Você está na página 1de 15

KAPITULU I

INTRODUSAUN

1.1. Antesendente

Disturbio psikologiku ou disturbio mental barak liu hetan iha komunidade nia
le’et, hahu hosi nivel Kaman to’o todan. Komuniade balun seidauk komprende klean
liu kona ba problemas mentais liu – liu mak perturbasaun bipolar. Alem de peskisa
ou jornal ruma seidauk foti kona liu kona – ba moras perturbasaun bipolar.
Perturbasaun bipolar hanesan moras mental ida ne’ebe mak comum liu, severo no
presistente ( Ikawati, 2011 ).

Perturbasaun bipolar ou konesidu ho naran mania – depresivu mak hanesan


perturbasaun ba iha kakutak ne’ebe kauza hosi mudansa anormais ba humor ( hati ),
energia, nivel aktividade no kapasidade hodi halao aktividade diaria (NIMH, 2008 ).

Tuir ( WHO, 2018 ) Perturbasaun bipolar hanesan disturbio hosi mood ne’ebe
mak kompostu hosi episodio mania no depresaun ne’ebe mak hafahe hosi periodo
humor normal. Ema ne’ebe mak iha ataque maniaku, maibe la iha episodio depresivu
bele mos klasifika ba perturbasaun bipolar normal. Ema ho perturbasaun bipolar iha
periodo mood ne’ebe mak normal (APA,2017 ). Bipolar klasika ba ha’at (4) mak
hanesan : Bipolar I, Bipolar II, Perturbasaun Cyclothymic, no perturbasaun bipolar
ne’ebe mak espesifiku ( wells et al.,2015 ).

Tuir dados World Health Organization ( WHO, 2016 ) insidensia ba


perturbasaun mental aumenta kada tinan iha 143,5 milhoes hosi ema ne’ebe mak
hetan perturbasaun mental ( Kemenkes RI, 2016 ).

Resultado peskisa basika hosi saude ( Riskesdas, 2013 ) mostra katak


prevalensia ba problemas grave hosi saude mental / psiko iha Indonesia, too ona 14

1
milhoes pessoas, embora prevalensia ba perturbasaun mental iha jawa barat ho valor
1,6 % ou barak liu 465,973 pessoas ( Pusdalisbang Jabar, 2014 ). Prevalensia hosi
perturbasaun bipolar I ( episodio maniaku ida / liu ou misto ) mak 0,4 % too 1,6% no
ba bipolar II ( episodio depresaun kontia amenta ho episodio hypominiako ) mak
cerca hosi 0,5 % . perturbasaun bipolar I akontese hanesan ba feto no mane, mais
bipolar II nia perturbasaun akontese liu ba feto. Difenrensia entre feto ho mane mak 3
: 2 ( Drayton & Weinstein, 2008 ). Episodio maniaku akontese liu ba jovem sira, mais
episodio depresaun domina liu ba grupo ne’ebe mak ho idade avansadu. Idade inicio
ba perturbasaun bipolar ne’e ho variasaun oin – oin deit. Faixa etaria hosi bipolar I
no bipolar II ne’e hahu hosi infansia ate 50 anos. Maioria kausa komesa hosi idade
15-19 anos.

1.2. Formulasaun problema

2. Saida mak definisaun hosi perturbasaun bipolar?


3. Etiologia hosi perturbasaun bipolar mak ida ne’ebe ?
4. Manifestasaun klinika hosi perturbasaun bipolar iha hira ?
5. Oinsa mak atu halo tratamentu ba perturbasaun bipolar?

