Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
MCMXLII
PALAESTRA
LATINA
IVLIVS CAESAR
ROMAE IN MVSEO CAPITOLINO
SUMMAR IU M
lllM IIIIIIIIIIItltlllflllltltlllllltllllllllM IIM IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllIfllllllllllllim i
Bibliographia (Jim é n e z )
De c ognomi ne Claret forma italica
(M a t t e o c c i)
(Animadversiones) (M ir )
V er b um Ca ro (R e s t r e p o )
C o m p o s i t i o n e s vertendae (P a l a e s t r ic u s )
H om e r i O d y s se a (R u iz )
Per o rbem * (M esa )
Pulvis et u m b r a s u m u s (C a r o )
La t e mp e st ad (C a n a ls )
Varia rer um (A c t u a r iu s )
I ndex r er um a u c t o r u m q u e
Ordinarii et Superiorum permissu
www.culturaclasica.com
J a v ier B a e z a , S. J. — C u r s o T e ó r ic o - p h o n t e , J o h a n n e C h r y s o s t o m o , Lucae
P rá c tic o d e S in ta x is L a tin a . — S a n Evangelistae, Luciano, Pl a to n e , S o p h o
t an de r, S a l T e r r a e , 1941. 2.a. Ed. cle. O p u s duplici v o c ab u l ar i o c l au d i tu r ,
Q u a m q u a m l i br or um n u m e r u s ad n u m é r i c o videlicet et a lp h ab e ti c o. De ni
e ru di en do s pu er os in gr ae ca m et l a t in a m que br evi ssi mae n o t u l a e bi og r ap hi ca e
l ingua m magis in dies c res cat , d o l e n d u m g r a ec o ru m s c r i p t o r u m in e p h e b o r u m
s ane est, q uo d turpi pot i us a t qu e i m p r o c o m m o d u m afferuntur. Auct or ibus gr a
b a n d a c upi di t at e id fiat q u a m vero e ru d i t u l a m u r et bene sit editoriali d o m u i .
endi s t udi o, qui n p u d e at a u c to r es libros C. S á n c h e z A lisa d a . — Q H o r a c i o
i n c o m p t o s edere, d oc tr i na et paedagogi- F la c o , — Edit. C a tó l i c a T o l e da n a,
cis vi rt ut i bus ha ud p r aedi t os . N u m et e T o l e do , 1941.
ni m ulla de te ri or ea c a l a m i t a t e inveniri
Hoc: H o r a t i a n u m v o l ume n q u i n q u e et
pot est qu ae in a n i m o s e p h e b o r u m p e s
q u i n q u a g i n t a p r ae c ip u a c a r m i n a l a ti na
t em e r ro ru m et i gno r an t ia e s e ns i m sine
c o m p l e c ti tu r , brevibus sed s ollertissimis
s ensu ingerit? Sed longe ab his liber
n o t ul is h i s p á n i c a lingua il l ust r at a. A u c
q u e m hodi e c o m m e n d a n d u m s u s c e pi
t or i n t r o d u c t i o n e m p r a e m it ti t de vita et
mus. Est enim d o c t ri n a brevis, e xe rc it a
versibus I Ioratii p o e ta e et in prologo p r o
t io ni bu s dives, e locut i one pl anus. I m m o
mit t i t alia v o l u m i n a ad u s u m sc ho l ar um
ne quis in o r di n a t i o n e a c c u r a t a m e x p o
c onges t a de variis latinis scr ipt or ibus;
s i t io n em d es i de ra re t c o m p e n d i u m s y n -
quae o m n i a —ita s p e r o — e a d em c o m
t a x e o s sub fine operis t r a d i t u r a d o r d i
m e n d a t i o n e digna erunt, q u a m H o r a t i a
n e m g r a m m a tic a r u m a p ta tu m . Hoc
n o v o l u mi n i t r i bu i mu s .
u n u m , pace auct or is d i cam: d e s un t huic
p r a e s ta n ti operi selecta c la ss i c or um B e r e n g u e r , J. — AOIIXA, Ejercicios de
e xe mp l a q ua e pueris, a n t e singulas ver Griego, I er Curso. — Bosch Editor.,
siones, perci pi enda et d e g u s t a n d a p r o p o Apar t. 928, B a rc el on a .
n er ent ur , ad q u o r u m i mi t a t i o n e m hispa-
nicas s cr ipt i one s conficerent. O p e r a s cholastica ad j u v e nt u t e m in
G r a e c a n i c a lingua i n f o r m a n d a m n u n c in
J. C a r a sa - J. M artu ret, S. J. — F l o r e s H i s p a n i a mi ra q u a d a m celeritate flores
d e A t i c a o pági nas escogidas de lite cere hic illic c oe p ta sunt; at ea q u a m
r a t u r a griega. — Biblios, S. A. A p a r vario l abor e et meri t o. « Sunt b ona , s u n t
t a d o 203. Ba rc el o n a. 1942 q u a e d a m medi ocr ia; s u n t m a l a plura»,
T e x t u u m et s e n t e n t i a r u m facilium an- lucri t a n t u m sordidi c up i di ta t e p ar ta.
t h o l o g i a m a classicis s cr ipt or ibus collec O p u s vero q u o d acer s t r e n u u s q u e p r o
t o r u m hi d uo Professores collegii Xave- fessor no b i s offert, n e q u a q u a m ad p o s
riensis o p t i m o consilio s a pi e nt iq u e j u d i teriora, sed ad p r ior a r ef er en d um. Est
cio o r d i n a r u n t ut Se mi n a r ii s et Scholis enim o p u s o p t i m u m : oculis si mul pjacet
m ed ia e i nst i t ut i oni s, qua e di cu nt ur , m a et ment i ; pu e ro s del ect at nec magi s t r is
t er iam p r a e b e r e n t ad pu e ro s in lingua displicet; utile dulci a p p r i m e mi s c ui t
gr ae ca e do c en do s. a u c t o r p r o p o n e n d o , c o nv e ni en t er d i s p o
Exercitia quae ad g r a m m a t i c a m sese sita, exercitia i n t er pr et at io n i s, versionis,
referunt p au ci or a s u n t q u a m ad rei dif et ymol ogi ae c um vocabul ari i s et not ul i s
ficultatem e vi n c e nd a m o pu s essent. P l a o p p o r t u n i o r i b us , o m n i a q u e selectis pic
cet selecta f r a g m e n t o r u m copi a quae turis o r n a t a Q u a e cum ita s int qui dn i
sequitur, ab A n ac r eo n t e , Aristotele, De o p u s o m n i n o c o m m e n d e m u s , a uc to r i qu e
m o s t h e n e , Aesopo, Gr eg or i o Na za nz en i effuse q u i d e m p l a u d a m u s ?
et Nicaeensi, He ro do t o, Isocrate, X e n o J. M.a J im én ez , C. M. F.
102
www.culturaclasica.com
La Fiesta Santificada La hoj lt a de p r o p a g a n d a religiosa má s popu-
lar en t o d a España. S e reparte en muchas
Lauria, 5 (Apartado, 1042) Barcelona pa rr oqui a s los do mi ng o s y fiestas del año
O
c ¿ o = F A B R I C A DE M E D A L L A S
w T! c
> «2 §
3 a r
=
= o
« w3
h
I
C R U C E S :: D I S T I N T I V O S = 8
o
-qj i u
^ i= INSIGNIAS :T E T C . !C
T3 · Oi S
- S ^
u t,
I
—
r
<0^ = o
c a e = (/)
< v2 ® = 33
, ^ = >
en = 3 n
o ® =
= P-|
tu <
«3 .2 «
o- 3
2 2v· G
i; o I g 3-
03 >
3 o
aO 4v> ^ I
-
OJ <0 r- 55 o
·» —
a o (J =
—-
C
“1
=
= aS.
