Você está na página 1de 39

Curso Sade em Viagens: antes, durante e depois Instituto de Medicina Tropical de So Paulo

CONCEITOS BSICOS DE IMUNOLOGIA

Sandra do Lago Moraes Pesquisadora Cientfica do IMTSP

Definies

Definies Resposta contra o qu? Resposta contra o qu? Componentes do sistema imune Componentes do sistema imune Como acontece a resposta imune Como acontece a resposta imune

Imunologia: cincia que estuda a imunidade


Imunidade: conjunto de processos fisiolgicos que permite ao organismo reconhecer corpos estranhos e responder contra os mesmos imunidade vem do latim immunitas: proteo de processo O que legal oferecida aos senadores romanos durante os seus mandatos Imunidade? Sistema imune: conjunto de molculas, clulas, tecidos imune e rgos que trabalham juntos para defender o organismo contra a ao de agentes estranhos Resposta imune: resposta coordenada e coletiva das clulas e molculas do sistema imune em resposta a um agente estranho

Um pouco da histria da Imunologia

Segundo historicistas, Thucydides, em Atenas, 5 sculo AC, foi o primeiro a mencionar imunidade a uma infeco que chamou de praga (plague) provavelmente a noo de imunidade anterior, pois sabe-se do costume chins de fazer as crianas inocularem p feito das leses de pele de pacientes em recuperao de varola para se tornarem resistentes doena

Imunologia uma cincia experimental

depende de como manipular o sistema imune sob determinadas condies primeiro exemplo desta manipulaovacinao contra varola de Edward Jenner

Primeira vacinao- 1798


Observao de E. Jenner: ordenhadores de leite que se infectavam com o vrus da varola de gados, manifestavam uma doena mais branda e nunca contraam a varola humana. Inoculou um garoto de 8 anos com pstula de varola e depois o desafiou e ele se protegeu
Vacinao, que vem de vaccinus, vaca em latim 1980- OMS declarou a erradicao da varola

Definies

Resposta

contra o qu?

Componentes

do sistema imune Como acontece a resposta imune

Defender do qu?

Agentes infecciosos- funo fisiolgica do sistema imune Clulas cancergenas rgos transplantados

Clulas e tecidos prprios: autoimunidade

O sistema imune na sade e na doena Sistema imune fraco no d conta do recado Sistema imune hiperativo: ataca os prprios tecidos Sistema imune em equilbrio: eficiente contra agentes nocivos

Os microrganimos no so viles

Apenas 10% de todos os microrganismos so causadores de doenas Os microrganismos so nossos parceiros evolutivos para cada clula 10 microrganismos, os quais fazem parte da microbiota normal Mas, h os que no esto adaptados...

Agentes infecciosos Agentes patognicos: agentes biolgicos capazes de causar doenas aos animais Podem entrar no corpo atravs do ar, da gua, dos alimentos, sangue ou por leses da pele ou mucosas

Bactrias Vrus Protozorios Helmintos Fungos

Agentes infecciosos
Tamanho (mm)
103

10

VERMES Taenia Schistosoma Filaria

10-1

10-2 10-3

PROTOZORIOS Amoeba Leishmania Trypanosoma Malria

FUNGOS Aspergillus Candida

10-4

BACTRIAS Mycobacterium Staphylococcos Rickettsia Chlamydia Mycoplasma

VRUS Pox Influenza Polio

Bactrias
So clulas procariticas, se reproduzem por diviso binria. So patognicas ou por produzirem toxinas ou por se multiplicarem no interior de clulas bactrias

Streptococcus pneumoniae Pneumococcus Shighellas, Salmonelas, Escherichia coli Clostridium tetani Mycobacterium tuberculosis Mycobacterium leprae Treponema pallidum Legionella Listeria monocytogenes

Vrus

So parasitas intracelulares obrigatrios

Vrus da imunodeficincia humanaHIV-1 e -2 Vrus da Rubola Vrus do Sarampo Vrus da hepatite (A, B, C, D, E, F, G) Citomegalovrus Influenza Vrus da Cachumba Vrus da varola Vrus da poliomielite

Protozorios

Plasmodium falciparum Trypanosoma cruzi Leishmanias Toxoplasma gondii Amoeba histolytica Giardia lambia

Helmintos

Schistosoma mansoni Ancilostomdeos Ascaris lumbricoides Toxocara canis Taenia solium

Fungos

Candida albicans Crytpococcus neoformans Paracoccidioides brasiliensis Aspergillus fumigatus

s vezes, o sistema imune erra o alvo

Doenas Alergias Doenas autoimunes (artrite, Lupus, etc.) AIDS

Definies Resposta

contra o qu?

Componentes
Como

do sistema imune

acontece a resposta imune

Sistema imune rgos linfides


Departamento de defesa do corpo, com vrias ramificaes
rgos linfides secundrios
adenides e tonsilas timo linfonodos bao placas de Peyer apndice vasos linfticos medula ssea

rgos linfides primrios

Sistema imune clulas


De onde vm e para onde vo as clulas do sistema imune?

