Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Citations:
-- Your use of this HeinOnline PDF indicates your acceptance of HeinOnline's Terms and
Conditions of the license agreement available at
https://heinonline.org/HOL/License
-- The search text of this PDF is generated from uncorrected OCR text.
-- To obtain permission to use this article beyond the scope of your license, please use:
Copyright Information
A PROPRIEDADE NO DIREITO ROMANO.
REFLEXOS NO DIREITO PORTUGUES
1. Propriedade privada
1.1. NofJo
cramento in rem, que indica a pertenqa da res, mas nada esclarece sobre
a natureza dessa rela~io.
Coube a ci~ncia juridica medieval definir a propriedade. Partindo
dos principios "nullus videtur dolofacere, qui suo iure utitur" e "non videtur
vim facere, qui iure suo utitur" que lemos, respectivamente, em GAIus '
e em PAULUS 6 , os Glosadores definiram a propriedade como um "ius
utendi, fruendi et abutendi re sua" 7 . t uma f6rmula que acentua as facul-
dades de o proprietirio usar e abusar, vindo a ser invocada, no inicio
do nosso s6culo, como o paradigma da propriedade individualista
e anti-social que caracterizaria o modelo burgu&s'8
Depois, BARTOLO (o imortalizado caput scholae dos Comentadores)
apresenta-nos a propriedade como o "ius de re corporali peofete disponendi
nisi lege prohibeatur"' . Ter-se-i inspirado em rescripta em que os impera-
dores esclarecem: "male enim nostro iure uti non debemus" e "expedit enim rei
publicae, ne quis re sua male utatur", que lemos em GAus 10 e nas Insti-
tutiones de Justiniano 11. Esta defini~io, que se aproxima mais do enten-
dimento romano, foi consagrada nos vfrios C6digos Civis modernos 12
1.2. Caracteristicas
4
'3 Cf. C. 6, 37, 26. Vid. Pasquale Voci, Istituzioni di Diritto Romano (Milio
1994) 282-283.
1.3. Origem
1.4. Formas
Vid. Max KASER, Eigentum und Besitz im alteren romischen Recht (Weimar
21
1.4.2.1. Sujeitos
1.4.2.2. Objecto
1.4.3. A propriedadebonitairia
1.4.3.1. Justificado
1.4.3.2. Exemplos
99
BFD 75 (1999), p. -120
1UZ DOUTRINA
38 Cf. C. 7, 25, 1.
3 Vid. Alvaro D'ORs, o.c., § 142; e Manuel Jesfs GARCIA GARRIDO, Derecho
Privado Romano 4 (Madrid 1989) 281.
40 Vid. BONFANTE, o.c., 195.
SCf. Lei das XII Tibuas VII, 9a-b; D. 43, 27, 1 pr. -6.
56 Cf. D. 39, 3, 1, 11-12; -39, 3, 2, 5-6; -39, 2, 2-9.
5 Cf. C. 3, 34, 14, 1.
58 Cf. D. 8, 5, 8, 5.
62 Cf. D. 8, 5, 8, 5.
63 Cf. D. 8, 5, 8, 6.
64 Vid. VOLTERRA, o.c., 302.
65 Cf. GAIUS 1, 53; I. 1, 8, 2; D. 6, 1, 38.
2. Propriedade pfiblica
2.1. Agerpublicus
2.3.1. Factores
A. SANTOS JUSTO
ABREVIATURAS
1. Fontes
C. Codex Iustinianus (Corpus Iuris Civilis, vol. II, ed. Paulus KRUGER, 11.a
ed., Berlim 1954).
D. Digesta (Corpus Iuris Civilis, vol. I, ed. Theodorus MOMMSEN-Paulus
KRUGER, 16.' ed., Berlim 1954)
GAIUS Gai. Institutionum Commentarii Quattor (ed. Bernhard KOBLER, 8.' ed.,
Lipsia 1935; FIRA II, 3 ss.)
I. Institutiones Iustiniani (Corpus Iris Civilis, vol. I, ed. Paulus KROGER,
16.' ed., Berlim 1954)
N. Novellae Iustiniani (Corpus Iuris Civilis, vol. III, ed. R. SCHOLL-G.
KROLL, 8.' ed., Berlim 1963).
2. Revistas