£>*
o a «—i
W
o Ü c/> * S
== ti
2 «o CQ té>1 nn
3
y *C
P R O V E N Z A , 3 7 6 6» —
e-
a- 1,1
m ·
= I w
«J S B A R C E L O N A =
=
a g
H S -
l u
2 a
w 2
I ^il
. CQ
■o —
FOTOGRABADOS
a
H
W
a
©
«
u
a
OQ
M. SOLANO
U
O
[.NAVARRO
m iM H IlU llllItlIlim itim iM IIIM IlH H IIIIIIim illllllillllllM IIM IIIIIlItlIlllM ItM Il
•o imiiitiiuMiuftMiiiMiiiHifiiuiHimifiiiMimiiiiiiinimiiitiJuiiiimiiuiiftfli
a
•M
* h
a
U a
M <
www.culturaclasica.com
HW I N IW It lI M W I I I I I I K H I H I I I I I MI I H II H H M I H I MWIWW IMIIWM I I I i m W I M M n i H H I I H I I I I i m m H W I I H MHWM m il ;
E l O b isp o d e C a r ta g e n a , A d m i n i s t r a d o r A p o s tó lic o d e B a r c e l o n a
9 d e D i c i e m b r e d e 1941
R d o . P . José M . a J i m é n e z D e lg a d o , C. M . F.
t C iudad
M uy estimado en el Señor: He recibido el ejemplar de su R E P E T IT O R IU M , que con su
grata del 5 ha tenido Vd. la bondad de remitirme. i:
Le felicito cordialísimamento por esta nueva Obra, a la que efusivamente bendigo y para
la que anhelo vivamente el mayor éxito. Con la graduación de sus temas, con lo atractivo de su i;
i; contenido, con las ilustraciones del texto y demás facilidades que ofrece su Libro, ciertamente ha
de ayudar a cuantos se sirvan de él en la pronta adquisición de la lengua del Lacio, cuyo a pren
dizaje cuesta a veces por no tener a mano guías tan adecuadas como este R E P E T IT O R IU M , i:
yo empleo tanto facilitará su labor a los alumnos de latín. — Una vez más demuestra V. con·*'." i:
esta obra cuánto se preocupan los Hijos del Inmaculado Corazón de María en seguir las huellas
del Bto. P. Claret, que no solamente fué tan excelso Misionero, sino fomentador constante de las
ciencias eclesiásticas, como lo es su Congregación, cuidando ante todo de divulgar el conocí- ii
miento de la lengua oficial de la Iglesia, que es a la vez la llave de oro de la antigua sabiduría.
Con todo afecto a V. R. saluda, felicita y bendice ■jf* El O bispo, A. A.
C u m e m e t i s , PALAESTRAM LATINAM n u n t i a n t i b u s r e f e r e t i s
www.culturaclasica.com
AN. XII. - N. 76 NOVEMBRI et DECEMBRI AN. MCMXLII
P alaestra L atina
S E U DE LATINITATE C OM M E NT AR I US ALTERNIS MENSI BUS ED EN DU S
Pretium subnotationis annuae» solutione antelata» est io pesetarum in Hispania et Lusitania, n pes. in America et Philippinis insu
lis, et i a pes. in reliquis civitatibus - Pretium m ittatur oportet ad A dm inistratorem , L a u ria , 5 - Barcinone - A p a rt. i s ^ s
* 103
www.culturaclasica.com
tra non minora sunt quae non s ubs equunt ur ab «u» vel «i» et tamen duplicant;
ex:vitta, reddo, siccum, collum, malleus, gibba, verres, ctc. Immo illud mirum quod
«mille» d uplicat, dum cum habeat «i» subsequens simplificat: «milia» contra pr or
sus ac in regula ex Meyer-Lubke deprompta. 5)
Ad confirmationem illud refert R. Menendez-Pidal: «en cl latin vulgar
hubo tendcncia a duplicar la consonante delante de yod, como en italiano». Faveat-
nc meae sententiae? ligo non affirmo. Si autem tibi videtur «haud ita», nihil obeft.
Illa eft observatio quaedam generalis, non regula morphologica, cujus tamen veri
tatem jam nunc patebit. Haec exempla adducit: appio, labbio, prezzo . Sed ex una
parte numerosiora sunt verba quae ante yod non duplicant, ex: copia, prosapia,
marsupio, Alipio, aiirolabio, Macrobio, Cbitbibio (ex Boccaccio); et ex altera parte
innumerabilia quae duplicant quin ante yod inveniantur, ex: gobba, babbo, giubba,
Giacobbc, Pippo, puppo, zeppa, pappa, groppo, flrappo, ctc.
Quo ad p rezzo notandum quod littera «t» ante «i» cum in noflrum idioma
descendat, quandoque, sed raro potius, duplicat; saepe numero mut at ur simpliciter
in «z». Ex: prezzo, vizio, spazio; floltczza, anticizia, letizia. Unum et alterum sine
lege inveniuntur; altera autem sunt frequentiora. Forma « T I O N » semper in «zionc»
vertitur, salvis perpaucis exceptionibus.
c) ...«geminatur consona finalis quae in proparoxitonis vocalem acutam con
sequitur, sic: commodo, cattcdra, femmina. (Meyer-Lubke Vel Bopp). Sed contra
considerentur haec acido, lecito, adito, abito, agito, ctc. Tandem cattcdra duplicat
regulariter, sed commodo eft obsoletum, et utimur comodo; femmina eit usitatior, sed
et femina datur.
d) Postremo notulam refert Americi de Caftro, qui loquitur de ultracorrec-
tione, et rem confirmat exemplo fi&icio, cujus vim non video; explicationem porro
quam profert P. Mir admittere non possumus. 6)
His praehabitis, veniamus ad rem.
Nostro sermone, si adje&ivum ex « Claret» quis efformaTe cupit, analogia sal
tem usus, qua nos in similibus casibus nos gerimus, dicet «clarettiano».
Dico igitur: Nos utimur adje£tivo ex «Claret» derivato per suffixum «iano».
Jamvcro; quomodo itali illud pronuntiamus? Cum duplici «t», sicut duplici «t*
dicimus Sallettiano, mussettiano, bossuettiano, marattiano, frassinettiano, ctc.; ex La
Salette, Musset, Bossuet, M arat, Frassineti, etc., efformata. 7) Nos autem verba
scribimus ut et pronuntiamus. 8) Semel atque iterum relatum mihi e£t italcs proba
tos viros hunc errorem nostris correxisse.
Poit usum, veniamus ad analogiam. Haec, ex exemplis allatis, suadet duplex
• t» etiam in efformando adjeftivo ex «Claret».
Usus et analogia revelant indolem. 9) Qua ndo nos litteras geminemus, difficile
eft ¿tatuerc. Cum dixerim: «nel formare un derivato da un nome ¿he termina in
consonante con 1’accento sulTultima siliaba, si raddoppia quella consonante» non
regulam aut legem dare, sed indolem declarare Itudui.
104
www.culturaclasica.com
Objecifti. «Apud vos desunt voces nativae quae consona finiantur». Assertio
nem transmitto. Sed noftra lingua suam habet rationem tractandi ejusmodi verba,
quae ex aliis linguis in noilram irrepserunt.
Hos casus considerationi omnium subicio. io)
a) Ad enuntiandas consonas alphabeti, duplicatione utimur. Ex: effe, acca,
elle, emme, enne, erre, esse.
b) Verba extera, in consonam exeuntia, quae in noftrum irrepsere sermonem,
duplicaverunt regulariter; multoque magis si accentu sonabant acuto. Ex. Giobbe
(Job); Giosaffatte (Josaphat); Giuseppe (Joseph); Giuditta (Judit); Arontie (Aaron);
Gerusalemme (Jerusalem); Elisabetta (Elisabeth). Ex gallico sermone sic haec usu
venerunt: ¿hic = scicco, sctccheria; jarret = garetto; buffet = buffetto (cfr. Petroc-
¿hi). Etiam pater Dante gallicum «gibet» ita traduxit: *Io fei giubetto a me delle mie
case» Inf. XIII 151. Egomet, in itinere, vidi in aliquo pago diversorium ita praete
reuntibus denuntiatum; «Otello·, quae eft scriptio vulgaris italica verbi «Hotel».
Tandem «Portugal» reddimus Portogallo; «Maroc» = Marocco; «Tenerife» =
leneriffa, etc.
c) Hoc aliud genus alterationum in italica, hispana, gallica lingua respon
dens, consideremus conferentes: (Pane) it. panattiere; hisp. panadero; gal. panatier.
Panctteria; panaderia; pancterie. (Mulo) = mulattiere; mulatero; mulatier. (Caffe)
= caffettiera; cafetera; cafetier; et innumera similia.
d) Adde has phrases in noftris di£iionariis recensitas: «non manca un ette»
(omnibus numeris perfe&um eft) ubi «ette» eft conjun£Ho latina «et». Iterum «non
vale un acca», ubi «acca» = «h».
e) Verbum latinum «habet» et sim. sic noftrum vulgus pronuntiat «abette».