1.3. Objektivu

a. Objektivu jeral

Atu hatene no komprene kona ba kuidados enfermagem ba pasiente ho diagnostiku


enfermagem perturbasaun bipolar.

b. Objektivu espesifiku

1. Atu komprende no hatene kona ba definisaun hosi perturbasaun bipolar

2
2. Atu konhese no hatene kona ba etiologia hosi pertubasaun bipolar
3. Atu hatene kona ba manifestasaun klinika hosi perturbasaun bipolar
4. Atu komprende didiak kona ba tratamentu hosi perturbasaun bipolar

1.4. Benefisiu

Ba estudante
Atu bele komprende diak liu tan kona ba risku oho aan ,no sai
hanesan fontes referensia ne`ebe mak klean liu tan ho maneira atu
halo prosesu kuidados enfermagem ne`ebe mak sistematiku.
Ba akademiku
Sai hanesan arkivu/referencia ba instituisaun akademika.
Ba le’e nain sira
Atu aumenta konhesementu, no komprende di`ak liu tan kona ba
risku oho aan no fo atensaun ba idak-idak nia aan.

3
KAPITULU II

KONSEITU TEORIKU

2.1. DEFINISAUN

Disturbiu bipolar tuir Diagnostic And Statistical Manual Of mental Disorder-


Tex Reision edisaun ba da haat mak hanesan disturbiu ba humor ( mood /suasana hati
) ne’ebe mak konsiste pelu menus minuimo mak episodiu mania , hipomania , ou
mistura ne’ebe normalmente akompanha ho historia episodiu de[resaun maior
( Amalina,2011 ) .

Disturbiu bipolar hanesan disturbiu mental ne’ebe akompanha mudansa emosaun


ne’ebe mak makas . Pesoal ne’ebe mak sofre bipolar bele sente sintoma mania
( haksolok tebes ) , no depresaun ( bele sente triste ne’ebe klean / terpuruk ) .

Disturbiu bipolar jeralmente akompanha ho mudansa emosaun ne’ebe maksa ,


hanesan : husi haksolok los sai triste demais , husi optimista sai pesimista ,husi
entusiasmo sai barukten . Kada baze emosaun bele mosu iha tempu ne’ebe la hanesan
bele semana ou fulan nia laran no laos akontese deit ba ema boot , disturbiu bipolar
bele mos akontese ba labarik .

4
2.2. ETIOLOJIA

Kauza ne’ebe bele hamosu disturbiu bipolar mak hanesan tuir mai ne’e :

1. Jenetika

2. Fisolojia

a. Sistema Neuro kimika

b. Sistema neuro endokrina

c. Ambiente

Fator risku ba disturbiu bipolar iha factor balun ne’ebe konsidera hanesan risku ba
disturbiu bipolar mak hanesan :

 Stress severa

 Akontasimentu traumatiku

 Adiktivu ba hemi alcoll ou medikamentus ne’ebe mak proibidu

 Iha historia familia ( maun-alin rasik , ou inan-aman) ne’ebe mak sofre bipolar

5
2.3. MANIFESTASAUN KLINIKA

Disturbiu bipolar iha faze hamutuk rua mak hanesan faze mania ( naik ) no
depresaun ( tun ) . Iha periodu mania sofredor sente ativu tebes , enerjiku no koalia
lais. No entantu iha periodu depresaun sofredor sente faraku no laiha vontade atu halo
atividade ruma / atividade diaria .

Bazeia ba siklu humor , iha parte disturbiu bipolar balu ne’ebe hasoru
situasaun normal entre mania no depresaun. Iha balun mos ne’ebe hasoru ciclku
ne’ebe lais husi mania ba depresaun ou bele visevera/ kontrariu, la ho period normal
( rapid cycling ).