So produzidas nos rgos linfides primrios: Medula ssea e timo Migram para os rgos linfides secundrios, onde vai ocorrer a resposta imune contra os agentes estranhos

Leuccitos Macrfagos teciduais Clulas dendrticas

Elementos do sangue

soro plasma Creme leucocitrio hemcias (eritrcitos)

clulas

Glbulos vermelhos

Glbulos brancos (leuccitos)

Desenvolvimento de diferentes linhagens celulares


Clula tronco autorenovvel

Progenitor Mielide

Progenitor linfide

Clula-tronco pluripotencial

Timo

Clula NK Linfcitos B LinfcitosT

CFU eritride

Megacaricito

CFU Basfilo

CFU Eosinfilo

CFU granulcito-moncito

Eritrcitos

Plaquetas

Basfilos

Eosinfilos

Neutrfilos

Moncitos

leuccitos

Linfcitos T Linfcitos B Clulas NK (natural killer)

Definies Resposta

contra o qu? Componentes do sistema imune


Como

acontece a resposta

imune

O sistema imune muito complexo


Pode reconhecer e se lembrar de milhes de inimigos diferentes, e pode produzir secrees e clulas para destru-los

Rede de comunicaes dinmica e elaborada


ALARME Clulas sofrem mudanas comeam a produzir substncias qumicas poderosas (citocinas) as clulas regulam o seu prprio crescimento e comportamento e alistam outras clulas para se dirigir ao inimigo

Sistema imune saudvel Tem a habilidade de distinguir o prprio do estranho Estranho ou parte deste = antgeno (microrganismo, clula cancergena, tecido de outro indivduo) Quando reconhece o que prprio surgem as doenas autoimunes Resposta a alrgenos- alergias

Resposta imune
inata
Primeira linha de defesa contra os agentes estranhos A resposta dirigida contra qualquer antgeno Clulas envolvidas so assassinas Barreiras anatmicas (pele e mucosas) Secrees (lgrima, saliva, muco, cido clordrico, sebo, suor) Clulas fagocticas Inflamao Citocinas Sistema complemento Linfcitos T T CD4+ (auxiliares) T CD8+ (citotxicos) Linfcitos B (produzem anticorpos)

adaptativa ou especfica
Resposta induzida especificamente a um tipo de antgeno clulas so treinadas para atacar alvos especficos

microrganismo

Imunidade inata
Barreiras epiteliais Linfcitos B

Imunidade adaptativa
anticorpos

fagcitos Clulas T efetoras

Clulas NK

Linfcitos T

complemento

Tempo aps a infeco

Imunidade adaptativa
Linfcito B

Humoral (linfcitos B)

anticorpos Linfcito B produtor de anticorpos Linfcito T

Celular (linfcitos T)

Linfcito T CD4+ auxiliar

LinfcitoT CD8+ citotxico

Fases da resposta imune adaptativa


Antgeno X Linf B anti-X
Ttulos de anticorpos no soro

Antgeno X + antgeno Y

Linf B anti-Y
Linfcitos B ativados Linf B de Linf B memria virgens

Linfcitos B ativados

Resposta anti-X secundria

Linf B virgens

Resposta anti-X primria

Resposta anti-Y primria

semanas

Resposta imune adaptativa Caractersticas importantes: Especificidade Diversidade Memria Especializao No reatividade ao prprio

Resposta imune adaptativa

Ativa - Natural- contato natural com o antgeno - Induzida- administrao do antgeno para induo da resposta imune (vacinas) Passiva - administrao de soro (anticorpos) ou clulas imunes

Vacinas
Tipo de vacina Bactria viva atenuada ou morta Vrus vivos atenuados Vacinas de subunidade Vacinas conjugadas Vacinas sintticas Vetores virais Vacinas de DNA BCG, clera Plio, raiva Toxide tetnico, toxide da difteria Haemophilus inlfuenzae, pneumococo Hepatites (protenas recombinantes) Ensaios clnicos de vacinas antiHIV em vetores virais Ensaios clnicos em andamento para diversas infeces Exemplos

Efetividade de vacinas
doena difteria Sarampo Pertussis Polio Rubola Ttano Haemophilus influenzae tipo B Hepatite B No mximo de casos 206.939 (1921) 894.134 (1941) 265.269 (1934) 21.269 (1952) 57.686 (1969) 1.560 (1923) 20.000 (1984) 26.611 (1985) No de casos em 2003 1 42 8.483 0 8 14 20 6.711 % de mudana 99,99 99,99 96,80 100,00 99,97 99,10 99,90 75,00

Equilbrio do sistema imune


SADE DOENA

suscetibilidade resistncia

sistema imune

No se estresse!!!

mente s e corpo so!!!!


maneiras de ajudar o sistema imune a funcionar bem:

1. Viajar

2. Nutrir-se adequadamente e com moderao

3. Sombra e gua fresca

Você também pode gostar