Nonne haec omnia indolem no&rae linguae satis declarant, et quid illa indo
les sibi quaerat?
Jamvcro huic indoli morem gero si adje£tivum ex «Claret» «clarettiano» duco.
Qu od «Claret» sit deminutivum, hoc ad confirmationem advocavi. Et d eminu-
tivum esse, aut per altcrationem derivatum ab adjeftivo «clarus», minime adhuc
dubito, donec P. Mir suam thesirn melius probaverit.
Ratio prior, quae ab eo quod sit deminutivum praescindit, eft et potior. Num-
quid itali cogitant de deminutivo quando Elisabetta, garetto, marattiano, bossuettia-
nu, ab Elisabeth, jarret, M a r a t, Bossuet, derivant et conficiunt. 11)
Hujus ratio non cii etymologica, aut logica, sed analogica, phonetica, aeftheti-
ca. Illud «t» ita sonat, ut si ego in derivatis simplicem servabo, priftinam vim non
retinebit, et tunc longius aberrat «Claret». «Claretiano» enim parum attinet ad
«Claret» sed magis ad claret, clara, clari, 12) etc. Uti in «claretiano» proftat, illud
dixeris «t» epentheticum, quo utimur in formatione multorum adje&ivorum. 13)
Ex: napoletano (Napoli); cUgliaritano (Cagliari); carmelitano (Carmelo); milevitano
(milevi); veritiero (vero); puritano (puro).
C L A R E T suam vim non retinet nisi in hac forma «clarett’iano, ano, ino, etc.
Hanc rationem melius intelligent germani. «Bett» et «Gebet» sic illi pronun-
105
www.culturaclasica.com
tiant ut vox differenti satis modo quiescat in «ett» ac in «et»; idem ac nos, cum
dicimus claret et claret(o). Qui «Gebett» pronuntiat idem ac «Gebet» eam generat
confusionem ut germanus horrescit, dum exterus nihil advertit; neque mirum. Cur
ita? S uam quisque indolem sermo habet, quam apprehendere haud facile eft.
Jos. M atteocci, C . M . F.
i) De benevola tua, carissime frater, atten italum appareat; eademque pro claretiano consona
tione qua scriptiunculam meam de C L A R E T cog erit argumentatio. N on placet suffixum -iano reti
nomine e d prosecutus, et ago et habeo gratias. nere, sed -ino? Ea igitur forma effingite et verbum
Argum enta quae in medium protuli quandam in vulgus propagate.
in animo generarunt certitudinem, licet — ut ipse а) , b), c) Ea omnia quae tu adnotas non ego
confessus sum — , omnem non expungeret haesita negavi, nec scriptores quos laudavi negarent, nam
tionem. Tamen ledoribus fratribusque novam pro quod pluriens et subinde evenit (bubo tendenda),
posui viam, qua nomen Bti. Patris n o d r i Claret exceptiones admittit, et illis legibus ipsemet aliquot
explicare forsitan valeamus. Etiam nunc vidi ne apposui exceptiones, tuisque alias apponere pos
minem qui similibus argumentis C L A R E T demi sum; illius denique ne obliviscaris quod aperte
nutivum esse com mondraret. dixidi; «Leges geminationis in consonis difficile
a) Praeter documentum quod attuli et verba e d da tu e re » .
Encyclopediae Hispanicae vocem hodierni loci 5) M ilia m ille, [vilicus villa, Slelio
C L A R E T a C L A R E T O oriri posse, suadent ea Slella\ non geminat juxta optimos scriptores et ve
quae de Claret ad Trem p, M adoz (Diccionario) as tera documenta (ex romanicis tamen linguis et
serit, illum sci. esse montuosum atque adeo ab m ilia et m illia habemus); quod vero non geminet
arboribus vacuum —et ideo clarum juxta Balari ea e d ratio quia vocalis prior longa e d; i d q u e p o d
explicationem— ut nec minimae ibi reperiantur diphthongos et vocales p r o d u d a s evenit: causea y
arbores: idque confirmare videtur quae de Clareto causa, divissio y divisio, cct. plurima. (Cfr. Ctci,
diximus. Quod si aliis sentenfia placeat ut Claret Gramat. lat. § q).
de minutivum a d d ru an t, non ego quidem adjedi- б) In exponenda natura illius quam c u a
vum dicerem — ut tu alibi p ro p o n i s — sed subSlan- Pidal et A. C a d r o ultra-corred tonem dixi, non est
tivum a CLARÁ (Cl aranum ) forte derivatum: cur immoremur. Mens fuit ut innuerem in linguis
quae tamen sententia ab iis, quibus placeat, vali casus nimiae corredionis inesse, quae in vitium
dioribus probari debet argumentis. ducit; sic, ait Castro, in voce m atiana (poma), ne
3) Scripsi arboretiano, fratsinetiatto, si ea sonaret m at’ana, versa est in m attiana, atque his
conficere liceret, et vim subjundivi imperfedi tu panice dedit magaña, mangana, m anzana. N onne
-ttiam ipse nodi... Sit venia verbi. vos simili modo ex nimia forte corredione p r o n u n
q) Id efficere tua verba volunt ut suffixum tiatis, cum aliud «t» hic additis?
- iano post «t» semper ttiano fiat. Sed verbum 7) Ea sic desinunt, quia verum aut falsum
de quo agimus si plene esset evolutum C larezza- dem inutiv um supponunt.
no vel clareciano dedisset apud Ítalos; quia huic 8) Sed saepe saepius anceps haeret vestra
evolutioni non subjedum e d, aliud «f» addis? elocutio, ut statim videbis.
Tunc supponis in voce simplici deminutivum in 9) N on infitior vesiran linguam plurimum
-etto, quod e d caput primumque tibi probandum; consonas geminare idque amare. Sed nescio quae
in eoque casu claretiano scribere ego mallem, ne, vis argumento tuo insit de usu et analogia, cum
cum aliter proferas, quis datim virum italum Cla- ipsemet aliquas postquam evolvi paginas lexici cui
retto a te nominatum aib itretur. Effinge enim tibi titulus Vocabulario della lingua italiana da O. PlA-
adjedivum a cognomine Rmi. P. Maroto; illum NiGGiANi, 1937, has repperi elocutionis dubiae for
ego M arotiano non vero M arottiano derivandum mas: mucco muco, muffola mufola, mugghiare mu-
censerem, quamquam apud vos et M arotto et ver gliare, miraggio miragio, niccolo ni&eto, niffo nifo,
ba in -otto finita per geminum «t » scribatis. C om sabbato sabato, saggina sagina, guibba guiha, got-
modum ut cognomen hispanum maneat et non ta z z a g o ta zza , sarnactbiare sarnacare, marabutto
106
www.culturaclasica.com
marabuto; mattutirto matutino, cet. Praeterea a mi- non simili ratione ac deminutiva in -itta pronun
narete Hispano mutuastis minareto minaretto, deni tiant, qua re gbiareto v. g. in quo Haud obvium
que vicos Habetis Galliano et Galiano (a I. Gallia- prostat suffixum -etum deminutivis finitis in -etto
no) et Trebuliano — uno l — (a Trcbelliano vel non assimilant? Ex etymo forte? — Ergo ex etymo
Trebulliano). (Cfr. Pidal, Emerita, VIII, p. 19, 30); unum «t» in claretiano" adscribcndum.
si in His «1» litteram non geminatis, quare a gemi
12) Vim tuo argumento de geminanda «t»
nando «t» in claretiano nostro, —cum prae primis
ex accentu non negarem nisi quae supra dixi ob
ab origine non exigatur et aliis locis vos ipsi d u
sisterent, praesertim cum vos saepius dubitare in
bitetis— , abstinere non possumus?
geminando videam. Q uod dicis Claretiano ad clara,
10) In allatis a te exemplis non immorabor,
clari spe&are, omni — mihi videtur— fundamento
quamvis essent quaedam notanda, ea tamen indo
carere; de accentu in Claret, mallem ego Claret,
lem, ut ita dicam, generalem manifestant, sed nul quam Claretto pronuntiare.
lam ad nostrum clarctianum solutionem afferunt.
11) Cum itali de deminutivo non cogitent, 13) T epentHeticum de quo agis est quid
qua re finita in ita ut Margarita, eremita, cet. omnino alienum a «t» quod claretiano inseris.