Alende ida ne’e iha mos sofredor ne’ebe hasoru mania no depresaun
simultaneamente .Ezemplu , bainhira sofredor sente enerjetiku los maibe ao mesmu
tempu nia mos sente triste no lakon esperansa . Sintoma ida ne’e hanaran periode
mista ( mixed state )

Sofredor ba disturbiu bipolar iha faze mania bele hatudu sintoma , hanesan :

 Sente animadu tebes , haksolok ou fasil atu ofendidu ka sensitive

 Sente nervozu demais

 Nesesidade deskansa no toba menus

 Anoreksia

 Hanoin katak bele halo buat barak dala ida ou iha tempu ne’ebe hanesan

 Sente hanesan ema ne’ebe importante , talentozu ou iha kbiit

6
Sintoma ba disturbiu bipolar faze depresaun mak hanesan :

 Sente triste loos ,mesmesak , ansieta , ou laon esperansa

 Sente nervozu

 Insomnia , hader sedu liu ou bele toba barak liu

 Vontade han aumenta no pezu saae

 Difisil tebes atu iha konsentrasaun diak ou foti desizaun ruma

 Lakon esperansa , sente la vale no mosu hanoin atu mate ou oho aan

2.4. KLASIFIKASAUN

Klasifikasaun disturbiu bipolar mak hanesan tuir mai ne’e :

a. Distuibiu bipolar I : Akompanha ho episodiu mania id aka liu ou bele


mista ne’ebe bele akompanha ho episodiu-episodiu depresaun maior .

b. Disturbiu bipolar II : imajen prinsipalne’ebe akompanha ho eposodiu


ida liu episodiu depresaun maior ne’ebe aakompanha ho minimu
episodiu hipomania ida

c. Disturbiu siklomitik akompanha ho menus liu mak tian rua husi total
period ba sintomahipomania , ne’ebe la kompleta kriteria episodiu
mania no peeriodu sintomadepresaun ne’ebe la kompleta kriteria
depresaun mayor .

d. Disturbiu bipolal ne’ebe mak la detallu , disturbiu ida ne’e kobre


imajen biolar ne’ebe kpmpleta kriteria iha leten .

7
PROSESU ENERMAGEM

a. Asesmento

1. Deskrisaun jeral ou Messagem geral


a) Aparensia :Ingeralmente pasiente iha episode maniaku aperensia
rapidu , uza roupa ne’ebe ho kormpri dalaruma la parese hanesan
moras mental.
b) Matan hateke malu / tatapanmata : Vies sintilasou moris , no lidera
bebeik l ba ema nebe konvida atu koalia , exemplo hanesan
ezaminador,
2. Hahalok :Pasiente episode maniaku babain koperativu ou atu servisu
hanesan ezamindor , maibe agresivu ituan.
3. Komportamento :hipertiktif aktividade motoric hasae , entuasismadu no
dalaruma hanesan desafiu.
4. Orientasaun :
a ) Tempo : Bele diak, ou ladiak
b )Ema : Bele diak , bele ladiak
c )Fatin : Bele diak , bele ladiak
d )Situasaun : bele diak , bele ladiak
5. Consensia : compos metis
6. ) Prosesu hanoin :
a) Forma pensamento :Bele realidade , ou nonrealidade , ba hipomanik
manik sem psikolojia geralmente relitisou hanesan ho realidade ,
enquanto ba maniaku ho sianais psikosis modelu ho hanoin non
relative tamba pasiente ho psikosis iha wahan no ou imaginasaun.

