Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
ESPECIAL
NVEIS DE
EVIDNCIA... Medeiros et al.
ARTIGO ESPECIAL
SINOPSE
A medicina baseada em evidncias um novo paradigma da clnica mdica em situaes que geram incertezas quanto aos aspectos de diagnstico, prognstico e manejo teraputico das doenas. Exige que o profissional desenvolva percia em avaliar e validar, de
forma crtica, as publicaes cientficas. Este artigo de reviso visa a familiarizar o mdico com os diferentes nveis de evidncias e com os graus de recomendao, a fim de que
a tomada de deciso seja embasada em bons nveis de evidncias.
UNITERMOS: Medicina Baseada em Evidncia, Anlise Crtica.
ABSTRACT
Evidence-based Medicine is a new paradigm of clinical medicine in situations that
cause uncertainties as to the aspects of diagnosis, prognosis and therapeutic management of diseases. It requires that the professional become an expert in evaluating and
validating scientific publications critically. This review article aims to make physicians
familiar with the different levels of evidence and degrees of recommendation, so that
decision-making will be based on good levels of evidence.
KEY WORDS: Evidence Based Medicine. Critical Appraisal.
NTRODUO
ARTIGO ESPECIAL
Nvel
Terapia/Preveno
Etiologia/Dano
Prognstico
Diagnstico
Diagnstico
diferencial / Estudos
Econmico /
de prevalncia
Deciso de anlise
1a
Estudos de RS (homo- Estudos de RS (homo- Estudos de RS (hogeneidade*) de nvel 1 geneidade*) ou estudos mogeneidade*) ou
em estudos diagnsti- de coorte prospectivos nvel 1 de estudos
com enfoque econcos; NDC de estudos
mico
1b de diferentes centros
clnicos
1b
Estudos individuais
randomizados e controlados com estreito intervalo de confiana
Estudos individuais de
coorte com > 80% de
seguimento; NDC validado em grupo populacional
Validao de estudos Estudos de coorte prosde coorte com bom pectivos com bom sepadro de referncia; guimento||
NDC testado em um
nico centro
1c
Todos morriam antes Absoluta sensibilidade ** Todos ou nenhum da Estimativa de anlido tratamento e alguns Absoluta especificida- srie de casos
se com absoluta essobreviviam aps incio de**
timativa de melhora
do tratamento, mas neou piora
nhum morria na vigncia do tratamento
2a
RS (homogeneidade*) RS (homogeneidade*)/
de estudos de coorte ou outros estudos de
coorte
Retrospectivo ou grupo.
controle dos grupos de
estudos clnicos randomizados
RS (homogeneidade*)
estudos diagnsticos de
nvel 2 ou com melhores
nveis de evidncia
RS (homogeneidade*)
de 2b e estudos com
melhores nveis de evidncia
2b
Estudos de coorte ex- Estudos de coorte reploratrios com bom trospectivos, ou com
padro de referncia pobre seguimento
(ouro); derivados de
NDC com anlise de
regresso dos dados
Anlise baseada em
custos ou limitadas
alternativas de reviso de evidncias de
estudos simples incluindo anlise de
sensibilidade de vrias alternativas
2c
3a
RS (homogeneidade*)
de estudos de casos e
controles
RS (homogeneidade*)
de 3b
3b
Estudos individuais de
casos e controles
Srie de casos (com Estudos de casos e con- Srie de casos ou es- Anlise de deciso
pobre qualidade de troles que dependem de tudos que substituem o com anlise de senpadro-ouro
prognstico), estudos padro-ouro
sibilidade
de coorte ***
Opinio de especialista,
sem explicitar uma avaliao crtica ou baseada em estudos de fisiologia ou de princpios
iniciais
Opinio de especialista,
sem explicitar uma avaliao crtica ou baseada em estudos de fisiologia ou de princpios
iniciais
44
Estudos ecolgicos
Opinio de especialista,
sem explicitar uma avaliao crtica ou baseada em estudos de fisiologia ou de princpios
iniciais
Anlise baseada em
custos clnicos ou alternativas de custos;
RS* de evidncias;
incluindo anlises de
sensibilidades de
vrias alternativas
Estudos de desfecho
ou de auditoria
RS (homogeneidade*) RS (homogeneidade 3b
de*) de 3b
Opinio de especialista,
sem explicitar uma avaliao crtica ou baseada em estudos de fisiologia de princpios iniciais
ARTIGO ESPECIAL
Quadro 2 Notas dos nveis de evidncias das publicaes cientficas (12)
*
Reviso sistemtica (RS), com homogeneidade, significa estar livre de variao heterognea.