VERBUM CARO
Quanto pro me vilior, tanto mihi carior. — 5 . Bern.
107
www.culturaclasica.com
C o m p o s i t i o n e s v e r t e n d a e
108
www.culturaclasica.com
601
cr f> P H O D- n
2 S* cP >1 “
Cu (P%
r» Ul m 0 p n c r» O n3
o. ... ■1
N
íin g
-«* ClQ P 13 ^ §* 2 3 CTQ
3 ’ fe O
B 3m O(A 0 O C fe
o- 5 3'
0 0· O 2 p m P gLi p1 0 »> P
fi. (A 0 -I ^ O OI 3 2. n M
r \ ;i ■-I -T3 ^ 0 c 1 *». <
3a\
P P 3“
0*
*O P 13 O O. n ' fe- S fe- P O £o . > ,
, etc.
^ & o- EL 3 5T 3 0 <v 0 <* C' 3 0
P* K 0 C- m< _ 0 # p 3
c' y P CU fe- m« m O- J' m<
a v 2. fe 0 P 3 = << <
rt m 1 s ^ s 1 c o’
3 "n C~ fe -
_ s. - r] £L » 13 5
"O -■ 3 3 0>< 2 3 r *>
3
fc* ?í = Q. CU
ím —3 JC
3 3' i*
>* O- rn < ^ < ° O
C - f»
-C( %·
O
s &> * n
X O mí
g ^rt ►n atr fe. 3 tT*'
H ero m Mi
! 91 H
Z
r> n su. H ^ p a> · M
3 ?J 2! M Oj H -
I . £ 1* 0 Ji > -
fe
o, s fe- e
-j M c „ O - · cr-oo
o
•‘l, 5a
"00 p m 5: t 2 -1 33
b c. f».
— o
c -<i
"O -■ 5.
Cu ^ ¡C H C
n >5 5 2 r. -i £ m
n " »S
. P
oq tj~
X ' O O 3 rr 3 «» ? 34
C u; e ” ^ 55
C *ts £* < —— Q-. ^ a .
&* ° " 5“ SI ^ 2. £r STS
a .^ o- *· «· 2. to
Ü- o P Q . J» ■* * · £* §
O » o·
3 O <A g
to
3 p. C P 5 ’ ;,{.
13 n P - r» . . . m
O 5“ | *■< 2 5 3 Cu
O (A u 1 »i P U 0 p x . T-
O
13 oq H ST ^ Cu p " ® i S *g (t
O *» (5 iZ P O <= f *
O Cu o 0
3 r» 0^ r> ^ · US
-** S - s : á . 8 ¡o 2
Cu 0 •n c
0 2 0 s -' 3 L
O tra
<
q u e
. 7 j-> 0 ¡T ¥ s á ? 1 ti 1 3 Z
O-
s í' 3T o 2. ^
3 0
ro .
0 s> ¿ ñ Z. s
con
G VK » -a 13 O
pa<
O 0 « P S 0
n 3 2 . '0 « JQ n • Q c *1
P 3 < O- c - n >5 u 0 f}< — 3
3 1
P O 3 „0 H c íi 2 S* E. O P C 3 .
P p “
3 cu ro -_ P 0 "fe 2 13 1 <’
P- n C- Ou Q 9 o •n < O
“ P 0 0 0 P
0 0 0 -i" - 0 0 —
r. n ' 3 v -? f? c ;- a > 0 -o - -S , P 3 C
O ·■*■» m -C 3 ■* 2 . rt
rS * C 1= 3 n
3 (é n c 0 ’ O O
1 5 r> ? II ^ ?· = - _ «> .' c2 . o r> v 3 «A
? S 0 3
r~ ->■.
O "3 “ C- O
o , 5 1 !
vo
5r s s O £
un
P U c» cu 3 t 2 : O. g
erro
_Sí 1 fO - N
a 0 0 R
o Z 2. r> t> ■hrr — — P P 13 a- ^
"0n
i* c-
u ^ -
3r.
S> o- o 0 P^T3
2- < R< S H P ero rl O r \
f» 5· -i
P- 13
www.culturaclasica.com
CT 3 0 &“ ·-! O P -1
P3 v> 2- _ ero a K O p
O p 0 P 3 ps 5 U
_s< 0 3 Cu P, “
" 3 O *<■1
^■ > a •n
J T v5 CU ja a-
O 3 i c r>
f- J* 0 3 R o
P O* o¡ 2 P
En t
n O
3 — P°rr* -0 0P
u. p - s
r , A 3 - c cr fe- 3
o R -£ cu &r » 3- o
rl 5 I- p o- M' * 3
¿s 2 , z¡ S 3 v¿ e
P O ^ (fl
f> Z 2 2, c
o 7 fe- P-
c J, .2
c_ « o r2 ~a v c \* -O 0 - 3
'W Λ *>
μ IS c CS O «
utw
* ί - 3 -3-S -
. « O »N a U C g ~ ><
S- O 3 H -O -3
-2 **
co .
--N —« .2 * eu « - r <3 J2 « 3 ’c
-2 Hs « Cu 1t LU
v o¿
*^ U3 o1 σ —* *-*
v
o-
n_, -ηo - -& £ Ά
Vï Λ •O 's3 « ,-$ .£ t
O K ., S' c w .r u 1)
^ ^
O* —
u F S 1
-O y* "T-
J-. o
5b U • ^T 3 cl_ -V > υ 3 1 ^
~P
~T5 b
0 « ^ r
mc*i c >3 o ” £ cr
> C « rL O - -e - u c J2 S1 o
r3
'C5 0u
di vil
_->l *° « -C a CO 5
resp
II ' o
m ás
f îfc 55
~L '£T eu >3 g 43 13 CO VJ
Πυ3 Ό
,"?-
>
riü >
2 rî Λ U
a', ë > -o 5fc »3 *13 ÍÜ "S rt*
¿50 ¿o o S• -nO c
rs μ .O £ rs «-O» «. f c 6 δ v3 o -3
o c μ bû
www.culturaclasica.com
2 μ «
cO
10 C) 8 '§- 1 CO s >o 5
t2
*υ /O S
s.
h 1 -tJ :o^ > 3 «·
Λ Ό O c I ¿ O --Î*
δ «1 U - c O '5 V U s 1
C (0
ê_ S O- iJ oc . Cu u Kt
s
δ Λ c S (Il (Ü
*U "Ο
-ω Œ H
rtid
co n
que
C «f n ■- 3 δ
3 o o x ε cT
Q 3u l> J n
U -ω o cb -5 r 5 2
U
C V 4> w ,s - 5 - 2
2 S Ó- ë ^5 u
* O n I I«-» υ O
£< o
5b U
3 Ô- d c*
<n ω 1 -c uH 2 V
Πu3 •4 «
ζΓ (0
> .2
MO *3 Ι·ί
_Ξ '» c3 '»o
ί O
CO _ 'Z £O t 3 "i> ο O- -g »f
sb 35
«
• VJ
■» ε —
-o ^
r- -« ^2 ?"
•ΐ oΕ νω
O ■O-. o «U >
, O ° δ δ
19,
eoA
OO ^
^5 çr-. „e2 O . Λ “ HO
-j pv
U r* > rs _· '-J
U
eu ocû
« D §o ε
(i O rt u
Ia t.
,o y s .S «
* ij ε
- > 2
co g "5 >
V
- o *— Π3 "0
ffl
E j* ω *β ~ 3 O rS *T33 u
O
1 U „
o — ·» o 3 o -2 J—
3
u 6 ^
tñ o
O
rt
rt tK Ό c ni
e tc
« c5 -o
μ) *jr *o
V
3
cr o b t .5 u
^gc *U) >
*ü < ΠO3 tí, __ ^T3 -σ Cu
O $
—1 oo P «
·- ÍS 'O 3
d *3 ^
ΙΛ 3 c«) *t--< ■·* >
s o¿ « ¿.- __ - CU « Π3 ». o υ ho
i - §3 !L C t_p >e d rL
u o
UJ ■— « Q
.*> . Jd « O <g ^
-oυ 5h;
• — V* “3 2 Cu ¡2 s «
_ /¿ .
