Relação: ♂/♀ 1:2
Viabilidade
Temperature 17 – 29 ovo
o
C
92%
ACARO VERDE
DA MANDIOCA
Mononychellus tanajoa
-SUCCIONAM O CONTEÚDO
CELULAR
-PRODUZEM MANCHAS
CLORÓTICAS,
PUNTUAÇÕES, BRONZEAMENTO,
MORTE DAS GEMAS,
ACARO VERDE DA
MANDIOCA
Resistência
Centro Internac ional de Agric ultura Tropical
International Center for Tropical Agriculture
1.0 0
2.0 13
8.5 %
3.0 393
4.0 2329
5.0 2031
6.0 112
TOTAL
4878
1.0>>>>> Alto nível de resistência
2.0 >>>>> Nível moderado de resistência
4.0 – 6.0 >>>>> Suscetíveis
3.0 >>>>> Nível baixo de resistência
ACARO VERDE DA MANDIOCA(Mononychellus
tanajoa) PARÂMETROS DE RESISTÊNCIA
VARIEDADES
PARÂMETROS MCOL 1434 ( R ) MCOL 22
(S)
OVIPOSI ÇÃO M
OVIPOSIÇÃO ÉDIA DI
MÉDIA ÁRIA DE Mononychellus
DIÁRIA
tanajoa SOBRE CLONES DE MANDIOCA EM
LABORAT ÓRIOS
LABORATÓRIOS
5
OVOS
CLONE OVO 4
3
CMC 40 4.9
SM 643-17 4.60
CG 489-31 3.26 2
CG 489-4 2.50
CG 489-34 2.38 1
MECU 72 1.54
0
CMC 40 SM 643-17 CG 439-31 CG 489-4 CG 489-34 MECU 72
RESULTANDO:
Redução da população de ácaros
FENOTIPO CE FENOTIPO CE
MBRA 371 4 MECU 85 4
MBRA 410 4 MMEX 71 5
MBRA 891 5 MPER 255 4
MCOL 102 4 MPER 465 5
MCOL 203 4 MVEN 121 5
MCOL 222ª
222ª 4 MVEN 125 3
MCOL 226B 4 MVEN 276 7
MCOL 533 4 CG 489-
489-31 (NATAIMA 31) 3
MCOL 1056 4 CG-
CG- 502-
502-1 4
MCOL 1254 4 CG 1141-
1141-1 (ICA COSTEÑ
COSTEÑA) 6
MCOL 1362 4 CM 6018-
6018-4 4
MECU 72 4 SM 643-
643-17 4
Grau de dano entre 2 e 3, avaliados por ciclos (anos) (CE) de cultivo em campos, CIAT- Palmira
CONTROLE BIOLÓGICO
DO ÁCARO VERDE DA
MANDIOCA
ÁCAROS
Stethorus spPREDADORES: Phytoseiida
EFEITO DA EXCLUSÃO DOS
PREDADORES DE ÁCAROS SOBRE
O RENDIMENTO DE MANDIOCA
12 Rto (Ton/ha)
11
33%
10
8
Sem predadores Sem praguicidas Com praguicidas
QMP
Quarentena
Introdução
CIAT
IITA
Quarentena
e
Introdução EMBRAPA
CNPMF
Distribuição
Países explorados 17
Espécies novas 25
PHYTOSEIIDAE 66 Espécies
Amblyseius aerialis
Amblyseius chiapensis
Amblyseius coffeae
Amblyseius herbicolus
Euseius alatus
Euseius caseariae
Euseius concordis
Euseius ho
Venezuela
Euseius sibelius
Euseius naindaimei
Galendrominus (Galendrominus)
alveolaris
Galendromus (Galensromus)
annectens
Galendromus (Galendromus)
Colombia Amblyseius aerialis
Amblyseius chiapensis
helveolus
Galendromus (Galendromus)
longipilus
41 Amblyseius herbicolus
Amblyseius largoensis
Euseius alatus
Iphiseiodis zuluagai
Neoseiulus anonymus
espécies Euseius concordis
Neoseiulus californicus Euseius ho
Neoseiulus idaeus
Neoseiulus paraibensis
Brasil Euseius sibelius
Galendromus (Galensromus)
Neoseiulus tunus annectens
Paraphytoseius multidentatus Iphiseiodis zuluagai
Phytoseiulus fragariae
Neoseiulus anonymus
Phytoseiulus macropilis
Phytoseius purseglovei
21 Neoseiulus idaeus
Proprioseiopsis caliensis Phytoseiulus macropilis
Proprioseiopsis cannaensis espécies Proprioseiopsis cannaensis
Proprioseiopsis mexicanus Proprioseiopsis mexicanus
Proprioseiopsis neotropicus Typhlodromalus aripo