Normas de deciso clnica (NDC) representadas graficamente por algoritmos ou sistema de escores, o qual fornece estimativa de diagnstico ou
prognstico.
Validando estudos de testes diagnsticos especficos, baseados anteriormente em evidncia, estudo de coletas de informaes e anlise de dados
(utiliza anlise de regresso) para encontrar fatores que possam ser considerados significantes.
||
Bom seguimento (> 80%) em estudos com diagnstico diferencial, com adequado tempo de acompanhamento: em quadro agudo (1-6 meses) e em
quadro crnico (1-5 anos).
**
45
C ONCLUSO
A questo relevante da MBE de
como se pode estabelecer, atravs dela,
a efetividade e a eficincia nas condutas mdicas, pois h necessidade de
integrao da experincia do mdico
com as melhores evidncias extradas,
preferencialmente, das revises sistemticas associadas ao prprio desejo
do paciente (5, 24). Assim, para que
seja implementada, h necessidade de
se desenvolver programas de ao em
que se utilize continuamente a pesquisa das evidncias e que se estabelea,
de forma harmoniosa, essa relao com
a realidade da prtica clnica diria, a
fim de se estruturarem protocolos de
condutas de maneira correta, conscienciosa e judiciosa (25). Dessa forma,
torna-se importante que os profissionais da rea de sade estejam familiarizados com os nveis de evidncia e
com os graus de recomendao das
publicaes cientficas.
R EFERNCIAS
BIBLIOGRFICAS
1. ROSERBERG W, DONALD A. Evidence based medicine: an approach to clinical problem-solving. BMJ 1995; 310:
1122-6.
2. VANDENBROUKE JP. Medical journals
and the shaping of medical knowledge.
Lancet 1998; 352: 2001-06.
3. MATTHEWS JR. Major Greenwood versus Almroth Wright: contrasting visions
46
ARTIGO ESPECIAL
of scientific medicine in Edwardian
Britain. Bull Hist Med 1995; 69: 30-43.
4. SACKETT DL. Evidence based medicine: what is it and what it isnt. BMJ
1996; 312: 71-2.
5. HAYNES RB, SACKETT DL, GRAY
JM, COOK DJ, GUYATT GH. Transferring evidence from research into practice:
1. The role of clinical care research evidence in clinical decisions. ACP J Club
1996;125: 14-16.
6. EVIDENCE-BASED MEDICINE
WORKING GROUP. Evidence-based
medicine. JAMA 1992; 268, 2420-5.
7. SACKETT DL, HAYNES RB. On the
need for evidence-based medicine. ACP
J Club 1995; 1:5.
8. SILVA OB, STEIN, A. Medicina baseada em evidncias. Revista da AMRIGS
1999; 43: 205-9.
9. GREENHALGH T. Getting your bearings (deciding what the paper is about).
BMJ 1997;315:243-6.
10. GRIMES DA, ATKINS D. The U.S preventive services task force putting Evidence-based medicine work. Clin Obstet
Gynecol 1998; 41:332-42.
11. ROSEMBERG AL, WEI JT. Clinical study designs in the urologic literature: a
review for the practicing urologist. Urology 2000; 55: 468-76.
12. PHILLIPS B, BALL C, SACKETT D et
al. Oxford Centre for evidence-based
Medicine Levels of Evidence Grades of
Recommendation (April 2001). Disponvel em: < http:// cebm.jr2.ox.ac.uk/docs/
levels4.html> Acesso em : 18 maio 2001.
13. GUYATT GH, RENNIE D, for the evidence-based working group. Users guides to medical literature. JAMA 1993;
270: 2096-7.
14. GUYATT GH, SACKETT DL, COOK
DJ, for the evidence-based working
group. Users guides to the medical literature. II. How to use an article about
therapy or prevention. A. Are the results
of the study valid? JAMA 1993; 270:
2598-2601.
15. OXMAN AD, SACKETT DL, GUYATT
GH, for the evidence-based working
group. Users guides to medical literature. I. How to get started. JAMA 1993;
270: 2093-7.