, O 3 - -— jT T 5 _o ·* s G
u S
E « <ú
f9
LU O-
- *-s-" cu ^ υo -o
— U oJ
(O
Ts3 gC V £ 2 g « i=î
épici
ta y
blo:
• 0 f- u
καί
•t< vT
ις> <U
raí
lat
jet
ífc o << U υ
O i o o o o m
C “O cu έ a I -T3 Π3
í> -í E v«
ε ^s* o VJ «o/> O
o *T3 O >5 u CU
ό u c E
c ^c. o
cog
vT δ -o
lat.
vü
• O V
< ?É
2 ^ ·- rT
o et; y cu %
>
O- v> O T3 o V o u 3
u
Q_ . ^
U“ o t* « 3 Η rs u Ό be
pot
W ró *XJ 2 « -o -2 e- u 00 eu ni «i 2S
'rt X O 2 <*0
*■ « $*- δ o Cu -Ci Q
a 3 O
3 v*t % j
-3 a tr HS
a 5 <5 ^ “ -ó (0 a '=n
ii
:e °· · θ -. o H
o. « ^ Ό
s ε '3 de « id !—
υ ^ μ σ w
uc c
cto .2 U> U <J
Ί3 — *“ « 1> a T3
uT<
ω 'S ^ o cu JE 9- CwOΌ■ - e,
t-ior,
Ai > tí oo >
>; s
• ω ■—- o- 5
•Γ 4c ^ 6
? .-< Û ε cr
β. s rt c C H
O <3 r<JJ OC
Γ» ni *o
1I b- μ ocu aυ 11 -αυ
3 υ el eu *j 2 Πo3
9 ------ H3 ¿c n Hj
llü
til
0 P *T3 eu P ST' fi.
fi' » r> —· ¿> s* n & <
' nc —· ’-cX er s S 0 rÔ-
P
I K ./V
ST ^ O P <
R.
25.
ja n »
cuyo
Ou
e fu t.,
p s P c C O O
—1 sr a 0
Cu p P S n °s.
n P »
Ci CP
0P 0 cp ’ 0 <
o M Cu < — _s — n ®, S 3 "< crv s 3 P H o*
O p C • 5^ C' < n
«A
Os n
O " JL O»· ijC S r, 3 C 5-
? 2. « ? O C
Il 3* O- o* *· _.
O ^ 3 s °
"P r» ^ -.-s-
O ^ o < « I ? q fi<
CJ 5 o .** «3
O '7 3 ’ 2, n 3 g _ ^
P 3 eu S· 3
C- o 5* O o 2 Ci ’-q
3a :i'o„ o s~P -3O - z 3 2. ? 2 <* p
— CP 3' ^ ^ O 2- 2 eu « CW sr>
R< 1
f». ¿_ ^ 3 £ O m
n T- — C 2 ^ 2 3 5 -= R'
t. 3 i 1
'?' I» 3 £_
5 C
.“ O
N >: n . 2 > 5 . p R -o R.
5* I 3
M O) o VJ- r* n j ¡ < 3 ^ o a» p K> TO 3 K> eu
r*
K 3 e 3 c 0 57 g £> v© P -û QO
C O . ■? ^ _ç ’-O
HO M ERI O D Y SSEA a
3 = -p 2 o j —
n < •q ?¿ 2 tu 5
X ~ — _ C F s< O p,
íñ’- *■* 2 R Q CU . 9
ff)« o ' _ _ 3 ^ 05 —
N N yv, sT gi 2- 3 x S 3
a 2 = 3 n ,n 3
H 3
3 oo li
5 -p
P —! s -o 2 "c
-e
n El &*, = U. _ p — C o
P <-«
I 3P P JS 2 . ~Q
. “O Cu
. "2 , C 0 fi U "t
Cu p) > -= R. S «A
a-
s=* 0 Ccm , ^ 1 & C- 2r *
y. o <* "o Q·· r% 1/1 'P 0 2. i*
fo a 5' cp S 3
n "3 a 2 fi P r - s p- Ci j*
o o r~ N
2 ~ 3 2 . on
"O ît. p W S os 3
R 27 — — tr ™ <“ =· CP
fc -» *-»
5- P
3 =r a-
Q - -T- P —
01 C·■
Jtj*. _j
a i? Sa J^· I o
P. o 3 =S» _S> xi -c ^
H* £CO c3
Cu Í•I
- ·-» c & 3- c
P
No
O 0 f) r+
3 pw
T* pJ2 fî* 5 ‘ 0)
t, ro< •-1 U2
< O *' r* O ST 0 S *§ E- £r 3 ?
C 0 c P U n
Ci a r ^ Il n o^. R
U 1T eu 5 os
m- 3 r. co e & fi ^ 0 S 1
0 0 -1 CU
O S* C~ 3 5 S- ET
e i 0 Ci Cu
por
s*
inc-
v a t.
1
o b re
: los
con
:on-
Ci P Q- *
l1 5 3 0
O 1 1' 6
O
D A N IEL RUI Z,
U) "1 r r Oh -o w
C & 0n
O O
ri <* G* P 2 C' ^E_ PH 5 fi< fin
0- 0 1 cu 0m
36 ,
P -T5 c£* £T P 0 ^i O ç 0 O’ O
3 Ji ri 3 O P O- P 3 £7 fJ
Ci S" cn^ rn O 3* VJ n
3 V) » C· < c^ R; P
O 0 0c 0 3' ^5' «H 0 P Ct
www.culturaclasica.com
O CP fi U 3 2 - Q. o x' 0 O M
sea.
N n 3 CP* "P
C Cu
0 S"
3' 2 y -i
“ ? -* « c
S 2 E' E -o N 3 s
S 3. : 3
P
___ s •n 0
p p •U O
ÿ«i nsa 0 eu -0 * P & **· ♦ aW C
j* 2 a 3 •n ) 3
C 2n Sh. 0
O P O n c 'P
& p Ü 5: 0»
P ;. 0 0 n 3 < ~ H
c- - *1 P -» 3 «-
a s^- C fl.
■ P eu <* 3 f i'
(¿3 i IL 0
P 5* c 3 U C- 3
P 2> 0
iole
ant
o* *3* 'O 9r
O eu P P 3 ^1 Os 0
3 P 2: S 1 0 7' O P
Z ll
·» ,F
n Îk
Ci nO » _
jn « * 0
s 00
cE’ 00 0
rT
-i p
OfQ
c> L < P>U
► 1 0
uSs & ^ST
P fi* "CO 0*
, , ^ uS> > er.
o * R q n < ri
a , «s
«< Îo s
<
Z-
-^ R
Su ~ t. ■* 0
eu p- 0
eu 3
G-“ O ïü « eu a
a
d
do ST
= m 3
$ -=«'
xo 2. w P < 0 «1 r
C. a , 3 5> i. an -
k 6 M n(■A C P
0 P O O a n
o 3 -ts g -
cû 2 "o S «,- g* < O o r-* r»
s * a 5 g 3 P ^ — u. fl
O — "> G." & w C- 00 3 «
O* O £ * a g* K >
HOMEKI ODYSSEA
K- L
o s- p _s
z. 3 O "O V 3 CJ3C H3
a
2. O -6 3 &
3 a ~o Cu Ü ri a
O J",
£ Z JL 2 S a a a — £ eu
P ï* T— —' 5 ' -6 S. c 5= B> 3
3 "O Os f«K — fO 3 “T^ "TD v■.'g -©^
s^j £)
e- g
> S O s s S - p 5) o) a- —· 2 S.
► £5o« ~ p s<· i g- * o, 3 1- ^ U ° _§< 3
s, s S ?* Su O ^3
6 6 -o r· x a - Si I a- „ s ! i
O §' =* -s - a
o "I Su o- § ^ a
r» __ m- M 3
ï? "O
& - Cu » eu o
Su ~<
2. brr o_ -5 ' ° n
-O S* I - o r,
6 « a U v< S eu « P
O- us.
2— —· „
i' 3 Z »
> o* 0 o2 "o
►. (sSu
•X3 itk 0 S >ft -o O _
El 3 eu m M S*
H 3 O ^ N O P s (* m -n J2J os - eu
O
r-m
M
¿J 0’ ers s: o- E :, 2 d
(/J » b> * 0 B a
0 >: Pi.