8
b) Konteudu Mental :Hatan wahana ou lae , hanesan mos tama fiar no
fuan nebe bot,fasil atu multiplika non realistic tamba pasiente ho
psikosis iha ilusaun no imaginasaun.
c) Pensamento hanoin :hetan wahan ou lae, pensamento hanoin inklui
tema fiar ho autograndeza , b afrequentamente bebeik hela deit.
d) Progresaun hanoin :Fligh of ideia ou palestra antes hanoin ho koalia /
komunikasaun nebe haksoit haksoit, ou intonasia koalia makas no
lalais o endrodo koalia la hetan disela , sirkuntansial ou koalia fila ba
fila mai.
7. Romanseoin : Babain mimic barak
8. Afeitu :Dalaruma efeitu impropriadade ou efeitu la hanesan , pasiente
maniaku babain euforik no hirus / nervogu. Sira iha toleransia frustasaun
nebe menus nebe hetan sentimentu nervoju no inimigu no maneira
emosional hanesan labil husi ser tawa sai hanesan hirus dor / nervogudor.
9. Distrubiu persepsaun :wainhira nonpsikolojia la iha imaginasaun , maibe
wainhira psikolijista iha imaginasaun.
10. Relasaun mental :Wainhira non psikosis relasaun mental bias se diak ,
maibe wainhira psikosis jeralmente relasaun mental hanoin la diak / aat.
11. Care : Bias fasil dada atu sukat dada, no fasil tara ou sakurdicamtum.
12. Insight
a) Vizaun etapa 1 : Hanoin ba iha nia moras
b) Vizaun etapa 2 : Ambivalem ba moras
c) Vizaun etapa 3 : Fo sala ba factor seluk hanesan kaujador ba nia
moras
d) Vizaun etapa4 :rekonese nia an ne’ebe moras no presija ajuda nomos
ba komprende kaujasaun ba nia moras.
e) Vizaun etapa 5: rekonese moras no factor- factor ne’ebe iha relasaun
ho moras no mos la utilija ba iha hahalok pratiku sira.

9
f) Vizaun iha etapa 6 : ( saudavel ) e siete complete konaba situasaun
husi nia an konaba motivasaun atu atinji nia saudavel

7 )Penatalaksanaan.

Planu terapia atu distribui hipolak mak hanesan atu prevene akontesimentu episode
nian , hyportenia , ou depresif , nafatin kaer metin funsaun – funsaun normal , no atu
prevene episode ne’ebe kontinua mania ou depresaun ( Daytonswenstein 2008).

a.) Farmakoterapia ba faje akut

1). Formakoterapia ba mania akut


Ba iha mania akut ,risku hahalok agresivu no kekerasan tenki hare no
fo valor ba pasiente hotu , depois tuir mai , seguransa pasiente no
pesoal saude sira tenki hare didiak , ba fase akut , tamba presija tetu no
hasae pasiente ba fatin nebe hakmatek ( Amir Roiz )
b.) Farmakoterapia ba Fase rumatan .
Gestaun disturbiu hipolar ho durasaun naruk fo desafiu ba kliente
tamba husi tradisaun sira sinais ,tolerabilidades , no historia responde
konaba tratamentu ba individu seluk-seluk tuir mai ne’e hanesan
terapia manutensaun nebe rekomenda husi seksaun bipolar.

10
ASSESMENTO

- Assesmentu halo ho maneira .


Identifikasaun factor predis posisaun mudansa hahalok, fonte de
stressor ,mekani smokoping no valor stressor.
1. Faktor prediposisaun no preseptsaun factor prediposisaun iha teoria barak
mak hetan atu halo distribui natureza.

Faktor predisposisaun ne’ebe hetan asaun distribiu natureza sentimentu


mak hanesan :
a. Faktor jenetika hetan transmisaun distribiu natureza nia sentimentu atu
halo nafatin risku jerasaun.
b. Teoria agresi fila fali ba an rasik .halo katak depresaun mosu husi
sentimentu hirus ne’ebe hatudu ba an rasik.
c. Teoria lakon ,hatudu /husi fahe malu nebe ho hahalok trauma ho ema
ne’ebe nia hadomi.
d. Teoria an rasik /privadu hamosu konseitu an rasik nebe negative no
orgulu nebe menus no influensia ba fiar no valor stressor.
e. Teoria kognitivu hamosu depresaun hanesan problema kognitivu nebe
domina husi valor negative ba an rasik.

Diagnostika.