Typhlodromalus aripo Typhlodromalus limonicus
Typhlodromalus limonicus
Typhlodromalus manihoti
Typhlodromalus manihoti
Typhlodromalus peregrinus
Typhlodromalus peregrinus
Typhlodromalus tenuiscutus Tyhphlodromips bellottii
Typhlodromalus villacarmelensis
Typhlodromina subtropica
Typhlodromina tropica
Tyhphlodromips bellottii
Typhlodromips dentilis
Typhlodromips gonzalezi
Typhlodromips mangleae
Typhlodromus (Antoseius)
transvaalensis
INTENSIDADES DE M. tanajoa É MAIOR NO NORDESTE
DO BRASIL
> 25
SELEÇÃO DE INIMIGOS NATURAIS DE FITOSEÍDEOS
(ÁCARO VERDE DE MANDIOCA)
Capacidade
de Preferênc
ia
Consumo
Tolerância
Fecundida
de baixa a UR
Eficiência Homólogo
no Campo
Ecológico
10 DIAS
TETRANYCHIDA
E: PHYTOSEIIDAE:
Mononychellus Typlhodromalus
8.5 – 10.1 dias
tanajoa 5 DIAS limonicus
4.8 dias
Typhlodromalus aripo, UM PREDADOR MUITO
IMPORTANTE NO CONTROLE BIOLÓGICO DO
ÁCAROS VERDE NA AFRICA
Typhlodromalus aripo
Neoseiulus idaeus
Typhlodromalus manihoti
DANO: Tetranychus urticae y T.
cinnabarinus
Tetranychus urticae
Perdas: Asia 19 – 35%
Days 2 T. urticae
1
M. tanajoa
0
Espécies Phytoseiidae
Batata doce
Aleurotrachelus
socialis
Aleurothrixus aepim
Trialeurodes variabilis
Bemisia afer
Bemisia tuberculata
Suitability Change Whitefly
Danos causados por Mosca
Branca
Adultos
Ninfas
Folhas sadias
Folhas atacadas
PERDAS NO RENDIMENTO
5 – 79%
45
40
Rendimento
35
ton/ha.
30
25
20
R = 0.90
15
10
5
Perdas em Rto: 5 –
79%
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
SOCOLEN. CJHF-
CJHF-CIAT 2007
CULTIVOS
ESCALONAD
OS
A. socialis
INCREMENT
O DA
POPULAÇÃ
O
Controle Integrado de
Mosca Branca
MIP
Revisão do Cultivo
BANCO DE
GERMOPLASMA /
CIAT
Total de Acessos (M. esculenta)
5406
Controle Suscetível:
CMC 40
H 305-122
MCol 1505(T?)
Variedade do agricultor:
Aroma
Danos e população de adultos de Mosca Branca
(Aleurotrachelus socialis) nos genótipos seletivos
de Mandioca (Resistentes e Suscetíveis)
3,5 70
3 60
Nivel de dano
2,5 50
2 40
1,5 30
1 20
0,5 10
0 0
CG-489-31 CG-489-34 CG 489-23 CG 489-4 CMC 40 AROMA CG 489-31 CG 489-34 CG 489-23 CG 489-4 CMC 40 AROMA
Genótipos
Resistência de planta de
Mandioca a Mosca Branca
Aleurotrachelus socialis que se alimenta de
genótipos resistentes tem:
• Oviposição menor
• Redução em tamanho
• Tempo de desenvolvimento maior
• Alta mortalidade
Resultando:
Taxa de reprodução mais baixa
Redução da população
GENOTIPOS (6) AVALIADOS EM CAMPO DE
CORPOICA COM PRESSÃO DE MOSCA BRANCA ,
Aleurotrachelus socialis. TOLIMA, ESPINAL, Centro
35 Exp. Nataima. 2004
30
RTO(Ton/h)
25
20
15
Ton/ha.
10
0
CG 489-31 CG 489-34 CG 489-23 CG 489-4 MEcu 72 CMC 40 Aroma
CG 489-31
Agricultor
MEcu 72 x MBra 12
Clones
Mecu 72 x Mbra 12
Nataima 31
CG 489-34 CMC-40
Testemunha
NATAIMA 31
PRODUÇÃO COMERCIAL
(Produtor)
CAUCA FARMER
PREDADORES
Encarsia
Crysopa
formosa
spp.
spp
FUNGOS
ENTOMOPATOGÊNI
COS
Lecanicilium Cladosporium
lecanii sp.