§ . s* 3'
3 SiT _<2 ,
P 1 M 0 Q, « CU c :S' o •m "XO 1 S: g
T 3 H X J? 3 3 £ r, . o *
» 'S O ç <A £ 3 3'
o o 2. C- 0
s -. m ri < _ M
N "* 3 C* O
ibién
ni 2- 3“ ·.2 H £ ..
de 0/
O.J2 â eu B
ibre c
»p- o2 - eu A l i' 9 O O
n
P
5'
F*
cs nK 3
www.culturaclasica.com
PC n 2 c (* 0 2. o S, 3 :
HS L2 F*. O ?<V 0- v3-*
£7 ro' o 3, -<3 oe
**ET J 2 'O
°S. cr îP o N -O · o —■
DANIEL RUIZ C. M.
£- 3 So *S
s HD jT 0' -S" ». P u ©/ 2
C C P “PO O* N eu -5 ·
P V<- O < ^ W
PJ N 'sT* 00 p.
eu w 2' »çr* -S- r I ·· C s eu fl 0 <
’“CA S1 uX S 0 î5 5( 0n a 'H- 3 ">3 H g
2. -®J o n "2 O afcu 2 P o . oy Ü «n ET O/
ica
00 & *C p H S-» r» O R ET
23 -«
a a
3 fa '-S Æ P· c T 00 -r* Su • z o
C 2 a a- o ' - P cv ^3 & 0 c ns a
2 « O- ^ rÎ3=S "S 0 “ 1 rv "5 '
«‘ A TJ W
3 h-M
C O « J? n O 57
... o i.’ < 2O — eu a Q
-c •n f l C'Z
pc Pc a
eL ^ 2' e u C s — 3 p* » E—
"O 00 3 33 «v> Su a c·' 2 2 z
1 §' Ê. C' P r> C»Q <«
O Q « « I m 3 j—
| 2- 5 0c ET ns US. 2 &
» £ **J p 3 T3 fl
en
Î O I : 0» 2O P ns >
_ «*· O 3 m s
0 r ft N
£< — V
31 ns p. 0 M
&. o e. é tu d»-
s 0 w» P*· 0 CA T*
P e r o r b e m
De l i t t e r a r u m l a t i n a r u m c o n v e n t u R o m a e h a b i t o
Die 21 m. aprilis currentis anni praecipui linguae latinae cultores R o m a m ex
t o t a Italia c onve ne runt ut r at i one m seu, uti ajunt, «didacticam» litterarum l at i nar um
diligenti exami ni subjicerent. Hoc enim, nulla discrepante sent ent i a tenetur, linguae
lat i nae tot annis, tot scholis protracte, fructus percept os miseriores esse vel quasi
nullos.
Q ui d ergo? Docent es deficiant an «methodi»? Vetus docendi via r et i nenda vel
p ot i us r e no v an d a? Hic cardo rei.
No t i s s i m a e praepri mi s doct i s s i mae dissertationes Clm. Prof. Rispoli et Dalmas-
si; i m m o et J Bottai, a mpl i s s i mi viri, s u m m i s t u di or um moderatoris, copiosa dis-
s e rt a que oratio, q u a m habui t de r o m a n o r u m linguae studio q u a t en u s totius e d u c a
tionis f u n d a m e n t u m , mentis di scent i um mensura, seligendorum arbiter, i n s t r u m e n
t um t a n d e m quo non t a n t u m optimi latinitatis magistri praenoscent ur, verum ii
o m n e s qui severioribus et iam disciplinis oper am d a bunt . Ea enim est lingua latina
qu ae m e n t e m ad difficiliora sollicitat, patet tenacibus, ignavos pellit.
Divisa est igitur tot a ista de didaclica linguae latinae quaestio in partes tres:
De didactica gr am m a t ic a e et linguae,
De didactica l it t er ar um et historiae,
De p r a e p ar a nd i s linguae latinae magistris.
En ergo praecipua a D Dal masso, cl. prof. pr oposita;
1) G r a m m a t i c a e s t u d i u m , qu a de causa non uberiores fructus reportet? Br e
vi dicam: aut exiguum, a ut n i mi um au t i m p r o b u m est. Ad hoc stilisticae, ut aiunt,
n ot io n es in liceo t r ad e nd a e ut re vera a discipulis linguae nat ur a teneatur. Hic licci
classici verus u nu sq ue s copus sit.
Di scentium exercitationes a ug e an t u r c um d omi t um scholis, idque o m n i u m
activo c oncur su. Q u a e n a m vero exercitationes praeferandae: in nativam an in lati-
n a m linguam versiones? Illud, u t c um q u e est, prae oculis h a b e at u r l inguam lingua
disci. Q u o d d e m u m eo ipso convent u loculenter p r o b a t u m est a Rvmo. Dno. Van-
nutelli qui l a ti nu m ad o m n i a adhibuit s e r mo ne m. Ars ergo usu cohaereat.
2) C u m l inguarum s tudi um classi carum in hunc s copum praesertim vergat ut
sc. di t i ssi mus a nt i qui t a ti s t he sa ur us plene possideatur, sequent i a nobis occurrunt:
a) D e c l a s s ic o r u m lectione. Hujus exercitationis m o m e n t u m ne mo est qui
ignoret cum classici h a b e a n t u r opt i mi a nt i qui t at i s praecones, o m n i u m vel hujus
t e m p or i s a rt i um s u m m i magistri. Nativa igitur lingua non t r ansl at a eos o por te t legi.
b) D e in te r p r e ta tio n e c la s s ic o r u m . Ne quid nimis, ne quit pa ru m. O p p o r
t uni or a a p p o n a n t u r c o m m e n t a r i a historica, g r am m a ti ca , philologica, ita ut vera
scriptoris me n s interpretetur, pul c hr a qua eq u e nitescant- Auctoris ani mus, non
i nterpretis, non c o m m e n t a t o r i s pateat.
c) D e h is to r ia l i t t e r a r u m l a t i n a r u m ■Ex a uc t or um cognitione, l it t er ar um l a
t i n a r u m historia s p o n t e profluet. Textus igitur historiae a l u m n o s veluti m a n ud u -
c an t ad e b ib en du m g e nu in u m illum a nt i qui t at i s spiritum in artis, rei politicae,
l it t e ra rum praecipuis m o n u m e n t i s p a t en t e m Hinc versiones a dmi ni cul o sint, a c
cur at a e t a me n et selectiores.
3) D e p r a e p a r a n d i s lin g u a e la tin a e p r o fe s s o r ib u s D. Rispoli relator alter,
con v en ie nt iu m a n i m os in ma gi st r or um f or ma ti one m, quod caput totius controversiae
e xi st ima ba t, gravibus > en t e n t i i s convertit. Schol as, ait, veris apt i sque magistris
indigere. Q u i b u s ergo m u n u s hoc gravi ssi mum c o mm i t e n d u n i ? Universitatibus an
113
www.culturaclasica.com
Collegiis sic dictis di dacticis? An n o v a i n s t it u t io , U n i v e rs i t a ti s o p e si mul ac
sc ho la e mediae, creanda, cui m u n u s t r i b u a t u r p r a e p a r a n d i l it t e r a r u m l a t i n a r u m
ma gi st ro s? Haec a li aq ue p l u r i m a m i r a m f r u c t u o s a m q u e e xc it a ve runt d i s c u s s i o n e m
ex qu a pro vitae usu l u m i n a n o n s p e r n e n d a c e n s e m u s n a s c i t u r a (1)
# ■£
A L P H O N S U S M N A V I A , C. M.
H a u d d u d u m ex hac n os t r a e p h e me r i de id accepi q u e m d a m g e r m a n u m de l a t i
ni t at e c o m m e n t a r i u m cui n o m e n L a tin a F id e s a p u d c o l u m b i a n o s vulgari c o e p t u m .
C u m ergo certis n u nt i i s cognovi illius c o m m e n t a r i i m o d e r a t o r e m esse R. P. Alphon-
s u m M. Navia e C. M., S e m i na r i i T un q u e n s i s ( T u n j a ' C o lo m b ia ) p r of es s or em, cujus
in litteras s t u d i u m j a m al i un d e satis c o m p e r t u m h a b e b a m , id t a n t u m , i nc oe pt i
exsecut i oni s pignus a t qu e idem mirificum esse a u g ur i um a rb i tr a ba r .
