NUOÂI AÊN TÓNH MAÏCH SÔ SINH

Nuoâi aên tónh maïch ôû treû sô sinh ñoøi hoûi phaûi ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu ñaëc
bieät do nhöõng ñaëc ñieåm rieâng bieät veàà chuyeån hoùa ôû löùa tuoåi naøy, nhaát laø ôû treû
non thaùng.
I- CHÆ ÑÒNH:
 Sô sinh cöïc non (< 1000g), suy hoâ haáp naëng, saên soùc tieàn phaåu vaø haäu
phaåu caùc dò taät baåm sinh ñöôøng tieâu hoùa (hôû thaønh buïng, thoaùt vò cuoáng roán,
teo thöïc quaûn baåm sinh...), vieâm ruoät hoaïi töû,...
 Caùc beänh lyù khaùc khi khoâng theå dung naïp naêng löôïng toái thieåu 60
kcal/kg/ngaøy qua ñöôøng mieäng trong thôøi gian 3 ngaøy (neáu caân naëng 
1800g) hoaëc 5 ngaøy (neáu caân naëng  1800g).
II- CAÙC BÖÔÙC THÖÏC HIEÄN NUOÂI AÊN TÓNH MAÏCH:
1. Nuoâi aên tónh maïch toaøn phaàn:
a) Choïn tónh maïch ngoaïi bieân / trung taâm:
Chæ nuoâi aên tónh maïch trung taâm trong tröôøng hôïp:
+ Nhöõng beänh lyù caàn nuoâi aên tónh maïch daøi ngaøy ( 2 tuaàn).
+ Caàn cung caáp naêng löôïng cao nhöng phaûi haïn cheá dòch (noàng ñoä
Glucose  12,5%).
Ña soá tröôøng hôïp beänh lyù coøn laïi chæ caàn nuoâi aên tónh maïch ngoaïi bieân.
Nhöõng ñieåm löu yù khi nuoâi aên tónh maïch ngoaïi bieân:
+ Noàng ñoä Glucose  12,5%.
+ Noàng ñoä acid amine (AA)  2%.
b) Tính nhu caàu caùc chaát:
b.1. Nhu caàu naêng löôïng:
- Baét ñaàu ôû möùc toái thieåu 50 Kcal/kg/ngaøy, taêng daàn ñeå ñaït 80 - 120
kcal/kg/ngaøy.
- Nguoàn naêng löôïng chính phaûi ñöôïc cung caáp töø Glucose vaø lipid, tæ leä
Calo thích hôïp laø:

Glucose:Lipid = 1:1

- 1g Glucose  4 Kcal, 1g lipid  9 Kcal, 1g AA  4 Kcal

b.2. Nhu caàu nöôùc:
 Sô sinh ñuû thaùng:

N1 N2 N3  N4
60 - 80 80 - 100 100 - 120 120 - 150
ml/kg ml/kg ml/kg ml/kg

 Sô sinh non thaùng:

 Caân naëng (gm) N1–2 N3 N15 – 20
1000 – 1250 100 130 140
1250 – 1500 90 120 130
1500 – 1750 80 100 130
1750 – 2000 80 110 130
- Taêng nhu caàu dòch: phototherapy (taêng 10-20%), dòch maát theâm (dòch
daï daøy, tieâu chaûy)
- Giaûm nhu caàu dòch (40 - 60 ml/kg/ngaøy): tieát ADH khoâng thích hôïp
trong caùc beänh lyù ôû naõo (sanh ngaït, xuaát huyeát naõo, vieâm maøng naõo),
suy thaän, suy tim)
b.3. Nhu caàu ñieän giaûi:
 Na+: 2 -3 mEq/kg/ngaøy, baét ñaàu töø N2.
 K+: 2 -3 mEq/kg/ngaøy, baét ñaàu töø N2.
 Ca++: 30 - 45 mg/kg/ngaøy.
Löu yù:
+ Chæ baét ñaàu cho Na, K töø ngaøy thöù hai sau sanh.
+ Ñoái vôùi treû non thaùng, nhu caàu Na+ cao hôn so vôùi treû ñuû thaùng coù theå
taêng ñeán 4 - 8 mEq/kg/ngaøy.
b.4. Dextrose:
 Khôûi ñaàu: 6 - 8 mg/kg/phuùt. Neáu dung naïp toát: taêng 2mg/kg/phuùt moãi
24 giôø, giôùi haïn möùc dung naïp: 11-14 mg/kg/phuùt.
Ñaùnh giaù dung naïp Glucose:
+ Ñöôøng huyeát: 90 - 130 mg%.
+ Ñöôøng nieäu: veát hoaëc aâm tính.
 Caùch tính noàng ñoä Dextrose caàn truyeàn theo toác ñoä truyeàn (mg/kg/ph)
vaø nhu caàu dòch (ml/kg/ng):