11
Diagnossa enfermagem ba disturbiu natureza nia sentimentu komprende
konseitu nebe iha ligasaun entre tauk, konseitu n no inimigo / odiu malu tuir
mai ne’e.
Diagnostika enfermagem primeira nanda :
1. Koping individu nebe la efektivu.
2. Distress spiritual.
3. Estraga an.
Implementasaun.
Tuir base intervensaun iha bazeia liu ba
1. Sociedade.
Prioridade primeira iha kuidados kliente mania no depresaun hanesan
prevene mos asidente, tamba kliente mania iha valor nebe menus
hiperaktivu ,asaun haksolok ne’e ariskadu a as.
Tan ne’e kliente tau iha fatin sociedade nebe hakmatek mak hanesan.
1. Iha uma okos (lantai dasar )
2. Fatin ne’ebe simples
3. Relasaun kliente ho pesoal saude.

Evaluasaun :

1. Iha mudansa responde emosaun mal adapitivu ba area adaptive iha ne’ebe
kliente hetan / bele simu no hateke sai nia sentimentu no sentimentu ema
seluk nia.
 Komesa halo komunikasaun
 Kontrola hahalok hanesan ho limitasaun

12
 Uja prosesu halakon problema.
2. Problema kliente hatudu ba konseitu an rasik ,sentimentu hirus no relasaun
interpersonal hetan cavado.
3. Historia individu kliente no sai antes fase depresaun hetan evaluasaun nakonu.
4. Reaksaun mudansa kliente hetan identifikasaun no liu husi diak husi kliente.

KAPITULU III

13
KAPITULU IV

ENSERAMENTU

3.1. KONKLUZAUN

Disturbiu bipolar tuir Diagnostic And Statistical Manual Of


mental Disorder- Tex Reision edisaun ba da haat mak hanesan
disturbiu ba humor ( mood /suasana hati ) ne’ebe mak konsiste
pelu menus minuimo mak episodiu mania , hipomania , ou mistura
ne’ebe normalmente akompanha ho historia episodiu de[resaun
maior ( Amalina,2011 ) .

Disturbiu bipolar hanesan disturbiu mental ne’ebe akompanha


mudansa emosaun ne’ebe mak makas . Pesoal ne’ebe mak sofre
bipolar bele sente sintoma mania ( haksolok tebes ) , no depresaun
( bele sente triste ne’ebe klean / terpuruk ) .

Disturbiu bipolar jeralmente akompanha ho mudansa emosaun


ne’ebe maksa , hanesan : husi haksolok los sai triste demais , husi
optimista sai pesimista ,husi entusiasmo sai barukten . Kada baze
emosaun bele mosu iha tempu ne’ebe la hanesan bele semana ou
fulan nia laran no laos akontese deit ba ema boot , disturbiu
bipolar bele mos akontese ba labarik .

3.2. SUJESTAUN

Iha traballu sientifiku ida ne’e lubun hakerek nain, halo traballu
tuir tempu ne’ebé mak determinadu ona husi professor , tan ne’e
lubun hakerek nain hakarak sugere ba maluk le’e nain sira, katak
iha traballu sientifiku ida ne’e seidauk kompletu no klaru liu husi

14
traballu sientifiku kompostu, ho nune’e lubun hakerek nain sei
simu kritika no sugetaun husi maluk le’e nain sira atu bele hadia
diak liu tan iha traballu sientifiku tuir mai.

BIBLIOGRAFIA

1. Phillips ML, Kupfer DJ. Bipolar disorder diagnosis: challenges and


future directions. Lancet. 2013;381(9878):1663-1671.
doi:10.1016/S0140-6736(13)60989-7 
2. Shah N, Grover S, Rao GP. Clinical Practice Guidelines for
Management of Bipolar Disorder. Indian J Psychiatry. 2017;59(Suppl
1):S51-S66. doi:10.4103/0019-5545.196974 
3. McCormick U, Murray B, McNew B. Diagnosis and treatment of
patients with bipolar disorder: A review for advanced practice nurses. J
Am Assoc Nurse Pract. 2015;27(9):530-542. doi:10.1002/2327-
6924.12275 
4. Geddes JR, Miklowitz DJ. Treatment of bipolar disorder. Lancet.
2013;381(9878):1672-1682. doi:10.1016/S0140-6736(13)60857-0

15

Você também pode gostar