A ni mo ergo s t a t u e r a m viro illo c la ri s s i mo litteras mi t t er e q u i bu s m e a m etsi
t e nu e m significarem p r o b a t i o n e m c u m per e p i st u l a m socii a ce rb u s ad me a d l a t u s
est n u nt iu s P a t r e m Navia n e c o p i n a t a m o r t e e vivis decessisse. Sic d i ra m o r s o m
n i u m spem fallebat
A l p h o n s u s Maria Navi a o r tu s est Pa l my r ae , q u o d est C o l u m b i a e o p p i d u m , die
16 maji an. 1887. D u o de c im a n n o s n a tu s in Co n l e gi u m A p o s to l i c um St ae . Ro s a e de
C a ba l q u od ad e f fo r ma nd o s a d ul es ce nt es , P a t r e s Missionis m o d e r a b a n t u r , Al-
p h o n s u s. ipse a du l es c en s , se c on t ul it litteris i m b u e n d i ca us a . P e r a c t o g y mn a si i
curriculo, h a b i t u m i n d u t u s Vi ncent i i a Pa ul o, Cali n o v i c i at u m perfecit. P h i l o s o
p h i a m ac t h e ol o g i a m aeque ac sci ent i as n a t u r al e s pari l a ud e coluit, fuit eni m
s u m m o i ngenio eoque ad o m n i a versatili.
An. 1911 sacris i ni ti at us est; d uo s a n n o s a p u d S t m . R o s a m a l u m n i s l i ng u a m
l a t i n a m h i s p a n a m q u e tradidit; dei nde per 27 a n n o s o m n e s fere s t u d i o r u m ecclesias
t i c or u m disciplinas, a b a n n o 1913 ad m o r t e m usque, T u n q u a e in S e m i n a r i o C o n c i
liari s uscepit ed o c en da s.
Joseph Ort ega, n o t u s s cr ipt or sal esi anus, a b eo a ud i ss e m e m o r a t se o m n i b u s
scientiis n a t u r a l e s liberalesqve l i benter a n te p o n e r e . D u m eni m priores e r er um c o n
t e m p l a t i o n e et invest i gat i one ad D eu m quasi g r a da t im m a n u d u c u n t , liberalia s t u
dia, ut a M. T. Ci cer one didicerat, s e cu n da s res or na nt , adversis refugium ac s o l a
c iu m p r a e be n t, d e le c ta n t domi , non i m p e d i u n t foris.
Se d e um p o s t e r o r u m m e m o r i a e m a xi m e c o m m e n d a b i t o pu s q u o d inscribitur;
L a P r o n u n c i a c i ó n c lá sic a d e l L a tín , publici juris fact um q u a r t o r ecur rent e c e n t e
nar io a T u n q u a c on d i ta , uti hoc e p i g r a m m a t e t e s ta t us est auctor:
«Jam quater saecli moriente luce
Palladis c ultrix, tibi, clara Tunqua,
abs tuis arvis religata serta
porrigit auctor».
Q u a m E m m a n u e l lové, ci mus. P a l a e s t r a e L a t i n a e f undat or , r ec t am linguae la-
ti nae p r o n u n t i a t i o n e m validis a r g um e nt i s stabilierat. h a n c q u o q u e P. Navi a q u a m -
p lur imi s suffultus g r a m m a t i c o r u m c la s si c or u mq u e t e st imo ni is a f f ir ma n da m d e
crevit. O p u s igitur q u e m a d m o d u m sit a c t u m s a pi e n t i u m e x i st im a t io n e d e cl ar at ur.
L a ud a ve r un t enim mul t i et praeclari viri ut s api ens ille Marouzeau qui ing e nu e p r o
fessus se p l u r i m a invenisse a p u d Navia q u a e a p u d a uc t or e s c e te r um p r o b a t i s s i m o s
d e si de ra re nt ur ; l a ud a ve ru n t et Academi ae, ut d o c t a C o l u m b i a n a , qua e ob o pu s
s c r i pt u m a u c t o r e m inter socios a d n um e ra v i t . T a n t o filio Religiosae So c ie ta ti o r b a
tae i n t i m u m d e c l a r a m u s d o l o r e m, qui P a l a e s t r a e L a t i n a e et s u b n o t a t o r e m et a m i
c u m et c o m m i l i t o n e m a m i s i m u s . — C a r o i . u s E. M e s a , C . M . F .
( i ) A m pliora apud La r iv iltà C a tto lie a (6 giugno 1941): -U n im portante co n sen o di latinisti» a M, Barbera S. }.; S cu ti*
F a n iita . A nno I, n. 7, giugno 194a; ubi sententiam leges clam. m. Piovano, Bignone, Ussani, V olpicelli, Perrota, D evoto. L * S i
tuaz.ione délia n a îtra Scuala di L a tino (33 p.) a Cl. L a u rin tio D alm ano. Per la lingua di Rom a, (a6 p.) a el. G uido Riapoli. A dde
praesertim : Per lo Stu dio e 1 ’uio dei la tin o , Roma, anno IV, n. 1.
114
www.culturaclasica.com
Pulvis et umbra sumus
Cuando cadran le foglie e tu verrai Cuando al caer las amarillas hojas
A cercar la mia croce in campo santo, A buscar mi sepulcro te encamines,
In un cantuccio la ntroverai Lo encontrarás en un rincón, y en torno
E molli fior le saran nati accanto. Muchas Jlores silvestres que lo visten.
Cogli tu allor per tuoi biondi capelli . Orna con esas Jlores tus cabellos:
I fio ri nali del mio cuor. Son quelli Yo de mi corazón brotar las hice,
I canti che pensai, ma che non scrissi, Ellas son mis endechas no cantadas
Le parole d'amor che non ti dissi, Y las frases de amor que no te dije'.
L. S T E C I I E T T I . J. A. C A LC A ÑO.
LA TEMPESTAD ÍAe » . / . « - « )
Varia rerum
— Recens apud nos diversabatur Dr. Stroux in In Palaestrae aduaria salutationes accepimus socio
universitate Berlincnsi Prof. et Collegiorum ad rum A . Sinue's R ui/ et Micliael Valles, ambo lin
«Corpus Inscriptionum Latinarum » et ad «Thesau guae litterarumque lati narum professores in institu
rum Linguae Latinae» praeses clarissimus. Tum tis *Afonserrat» et «A usias Alarch» comparate de
M a tu iti tum Barcinone collationes habuit perpolitas signati. A d multos annos!
frequenti et amplissimo auditorum concursu. — In Seminario Barcinonensi Dr. Pius Bosih,
— A iatriti m. O&obri socium noSlrum versatis- Pber. orationem habuit auguralem *De mortis cogi
sim um Xaverium E£have Sustaeta m axim a cum tatione apud vates latinos» quam puldirc editam
laude laurea donabat illusltris professorum Coetus. auditoribus tradidit. — A ctuarius.
115
www.culturaclasica.com
Index rerum auctorum que
1939 — P a la e s tr a L a tia a — N. 53*58
(Fasciculos signamus et paginas)
116
www.culturaclasica.com
L itter a e . Martija. — Pe r lo st udio e 1’uso dei lati
Cabello, M. — De epistula latina, 53, 5; no, 58, 10.
54, 5; 55. 12
P o £ tic a
López, Z . — Litteras latinas excolamus,
54, 2. Lbpez de Z. — Laudes in hi sp a no s m a r
tyres, 53. 4.
Luengos. - De bucolicis Vergilianis,
57, 16. Lacruz. — Juxta Crucem, 54, 4.
Marcos. — C a st ra Metellina, 54. in opere.
Restrepo. — De act i one oratoria, 57, 1.
I maguncul ae Cl aret i anae, 57 et 58. i i
Jim é ne z —‘ln At la nt id o s C a n tu s , 58, 1.
opere.
N e c r o ló g ic a Martija. — Pio XII, 55, 2.
Pastor. — De vitae rusticae felicitate,
Pujol. — In m e m o r i a m Dris. Segalá, 54, 55, 8.
in operculis. Matteocci. — Emm. Jov6, 56, 2
Herrera. — P. Leander Fanlo, 56, 8, Velasco. — Victimis Lispanis, 56, 12.
López, Z . — P. Julius Leache, 56. 11. . Sarmienlo. — S u r s u m Hi s p a ni a mater,
Avenarius. — Ma xi ma a n im i fortitudo 57. 2.
R. P. E m m . Jové, 56, 14. Lacruz. — In nativitate Domini, 58. 5.
M. Cabello. — B o n us miles Christi, 56. 15.
V aria
P e r O rb em Marcos — Mirifica Po r t en ta , 53,14; 54, 6;
Jiménez. — M e mo ra bi li a q u a e d a m belli 55 et 56 in oper.·, 57. 8; 58, in oper.
hispanici, 57,10. Palata. — Aenigmata, 57, 14; 58, 11.