ml/kg/ngaøy mg/kg/phuùt % Glucose

- Nuoâi aên baè
Baûnngg ñöôø
tínhnnoà
g ntónh
g ñoämaï ch ngoaï
Glucose i bieâ
caàn phan: noàng ñoä Glucose khoâng
ñöôïc quaù 12,5g%
b.5. Protein:
  Baét ñaàu cho luùc 3 ngaøy tuoåi.
 Noàng ñoä truyeàn thích hôïp: 1 g% ñoái treû ñuû thaùng, 0,5 g% ñoái vôùi non
thaùng, khoâng ñöôïc vöôït quaù 2,5 g%.
 Khôûi ñaàu: 0,5 - 1 g/kg/ngaøy.
- Taêng daàn 0,5 - 1 g/kg/ngaøy ñeán lieàu: 2,5 - 3 g/kg/ngaøy, treân lieàu naøy coù
theå gaây toan chuyeån hoùa, taêng BUN, Amoniac/maùu.
- Ñoái vôùi beänh nhaân suy thaän, AA giôùi haïn toái ña ôû möùc 1,5 g/kg/ngaøy
cho ñeán khi BUN trôû veà bình thöôøng.
 Traùnh duøng AA taïo naêng löôïng, löôïng Calories coù nguoàn goác khoâng
phaûi laø protein phaûi ñuû ñeå AA toång hôïp protein:
Cal/kg khoâng protein g protein /kg
(töø Glucose vaø Lipid)
25 1
35 1,5
50 2
70 2,5
b.6. Lipid (Lipofundine 10%, 20%):
 Tuoåi baét ñaàu cho Lipid laø 3 ngaøy tuoåi, ñoái vôùi treû non thaùng neân muoän
hôn luùc 7 ngaøy tuoåi.
 Lipid laø dung dòch ñaúng tröông, an toaøn khi truyeàn tónh maïch ngoaïi bieân.
Traùnh pha chung vôùi caùc dung dòch khaùc vì deã gaây hieän töôïng nhuõ
töông hoùa gaây thuyeân taéc môõ. Toát nhaát neân truyeàn moät ñöôøng rieâng,
hoaëc neáu söû duïng chung moät ñöôøng tónh maïch vôùi ba chia, Lipid phaûi
ôû gaàn tónh maïch nhaát nhaèm haïn cheá thôøi gian tieáp xuùc vôùi caùc dung
dòch khaùc.
 Khôûi ñaàu: 0,5 - 1 g/kg/ngaøy (5 - 10 ml/kg/ngaøy Lipofundine 10%). Neáu
dung naïp toát: taêng daàn 0,5 g/kg ñoái vôùi treû ñuû thaùng vaø 0,25 g/kg ñoái
vôùi treû non thaùng moãi ngaøy cho ñeán lieàu toái ña laø 3 g/kg/ngaøy. Truyeàn
chaäm trong thôøi gian 12 - 18 giôø (duøng bôm tieâm töï ñoäng) caàn daønh
moät khoaûng thôøi gian troáng (6 - 8 giôø) ñeå ñaùnh giaù ñoä dung naïp Lipid.
+ Khoâng dung naïp lipid: sau 6 -8 giôø ñaõ ngöng truyeàn Lipid, huyeát
töông vaãn coøn maøu ñuïc nhö söõa hoaëc triglyceride/maùu  200 mg%,
trong tröôøng hôïp naøy caàn giaûm lieàu lipid.
+ Treû coù caân naëng raát thaáp hoaëc sô sinh nhieãm truøng thöôøng khoâng
dung naïp vôùi lieàu toái ña cuûa lipid.
+ Dung dòch lipid 20% dung naïp toát hôn dung dòch 10% (do tæ leä
phospholipid/triglyceride thích hôïp hôn ñoái vôùi sô sinh)
 Truyeàn Lipid coù theå laøm giaûm gaén keát bilirubin, chöùc naêng tieåu caàu,
caàn löu yù:
 + Neáu coù taêng bilirubin giaùn tieáp vöôït quaù 1/2 ngöôõng thay maùu: lieàu
lipid toái ña phaûi döôùi 1 g/kg/ngaøy.
+ Choáng chæ ñònh: suy gan hoaëc roái loaïn ñoâng maùu do nguyeân nhaân
khaùc.
b.7. Vitamine vaø caùc yeáu toá vi löôïng:
Vitamine vaø yeáu toá vi löôïng chæ coù chæ ñònh trong nhöõng beänh lyù caàn
nuoâi aên tónh maïch daøi ngaøy ( 2 tuaàn).Trong nuoâi aên tónh maïch ngaén
ngaøy, caùc chaát naøy coù theå ñöôïc boå sung qua ñöôøng mieäng trong giai
ñoaïn sau.
c) Trình töï thöïc hieän khi nuoâi aên tónh maïch:
1. Tính löôïng dòch toång coäng cung caáp qua nuoâi aên tónh maïch:
Toång löôïng dòch = Nhu caàu dòch/ngaøy - Dòch truyeàn khaùc (pha thuoác,...)
2. Tính löôïng Lipid caàn truyeàn, tröø theå tích Lipid khoûi toång löôïng dòch
3. Tính noàng ñoä Dextrose.
4. Tính löôïng protein.
5. Tính nhu caàu ñieän giaûi.
6. Tính löôïng kcal/kg/ngaøy ñaït ñöôïc.