ESPECIES DE PARASITÓIDES ASSOCIADAS A MOSCA BRANCA ENCONTRADAS EM DIVERSAS REGIÕES
NATURAIS DE COLOMBIA , ECUADOR, VENEZUELA E BRASIL
Aleurotrachelus socialis:
socialis:
X X
Amitus macgowni
X
Amitus sp. X
Encarsia americana X X
E. bellotti X
E. cubensis x X X
E. hispida X
E. luteola group X X
E. sophia X X
Encarsia sp. X X
E. tabacivora X
X x X
Encarsia sp. Prob. Variegata
X X
Eretmocerus sp. X
Euderomphale sp. X x
Metaphycus sp.
Signiphora aleyrodi
Aleurothrixus aepim
Encarsia aleurothrixi
X
E. hispida X
Eretmocerus sp. x
Bemisia tuberculata
X X
E. hispida
X
E. pergandiella X X
E. sophia X
Encarsia sp. X X
E. tabacivora X X
Euderomphale sp. X X
Eretmocerus sp. x X
Metaphycus sp.
PARASITISMO EM MOSCA BRANCA
DA MANDIOCA
80
Parasitismo
70
60
50
%
40
30
20
Encarsia hispida 10
0
I II III IV
INSTAR
Controle biológico com
microorganismos de
Mosca Branca
60 47.1
50
44.4 * 36.8
36.7 33.3
40
*
30
20
* 15 16.8
10
0
Raça
PRODUTO PRODUTO
COMERCIAL COMERCIAL Vercani®
BioCanii® (SAFER)
(BIOTROPICAL S.A.)
CONTROLE QUIMICO
Tratamento (Imersão)
de maniva
Aplicação Foliar
UMBRAL DE ACCION
Umbral economico INICIA CONTROL
16
14 Aplicações bioplaguicida
12 Adulto-ovos 1 – 50
Ninfas – Pupa 1 - 200
dano
10
on tr ole
8 ia r o C
(D) In ic Aplicações químico
6 Adulto – ovo 51 – 200
4 Ninfa – Pupa 201 - 500
Dano Econômico
2
0
10 20 30 40 50 60 70 80
População
(P)
Rendimento da Mandioca com 7 tratamentos para
controle de Mosca Branca
30 (Calarca, Quindio, Col., 2008)
Tratamento maniva
Monitorar população
RENDIMENTO (t/h)
20
10
Extracto Manejo Extracto L.lecanii B. Extracto Test munha
Neem Integrado microbiano bassiana ajo-aji
TRATAMIENTOS
60
50
Ton/ha
40
30
20
1 2 4 6 8 10 12
Meses de aparecimento
Despois de 6 meses a mosca branca não causa dano econômico – perdidas no
rendimento
BOMBA DE MOTOR
Mais de 4 meses do plantio
PROCURAR MOLHAR
TODAS AS FOLHAS POR
BOMBA COSTAL
BAIXO COM O PRODUTO OU
1-4 meses do Plantio É MELHOR FAZER A
APLICAÇÃO DE MANHÃ
Bemisia tabaci
Bemisia tabaci (BIOTIPO B) SOBREVIVÊNCIA EM Manihot esculenta (MANDIOCA) Y M.
carthagenensis (SILVESTRE, Manihot) QUANDO AS POPULACIONES TÊM ORIGEM EM TRES
HOSPEDEIROS ALTERNATIVOS
Phaseolus
2% vulgaris (Feijao)
Euphorbia pulcherrima
3% (Poinsettia)
M. esculenta M. carthaginensis
USO RACIONAL DE
INSETICIDAS
QUÍMICOS UTILIZAÇÃO DE
MATERIAL RESISTENTE
A PRAGA
MONITORAR
PERMANENTEMENTE IMPLEMENTA ÇÃO DE
IMPLEMENTAÇÃO DE
A CULTURA PACOTE
PACOTE
(2 por mes) TECNOL ÓGICO DE
TECNOLÓGICO DE MIP
MIP
1/07/09
CRITÉRIOS IMPORTANTES E TENDÊNCIA NO FUTURO E
NO MANEJO DE PRAGAS EM MANDIOCA
CARACTERIZA
Presencia acaro AMBIENTE
verde
MEIO
DISTRIBUCAO POTENCIAL DE
ACARO VERDE
VALIDAÇ
VALIDAÇÃO
MUDANÇ
MUDANÇAS
CLIMÁ
CLIMÁTICAS
“A ECOLOGIA COMO A
GENÉTICA, NÃ0 SE REFERE A
ESTADOS EM EQUILÍBRIO, SE
TRATA DE MUDANÇAS
PERMANENTES”
“NADA FICA IGUAL PARA
SEMPRE”
Genome: M. Ridley,
2002
….MUITO OBRIGADO….
www. ciat.cgiar.org
a.bellotti@cgiar.org
ANTHONY C. BELLOTTI
Ph.D Entomologo