Mesa. — De litteris latinis a pu d C o lu m- P. Syrius. — Sententiae, 54, 3 et 8.
bianos, 58, 14. Varii. — Lect orum voces, 53, in oper.
117
www.culturaclasica.com
G r a m m a tic a P er orb em
Jiménez. — De var ia linguae l a t ln a e p r o Jiménez. — S o l l e m n i a A ug us t e a, 52.
n u nt i a t i o ne , 8; De pe ri od o C a e s a r i a Sarmiento. — A c a d e m i a C o r d u b e n s i s in
na, 32. Ar gent i na, 57; D e I n s t i t u t o C l as s i co
Fantini. — De usu e x e m p l o r u m in syn- Bo n a ér en si , 75.
taxi d oc e nd a , 43. P h ilo lo g ic a
M . Cabello. — De met ri ci s p e d ib u s lati-
M ir. — De c o r d i m a r i a n a voce, 65, 83.
nis, 70.
P o e t ic a
H is to r ic a Martija. — C o l u m n a m d u c e m h a b u i
López de Z — XIX c e nt e n a r i a c o m m e m u s , 6. •i
m o r a t i o Virginis a C o l u m n a , 4. Viator. — Ulixi k a n s u - t i b e t a n o , 26.
Bellissima - De Mari a D. Mazarella, 12. Marcos. — I m a g un c ul a e c la ret i anae, 42.
Herrera. — D. Isidori in C a e sa r au g us - L a c ru z. — Mat r i pulchrae dilectionis, 43.
t a m p r a e c on i u m , 51. Marcos. — In P a l a e s t r a m L a ti n a m, 64.
R e s p o n s o r iu m , 16, 75
L itte r a e
V a r ia
Viñas. — A t l a n t i d o s S u m m a r i u m , 23.
Luengos. — A d h u c de bucolicis vergilia- López de Z . — S t a t u t u m est, 9; B. Virgo
nis, 72. o m n i u m g r a t i a r u m m e di a tr i x, 53.
Palata. — A en i gm a ta , 14, 36, 57, 76.
N ova et v etera Marcos. — Mirifica P o r t e n t a , 19, 39, 59,
Jiménez. — Ludicra, 10; V e s t i m e n t a , 30; 62. 82.
De c a l a mi s et litteris, 48. Varii. — Sal et piper, 77.
118
www.culturaclasica.com
V IN O S D E MISA w
Vsi-
C'P
V-Sit
'M
0
M
J. DE MULLER. S. A. m
m
WZT'\
T A R R A G O N A ü
M
'M,
Casa Fundada en 1851 mi
SF/Ls
M
Mi
7.-7'!£
Medalla de O ro en la 7hj¿
Exposición Vaticana de 1888 (S. S. León XIII)
Proveedores de Sus Santidades ím
M
G arantía de absoluta pureza W.
a
EXQUISITA CALIDAD M
i m
C u m e m e t i s , PALAESTRAM LATINAM n u n t i a n t i b u s r e f e r e t i s
www.culturaclasica.com
N ostin ’ n o v o s m ed ication is n atu ralis productus?
SANATORIUM F o r m u l a e s u n t Rdi. Dri s. J. G a r c i a R o c a
V e n e u n t in p h a r m a c o p o l i s et speci f icor um s e di bus
¡LIMPIEZA A BSO L UT A ! ¡ T R A N Q U I L I D A D C O MP L E T A!
S a n a to r iu m D e p u r a tiv u m , contra arthritism um .
V I T O R I A (Alava)
Eurep
i R E L O JE S , PIPAS Y PORTAMINAS
REPARACION DE PLUMAS
LENCERIA
ESTILOGRAFICAS
ESPECIALIDAD
CASA ESMARATS (
C ontra affectiones gastricas, S a n a t o r i u m
EN PLUMAS DE MARCA j M. E SM A R A T S
□
u t : C a s a f u n d a d a en Ü6 7
■BM
Casa d e la F A B R IC A DE T E JID O S DE
\ R O S E N D O O L I V E L . L A . \
BOTERS, 19 -2 1 ( c o n t i n u a c i ó n P u e r t a f e r r i s a ) T e l . 23973-BARCELONA i
Imá ge ne s en m a d e r a t a l la d a y p a s t a m a d e r a . — S a n t a s C e n as . — Crucifijos.
Altares. — O r a t o r i o s . — Capillas. — Atrilea. — S ac ra s. — Recl i nat or ios.
P e a n a s y t o d a clase de t ra ba jos c onc er ni e nt es al r a m o de la E sc ul t ur a.
S a n a to r iu m P ilu la e F e r r u g in e a e ,
cantra anaem iam , clorosim et organicas fem inarum perturbationes
www.culturaclasica.com
N o v a e t v e te r a Jiménez. — Grégori an Gregóri?, 29.
Jové. — Dact yl og ra ph um, 8; Vehi cul a Griera. — Varia Augustea, 63.
ria, 30. P o e tic a
Jiméne^. — Pi tt ac ia Augustea, 117. Velasco. — Miles Hi spanus. 6.
P er orb em Palata. — Duo c a r mi n a bohémi ca, 26.
Dutoit. — De lingua latina in G e r m a Martifa. — Ad B t am. Virginem de C o
nia. 15. l u m n a c ar me n saeculare, 46; C h r i s
Mir. — Anipurias, 16* tus Rex Mar tyr um, 74.
Jiménez. — Latina fides, 25; De lingua la Matteocci. — In mar tyr es Barbast renses,
71.
tina in Hi s p an ia , 31; Emerita, 58; Sol
Marcos. — I maguncul ae Claretianae. 18.
l e m n i a August ea C a e s a ra u gu s t a e h a
Hernández. — Adveniat r egnum tum, 90.
bita. 80.
Avenarius, — In Mari am Goret t i , 112.
Herrera. — Q u a e praesentiret a ni mus .
121 . V aria
Hilarius. — Aenigmata, 13.
P h ilo lo g ic a
Paoli. —- Aenigmata, 33, 69.
M ir. — De C o r d i m a r i a n a voce, 3; De Marcos. — Mirifica Po r te n ta , 20, 40, 60,
* voce «pondo», 70; De co g n omi ne «Cla 84, 104, 124.
ret», 87, 113. Palaestricus. — Nugae m in o r u m, 94.
119
www.culturaclasica.com
G r a m m a tic a P h llo lo g ic a
J im in e \. — De o r t h o g r a p h i a l at i na, 6, Mir. — C la re tia n u s, C la r e tis ta ,
Claret-
47; I ndex o r t h o g ra p hi c us . 69. tia n u s ? , 43, 62; N o tu la e , 107.
M. Cabello. — De B o e t h i a n i s metris, 11. Matteocci. — De c o g n o m in is «Cieret»
fo r m a Italica, 103.
H is to r ic a - Pére^. — M e ta th e sis q u a e d a m , 87.
Surribas — N o t a n d a in Bti. Cl a re t S t u - P o e tic a
d i o r u m or di ne. 13. Palata. — C a r m e n b o h e m ic u m , 5.
Herrera. — M. Val. Martialis vita, 23. Laserna. — O t i u m divos, 5.
A/. Cabello. — M. Val. Martialis e pi g ra m- Velasco. — M atriti obsidio, 25.
m a t i c o r u m p o e t a r u m p r inceps , i6- Martifa. — P io P P . XII, 41; N o c tis o b s
c u ra e in te r p r e ta tio , 84.
L itte r a e •Pombo. — N u llu s a r g e n to 25; O navia,
Alvare\. —De «cursu» in o r a t i o n i b u s li- 37, 46.
turgicis, 3; De i m i t a t i o n e Ch r i st i libri Sarmiento. — In na ve m , 46.
q u a t t u o r r h y t h m i c e dispositi, 65- Juberias. — Εί’ς έρωτα, 77·
Avenarius. — D e er rat i one Ge or gi i Pel- Mesa. — Q u id d e d ic a tu m , 93.
leterii pueri, 57, 74, 87. Restrepo. — V e rb u m caro, 107.
Canals. — La te m p e s ta d , 115
N o r a c t V e te r a Caro. — Pulvis et u m b r a su m u s; 115.
R. I. P.
www.culturaclasica.com