2. Nuoâi aên tónh maïch moät phaàn:

 Chæ ñònh:
+ Giai ñoaïn chuyeån tieáp töø nuoâi aên tónh maïch toaøn phaàn sang nuoâi aên
qua ñöôøng mieäng.
+ Nuoâi aên ñöôøng mieäng nhöng khoâng ñaûm baûo cung caáp ñuû naêng löôïng
caàn thieát.
 Thaønh phaàn:
+ Söõa: nhoû gioït qua oáng thoâng daï daøy.
+ Dung dòch truyeàn tónh maïch ñöôïc choïn löïa laø lipid, chæ boå sung dung
dòch Glucose vaø ñieän giaûi khi toång theå tích söõa vaø lipid chöa ñuû nhu
caàu dòch trong ngaøy.
+ Caùch tính nhu caàu dòch vaø naêng löôïng töông töï nhö treân.
III- THEO DOÕI BEÄNH NHAÂN NUOÂI AÊN TÓNH MAÏCH:
1. Laâm saøng:
Caân naëng, Löôïng dòch nhaäp - xuaát / moãi ngaøy
Voøng ñaàu, chieàu cao/ moãi tuaàn
2. Caän laâm saøng:
 Maùu:
- Ñöôøng huyeát, ion ñoà/ moãi ngaøy/ 1-2 ngaøy ñaàu, sau ñoù 2 laàn/tuaàn.
- Hb/maùu, Ñaïm/maùu, Triglyceride Cholesterol, BUN, Bilirubin,
Transaminase, pheát maùu, khí maùu moãi 1-2 tuaàn 1 laàn.
 Nöôùc tieåu: Ñöôøng nieäu moãi ngaøy/1-2 ngaøy ñaàu hoaëc khi taêng noàng ñoä
Glucose truyeàn.
 Vaán ñeà Möùc ñoä chöùng côù
Nuoâi aên TM coù chæ ñònh cho treû sô sinh I
nheï caân trong vaøi ngaøy ñaàu sau sinh. Cochrane
Cho aên söõa töøng löôïng nhoû song song II
vôùi nuoâi aên tónh maïch giuùp treû dung Arch.Dis.Child
naïp nhanh hôn, sôùm hôn khi chuyeån EBM - Royal Princes Alfred Hospital
sang dinh döôõng qua ñöôøng tieâu hoùa vaø
taêng caân toát hôn so vôùi chæ nuoâi aên tónh
maïch ñôn thuaàn.